Рус телле балалар белән режим вакытларында эшләү өчен сөйләм үрнәкләре.
материал по развитию речи на тему

Рус телле балалар

белән режим вакытларында эшләү өчен сөйләм үрнәкләре

Тәрбияче:

Сабирзянова Л.М

«Минем өем» (4-5 яшь) проекты буенча.

Сөйләм үрнәкләре

• Бу кем?
• Әти (әни, бабай, әби, кыз, малай).
• Кем юк?
• Әти (әни, бабай, әби, малай, кыз).

Сөйләм үрнәкләре

• Исәнмесез!
• Син кем?
• Мин - Дима (Альбина).
• Мин - малай.
• Сау булыгыз!

Сөйләм үрнәкләре

• Исәнме, әни (әти, бабай, әби, кыз, малай, Мияу, Акбай)!
• Сау бул, әни (әти, бабай, әби, кыз, малай)!
• Кем анда?
• Мин - песи. Мин - Мияу.
• Кил монда.
• Мин - эт. Мин - Акбай.
• Кил монда.

Сөйләм үрнәкләре

• Син Дима?
• Әйе, Дима.
• Син малай (кыз)?
• Әйе (юк).

• Әти (әни, бабай, әби, кыз, малай)? -Әйе.
• Әни (әти, бабай, әби, кыз, малай)? -Юк.
• Малай?
• Юк, кыз.
• Кыз?
• Әйе, кыз.

Сөйләм үрнәкләре

-Хәлләр ничек? - Әйбәт.

• Данил, мә ипи (алма, сөт, су, чәй).
• Рәхмәт.

Сөйләм үрнәкләре

• Мияу (Акбай, Дима,Альбина), кил монда. Утыр.
• Альбина, кил монда. Мә ипи (алма, сөт, су, чәй).
•  Ипи (алма, сөт, су, чәй) тәмле(ме)?
• Ипи (алма, сөт, су, чәй) тәмле. Рәхмәт.

• Мә, тәмле алма (ипи).
• Рәхмәт, әби.
• Мә ипи (алма), аша.
• Мә сөт (чәй), эч.

Сөйләм үрнәкләре

-Бу нәрсә?

• Туп (курчак, куян, аю).
• Курчак (туп, куян, аю) бир.
• Мә курчак (туп, куян, аю).

Сөйләм үрнәкләре

• Бу нәрсә?
• Аю (курчак, куян, туп).
• Аю (курчак, куян, туп) нинди?
• Аю (курчак, куян, туп) зур (матур, кечкенә, әйбәт).
• Аю (курчак) нинди?
• Аю (курчак) зур (кечкенә, матур, әйбәт).
• Куян нинди?
• Куян матур (ак, кечкенә, зур, йомшак).
• Туп нинди?
• Туп матур (кызыл, яшел, зур, кечкенә).

Сөйләм үрнәкләре.

• Аю (курчак, куян, туп)? -Әйе.
• Курчак (аю, куян, туп)? -Юк.
• Бу нәрсә?
• Аю (курчак, куян, туп).
• Мә аю (курчак, куян, туп). Уйна.
• Дима, кил монда. Уйна.
• Альбина, кил монда. Уйна.

Сөйләм үрнәкләре.

• Аю (курчак, куян, туп) бир.
• Аю (курчак, куян, туп) нинди?
• Аю (курчак, куян, туп) зур.
• Аю (курчак, куян, туп) кечкенә.
• Мә зур аю (курчак, куян, туп).
• Мә кечкенә аю (курчак, куян, туп).

Сөйләм үрнәкләре

• Аю (курчак, куян), кил монда.
•  Аша (утыр, эч, уйна).
• Дима (Альбина), аю(ны) (курчак, куян, туп(ны)) ю.
• Туп (курчак, куян, аю) нинди?
• Туп (курчак, куян, аю) пычрак (чиста).
• Туп(ны) ю.
• Туп чиста?
• Юк, туп пычрак. (Әйе, туп чиста.)
• Ю, ю, ю - туп (курчак, аю, куян) ю.
• Мә су, туп ю.

