НОД «Согоно отургузалы»
план-конспект занятия (средняя группа)

Занятиениҥ этаптары

Баланыҥ бÿдÿретен ижи

Таскадаачыныҥ бÿдÿретен ижи

Тузаланар эп-аргалар

I.Кире бöлÿк

1.Тöзöмöл öй

Ууламjы сöстöр сыйлаары

Таскадаачыла эзендежер, бой –бойына jакшы кÿÿн - санаа кÿÿнзейдилер.

Кÿреелей туруп, бой-бойына кöстöриниҥ кÿлÿмjизин сыйлажат.

- Jакшылыкту таҥла, кару балдар! Бой-бойлорыска jакшы кÿÿн-санаа сыйлап берели.

- Jакшылыкту jараш кÿнле, кару наjыларым!

Jараш ла jалакай болугар!

-Эмди нöкöрлöриске кöстöристиҥ jараш, jылу, чокту кÿлÿмjибисти сыйлап ийели!

Балдардыҥ кÿÿн-санаа-зын кöдÿрери, кöкидери.

Бой-бойына jалакай болорына таскадары.

2.Солун, сакыбаган учуралду айалга тöзööри

Слайдтар кöрöт

Кунукчыл кÿÿн-санаа кöргÿскен пиктаграмманы аjыктайт.

Карууларын берет

- Балдар, биске Витамин «С» самара ийген эмтир. Кычырып кöрöктöр бö?

«Мениҥ «Витаминия» деп куулгазынду ороонымда кöп, керсÿ ле jалакай витаминдер jуртайт. Олор мениҥ омок ло шулмус нöкöрлöрим. Биске бир де оорулар коркымчылу эмес. Мениҥ турачактарым кöп лö jÿзÿн башка.

Мен апельсинде, бороҥотто, jилеҥетте, öскö дö jиилектерде ле аламаларда, анайда ок маала ажында jуртайдым.

Jе бир катап тыҥ jоткон, салкын болгон. Турачактарымды учурта берген. Мен эмди кайда jадарым? Меге болушсар!»  

Балдардыҥ jилбÿзин бийиктедери, сонуркада- ры.

II.Тöс бöлÿк

3.Табышкак табары

Каруулар

Табышкакты табары

- Эйе. Болужар керек. Витамин «С» турачакту болзын деп. Бир маала ажын отургызып беректер бе?

- А кандый маала ажын?

- Оны билерге, табышкакты угыгар.

Jÿс кат тонду

Jоҥулай öбöгöн отуры

Кем оны уштыыр,

Кöстиҥ jажын тöгöр.

- Чын, согоно.  Кöрзöгöр дö, бу корзинада jатлары. Тудуп кöригер.

- Кандый öҥдÿ? Бÿдÿми кандый? Кату ба? Айса, jымжак па? Эмди кезип ийеин. Jыды кандый эмтир? Амтамын кем айдып ийер.

Балдар, согоно ачу да болзо, ол сÿреен тузалу. Согонодо кöп витаминдер. Анчада ла, витамин «С». Бис бÿгÿн бу согонолорды отургузып салзас, олордоҥ  jажыл  саптар чыгар.

Балдарды куучын-эрмекке кычырары, санандырары.

Оос чÿмдемелди туза-ланары.

Оос куучын-эрмегин темиктирери.

Тудуп, аjыктап, шÿÿлтезин чыгара айдарына ÿредери

4.Ойын «Согоно отургызадыс»

Ойноп, амырап jадылар.

Кÿÿ

Кÿреелей базар, «jерди казар», сабар-ларын кыймыктадар (ÿрен салары, сугарары).

Колдорын öрö кöдÿрет, айланыжат

- Jе, озо ойноп ийнели!

- Бис,- шулмус балдар!

Маалабыска барадыс.

Согоно отургызып,

 Слерди кайкадарыс!

Кÿректерди алып,

Кожо казып баштаарыс.

