Осенний праздник "Кэжэ кергэн бакчага"
материал (старшая группа) по теме

Экият

Катнашалар: Алып баручы, балалар – Кэжэ, кэжэ бэтилэре, тиннэр, Керпе, Суган, Кэбестэ, Кишер, Кабак, Шалкан, Кыяр, Борчак, Алма.

Кирэкле материаллар:Яшелчэлэр,карзина, остэллэр, музыкаль инструментлар.

А.Б.                                                   Экият сойлим сезгэ,

Тезеп сузлэрен сузгэ.

Э сез отып калыгыз,

Кунелегезгэ салыгыз.

Экият тоше -  алтындыр,

Анлаганга акылдыр.

Борын заманда ерак авылда

Яшэгэн, ди, бер эни.

Анын булган, ди, кызы нэни.

Узе матур булсада, булган начар гадэте –

Эш кушсалар баш тарткан,

Иртэсендэ кичендэ

Гел уйнарга яраткан!

Кулына буш кэрзин тоткан бер кыз бала керэ. Тэбэндэге сузлэр белэн жырлый:

Кыз:                                                Эшлэ, эшлэ, дип эйтэсез,

Минем эшлисем килми.

     Эй, минем эшлисем килми.

      Эшлэсэм кулларым сызлый,

                                                         Билллэрем дэ богелми.

                                                         Эни тагы эш кушты:

                                                         Бакча нихэлдэ икэн,

                                                         Белеп кайт але, диде,

                                                       Яшелчэлэрне жыеп кайт але, диде.

Нэрсэгэ дип, азапланып утырталар икэн бу яшелчэлэрне? Ни файдасы бар икэн шуларнын?

Матур кой астында, бии-бии кыз каршына Кэбестэ килеп баса.

Кэбестэ:                                           Мин буллам – Кэбестэ,

Узем яшькельт тостэ.

Кулмэгем куп катлы,

Узем биктэ таталы…

Ашларга да тошэм мин,

Бэлештэдэ пешэм мин.

Чонки мине балалар

Кондэ котеп алалар.

Кыз Кэбестэне кутэрмэкче була.

Кыз:                                     Бигрэк зур, бигрэк авыр икэнсен!

Мин сине алмыйм кэрзинемэ салмыйм.

Кэбестэ упкэлэп урынына китэ. Кыз каршына Суган килэ.

Суган: Минем исемем  - Суган,

Мин Хиндстанда туган.

Мине биктэ мактыйлар ,

Шифалы дип атыйлар.

Салаткада турыйлар,

Тураганда елыйлар…

Кыз: Шулаймыни? Елатасын,

Кузлэрне кызартасын…

Ярый але белеп калдым!

Мин сине алмыйм, кэрзинемэ салмыйм.

Суган упкэлэп китэ. Кишер килэ.

Кишер:                                               Минем исемем – Кишер,

      Телэсэн болай пешер.

 Телэсэн ашка тура,

Мине яраткан бала

      Озын гомерле булла…

Кыз:  Озак яшэп азапланып беткэнче рэхэтлэнеп яшим але. Кирэкми, Мин сине алмый кэрзинемэ салмыйм.

 Кишер урынына утыра. Брчак, Алма, Кабак. Шалкан, Кыяр Кыз каршына килэ.

Кабак:                                             Минем исемем – Кабак.

Иренмичэ ясасагыз,

Буллам мин тэмле салат.

Эгэр турап куйсагыз,

Буллам мин бер зур табак.

Шалкан:                                      Минем исемем – Шалкан

Мине бабабйда тарткан,

Итем симез, маем юк,

Тием калын – йоным юк.

Кыяр:                                                 Исемем минем – Кыяр

Салатка булып куям,

Шул коедэ ашыйлар,

          Бик тэмле дип мактыйлар.

Борчак:                                        Исеме минем – Борчак

                                                       Узем вак-вак, йомры ап-ак,

Мул итеп уныш бирэм.

Вакытында жыймасан,

Узем чыгып йогерэм.

Алма:                                          бакчабызда усэ – Алма.

Ул кызылда була, алда.

Тэме шикэр бал гына

Рохсэт булса ал гына.

Яшелчэлэр биюе.

Кыз: Кирэкми минем эшлисем килми. Мин сезне алмый кэрзинемэ салмыйм.

Яшелчэлэр кызга упкэлэп уз урыннарына утыралар.

Кэжэ:                                               Мэ-мэ-э! Дорес, дорес айтэсен,

Бигрэк зирэк икэнсен,

Эйдэ, Бергэ дус булыйк,

Эш турында уйламыйк.

Рэхэтлэнеп ял итик,

Бергэлэп кунел ачыйк.

Кэжэ:                                                Бар рэхэтлэнеп уйна,

Эш турында кайгырма.

  Мин бакчаны карармын,

Анна сакчы булырмын.

Кыз: Урра! Урманга барам! Шунда ял итэм!

Урманга таба китэ.

Кэжэ:                                  Мин – Кэжэ мэкэржэ, кердем сезнен бакчага.

Яратам кишерендэ, яратам Суганында,

          Кэестэсен,  барчасын – яратам мин барында.

                                            Мэ-э, мэ-э! Барыгызда уземэ…

  Бкачага хужа буллам, сезне ашап бетерэм.

Кэжэ яшелчэлэрне куып йори, тотып хэрберсен уз оенэ ябып куя.

