Без - Тукай оныклары.
план-конспект занятия (старшая группа) по теме
Предварительный просмотр:
Актаныш катнаш төрдәге 6 нчы балалар бакчасы.
Без - Тукай оныклары.
( Зурлар төркемендә Тукай иҗатына багышлап мини-музей ясау)
Төзеде:
1квалификацион категорияле
тәрбияче: Идрисова Фәйрүзә
Мөнәвир кызы.
Тема: Без- Тукай оныклары.
Максат: Балалар белән Г. Тукйның тормыш юлын, аның иҗатын өйрәнүне
дәвам итү; иҗатына кагылышлы итеп кечкенә музей ачу; бәйләнешле
сөйләм күнекмәләрен; иҗади фикер йөртү сәләтләрен;
танып белү эшчәнлекләрен үстерү; Г.Тукай белән горурлану хисе;
аның иҗаты белән кызыксынучанлык тәрбияләү.
Җиһазлау: Г. Тукай портреты , музей өчен материаллар.
Шөгыль барышы : Исәнләшү.
Күренеш: Бала җитәкләгән ямщик керә, урап килә дә чыгып китә.
Тәрбияче: Бу күренеш сезгә нинди вакыйганы күз алдына китерде?
Балалар: Бу Г. Тукайның кечкенә чагы. Ул кечкенә чакта ук әти-әнисе үлә.
Бик күп гаиләдә яши, авылдан-авылга күчереп йөртәләр. Аны ат йөртүче абый Казан базарына алып килеп “ Асрарга бала бирәм, кем ала” – дип йөри. Шуннан аны бер кеше үзенә алып өенә кайтып китә.
Тәрбияче: Г.Тукай кем соң ул? (1 нче слайд күрсәтелә)
Балалар: Г. Тукай татар халкының иң яраткан шагыйре. Аның шигырьләрен әби-бабаларыбыз, әти-әниләребез укып, ятлап үскәннәр. Хәзер аларны без өйрәнәбез.
Тәрбияче: (2-3 нче слайд күрсәтелә) Тукай - татар шагыре. Ул 26 апрельдә матур яз көнендә, кошлар җылы яклардан кайтканда, чәчәкләр баш калкытканда дөньяга килгән. Ул кечкенәдән ятим кала. Аның тормыш юлы бик авыр шартларда үтә. Ач чаклары да, киемсез йөргән чаклары да була. Аның Сәгъди исемле абыйларда торганда тамагы тук була. Чөнки аларның сөт, катык, бәрәңгеләре мул була. Сәгъди абыйлары эшкә киткән вакытта, Тукай иптәш малайлары белән уйнап кала торган булган, ашыйсы килгәч тәрәзәдән генә кереп, үги әнисе әзерләп киткән бәрәңге белән катыкны ашый торган булган.
- Балалар, Тукайны кечкенә вакытта кем дип йөрткәннәр?
- Тукайны кечкенә вакытта Апуш дип йөрткәннәр.
- Бу рәсемдә кемнәрне күрәсез? (4 нче слайд күрсәтелә)
- Монда үзенең иптәшләре белән читек, түбәтәй, озын күлмәк кигән нәни Апуш
Ул иптәшләренә әкиятләр сөйләргә яраткан.
“Сөйлә, син, Апуш, сөйлә
Безнең тыңлыйсы килә!- диләр алар.
- Балалар, Г. Тукайның кечкенә чагында булган хәл, безнең күңелләребезне
- тетерәндерде. Нинди вакыйга әле ул?
- “Мин кыш көне яланаяк, күлмәк белән генә тышка чыгам икән дә, бераздан
өйгә кермәкче булып ишекне ачмакчы булам, ләкин ача алмыйм, аякларым
бозга катканчы көтеп торам икән. Шуннан әбинең: “Кадалмас әле”- дигән
сүзләрен ишетәм. Ул мине үзе теләгән вакытта гына кертә иде”- дип язып
калдырган Г. Тукай
Г. Тукай бик яшьли, 27 яшендә үлеп китә.Күрәсең аңа шушы вакытта ук салкын тиеп калган. Тукай белгәнебезчә бик матур шигырьләр, әкиятләр язган.
Аның шушы иҗатына сокланып, аның шигырләрен , әкиятләрен яратып шагыйрьләр аңа багышлап үзләре шигырьләр язалар. Безнең бакчабызда эшләгән
Мәүлидә апа Әндәрҗановада менә нинди шигырь язган. Аны безгә Зилә сөйләп
күрсәтер.
Апрель.
Яз айлары кояш алып килде,
Очып кайтты җырчы кошлар да.
Салмак кына кар сулары ага,
Ачылырлар болын , кырлар да.
Апрель ае безгә тудырган бит
Бөек шагыйребез Тукайны.