Jымжак jерге ÿрендерди

Jастырбай ла саларыс.

Ару сууны экелип

Маалабысты сугарадыс.

Кÿничек, изÿ изип!

Согонобыс тÿрген öссин!

Кÿреелей ойын öткÿрери. Тилин темиктирери, амырадары, сÿÿнчилÿ кÿÿн-санаазын кодÿрери. Кееркедим чÿмдемел тузаланары, су-кадыгына темигÿ берери.  

5.Практический иш öткÿрери

Контейнерлерге тобырак урат. Орочоктор jазайт.

- Эмди отурып ийеле, ижисти баштактар. Согононы отургузарга не керек болор? (тобырак). Кичинек ойдык эдип ийектер.

- Балдар, слер сананзар, согононы jаан учыла jерге отургузарыс па? Айса, чичке бажыла ба? Чын, jаан учын тöмöн эдерис.

- Эмди нени эдер керек?

- А нениҥ учун сугарып jадыс? Чын, тÿрген öссин.

- Балдар, а тобырак jогынаҥ согононыҥ jажыл саптарын öскÿрип болорыс па? Эйе, стаканда сууга да отургузарга jараар эмтир. Тÿрген öзöргö не керек болор? (кÿн ле jылу). Бистиҥ бöлÿкте ондый jер бар ба? Эйе, кöзнöктö. Ого барып тургузып салактар. Эмди кажы ла кÿн согонолорысты сугарып, öскöнин кöрöрис.

Jÿрÿмниҥ ээжилерине темиктирери санандыра-ры, тÿҥдештирери, биле-рин, кöргöнин, укканын чыгара айдып билерине ÿредери.

Билгирлерине тайанып, ченелте ишти öткÿрери. Башка-башка эп-аргалар-ды кöргÿзери. Кеендик jарашты оҥдоорын jет-килдеер.

6.Ӱредÿ ойын «Витамин «С» кайда jуртайт»

Маала ажын ла аламалардыҥ адын эске алынгылайт.

- Ойын ойнойлы.

Витамин «С»-тыҥ турачактарын айдып берели.

Jуруктарды чын айдып, öрö кöдÿригер.

Билгирин быжулаары

7.Ӱредÿ ойын «Маҥыр-тузалу курсагыс»

Каруу бергилейт.

2-3 балага

маҥыр деп сöс-ти айттыртар

- Балдар, бу jуруктаҥ маҥырды таныгар. Бис маҥыр керегинде кöп кычырганыс, укканыс, билерис. Эске алынып ийектер. Маҥырда витамин «С»  база сÿреен кöп.

Национально-региональ-ный компонент тузала-нары.

Сöзлик иш öткÿрери.

Билгирин быжулаары.

III.Тÿп бöлÿк.

Бÿдÿрген ишти ле билгирлерди

кемjиири ле чокумдаары.

Кеп сöстöр ай-дат.

Отургускан со-гонолорын тас-кадаачыла кожо фотого согот.

- Бÿгÿн бис сÿреен тузалу, керектÿ иш бÿдÿрдис деп сананып турум. Иш керегинде билер кеп сöстöристи эске алынып, айдып ийели.

- «Öмöлÿ иш öчпöс», «Иштеҥкей кижиниҥ оозы ÿстÿ».

Рефлексия Бÿдÿрген иштиле билгирлерди кемjиири ле чокымдаары.

Каруулар берет. Бÿдÿрген ижин аjыктаар.

- Бÿгÿн бис нени эдип ÿрендис.

- Слер сананзар, бис витамин «С»-га болуштыс па?

Амадугыс бÿтти бе? Эйе, витамин «С» турачак отургызып бергенигерге jаан быйанын айдып туру. Эмди ол ондо jуртаар. Слер иштеҥкей, jалакай балдар эмтирер. Jаан быйан слерге!

Эткен ижиле оморкоп билерине jеткилдеер.

Экранда сÿÿнчилÿ вита-минниҥ пиктограммазы чыгат.