"Хуш киләсең-Нәүрүз!"
методическая разработка (подготовительная группа) по теме
Предварительный просмотр:
“ Хуш киләсең-Нәүрүз! “
Нәүрүз-төрки халыкларның кышны озату, язны каршы алу бәйрәме ул. Безнең әби-бабаларыбыз аны көн белән төн тигезләшкән вакытта,ягъни 21-22 нче мартта, билгеләп үткәннәр. Бу көнне өйдән өйгә кереп нәүрүз әйтү һәм бүләк җыю йоласы киң таралган булган. Алар йорт –хуҗаларына саулык –иминлек, кырларга бай уңыш теләгәннәр. Ә кешеләр үзләренең теләкләрен Нәүрүзгә әйтеп калырга тырышканнар, ярышлар, уен-җыр булган. Бәйрәмнең үзәгендә кыш белән яз бәхәсе булып, яз җиңгәч, гомуми бәйрәм башланган.
(Зал урман күренешен хәтерләтә, бер читтә йорт тора, кош сайраган тавышы.)
Айгөл: Тиздән Нәүрүз бәйрәме җитә, ә ул һаман күренми. Барып эзләп кайтыйм әле, бәлки адашмам.(урман буйлап йөри)
Ай-һай, бигрәк күңелле урманда, кошлар сайрый. Ниндидер чәчәк тә үсеп чыккан.(карый).Бу бит тылсымлы чәчәк, ул шундый матур.
Урман хуҗасы:Кем бар анда,минем урманымда кем тавыш чыгарып йөри?
Айгөл:Бу мин-Айгөл.
Урман хуҗасы:Ни эшләп йөрисең син, кызыкай?
Айгөл:Тиздән Нәүрүз бәйрәме җитә, ә ул юк та юк.Аны эзләп йөрим, зинһар ярдәм ит.(елый).
Урман хуҗасы: Я, елама, менә сиңа тылсымлы чәчәк(үсеп утырган чәчәкне алып бирә), ул сиңа Нәүрүзне табарга булышыр.
Айгөл: Ай, рәхмәт. Минем күңелем күтәрелеп китте,биисем килә.Әйдә биибез.(татар биюе бииләр).
Бию.
Урман хужасы: Ярый,Айгөл, хәерле юл сиңа, мин китәм, урманда эшем күп.
(чыгып китә)
Айгөл: Рәхмәт сиңа, Урман хуҗасы, сау бул.(кул болгап озата).
(Аю килеп чыга)
Аю: Кем мине йокыдан уятып йөри? Кем син? Хәзер мин сине ашыйм.
Айгөл: Тукта, аю, дус, менә бу чәчәкне иснәп кара әле....
Аю: Ай, нинди хуш исле чәчәк! Ачуларым бетте. Мин сиңа яз турында бер шигырь сөйлим әле:
Яз килә!Яз килә!
Сыерчыклар килә.
Гөрләшеп, сайрашып
Җырчы кошлар килә!
Айгөл: Аю дус, рәхмәт сиңа!
Аю: Я, ярый, мин киттем. Сау бул кызыкай!
Айгөл: Сау бул!(кул болгый)
(Бүре килеп чыга)
Бүре: У-у-у ашарга ит тә булды, мин сине ашыйм.
Айгөл: Тукта инде! Исәнме!
Бүре: Кем син? Исемең ничек?
Айгөл: Минем исемем Айгөл, кара әле нинди матур чәчәк, исе тәмле, иснәп кара.(бүре исни)
Бүре: Бигрәк тәмле исе, явызлыгым да бетте. Минем уйныйсым килә,әйдә уйныйбыз.
Уен: “Көн – төн”.
Айгөл: Рәхмәт бүре дус!(бүре саубуллашып чыгып китә).
(Куян килеп чыга)
Куян: Мин бүредән качып йөрим, ул монда түгелме?Куркам....
Айгөл: Юк – юк, куянкай!Кил әйдә, курыкма. Мә әле бу чәчәкне иснәп кара.
Куян: Бигрәк тәмле, куркуым да бетте.