Сөйләм үрнәкләре.

• Ничә?
• Бер (ике, өч, дүрт, биш) алма.
• Ничә малай?
• Бер (ике, өч, дүрт, биш) малай.
• Ничә кыз?
• Бер (ике, өч, дүрт, биш) кыз. -Өч?

-Юк.

-Ике?

-Әйе.

• Ничә аю (туп, курчак, куян)?
• Бер (ике, өч, дүрт, биш) аю (туп, курчак, куян).

“Бармак” уены.

Бу бармак – бабай,

Бу бармак – әби,

Бу бармак – әти,

Бу бармак – әни,

Бу бармак – малай.

Бу бармак – бабай,

Бу бармак – әби,

Бу бармак – әти,

Бу бармак – әни,

Бу бармак – кыз.

“Туп” сүзле уены.

Туп, туп,

Зур туп.

Туп, туп,

Кечкенә туп.

“Туп” сүзле уены.

Туп-туп,

Зур туп.

Сикер-сикер,

Зур туп.

Туп-туп,

Кечкенә туп.

Сикер-сикер,

Кечкенә туп.

“Ю” сүзле уены.

Ю,ю,ю – туп ю.

Ю,ю,ю – машина ю.

Ю,ю,ю – куян ю.

Ю,ю,ю – алма ю.

Ю,ю,ю – аю ю.

Ю,ю,ю – песи ю.

Ю,ю,ю – эт ю.

“Матур туп” сүзле уены.

Туп, туп, матур туп.

Сикер, сикер, матур туп.

Бер, ике, өч, дүрт, биш,

Сикер, сикер, матур туп.

“Зур аю, матур аю” сүзле уены.

Бер, ике, өч, дүрт, биш,

Зур аю, матур аю.

Бер, ике, өч, дүрт, биш аю,

Зур аю, матур аю.

“Карусель” җырлы-биюле уен.

  Әллә-лә, әллә-лә, карусель әйләнә,

  Матур курчак әйләнә,

  Зур-зур аю әйләнә,  

  Кечкенә куян әйләнә.

  Әллә-лә, әллә-лә, карусель әйләнә,

  Матур курчак әйләнә,

  Зур-зур аю әйләнә,  

  Кечкенә куян әйләнә.

«Уйный-уйный үсәбез» (5-6 яшь) проекты буенча.

Сөйләм үрнәкләре

• Бу нәрсә?
• Кишер
• Нинди  кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр)?
• Зур (кечкенә) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Мә зур (кечкенә) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Рәхмәт.

Сөйләм үрнәкләре

• Зур кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Кечкенә кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Чиста кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Пычрак кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр) нинди?

-Кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр) тәмле, зур (кечкенә), матур, чиста (пычрак).

Сөйләм үрнәкләре

• Зур кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Кечкенә кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Чиста кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Пычрак кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр) нинди?

-Кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр) тәмле, зур (кечкенә), матур, чиста (пычрак).

Сөйләм үрнәкләре

• Кишер баллы.
• Алма баллы.
• Мә кишер (алма), аша. Баллы?
• Әйе, баллы. Рәхмәт.

Сөйләм үрнәкләре.

• Ничә кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр)? Сана.
• Ике (1-10) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, кыяр).

• Карина, кил монда. Мә ике (1-10) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр).
• Ике (1-10) кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр). Рәхмәт.
• Кирилл, кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кишер) бир.
• Мә кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кишер).
• Рәхмәт.
• Карина, (1-10) кәбестә (суган, бәрәңге, кишер, шалкан, кыяр) бир.
• Мә (1-10) кәбестә (суган, бәрәңге, кишер, шалкан, кыяр).
• Сау бул, Карина!

