Әсәйҙәр көнөнә иртәлек.
план-конспект занятия

Әсәйҙәр көнөнә иртәлек.

Алып барыусы  : Әсә һүҙе шундай яғымлы ул,

                              Изге һүҙ ул барлыҡ донъяла.

                              Ошо һүҙҙән Тыуған ил башлана,

                              Телен аса тыуған һәр бала!

Йыр :  Әсәй (Яҡты йөҙлө ҡояшҡай.)

А.б.: -- Афарин, балалар! Әсәйҙәрегеҙҙе бик яратаһығыҙ икән. Ә һеҙҙең ишеткәнегеҙ бармы, балалар , донъяла шундай матур ил бар икән һәм ул ил әсәйҙәр иле тип атала?Әйҙәгеҙ әле әсәйҙәребеҙгә арнап шиғырҙар һөйләп ишеттерәйек.

     Альяна:    Әсәй тигән оло һүҙҙе

                      Тәү башлап әйтә бала.

                       Әсәләрҙәй изге йәндәр

                       Юҡтыр ул был донъяла!

   Тимур:       Донъялағы иң-иң матур

                       Кеше, әсәй һин бит ул

                       Матурлығың ай- ҡояшҡа,

                       Сәскәләргә тиң бит ул!

    Иҙел:          Әсәй өйҙә булған саҡта

                        Бөтәбеҙгә күңелле-

                        Яҡты, нурлы, йылы ҡояш

                        Көлөп торған шикелле

    Мәҙинә:    Ерҙәге бөтә әсәләр

                        Оҙон ғүмерле булһын

                        Бала булған һәр йортобоҙ

                        Йылылыҡ менән тулһын!

  Данис:          Ҡояшҡайым нурын һибеп,

                        Еребеҙҙе иркәләй

                        Әсәкәйем мине һөйөп,

                        Яратам тип иркәләй.

      Дамир:       Әсәйемде бик яратам

                          Эшкә китһә, һағынам.

                          Китмәһен тип тағы ла,

                          Ҡайтһа уға һыйынам.      

Алып барыусы: --Эйе, балалар әсәйҙәргә һыйынып ҡына, иркәләнеп кенә ултырыр инек, әгәр  ҙә шул илгә барып эләкһәк. Нисек кенә юлды табырға икән ул ?   Беләһегеҙме, балалар миңә бер тылсым өйрәттеләр ,әгәр шул һүҙҙәрҙе әйтһәк, беҙ әсәйҙәр иленә килеп сығабыҙ.Өйрәтәйемме һеҙгә?

                           Ос һин,балаҫ, өҫкәрәк ос!  

                           Мине ал да, әсәләр иленә ос!    

Балалар балаҫҡа ултырып , һүҙҙәрҙе ҡабатлай.Аҙаҡ урындарына ултыра.

Алып барыусы:-- Һай-һай-һай.балалар мин бик йыраҡта нимәлер күрәм. Һеҙ күрәһегеҙме? Беҙҙең  әсәйҙәрҙең эштәре бик күп икән....Әйҙәгеҙ әле һанап китәйек, әсәйҙәр ниндәй эштәр эшләйҙәр? ( Иҙән йыуа ,кер йыуа.)

--Ә һеҙ,әсәйҙәргә ярҙам итәһегеҙме? Нәргизә, һөйләп кит әле, нисек ярҙам итәһең?

  Нәргизә:  Ҙур үҫәйем әсәйемде

                   Ҡарармын үҙем генә.

                   Тәмле сәйҙәр эсерермен,

                   Һыу ташып түҙем генә.

                   Аш- һыуын да әҙерләрмен

                   Керҙәрен дә йыуырмын,

                   Бөхтә йөрөһөн әсәйем тип

                   Үтекләп тә ҡуйырмын.

                   Иркәләрмен гел генә

                   Әсәйем бит бер генә.

--Афарин,балалар, әйҙәгеҙ әле , күрһәтәйек, нисек итеп әсәйҙәргә ярҙам итеүебеҙҙе!

                      Мин әсәйгә ярҙам итәм.(Йыр- бейеү).

--Ҙур ярҙамсылар икән , һеҙ ,балалар! Афарин!Хәҙер тағы ла  осоусы балаҫҡа ултырып юлыбыҙҙы дауам итәйек.

                          Ос һин,балаҫ, өҫкәрәк ос!  

                          Мине ал да, әсәләр иленә ос!  

--Балалар, килеп еттек.Ҡарағыҙ әле, беҙ аш- һыу бүлмәһенә килеп еттек.

Аш- һыу бешереүе еңелме икән? Һөйләп ебәр әле Фидәлиә шиғырыңды.

                 Фидәлиә:  Әсәйҙәр йылмайғас

                                    Өй эсе йәмлерәк.

                                    Әсәйҙәр бешергән

                                    Аштар ҙа тәмлерәк.

                                    Әсәйҙәр яратҡас

                                    Шат беҙҙең йөҙөбөҙ

                                    Әсәйҙәр булғанға

                                    Бәхетле көнөбөҙ!