Айгөл: Куянкай, мин Нәүрүзбикәне эзләп йөрим,син аны күрмәдеңме? Кайда икән ул?
Куян: Мин аны беләм, әйдә йортын күрсәтәм.(йорт янына киләләр).
Менә шушы, ә миңа китәргә кирәк, сау бул.
Айгөл: Рәхмәт куянкай! Сау бул!
(Айгөл Нәүрүз йортының ишеген шакый)
Нәүрүз: Кем бар анда?
Айгөл: Бу мин-Айгөл.Тиздән Нәүрүз бәйрәме, сине бәйрәмгә алырга килдем.
Нәүрүз: Ай рәхмәт, Айгөл.Хәзер барабыз.
(Көй яңгырый, бәйрәмгә киләләр).
Нәүрүз: Исәнмесез балалар!
Агымсулар кичтек без,
Сезгә килеп җиттек без,
Нәүрүз әйтеп уздык без
Нәүрүз мөбарәк булсын!
1 бала :
Кыш китте, яз килде,
Үрдәк белән каз килде.
Былбылдан аваз килде.
Нәүрүз мөбарәк булсын!
2 бала :
Нәүрүз килде, тиз килде,
Нәүрүз килде, яз килде,
Яз белән байлык килде
Яз белән шатлык килде.
3 бала :
Нәүрүз килә, Нәүрүз килә,
Нәүрүзне зурлыйк әле.
Гөрләвекләр челтерәвенә
Кушылып җырлыйк әле.
4 бала :
Нәүрүз килә,Нәүрүз килә,
Илләр, көннәр ямьләнә,
Бергәләшеп биергә дип
Куллар-кулга бәйләнә.
5 бала :
Нәүрүз килә, Нәүрүз килә,
Күктән нурлар сибелә.
Туган илем, туган җирем
Язны күреп сөенә.
6 бала :
Яратабыз көзне дә
Яратабыз кышны да
Яратабыз җәйне дә
Яратабыз язны да.
Нәүрүз: Балалар, әйдәгез өйдән-өйгә кереп күкәй җыйыйк.
7 бала :
Ач ишегең керәбез
Нәүрүз әйтә киләбез
Нәүрүз котлы булсын
Нәүрүз котлы булсын.
8 бала :
Әй, түтәй, бир безгә күкәй,
Безгә бирсәң бер күкәй
Тавыгың салыр йөз күкәй.
(түтәй тәрәзәдән күкәй бирә)
Нәүрүз: Рәхмәт түтәй.
Балалар, ә хәзер күңел ачыйк.Бер җырлап алыйк.
Җыр : “Яз килгән”.
(Кыш бабай керә).
Кыш бабай: Бу нинди бәйрәм сездә,миннән башка?
Айгөл: Яз кызы,Нәүрүз килде.Аны каршылап,Нәүрүз бәйрәме уздырабыз.
Кыш бабай: Юк, үткәрми торыгыз әле,мин болай гына китәргә җыенмыйм.Өч тапкыр ярышып карыйк....
1 ярыш: Менә минем чанам, икебез ике якка йөгерәбез, кем алдан килеп утыра, шул җиңүче була.
(кыш бабай җиңелә).
2 ярыш: Йомырка салынган кашык кабып йөгерү.
(кыш бабай җиңелә).
3 ярыш: Бию ярышы.
(бииләр, кыш бабай егыла).
Кыш бабай: Уф арыдым, эрим.Кызым Нәүрүз, бик булдыклы, зирәк, уңган икәнсең.Мин тыныч күңел белән тәхетемне калдырып китәм.Сау булыгыз балалар!
Айгөл: Бәйрәмне дәвам итәбез,әйдәгез уеннар уйныйк...
Уеннар:
1.”Кошлар һәм читлек”.
2.”Сулыкларны сикереп уз”.
Нәүрүз: Ә хәзер миңа китәргә вакыт.Мине башка балалар бакчасында да көтәләрдер.Сау булыгыз!
Айгөл: Сау бул,Нәүрүзбикә!