Тыва дыл дугайында шулуктер
материал по развитию речи

Чооду Кара-Күске «Эң-не дээди эртиневис»

Эртинелер бисте кѳвей,

Эргек базып, санап четпес.

Эң-не дээди тостуң бири

Эргим тыва дылывыс бо.

Тыва дылга ѳртек турбас,

Тыныжывыс, тынывыс ол.

Тываларны тыва кылган

Тывызыксыг хуулгаазын ол.

«Тыва» деп дыл турбаан болза,

Тывалар-даа турбас ийик.

«Тыва» деп чурт, «тыва» деп сѳс

Тывылбас-даа турган ийик.

«Эртине» дээр сѳс-даа болза

Ээн черден торүттүнмээн:

Эртинелер аттары-даа,

Элеп читпес тыва дыл бо.

Ырлаар, бижиир, чугаалажыр,

Ынакшыжар чепсээвис бо.

Херек болза дайзынны-даа

Хере шааптар докпаавыс бо.

Ол чок болза, хѳѳмей-сыгыт

Ораннарга чаңгыланмас.

Эргим тыва дылывыс ам

Эң-не дээди Эртиневис!

Эльза Дензин «Тыва дылым»

Тыва дылым чараш дылым,

Тыва дылым байлак дылым,

Аас-кежиим, чоргааралым,

Ак-кѳк Тывам ыдык дылы.

Айыраңнаан чечек ышкаш,

Частып орар чараш дылым,

Агып чыдар дамырак дег,

Аялгалыг тыва дылым.

Эртинелиг байлак Тывам

Энерелдиг дылы болган.

Эргим дылым ачызында

Эртем-билиг чедип аар мен.

Екатерина Саая «Тыва дылым»

Дылы, чери, ие чокта

Тыва чонум турар деп бе?

Каргыраавыс, хоомейивис

Каптагайга диңмирээр бе?

Ынчангаштың тыва дылым –

Ынакшылым чоргааралым,

ѳгбелерим арттырып каан

ѳртээ турбас, ѳндүр ѳнчүм.

Игорь Иргит «Тыва дылым»

Орус дылда кожаң ырга ынаам аажок,

Ол дыл дээрге чуртталгамның чамдыы дээр мен.

Перси дылда бижээн шүлүк аайлашкан,

Белен болгаш дүлгээзинниг чараш дээр-дир.

Француз дылды дыңнаарымга чараш-ла-дыр,

Бырлаңнашкан чалгыглар-даа сагындырар.

Испан дылда ырлар дыңнааш, шыдашпас мен,

Эрим хайнып, сыным бедип хертее бээр.

Ол-ла кѳвей янзы-бүрү дылдар шупту

Онза чараш, үнелиг деп демдеглеп каайн…

Ынчалза-даа мээң хуумда чарылбазым,

«Ынак мен» деп чугаалааным чаңгыс дыл бар.

Айдың дуне ѳпей ырын ырлап оргаш,

Авамның мээ чаяап берген эртинези –

Чидиг чепсээм, ѳѳрүшкүм, муңгаралым,

Чигзинижим, ынакшылым, изиг ханым,

ѳлүп чыда байырлажыр сѳѳлгү сѳзүм,

ѳртек билбес байлакшылым – тыва дылым.