Узанализ урнэге
методическая разработка (подготовительная группа) по теме

Мэктэпкэчэ эзерлек торкемендэ рус телле балалар белэн                                                « Салкын кыш»                                                                                                              темасына уткэргэн  татар теле  шогыленэ узанализ.

    Мин, Мобэракшина Голсинэ Мэгъсум кызы, беренче квалификацион категорияле  татар теле тэрбиячесе. Мин 23 нче номерлы  « Нэнилэр» исемле балалар бакчасында  1,5 ел анна теле ойрэтуе тэрбиячесе булып эшлим. Гомуми педагогик эш стажем 35 ел.

    Белемем: югары:  Алабуга  дэулэт филология факультетын  тамамладым.

    Бугенге шогыльнен торе: лексик, грамматик кунекмэлэр формалаштыру;

    Тибы: традицион, инновацион технологиялэр куллану.

    Максат: 1. Балаларнын кыш турында белемнэрен ныгыту;

                    2. Исем, сыйфат hэм фигыльолэрне  яраклаштырып жомлэлэрне  

                       дорес  итеп този  белулэрен ныгыту;

                    3. 4-5 жомлэдэн торган хикэялэр тозу эшен дэвам иту.

    Шогыльдэ барлык 13 бала катнашты. ( Дикий Никита, Зотов Никита, Клещевников Никита,  Кузнецова Ксения, Соркина Юля, Кораблева Ангелина, Мохничев Алексей, Ремнев Антон, Тюкаев Володя, Юдина Ксения, Тюнин Даниил,  Баранцева Реана , Зиганшина Дарина ) Аларнын арасында 2 бала катнаш гаилэдэн. Ул   Тюнин Даниил  hэм  Зиганшина Дарина .

    « Кыш» темасына бу бишенче дэресем. Зурлар торкемендэ « кыш, ап-ак, кар, салкын, йомшак, ява» сузлэрен ойрэнгэн идеек иде. Эммэ мэктэпкэ хэзерлек торкемендэ бу сузлэрнен кайберлэрен  яна суз ойрэткэн кебек  ойрэтергэ туры килде. Чонки «  ап-ак, кар, йомшак» сузлэрен искэ тошерэ алмадылар. « Салкын, ява» сузлэрен  балалар « Коз» темасын уткэндэ искэ тошереп ныгыттылар.

    Ойрэнелгэн hэр яна суз грамматик конструкцилэлэрдэ  кулланылып барды. Схемалар, мнимотаблицалар, пиктограммалар ярдэмендэ балалар кечкенэ хикэя тозеп сойлэделэр, hэм Э. Бикчантаеванын « Йомшак кар» шигырын яттан сойлэделэр.

    Беренче шогыль  рэсемнэр буенча сэяхэт булып узды. Бу шогыльдэ балалар

« кыш, ап-ак, кар, салкын, йомшак, ява» сузлэрен искэ тошерделэр hэм яна суз белэн таныштылар: « ята», « ап-ак кар ята» ( сыйфат+исем+ фигыль) грамматик структураларны куланырга ойрэнделэр.

    Бу тема буенча алда тагы « Кышкы уеннар» темасын ойрэну hэм бер шогыль  « Йомгаклау» уткэрергэ планнаштырам.

    Мин hэрбер шогылемне матур сузбелэн башларга тырышам. Ул табышмак эйту,шигырь сойлэу,экиятлэ геройлары белэн исэнлэшу, « Серле» янчык, тартма керту h.б.                                                                                                                               1)  Буген мин шогылемне Г. Тукайнын « Бу кайчак була?» табышмагы белэн башладым. Балалар табышмакны ойрэнмэсэлэр дэ, табышмактан таныш сузлэрне табып, анын эчтэлеген анларга тырышалар. Бу балаларнын фикерлэу, эзлэну сэлэтлэрен ныгыта.                                                            

  2)  Татар теле ойрэну шогыльлэрендэ фонетик зарядка ин моhим олеше булып тора. Чонки балалар авазларны дорес итеп эйтергэ ойрэнэлэр hэм яна сузлэрне, сузтозмэлэрне, жомлэлэрне  искэ тошереп, ислэрендэ калдыралар. Шуна курэ фонетик зарядка бугенге шогыльдэ кабатлау олешендэ уткэрелде.