Сэхнэгэ тезелешеп куяннар керэ.

1 куян:  Без йорибез урманда,

               Бигрэк рэхэт монда.

2 куян:  Эйдэгез уйнарга.

3 куян:  Иртэрэк але уен турында уйларга. Ин алдан эшне эшлэп бетерергэ кирэк.

4 куян: Эшчэн бэхетне эштэн эзлэр, ялкау бэхетне читтэн эзлэр.

              Эшсез йорсэн унмассын, яхшы коннэр курмэссен.

Куяннар биюе.

Урынарыны утыралар.

Кыз: Киттелэр! Чу! Кемдер килэ монда.Мина уйнарга иптэш булла. Бер туйганчы уйнар идем.

Керпе керэ:                             Эйдэ, бергэ барабыз,

                                                  Куп алмалар жыябыз.

                            Коз коне эшлэп алыйк,Кышны яхшы каршылыйк.

Кыз:                                        Эшлэргэ мн яратмыйм,

Мин йоклыйм, ашыйм, уйныйм.

Керпе:                             Эше барнын ашы бар.

Агачны яфрак бизэсэ, кешене хезмэт бизи.

Керпе урынына утыра.

Кыз: Эх, монын белэндэ уйнап булмады…Чу1 Монда тагы кемдер килэ.Качып торым але.

Тиеннэр биюе.

Кыз:                                       Жирэн койрыклы, житез тиеннэр,

Эшне ташлагыз, уйный башлагыз.

1тиен: Тырышкан тешлэр, тырышмаган нишлэр?

2тиен: Болай йорсэн унмассын, яхшы коннэр курмэссен.

Тиеннэр китеп баралар.

Кыз:                         Хай-хай! Барысыда Эштэ, кышка азерлэнэлэр…

Болай йореп эш чыкмас, конфет ашап теш чыкмас.

                 Бакчага барый але, яшелчэлэрне, жыеп, кэрзингэ салыйм але.

Кыз бии зонтик белэн.

Буш тутэллэрне куреп аптырашта кала.

Кыз: Кайда кишер? Кайда Суган? Кая киткэн кэбестэ?

Кэжэ: (Горур кыяфэттэ) Беркая да китмэгэн, бакчага кэжэ кергэн.МЭ-ээ-эээ.

Яшелчэлэр(тавышлары ишетелэ) Коткарыгыз, коткарыгыз безне.

Кыз: Кэжэ кергэн бакчага тоште хэсрэт башыма.

А.Б. балалар нишлргэ? Кызга ничек ярдэм итэргэ?

(балалар кинэшлэшэлэр. Бер бала а.б. чыбык китереп тоттыра).

Кыз:                                                  Еламагыз, туктагыз,

Бернидэн курыкиагыз.

Кэжэ бакчага кергэн,

Чыбык татыйсы килгэн!

Кэжэ: (горур кыяфэтлэнэ)

Таяк белэн чыбыкка

Кэжэ малы бирешми!

Донья кургэн кэжэгэ

Аннан курку килешми.

Кыз тагы борчылып кала, кыз янына икенче бала килэ:

Бала:                                              Бу кэжэне жинэр очен,

Житэрме тик батырлык?

Кирэкмэсме тапкырлык?

Кыз: (уйланып)

Челтэрле купер астында

Ак чилэгем утыра,

Бзнен Кэжэ унган Кэжэ,

Бер чилэк сот тутыра.

Кэжэ (шатланып). Дорес, сот! Бирэм сот бирэм! Мээээ-ээ.

Кыз: Блалар булышыгыз кэжэне жибэрмибез.

«Жибэрмибез» уены

Балалар тугэрэккэ басалар.Кэжэ уртада. Ул тугэрэк эченнэн чыкмакчы булла. Балалар кулларын оскэ кутэрэлэр (яисэ аска тошерэлэр), кэжэне чыгармыйлар.

Кэжэ;                                                Кызганыгыз мине зинхар,

Бутэн бакчага кермим,

Яшелчэлэргэ тимим.

А.Б.                                            Жибэрикме Кэжэне?

Балалар: Жибэрик! Жибэрик!

Кыз: Кэжэ тиз булл яшелчэлэрне монда китер.

Кэжэ: Китерэм, Китерэм.

Яшелчэлэр:                                    Рэхмэт сезгэ, мен рэхмэт!

Яшелчэлэрне жыйгач,

Кышларсыз быел рэхэт.

Кыз:                                                Кердем алма бакчасына,

Алма жиргэ коелган.

Жырламыйча тузэ алмыйм,

Жыен дуслар жыелган.

Барысы бергэ: Бакчаларда 2 тутэл,

Берсен тутэлгэ кутэр.

Жырласан шатлыгын арта,

Жырлап кунелен кутэр.

Кыз: Жырла, жырла, ди айтэсез,

Жыр чэчэмэдем бакчама.

Жыр чэчэмэсэмдэ бакчама,

Сатып алмыйм акчага.

Барысы бергэ:                            Аклы систса кулмэк тектем,

Лэкин калмады ише.

Ялкаулык башка тошэул,

Ялкау булмасын кеше.

А.Б. Димэк, балалар, сезнен дэ бакчагызга Кэжэ кермэсен очен, начар хэллэргэ тошмэс очен, хэр эшне тырышып, вакыиында эшлэргэ кирэк.

Яманны яман котэ,

Эшлэмэсэн рэхэт китэ.

Экияттэ шунда бетэ.