"Мәңге яшә - Тукай"
проект (старшая группа)

ПРОЕКТ ЭШЕ

“Мәңге яшә-Тукай ”

 (Г.Тукайның туган көне уңаеннан)

Өлкән төркем балалары өчен.

Эшләде: Шиһапова Гөлнур Нәгыйм кызы

Эш урыны: РТ, Высокогорский муниципальный

район, МБОУ “Большебитаманский ООШ”

                               (дошкольная группа)

2023 ел

Проектның актуальлеге.

Г. Тукай әкиятләре аша татар халкының гореф-гадәтләренә, йолаларына, бәйрәмнәренә, халык-авыз иҗатына карата ихтирам, хөрмәт тәрбиялибез. Туган як табигатенең матурлыгын Тукай әсәрләре аша күрә беләбез. Кече яшьтән үк Габдулла Тукай әсәрләре аша өйрәнеп үскәнбез, туган халкыбызга, рухи-әхлакый һәм милли мәдәни хәзинәләргә хөрмәтле булганбыз. Г. Тукай әкиятләре аша балаларыбызны дөрес итеп татарча сөйләшергә өйрәтәбез.

Театр сәнгатенә өйрәтү – хәзерге заман шартларында актуаль адым булып тора. Кечкенә рольләр башкарып, үз ана телендә аралашып, күзәтеп, баланың күзалау сәләте, сөйләм теле, фантазиясе, үзбәясе арта. Шәхес буларак формалашуга ярдәм итә.

Проектның максаты:  балаларда  бөек  шагыйребез  Г.Тукай тормышына, иҗатына  ихтирам ,  кызыксыну тәрбияләү, кыскача күзәтү ясау. УМК материалларын ФГОС нигезендә камилләштерү.

Проектның проблемалары :

• Балалар куренекле татар шагыйре Г. Тукай турында нәрсәләр беләләр?  
• Г.Тукайның әсәрләрен беләләрме?
• Г.Тукай әкиятләрен өйдә өйрәнәләрме?
• Кече фольклор жанры белән кызыксынлармы?

Бурычлар:

- Балаларда Г. Тукайның күпкырлы иҗатына кызыксыну уяту, ихтирам хисләре тәрбияләү.

- Шигырьнең эчтәлеге буенча үз фикерләрен әйтә белү, фикерләү , хәтер сәләтен үстерү.

- Г.Тукайның тормыш һәм иҗат юлы белән таныштыру, әдәби әсәрләрне тыңлый һәм эчтәлеген сөйли белүләренә ирешү.

- Балаларның күзәтүчәнлеген, игътибарлыкларын, иҗадилыкларын үстерү.

- Балаларда  оештыручы һәм алып баручы ролен башкару осталыгын формалаштыру, үзләренең эш-гамәлләрен, уенны алып баручы һәм катнашучының гамәлләренә яраклаштырырга өйрәтү.

- Балаларның үз теләкләре белән яттан шигырьләр сөйләүгә булган омтылышларын, хәтер сәләтен үстерү.

- Шигырьдәге төп фикерне әйтә белергә өйрәтүне дәвам итү.

- Таныш әдәби сюжетлар буенча,балаларның Г.Тукай иҗаты буенча алган белемнәрен камилләштерү.

- Әсәрләрне сәхнәләштерергә өйрәтүне дәвам итү.

Тәрбияви: Укучыларда бөек шагыйребез Габдулла Тукай иҗаты аша үз милләтенә ихтирам итү хисләре тәрбияләү.

Үстерү бурычы: Балаларнын бәйләнешле сөйләмен, сәхнә осталыкларын үстерү.

         Белем бирү: Г.Тукайның тормыш юлы, иҗаты турында белемнәрен арттыру.

        Төп белем бирү: сөйләм үстерү.

Интеграль белем биру өлкәсе: аралашу, сөйләм үстерү, иҗади үсеш.

Җиһазлау.  Проект темасына презентация, компьютер, Г.Тукай китапларыннан күргәзмә, Г.Тукай әсәрләренә ясалган рәсемнәр, төрле шөгыльләр, эзләнү, театраль эшчәнлек.

Проект төре: иҗади танып белү.

Үтәлү вакыты: кыска вакытлы (4 атна).

Проект барлык белем бирү өлкәләре буенча тормышка ашырыла.

Көтелгән нәтиҗәләр:

- Бөек татар шагыйре Г.Тукай иҗатына  кызыксыну һәм мәхәббәт тәрбияләү.

- Балаларда фикерләү активлыгын, иҗади сәләтләрен, үзара аралашу күнекмәләрен үстерү.

- Балаларның  мөстәкыйль музыкаль, театральләштерү, сүрәтләү һәм иҗади эшчәнлекләрен үстерү

Проектта катнашучылар:

 - өлкән төркем балалары;

-тәрбиячеләр;

-башлангыч сыйныф укучылары;

-ата-аналар;

-мәдәният хезмәткәрләре;

-китапханәче.

Проект эшчәнлегенең продукты: 

- Г.Тукай әсәрләре буенча балаларның эшләреннән  күргәзмә;

- Ата-аналар арасында  Г.Тукай иҗатына багышланган кул эшләре буенча бәйге;

- Мәдәният хезмәткәрләре әзерләгән Г.Тукайның “Кәҗә белән сарык әкияте”нең сәхнәләштерелгән варианты;

- Мәктәп китапханәсенә экскурсия;

- Г.Тукайның туган көненә багышланган әдәби-музыкаль кичә.