Кечкенәдән укып, белеп үстек
Аның туган ягы Кырлайны.
Кырлай урманының Шүрәлесе
Хәзергәчә яши, картаймый.
Су анасы киң басмага чыгып,
Кешеләрдән качмый, чәч тарый.
“Туган тел”ен барча кеше җырлый,
Моңлы көй агыла еракка,
Чит җирдәге татарлар да җырлый,
Гимн булып яңгырый тирә-якка.
Балалар әйдәгез без дә гимнга әйләнгән “Туган тел” җырын башкарабыз.
Җыр : “Туган тел”
Аркасына капчык асып Шүрәле керә.
- Исәнмесез, балалар.
- Исәнмесез.
Тәрбияче: Тукта әле Шүрәле, Кәҗә белән Сарыкның капчыгын асып нишләп йөрисең?
Шүрәле: Бу капчык хәзер минеке. Мин аны алардан буген сезнең янга килер өчен сорап алдым. Мин хәзер явыз, мәрхәмәтсез Шүрәле түгел, ә сөйкемле
Шүрәле. Сез беләсезме, 2010 елдан “Сөйкемле Шүрәле” конкурсы барганын.Шушы
конкурска сездә үзегезнең эшләрегезне җибәрә аласыз.Ә быелгысы 2011ел -
Г. Тукай елы итеп игълан ителде. Аңа быел 125ел. Бу кәҗә белән Сарыкның кап
чыгында бүре башы юк. Мин сезне үзегезнең төркемдә Тукай иҗатына
багышлап кечкенә музей ачасыз икән дип ишеттем, шунда куярга әйберләр алып килдем.
Тәрбияче: Балалар, нәрсә соң ул музей, сез аны ничек күз алдына китерәсез?
Балалар: Анда борынгы, күренекле кешеләрнең әйберләре саклана.Шулай ук кар
тиналар, сугыш кораллары, яфраклар, уенчыклар, агачлар, җәнлекләр, кошлар һәм
башка күп төрле музейлар була.
Тәрбияче: Ә буген без сезнең белән Г.Тукай иҗатына багышлап кечкенә музей
ясарбыз.
(Шүрәле капчыктан әйберләрне ала)
1.”Кәҗә белән Сарык” әкиятенә
Тәрбияче: Бу әкият безне нәрсәгә өйрәтә?
Балалар: Батырлыкка, дус, тату булырга өйрәтә.
2. “Кызыклы шәкерт”
Тәрбияче: Шигырьне кемнәр яттан белә? (2 бала сөйли)
3. “Безнең гаилә” ( фотокарточка куела. 1бала шигырьне яттан сөйли)
4. “ Бала белән күбәләк” шигыре нәрсә турында бара?
- Бала күбәләктән тормышы турында сорый, күбәләк болында, кырларда яшәве турында сөйли һәм үзенә тимәскә куша.
5. “Кошларга”шигыре нәрсә турында бара?
- Курыкмагыз, мин сезгә тимим, иркенләп очыгыз, сайрагыз “-ди.
6. “ Шүрәле” “Су анасы” сыннары куела.
-“ Су анасы “ әкияте безне нәрсәгә өйрәтә?
- Урлашмаска, ялган сүзләр сөйләмәскә өйрәтә.
7. Дүрт ел фасылы
8. “Карлыгач”
9. “Кәҗә белән Сарык”
10. “Бәхетле бала” шигырьләрен фотокарточкага карап сөйлиләр.
Тәрбияче: Менә безнең бүлмәбездә Г. Тукай иҗатына багышланган кечкенә
музей ачылды. Шүрәле Сезгә бик зур рәхмәт. Сез безгә кечкенә музейны
булдырырга ярдәм иттегез. Сез чынлап та сөйкемле Шүрәле икәнсез.
Шүрәле: Мин үземнең Кырлай урманыма китим инде. Урманга кунакка килегез.
Мин сезне тәмле җиләкләрем, чикләвекләрем белән сыйлармын, урманымның
матур җирләрен күрсәтермен. Сау булыгыз. (чыгып китә)
Тәрбияче: Балалар, без Тукайга кемнәр соң? Ни өчен без аны шулай яратабыз һәм хөрмәт итәбез?
Без- Тукай оныклары
Юк, онытмас халкым, Тукай сине
Укып үсә сине һәр буын
Яланаяк, кәләпүшле Апуш,
Син мәңгелек булып
Күңелләрдә балкыйсың.
Тәрбияче: Габдулла Тукай ул безнең горурлыгыбыз. Ул балаларны бик яраткан. Нәниләр өчен матур-матур шигырьләр язган. Ул үзенең әсәрләре аша хезмәтне, табигатьне, хайваннарны һәм башка күп әйберләне яратырга өнди, кешеләрдә матур сыйфатлар тәрбияли.
Йомгаклау.