Сагаан hарын наадан
методическая разработка (средняя группа) по теме

МБДОУ Верхне – Ичетуйский детский сад «Туяа»

«Сагаан hарын наадан»

Дунда булэг

                                                                        Хугжэмэй  хутэлбэригшэ: Бадаева Т.М.

2015 он                                            

     Зорилго: Турэл хэлэндээ ухибуудэй hонирхол туруулхэ. Турэл арадайнгаа ундэhэ, еhо заншал гунзэгыгоор ойлгуулха, арадайнгаа аман зохеолдо дуратайгаар хумуужуулэн, найр наадан унгэргэхэ.

    Хэрэгсэлнууд: хугжэмэй фонограмма, хадагууд, нааданай хэрэгсээл,зурагууд,слайд, хатар нааданай  хэрэгсээл, буряад юртэ.

Сагаалганай сценари

Буряад арадай гимн дуугарна .

Ухибууд буряад хубсаhатай ороно.

Басагадай амаршалгын хатар. (Айлшадта хадаг барюулна)

Х: Ургэн дайдын  хурьhэн  дээрэ

     Унэн ябаха болыт.

     Мандаха  наранай  туяа доро

     Мэндэ ябаха болыт.

Х: Ухибууд, хэлэгты, буряад арадамнай эгээл хундэтэй найр ямар  бэ?  Сагаалган. 

Зуб, Сагаалган.  

     Хундэтэ ухибууд,  хундэтэ айлшад! Амаршалнабди таанарые сагаалганаар, сагаан hараар!  Харагтыдаа, ухибууд,  энэ Буряадаймнай  литэ календарь байна. Муноо ямар жэл удэшэхэмнэйбди? Зуб, морин. Морин жэлэй удаатай ямар жэл ерэхэнь бэ? Зуб, хонин жэл.

Муноо  гаража  байhан  жэлэмнэй, хуйтэн халуунhаа айдаггуй,  худоогэй баялиг хонин жэл.

Х: Муноо бултадаа наашаа хараад hанаябди.  Энэ ямар гэр  бэ? Зуб, Юртэ.

Урдын сагта буряадай юртэ соо элдэб унгын зооринууд байгаа. Энэ юун  бэ? Улгы, Бурхан. Энэ стол дээрэ сагаан эдеэ, бууза табяатай байна. Энэ юун бэ? Абдар (сундук). Харагтыдаа, энэ абдарамнай элдэб унгын угалзануудаар гоеогдонхой байна.  Бидэ бултадаа хоер гурбан угалзануудые таниха болообди. (Бараний рог, круг, волны). Хониной эбэр – баялиг, тухэреон – наран, долгин – эб найрамдал.

 Ушоо Буряад зомнай табан хушуу  мал  тэжээдэг байгаа.  Ямар  мал  баридаг байгааб?

(Морин, ухэр, хонин, ямаан, тэмээн).  

Х: Бидэ бултадаа сагаалганаа угтуулжа, дунуудые мэдэхэ болообди,  уреэлнуудые сээжэлдээбди еохор хатараабди,  буряад зонойнгоо урдын заншалнуудые мэдэхэ болообди.

Дуун: Сагаалган

Х: Бидэ ушоо шулэгуудые сээжэлдээбди. (Ухибууд шулэгоо хэлэнэ).

Булат

Сагаан сара  мундэлоо.

Сагалган эхилээ.

Сагай хурдэ эрьен ерээ,

Шэнэ жэл асараа.

Артем

Шэнэлэн ерэхэн жэлээ

Сагаан едеэгээр угтая.

Сэнтэй хундэтэй  айлшадаа

Сэргэдээ угтан абая.

Аюша

Сэсэн уреэл тогтоон,

Сэгнэн туурэн шагная.

Сэдьхэлэй арюун бэлэг

Сэнхир хадагаа бария.

Настя

Сагаалган – самый добрый праздник на свете,

Любят его особенно дети.

В каждом сердце зовущий радар,

Мы вам рады – Мэндэ амаар.

Сурена

Белой дороги, белой мечты

Мы вам желаем в месяц луны

Солнца в груди, нежной души

И бесконечной, светлой любви.

Х: Буряад арадай наадан «Бээлэй» наадахамнай гу?

Х: Сагаалгамнай ехэ хундэтэй буряадай найр.  Энэ удэр хун  зон,  аханар, эгэшэнэрыгээ,  аба  эжыгээ золгодог. Хайшан гээд золгодог бэ?

(Хоер ухибууд урда гараад харуулна).

Х: Манай буряад эрэшуул ехэ бэрхэ, шадалтай, мэргэн зон. 

Ухибууд слайд харана

Эрын гурбан наадан: Сурхарбан, барилдаан, мори урилдаан.

Зай, муноо манай хубууд ангуушанай хатар гуйсэдхэхэнь.

Ангуушанай хатар.

Х: Хуушан жэлээ удэшоод,  шэнэ жэлээ угтая.  Ямар жэл ябахань  бэ? (Морин ороод, гарана). 

Ухидууд: Баяртай, баяртай.

Шэнэ жэл хонин ороно.

Уреэл хонин жэл хэлэнэ:

                                            Унгын сэсэгууд халбаржа,

                                            Ургэн талые гоеог лэ.

                                            Таряа ногоон эбхэржэ,

                                            Тарган жэл орог лэ.

Х: Шэнэ хонин  жэлтэйгэй наадан наадая.

Наадан «Шоно ба хурьгад»

Х: Еохор наадан наадахамнай гу?  

Еохор

Х: Зээ, ухибууд Сагаалганаа иигээд угтаба гээшэбди.

Хонин жэл: Сагаан hараар, Сагаалганаар бэлэг угэдэг заншалтай. Битнэй таанартаа бэлэгтэй ерээб.