Сөйләм үрнәкләре

-Ничә кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кишер)?

- Бер (1-10) кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кишер).

-Кыяр (суган, бәрәңге, кәбестә шалкан, кишер) пычрак.

Сөйләм үрнәкләре

Бу - туп (алма).

Туп (алма) нинди?

Туп (алма) сары (кызыл, яшел).

Нинди туп (алма) юк?

Кызыл (сары, яшел) туп (алма) юк.

Сөйләм үрнәкләре

-Кишер (суган, бәрәңге, кәбестә, шалкан, кыяр) кирәк?

-Кирәк.

-Кирилл, нәрсә кирәк?

-Кыяр (суган, кишер, бәрәңге, шалкан, кәбестә) кирәк.

-Нинди кыяр?

-Яшел (тәмле, чиста) кыяр.

Сөйләм үрнәкләре

Кыяр (суган, кишер, бәрәңге, шалкан, кәбестә) пычрак.

• Мә кыяр (суган, кишер, бәрәңге, шалкан, кәбестә), ю.
• Карина кыяр (суган, кишер, бәрәңге, шалкан, кәбестә) юа.

Сөйләм үрнәкләре

• Тәмле аш (ботка, сөт, ипи, чәй).

• Нәрсә кирәк?
• Аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, шалкан, бәрәңге) кирәк.
• Нинди аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, бәрәңге)?
• Тәмле аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, бәрәңге).
• Мә аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, шалкан, бәрәңге), аша (эч).
• Рәхмәт. Аш (ботка, сөт, ипи, чәй, кишер, кәбестә, кыяр, шалкан, бәрәңге) тәмле.

Сөйләм үрнәкләре

• Кашык (тәлинкә, чынаяк) бир.
• Нинди кашык (тәлинкә, чынаяк)?
• Зур (кечкенә, сары, яшел, кызыл, зәңгәр).
• Ничә кашык (тәлинкә, чынаяк)?
• Бер (1-10) кашык (тәлинкә, чынаяк).
• Мә (1-10) кашык (тәлинкә, чынаяк).
• Мә, кызыл (сары, яшел, зәңгәр) чынаяк (тәлинкә, чынаяк).

Сөйләм үрнәкләре

• Яшел (кызыл, сары, зәңгәр) күлмәк (чалбар).
• Чиста күлмәк (чалбар).
• Матур күлмәк (чалбар).
• Күлмәк (чалбар) юк.
• Кирилл, күлмәк (чалбар) бир.
• Нинди күлмәк (чалбар)?
• Сары (кызыл, яшел, зәңгәр) күлмәк (чалбар).

Сөйләм үрнәкләре

• Ничә күлмәк (чалбар)?
• Бер (1-10) күлмәк (чалбар).
• Курчак, чалбар (күлмәк) ки (сал).
• Карина, чалбар (күлмәк) бир.
• Мә, чалбар (күлмәк).
• Рәхмәт. Курчак, мә чалбар (күлмәк), ки (сал).
• Курчак, йокла.

Сөйләм үрнәкләре

• Хәерле көн!
• Мә су, бит (кул) ю.
• Бит (кул) чиста.
• Бит (кул) чиста?
• Әйе, бит (кул) чиста.

Сөйләм үрнәкләре

• Зур (кечкенә) урындык (өстәл, карават).
• Зур аю, мә зур карават (өстәл, урындык).
• Кечкенә аю, мә кечкенә карават (өстәл, урындык).
• Нәрсә кирәк?
• Карават (өстәл, урындык) кирәк.
• Нинди карават?
• Зур (кечкенә, сары, яшел, зәңгәр) карават.
• Мә, зур карават.
• Рәхмәт.

Сөйләм үрнәкләре

-Мин алма (ипи, сөт, чәй, ботка, аш, кыяр, кәбестә, бәрәңге, шал-н, кишер) яратам.

• Мин Кирилл(ны), (Карина(ны) яратам.