Буген мин фонетик зарядканы схемалар ярдэмендэ уткэрдем. Бу схемалар ярдэмендэ мин балалар белэн авазларнын эйтемнэрен ныгыттым, яна сузлэрне кабатлаттым, яна сузлэрне грамматик конструкциялэдэ дорес куллану сэлэтлэрен ныгыттым, хэрефлэрне кабатлаттым, балаларнын куз, ишету хэтерлэрен ныгыттым.

   3) Уткэн шогыльлэрдэ ойрэнгэн сузлэрне кабатлаганнан сон балалар  белэн                                

« Кыш» рэсеме буенча энгэмэ уткэрелэ.

- Бу рэсемдэ нэрсэ сурэтлэнгэн?

- Бу рэсемдэ кыш сурэтлэнгэн.

-Урамда салкынмы?

- Эйе, урамда салкын.

- Урамда нэрсэ ява?

-Урамда кар ява.

- Кар нинди?

-Кар ап-ак.

- Кар нишли?

-Ап-ак кар ята.

  Энгэмэдэн сон ике бала « Кыш килде» дигэн  рэсем буенча хикэя сойлилэр.

- Бу рэсемдэ кыш сурэтлэнгэн. Кыш килде.Урамда салкын. Ап-ак кар ява. Салкын жил орэ.  Ап-ак кар ята. Балалар урамда уйныйлар.

4) Кышнын сыйфатларын ныгыту максатыннан hэм балаларнын ял иту максатыннан балалар белэн « Серле бортек» уены уйнала.

5) Уеннан сон балалар мнимотаблицалар ярдэмендэ « Серле хат»  укыйлар.                 ( Балалар исем, сыйфат hэм фигыльлэрне яраклаштырып жомлэлэрне дорес итеп тозилэр) :

Кыш килде. Урамда салкын. Кар ява. Салкын жил эрэ.  Балалар урамда уйныйлар.

6) Сорле хатны укып бетергэч, мин балаларга рус телендэ срау бирдем.

- Ребята, а дети что делают?

- дети лепят снеговика.

hэм шогыльнен кабатлау олеше озлексез рэвештэ балаларны яна сузлэр белэн таныштыру олешэнэ эверелде.

Шогыльнен торе лексик. Грамматик  кунекмэлэр формалаштыру булгач, ойрэнгэн сузлэрне грамматик конструкцииялэрдэ кулланып барылды. Яна сузлэрне башта узем дорес итеп татар телендэ эйтеп курсэттем. Hэр яна сузнен мэгънэсен курсэтмэлелектэн файдаланып анлаттым. Рус телендэ тэржемэ иттем. Балаларны яна сузлэр белэн таныштырган вакытта да  мин балаларга эзер сузлэр бирмэдем. Балалар яна сузлэрне  фикерлэу, эзлэну , уйлану, тэржемэ иту ,  таныш сузлэрне искэ тошеру  эше белэн узлэре яна сузне   ачыкладылар. Мэсэлэн:

-Ребята, скажите, как по-татарски произносится слово снег?

-Кар.

- А слово дедушка?

-Бабай

- А сейчас давайте эти два слова произнесем вместе.

- Кар бабай. Правильно. По- татарски « снеговик» - « кар бабай».

Яна сузлэрне ныгыту унаеннан балаларга шунды сораулар бирелэ:

-Бу нэрсэ?

-Кар бабай нинди?

- Балалар нишлилэр?

Яна сузлэр hэр бала тарафыннан берничэ тапкыр кабатланды.hэм яна сузлэрне кабатлау унаеннан  2-3 бала « Серле хатны» янэдэн тулысынча укып бетерэлэр. ( Яна жолэ остэлэ: Балалар кар бабай ясыйлар.)

   Шогыльгэ кызыксыну уяту очен торле чаралар, алымнар кулландым: уен, шигырь, табышмак h.б.

7)  Балаларга конвертлар таратылды. Анын эченэ кар бабай олешлэре.

Балалар кар бабай тозилэр. hэм сорауларга жавап бирэлэр.

8) Шогыль Э.Бикчантаеванын « Йомшак кар»  шигыре белэн тэмамлана.

2-3 бала яттан сойлилэр.

Шогыльнен йомгаклау олеше:

- Нинди яна сузлэр белэн сез буген таныштыгыз?

9) - Сезгэ бугенге шогыль ошадымы?