«Jаланаш озоктин таш кереестери».
план-конспект занятия (старшая группа)

Тема: «Jаланаш озоктин таш кереестери».

А.В.Нанкашева

1кв.кат.таскадаачызы

Балдардын jажы: 5-6 jашту.

Амадузы: Jаланаш озоктин таштардагы jуруктарыла балдардын билгирин теренжидери.

Кош амадулары:

1. Балдардын jилбузин бийиктедип, jайаандык корум-шуултезин таскадып,  Алтайынын байлу кырларынын  суурине, jаражын ла тузазын  сезерине темиктирер.
2. Айландыра ар-буткенге аjарынкай болуп,  озок  jерге, ан-кушка, тайга-ташка  киленкей  болорына таскадары.
3. Бой-бойына болужып, омо- jомо иштеерине  таскадары.

Озолондыра откурилген иш: эне-адалардын альбомы таныжаары, Jаланаш озоктин ан-куштары,озумдери, таш кереестериле таныжар.

Занятиенин будуми: билгирин теренжидери.

Уреду таскамал болуктердин колбузы: билгирин элбедери, jурумнин ээжилерине темиктирери,  тилин темиктирери, физический таскамаалын jеткилдеери, кеендик- jарашты ондоорын jеткилдеери.

Созликле иш: петроглиф, натюрморт.

Занятиенин jепселдери: мини-бук,  телевизор, су-джок, табак, песок,  jуранар панель кажы ла балага.

Балдарла омо- jомо иштин одор аайы.

1. Балдарды билгирге ууламjылаары. Балдардын куун-санаазын бийиктедер ойын:

-Jакшылар, балдар. Эбиреде туруп, бой-бойысты кучактап, бой-бойыска jакшы куун-санаа сыйлап берейиктер  бе?

Бис ончобыс наjылар,

Кызычактар ла уулчактар.

Тарбаганнын табыжы угулат.

Таскаадачы: уксаар да балдар, ненин  табыжы  угулат?

Табышкак.

Изу jайда отогон,

Jапшан тойо кемирген.

Анкый, анкыйт – табышту,

Кара-курен куйрукту,

Содойо отурза,

Тоношко туней.

Таскаадачы: Ол не балдар табыштанат.

Балдардын каруулары.

Тарбаган: Jакшылар балдар! Меге слердин болужар керек. Менин  jадып турган jериме jети башту jелбеген келген. Бар-jок ан-кушты коркыдала, суруп ийген.  Мен, коркыганыма, керек дезе, jадып турган jеримнин адын ундуп салгам. Jаныс ла сагыжыма артканы, эбиреде бир де агаш оспой турган, ончо таштар jурукту болгон.

Эмди меге айлыма jанарга, энем ле ака-карындажыма туштаарга,  ол ан-кушты табарга, Jелбеген  jакарулар берген. Слер меге болужып болорор бо, балдар?

Балдардын каруулары

Баштапкы jакару: бу берилген видеоны коруп, бу тайганын ады не деп jер, сананып табар керек.

Балдардын каруулары.

Тарбаган: чын таптыгар, балдар. Менин jадып турган jеримнин ады Jаланаш. А ненин учун ол озок анайып адалган, кем билер?

Балдардын каруулары.

Экинчи jакару: Бу меге мындый jурук берген ,  Jаланаш озоктин.  Jурукта бир де ан  jок . Андарын, куштарын Jелбеген уркудип ийген.  кайда барган болтон, табып болужыгар балдар (подностын тубине андарды куштарды  jапшырала, устине крупа урар.  Балдар колдорыла  бедирер. Табып алган аннын адын адайла, макетке  jапшырып салар).

Тарбаган: Уррра, кандый jакшы балдар. Слердин болужарла мен удабас энеме туштарым, ака карындажыма туштарым. Биjелеп ийектер бе, мениле кожо. Менде тарбагандардын боруктери  бар, слер оны кийип алыгар.

Физминутка (тарбаганнын биjези)

Тарбагандардын биjезинин куузи угулат. Балдар биjелейт.

Тарбаган: кандый jараш биjелеп билер балдар слер.  Меге коркышту суунчилу болды. Эмди, база бир jакару артып калды: менде коп-коп jуруктар бар, олорды ылгыштырып ийер керек. Бери jууктагар.

Столдын устине jуруктар белетелген,  тын jок предметтер (натюрморт), ар-буткен jуралган (пейзаж), ташка jуралган jуруктар (петроглифтер). Балдар уч болукке болиир керек.

Таскаадачы: слер билерер бе, балдар, Jаланаш озокти «Тенеринин алдында музей» деп айдып турган. Ненин учун мында 30000 jуук таш кереестер бар. Озодо, бу озокло кооп-кооп улус одуп турган болгон, Монголия ажып турган jол болгон, кажы ла чактын улузы башка башка jуруктар  jураган.

Тарбаган: Jети башту jелбеген, Jаланаш озоктин ончо таш кереестерин апара берген, jаныс ла бир болчок таш артып калган. Онызын сананзам кунукчылду  меге.

Таскаадачы: балдар, тарбаганга болужып ийектер бе, база ла катап ?

Балдардын каруулары.

Таскаадачы: тарбаган, сен кунукпа, бис, балдарла кожо таштарга кереес jуруктар jурап берерис. Бери коригер балдар, канайып  jуранарысты, мен слерге коргузип берейин.  (таскаадачы коргузет).

Jе озо, jуранардан озо, колдорысты белетеп алактар.

Су-Джок ойын:

Jажыл jаланга койондор jуулышты,

Олордон артпаска тулкулер jууктады.

Анкыйттап туруп, тарбаган келди…

Андардан артпаска турган болзогор,

Турген, наjылар, бери келигер.

Таскаадачы: колдорысты белетеп алдыс, эмди, кажы ла бала бойына jараган  трафаретти талдап алала, бу панельдерге тагып ийер (jалбак ташка туней эдип, будып салган пластмассовый лист). Губкаларды алып, краскага сугуп, jураныгар.

Тарбаган: мен, балдар слердин болужарла, оскон-чыккан jерим сагыжыма кирип келди, торол jеримнин ан-кужын меге табыжып бердер, таш  кереестерди ылгап болуштар, кандый jараш таш кереестер jурадар. быйан болзын, балдар,  мен айлыма jанайын, jакшы болзын.

Будурген ишти ле билгирлерди кемjиири ле чокымдаары. Рефлексия.

Jуралган таш кереестердин корузи.

1. Балдар, бу jуруктарысты шиндеп короктор. Нении бис jураганыс.
2. Слер сананзаар, тарбаганга бис эрчимду болуштыс па?
3. Амадуга jединдеер бе?

Слер, балдар, ончогор талдама иштендеер, быйан.