Мин курчак(ны), (аю(ны), песи(не), эт(не), куян(ны) яратам.

• Нәрсә бар?
• Туп (курчак) бар.
• Нәрсә юк?
• Туп (курчак) юк.    

“Бар матур бакча” җырлы- биюле уены.

  Бар матур бакча,

  Анда кишер үсә (Түгәрәктә йөриләр)

  Менә шундый кишер зур,

Менә шундый кечкенә (хәрәкәтләр белән күрсәтәләр)

         Кишер, кишер, кил әле,

         Биеп, биеп, кит әле. ,(бер бала – “кишер” уртага чыга, бии)

         Әллә-лә, әллә- лә,

         Биеп, биеп, кит әле.(Балалар кул чабалар).

Шофер, шофер кил әле,

Биеп, биеп, кит әле.

Әллә-лә, әллә- лә,

Биеп, биеп, кит әле.(Балалар кул чабалар).

“Яратам” сүзле уены.

  Мин кишер яратам,

  Яратам, яратам.

  Мин кыяр яратам,

  Яратам, яратам.

“Кишер” сүзле уены.

Кишер, кишер,

Тәмле кишер,

Зур кишер,

Баллы кишер.

“Туп” сүзле уены.

Туп, туп, кызыл туп,

Сикер, сикер, кызыл туп.

Туп, туп, сары туп,

Сикер, сикер, сары туп.

Туп, туп, кызыл туп.

Сикер, сикер, кызыл туп.

Бер, ике, өч, дүрт, биш, алты, җиде, сигез, тугыз, ун,

Сикер, сикер, кызыл туп.

Туп, туп, сары туп.

Сикер, сикер, сары  туп.

Бер, ике, өч, дүрт, биш, алты, җиде, сигез, тугыз, ун,

Сикер, сикер, сары туп.

“Нәрсә кирәк?” сүзле уены.

Миңа кыяр кирәк, Сиңа кыяр кирәк.

Әйе шул, әйе шул,

Сиңа нәрсә кирәк?

“Кәрзиндә нәрсә бар?” җырлы –биюле уены.

  -Әйдә, әйдә,  әйт  әле:

  Кәрзиндә нәрсә бар?

  -Кәрзиндә кызыл, сары,

  Яшел, матур , алма бар.

Әйдә, әйдә,  әйт  әле:

  Кәрзиндә нәрсә бар?

  -Кәрзиндә кыяр, суган,

Кәбестә бар, кишер бар.

“Тәмле” җырлы – сүзле уены.

   Без ашыйбыз тәмле аш,

   Тәмле аш, тәмле аш.

   Без ашыйбыз тәмле ботка,

   Тәмле аш, тәмле ботка.

“Зәңгәр кашык” сүзле уены.

  Зәңгәр, зәңгәр кашык,

  Зәңгәр, зәңгәр кашык,

  Әйе шул, әйе шул,

  Матур, чиста кашык.

Әйе шул, әйе шул,

  Зәңгәр, зәңгәр кашык,

“Төсле чокыр” сүзле уены.

  -Мә, сары чокыр.

  -Мә, кызыл чокыр.

  -Мә, яшел чокыр.

  -Мә, зәңгәр чокыр.

“Ю” сүзле уены.

Мә, су,

Бит, кулны ю.

Чиста су, чиста су,

Ю,ю,ю.

“Карусель” җырлы – биюле уены.

  Әллә – лә, әллә –лә,

  Карусельләр әйләнә,

  Матур курчак әйләнә.

  Зур-зур аю әйләнә.

“Ак калач” җырлы –биюле уены.

  Акбайның туган көненә

  Без пешердек ак ипи.

  Менә шундый  ипи зур,

  Менә шундый кечкенә.

Менә шундый тәмле,

  Менә шундый баллы.

  Әйе шул, әйе шул,

  Әйе шул, ипи тәмле.