  Алып барыусы: --Хәҙер беҙ борщ бешереп,  компот эшләп алайыҡ.

(Балалар ике һауытҡа йәшелсә менән емеште айырып һалалар).

--Бының менән эш бөтмәне әле,балалар.Кем беҙгә һауыт-һаба йыуыша?

                             Уйын (Мин әсәйемә ярҙам итәм).

--Балалар, беҙ ҡайҙа осабыҙ ул? Әсәләр иленә сәйәхәт дауам итә. Ултырҙыҡ осоусы балаҫҡа.

                          Ос һин,балаҫ, өҫкәрәк ос!  

                          Мине ал да, әсәләр иленә ос!  

--Өләсәйҙәр утрауына килеп сыҡҡанбыҙ. Мин был утрауҙа өләсәйҙәргә ярҙам итеп китергә тип тәҡдим итәм.

                  Алтынай: Өләсәйемдең сәстәре ап-аҡ,

                                    Ерҙәге ҡарҙай күренә ялтлап.

                                    Һүҙҙәре уның күңелгә яҡын

                                    Йөҙө мөләйем, ҡулдары алтын!

--Эйе, өләсәйҙәр бигерәк тә ярата шул беҙҙе.Шулаймы. балалар?(эйе)

                                        Уйын.Күңелле һепертке.

                                     Ҡулдан-ҡулға һеперткене

                                      Берәм-берәм бирәбеҙ.

                                      Һиндә ҡалһа, был һепертке

                                      Беҙ иҙән һепертәбеҙ.

Уйындан һуң урындарына ултыралар.

--Балалар, әсәләр иленә барып етер өсөн бик әҙ генә ара ҡалды.Бының өсөн беҙгә күҙҙәребеҙҙе йомоп,әсәйҙәребеҙҙе ныҡ итеп яратҡанды иҫебеҙгә төшөрөр кәрәк. Әсәйҙәргә тик изгелек ҡылып, һаулыҡ теләйек, балалар! Экранда әсәйҙәрҙең фотоларын күрәләр.Вәт әй,беҙ әсәләр иленә килеп еттек! Беҙҙең әсәйҙәр эргәбеҙҙә булмаһа ла, улар беҙҙе ныҡ ярата, һеҙҙең менән ғорурлана!Һәр әсә үҙ балаһына һаулыҡ, бәхет теләй, уның аҡыллы  һәм  тырыш булып үҫеүен көтә. Һеҙ әсәйҙәрҙе ҡыуандырырһығыҙмы, балалар?

                                   Йыр.Әсәй-әсәйкәйем.

Әсәйҙәр көнөнә иртәлек.

Алып барыусы  : Әсә һүҙе шундай яғымлы ул,

                              Изге һүҙ ул барлыҡ донъяла.

                              Ошо һүҙҙән Тыуған ил башлана,

                              Телен аса тыуған һәр бала!

Йыр :  Әсәй (Яҡты йөҙлө ҡояшҡай.)

А.б.: -- Афарин, балалар! Әсәйҙәрегеҙҙе бик яратаһығыҙ икән. Ә һеҙҙең ишеткәнегеҙ бармы, балалар , донъяла шундай матур ил бар икән һәм ул ил әсәйҙәр иле тип атала?Әйҙәгеҙ әле әсәйҙәребеҙгә арнап шиғырҙар һөйләп ишеттерәйек.

     Альяна:    Әсәй тигән оло һүҙҙе

                      Тәү башлап әйтә бала.

                       Әсәләрҙәй изге йәндәр

                       Юҡтыр ул был донъяла!

   Тимур:       Донъялағы иң-иң матур

                       Кеше, әсәй һин бит ул

                       Матурлығың ай- ҡояшҡа,

                       Сәскәләргә тиң бит ул!

    Иҙел:          Әсәй өйҙә булған саҡта

                        Бөтәбеҙгә күңелле-

                        Яҡты, нурлы, йылы ҡояш

                        Көлөп торған шикелле

    Мәҙинә:    Ерҙәге бөтә әсәләр

                        Оҙон ғүмерле булһын

                        Бала булған һәр йортобоҙ

                        Йылылыҡ менән тулһын!

  Данис:          Ҡояшҡайым нурын һибеп,

                        Еребеҙҙе иркәләй

                        Әсәкәйем мине һөйөп,

                        Яратам тип иркәләй.

      Дамир:       Әсәйемде бик яратам

                          Эшкә китһә, һағынам.

                          Китмәһен тип тағы ла,

                          Ҡайтһа уға һыйынам.      

Алып барыусы: --Эйе, балалар әсәйҙәргә һыйынып ҡына, иркәләнеп кенә ултырыр инек, әгәр  ҙә шул илгә барып эләкһәк. Нисек кенә юлды табырға икән ул ?   Беләһегеҙме, балалар миңә бер тылсым өйрәттеләр ,әгәр шул һүҙҙәрҙе әйтһәк, беҙ әсәйҙәр иленә килеп сығабыҙ.Өйрәтәйемме һеҙгә?