Проектны тормышка ашыруның этаплары.

1. Әзерлек этабы:

1. Балалар һәм аларның әти-әниләре белән, өйдә Г.Тукай әсәрләре бармы, аларны балалар белән берлектә укыйсызмы, “Тукай әсәрләре буенча эшләнгән мультфильмнар белән таныштырасызмы?” - дигән сорауларга әңгәмә үткәрү.
2. Проект турында фикер алышу, кирәк булачак чараларны, мөмкинлекләрне билгеләү.
3. Проектны үтәү өчен кирәкле методик һәм матур әдәбият, илюстрацияләр, музыкаль әсәрләр, костюмнар, аудио-видео дисклар сайлау.
4. Г.Тукай иҗатына карата презентация  төзү.
5. Башлангыч сыйныфның җитәкчесе белән “Тукай –безнең күңелләрдә” дип аталган бәйрәм иртәсенең сценариен төзү.
6. Сәнгать һәм продуктив эшчәнлек өчен материал туры китереп сайлау.
7. Проектны тормышка ашыру буенча план эшләү.

2.Төп этап (практик)

Гомуми белем бирү эшчәнлеге

Педагоглар белән балаларның бердәм эшчәнлеге.

     1.“Барысы да Тукай турында “ исеме астында  күчмә китапханә.

2. Иртән  “Өйдә  Г.Тукайның нинди әсәрләрен укыдың?”

3. Шагыйрь тормышы, иҗаты, әсәрләре турында  видеофильм.

4. Кичке якта Г.Тукай әсәрләрен балаларга уку.

     5. Балалар өчен китаплар күргәзмәсе.

     6.Тукай шигырьләрен балалар белән яттан сөйләү.

     7. Балаларның Тукай әсәрләренә багышлап ясаган рәсемнәр күргәзмәсе.

     8. Г.Тукай тормышыннан кызыклы вакыйгалар турында тикшеренү эше.

     9. Музыкаль эшчәнлек: Г.Тукай әсәрләренә язылган җырлар өйрәнү.

     10. Биюләр кую.

Балаларның мөстәкыйль эшчәнлеге.

1. Г.Тукай әсәрләренә ясалган илюстрацияләрне карау.

2. Мөстәкыйль иҗади сәнгать(рәсем, кисеп ябыштыру, әвәләү, буягычлар).

3. Иҗади театральләшкән эшчәнлек.

Ата-аналар, педагоглар һәм балалар белән бердәм эшчәнлек.

1. Балалар ,  тәрбиячеләр, ата-аналар катнашында Г.Тукай иҗатына  багышланган ”Могҗизалар кыры” үткәрү.

2. Г.Тукай әсәрләрен уку.

3. Шигырьләр һәм әсәрләрдән өзекләр өйрәнү.

4. Г.Тукай әсәрләренә багышлап балалар белән әти-әниләрнең рәсем эшләре.

5. “Тукай безнең күңелләрдә” дигән бәйрәм иртәсендә әти-әниләрне дә катнаштыру.

Төгәлләү этабы

- практик материалны күрсәтеп кую;

- балалар һәм әти-әниләрнең эшләгән кул эшләреннән һәм рәсемнәрдән күргәзмә;

- проект нәтиҗәләре буенча презентация төзү.

                                                   Проект эшчәнлегенең нәтиҗәләре.

• Балаларны Г.Тукайның әкиятләре белән таныштыру өчен төркемдә һәм гаиләдә кирәкле шартлар тудыру.
• Габдулла Тукай әкиятләренә балалар күңел ачу чыганагы итеп кенә түгел, танып белү, кызыксыну чыганагы итеп карату.
• Балаларда кызыксынучанлык, иҗади мөмкинлекләр, танып белү активлыгы, коммуникатив мөмкинлекләрен үстерү.
• Балаларны үзләрең уй фикерләрен әйтә белергә өйрәтү.
• Г.Тукайның иҗади эшчәнлеге һәм тормыш юлы белән таныштыру буенча эш системасын җайга салу.
• Проектны тормышка ашырганда ата-аналарның актив катнашуларын күздә тоту.
• Бала тәрбияче сорауларына теләп, ышанычлы итеп тулы итеп җавап бирү, Г.Тукай һәм аның әсәрләре турында белемнәрен арттыру.
• Рәсемнәр буенча тулы, мәгънәле җаваплар бирү,  рәсем буенча матур җөмләләр белән телдән текст төзи алу.
• Балалар татар милләтенең бөек шагыйре белән горурланып 5-6 җөмләдән торган хикәя төзи алу.

Кулланылган әдәбият

       1. ”Туган телдә сөйләшәбез” (5-7 яшь), З.М.Зарипова һ.б., Казан, “Фолиант”, 2012.

 2. “Әсәрләр”, Габдулла Тукай, Казан, татарстан китап нәшрияте, 1975.

 3. “Туган телем - Тукай теле”, төзүче Нигмәтуллина Г.Г., Яр Чаллы, 2009.

 5. Региональная программа дошкольного образования, Р.К.Шаехова РИЦ, 2012.

6. “Раз – словечко, два – словечко”, Р.К.Шаехова, Казань, “ Хәтер ”, 2011.