“Кәрзиндә нәрсә бар?” җырлы –биюле уены.

  -Кирилл әйт  әле,

  Кәрзинеңдә нәрсә бар?

  -Кәрзиндә алма бар,

  Тәмле, тәмле алма бар,

  Әйе шул, әйе шул,

  Кызыл, кызыл алма бар.

“Сабантуйга барабыз” сүзле уены.

  Карагыз, карагыз,                                      Сабантуйга барабыз,

  Сабантуйга барабыз.                                 Сикерәбез, чабабыз.

  Сабантуйга барабыз,                                 Җырлап- биеп алабыз,

  Уйнап бүләк алабыз                                  Уйнап бүләк алабыз.

«Без инде хәзер зурлар – мәктәпкә илтә юллар» (6-7 яшь)

проекты буенча.

Сөйләм үрнәкләре

-        Хәерле көн, әни (әти, бабай, әби, апа, абый)!

-        Хәерле көн!

-        Песи нишли?

-        Песи йоклый.

-        Әни нишли?

-        Әни утыра.

-        Альбина нишли?

-        Альбина ашый (эчә).

Сөйләм үрнәкләре

-        Мияу, нишлисең?

-        Ашыйм.

-        Акбай, нишлисең?

-        Эчәм.

-        Азалия (Альбина), нишлисең?

-        Уйныйм.

-        Кая барасың?

-        Кафега барам.

Сөйләм үрнәкләре

-        Син нишлисең?

-        Мин бәрәңге ашыйм (чәй эчәм, уйныйм, барам, утырам, йок-лыйм).

Сөйләм үрнәкләре

Туп, туп,

 Матур туп.

Сикер-сикер,

Матур туп.

Сөйләм үрнәкләре

Куян сикерә (йөгерә). Туп сикерә. Песи сикерә (йөгерә).

 Төлке сикерә (йөгерә).

-        Йөгер! Син нишлисең?

-        Мин йөгерәм.

-        Мин чәкчәк ашыйм.

-        Мин өчпочмак ашыйм.

-        Сиңа ничә яшь?

-        6 яшь.

-        Мин - бүре. Мин зур, матур, чиста.

Сөйләм үрнәкләре

Әтәч зур, матур. Тавык (чеби) кечкенә, матур.

-        Син кем?

-        Мин - үрдәк.

-        Мин - ат (сыер).

Сөйләм үрнәкләре

Куян чана шуа.

Мин чана шуам.

-Аю, әйдә, бие!

-Оля кызыл шар ярата?

-Юк.

-Азалия, яшел шар ярата?

-Әйе, мин яшел шар яратам.

-Син нишлисең?

-Мин җырлыйм.

Сөйләм үрнәкләре

җырлыйбыз

зур рәхмәт

Кыз китап укый.

рәсем ясыйм - алма ясыйм

мәктәп

Кем укый?

Мин укыйм.

бик тәмле

 «Терем-терем, теремкәй» сүзле уены.

Терем-терем, теремкәй

Зур түгел, кечкенә.

Теремкәйдә тычкан яши.

 Теремкәйдә куян яши.

Теремкәйдә бүре яши.

Теремкәйдә төлке яши.

 Теремкәйдә аю яши.

 Алар бик дус.

Кәҗә кайда?

Әнә, кәҗә кәбестә ашый. Кәҗә кәбестә ярата.

Мин ипи яратам. Песи, син нәрсә яратасың?

Мин сөт яратам. Сөт тәмле (салкын, җылы).

Мә, кәҗә, ботка аша.

Юк, кәбестә яратам. Кәбестә тәмле.

“Бу нәрсә?” җырлы- сүзле күнегү.

  Бу нәрсә? Бу нәрсә?

  Бу -  куян, бу – куян.

  Әйе, әйе, бу – куян.

  Зур куян, матур куян.

  Бу нәрсә? Бу нәрсә?