                           Ос һин,балаҫ, өҫкәрәк ос!  

                           Мине ал да, әсәләр иленә ос!    

Балалар балаҫҡа ултырып , һүҙҙәрҙе ҡабатлай.Аҙаҡ урындарына ултыра.

Алып барыусы:-- Һай-һай-һай.балалар мин бик йыраҡта нимәлер күрәм. Һеҙ күрәһегеҙме? Беҙҙең  әсәйҙәрҙең эштәре бик күп икән....Әйҙәгеҙ әле һанап китәйек, әсәйҙәр ниндәй эштәр эшләйҙәр? ( Иҙән йыуа ,кер йыуа.)

--Ә һеҙ,әсәйҙәргә ярҙам итәһегеҙме? Нәргизә, һөйләп кит әле, нисек ярҙам итәһең?

  Нәргизә:  Ҙур үҫәйем әсәйемде

                   Ҡарармын үҙем генә.

                   Тәмле сәйҙәр эсерермен,

                   Һыу ташып түҙем генә.

                   Аш- һыуын да әҙерләрмен

                   Керҙәрен дә йыуырмын,

                   Бөхтә йөрөһөн әсәйем тип

                   Үтекләп тә ҡуйырмын.

                   Иркәләрмен гел генә

                   Әсәйем бит бер генә.

--Афарин,балалар, әйҙәгеҙ әле , күрһәтәйек, нисек итеп әсәйҙәргә ярҙам итеүебеҙҙе!

                      Мин әсәйгә ярҙам итәм.(Йыр- бейеү).

--Ҙур ярҙамсылар икән , һеҙ ,балалар! Афарин!Хәҙер тағы ла  осоусы балаҫҡа ултырып юлыбыҙҙы дауам итәйек.

                          Ос һин,балаҫ, өҫкәрәк ос!  

                          Мине ал да, әсәләр иленә ос!  

--Балалар, килеп еттек.Ҡарағыҙ әле, беҙ аш- һыу бүлмәһенә килеп еттек.

Аш- һыу бешереүе еңелме икән? Һөйләп ебәр әле Фидәлиә шиғырыңды.

                 Фидәлиә:  Әсәйҙәр йылмайғас

                                    Өй эсе йәмлерәк.

                                    Әсәйҙәр бешергән

                                    Аштар ҙа тәмлерәк.

                                    Әсәйҙәр яратҡас

                                    Шат беҙҙең йөҙөбөҙ

                                    Әсәйҙәр булғанға

                                    Бәхетле көнөбөҙ!

  Алып барыусы: --Хәҙер беҙ борщ бешереп,  компот эшләп алайыҡ.

(Балалар ике һауытҡа йәшелсә менән емеште айырып һалалар).

--Бының менән эш бөтмәне әле,балалар.Кем беҙгә һауыт-һаба йыуыша?

                             Уйын (Мин әсәйемә ярҙам итәм).

--Балалар, беҙ ҡайҙа осабыҙ ул? Әсәләр иленә сәйәхәт дауам итә. Ултырҙыҡ осоусы балаҫҡа.

                          Ос һин,балаҫ, өҫкәрәк ос!  

                          Мине ал да, әсәләр иленә ос!  

--Өләсәйҙәр утрауына килеп сыҡҡанбыҙ. Мин был утрауҙа өләсәйҙәргә ярҙам итеп китергә тип тәҡдим итәм.

                  Алтынай: Өләсәйемдең сәстәре ап-аҡ,

                                    Ерҙәге ҡарҙай күренә ялтлап.

                                    Һүҙҙәре уның күңелгә яҡын

                                    Йөҙө мөләйем, ҡулдары алтын!

--Эйе, өләсәйҙәр бигерәк тә ярата шул беҙҙе.Шулаймы. балалар?(эйе)

                                        Уйын.Күңелле һепертке.

                                     Ҡулдан-ҡулға һеперткене

                                      Берәм-берәм бирәбеҙ.

                                      Һиндә ҡалһа, был һепертке

                                      Беҙ иҙән һепертәбеҙ.

Уйындан һуң урындарына ултыралар.

--Балалар, әсәләр иленә барып етер өсөн бик әҙ генә ара ҡалды.Бының өсөн беҙгә күҙҙәребеҙҙе йомоп,әсәйҙәребеҙҙе ныҡ итеп яратҡанды иҫебеҙгә төшөрөр кәрәк. Әсәйҙәргә тик изгелек ҡылып, һаулыҡ теләйек, балалар! Экранда әсәйҙәрҙең фотоларын күрәләр.Вәт әй,беҙ әсәләр иленә килеп еттек! Беҙҙең әсәйҙәр эргәбеҙҙә булмаһа ла, улар беҙҙе ныҡ ярата, һеҙҙең менән ғорурлана!Һәр әсә үҙ балаһына һаулыҡ, бәхет теләй, уның аҡыллы  һәм  тырыш булып үҫеүен көтә. Һеҙ әсәйҙәрҙе ҡыуандырырһығыҙмы, балалар?

                                   Йыр.Әсәй-әсәйкәйем.