  Бу -  курчак, бу – курчак.

  Әйе, әйе, бу – курчак.

  Зур курчак, матур курчак.

“Нишли?” сүзле уены.

Нишли? Нишли?

Йоклый, йоклый.

Нишли? Нишли?

Утыра, утыра.

Нишли? Нишли?

Ашый, ашый.

Нишли?, Нишли?

Эчә,эчә.

“Кайтаваз” – “Эхо” сүзле уены.

Тәрбияче: Нишлисең?

Балалар? Нишлисең?

  Тәрбияче: Ашыйм.

  Балалар: Ашыйм.

  Тәрбияче: Аш ашыйм.

  Балалар: Аш ашыйм.

  Тәрбияче: Нишлисең?

  Балалар: Нишлисең?

  Тәрбияче: Эчәм.

  Балалар: Эчәм.

  Тәрбияче: Чәй эчәм.

  Балалар: Чәй эчәм.

“Әйдәгез, биибез!” җырлы-сүзле уены.

1. Бар монда төлке,

Зур төлке, матур төлке.

Төлке, төлке, кил әле,

Биеп-биеп кит әле.(2 тапкыр)

2. Бар монда аю,

Зур аю, матур аю.

     Аю, аю, кил әле,

     Биеп-биеп кит әле.(2 тапкыр)

3. Бар монда куян,

Кечкенә, матур куян.

     Куян, куян, кил әле,

     Биеп-биеп кит әле.(2 тапкыр)

“Мин барам, барам, барам” сүзле уен.

   Мин барам, барам, барам.

   Казанга барам, барам.

   Әйе шул, әйе шул,

   Казанга барам, барам.

“Мәктәпкә барам” сүзле уен.

   Мин барам, барам, барам.

   Мәктәпкә  барам, барам.

   Китап, карандаш алам,

   Мәктәпкә  барам, барам.

   Мин барам, барам, барам.

   Мәктәпкә  барам, барам.

   Китап укыйм, рәсем ясыйм,

   “4”ле, “5”леләр алам.

“Туган көн” җыры.

  Мияуның туган көненә

  Без пешердек ак ипи.

  Менә шундый зур ипи

  Менә шундый кечкенә.

  Менә шундый тәмле,

  Менә шундый баллы.

  Әйе шул, әйе шул,

  Әйе шул, ипи тәмле.

“Теремкәй” әкияте.

 Терем-терем теремкәй,

  Зур түгел (Кулларын өскә күтәреп күрсәтәләр)

  Кечкенә. (Чүгәлиләр)

  Тук-тук- тук! (Уч төпләренә бармак очлары белән суккалап алалар)

  Теремкәйдә кем яши?

  Юк, яшәми. (Кулларын җәеп)

“Матур” җырлы-сүзле уены.

  Минем күлмәк матур,

  Синең күлмәк матур.

  Әйе шул, әйе шул,

  Минем күлмәк матур.

“Мин җырлыйм” сүзле уены.

Мин җырлыйм, җырлыйм, җырлыйм,

Мин матур җырлыйм, җырлыйм.

Мин җырлыйм, җырлыйм, җырлыйм,

Мин матур җырлыйм, җырлыйм.

Лә-лә-лә-лә-лә, лә-лә-лә-лә-лә,

Мин матур җырлыйм, җырлыйм.

Мин биим, биим, биим,

Мин матур биим, биим.

Мин биим, биим, биим,

Мин матур биим, биим.

Лә-лә-лә-лә-лә, лә-лә-лә-лә-лә,

Мин матур биим, биим.

“Тәмле” сүзле уены.

Ипи тәмле,

Сөт тәмле,

Ботка тәмле,

Кәбестә тәмле.

“Мин - куян” сүзле уены.

Мин – куян, мин – куян,

Зур куян, матур куян.

Мин – тычкан, мин – тычкан,

Кечкенә, матур тычкан.