Әйләнә тирә дөнья , Тема: "Тылсымлы һава"
план-конспект занятия по окружающему миру (средняя группа)

Әйләнә тирә дөнья

Тема: «Тылсымлы һава ”

Максат : - эксперимент ясап, балаларда һава үзенчәлекләре турында күзаллау;

- танып белү активлыгын, кызыксынучанлыкны, игътибарны, визуаль-фикерләү сәләтен үстерү;

- балаларны тыңларга, сорауларга җавап бирергә, дустанә мөнәсәбәтләр булдырырга, үзара хезмәттәшлек итә белергә өйрәтү.

- безнең эчендә дә һава барлыгын аңлау;

- һаваның урын алып торуы һәм үзенчәлекләренә ия булуы (күренми, җиңел, исе дә, тәме дә юк) турында күзаллау бирү, шулай ук җил-һава хәрәкәте дигән идея бирү;

- һаваны ачыклауның кайбер ысулларын үзләштерү;

- балаларда танып белү кызыксынуын формалаштырырга ярдәм итү;

- гомумиләштерү, элек алынган белемнәрне һава үзенчәлекләре турында ачыклау;

- тәҗрибә вакытында коллективта һәм индивидуаль эшләргә өйрәтү.

- кызыксынучанлыкны, күзәтүчәнлекне, уйлау эшчәнлеген үстерү;

- акыл, хәтер, сөйләм, танып белү эшчәнлегенә кызыксыну үстерү;

- күрү һәм ишетү сәләтен үстерү.

- кызыксыну һәм офыкларыгызны киңәйтү теләге тәрбияләү;

- кызыксынучанлык, үзара ярдәм, әйләнә-тирә мохиткә сак караш тәрбияләү,

- әйләнә-тирә дөньяга уңай караш тәрбияләү, аны бар яктан өйрәнү теләге тәрбияләү.

Сүз байлыгын киңәйтү: һава, үтәкүренмәле, җиңел, тәҗрибә

Җиһазлар: -балалар саны буенча пакетлар,резин уенчыклар,су белән таз,туп һәм шар, стакан,пластмас стаканнарсу белән,борчак , салфеткалар, һәр балага икешәр кәгазъ бите, сабын күбекләре, трубочки өчен коктейльда әфлисун, кофе, парфюмерия, сарымсак яткан савытлар; балаларның белемнәрен ныгыту өчен схема

Эш барышы

-Балалар, минем сезгә табышмагым бар, тыңлагыз әле!

«Борын аша күкрәккә уза (тирән борын сулышы),

Һәм кире юл тота (авыз сулышы),

Ул күренми, ләкин шулай да

Ансыз без яши алмыйбыз (һава)

-Дөрес балалар, без бүген һава турында сөйләшәбез.

-Безгә һава нәрсә өчен кирәк? (сулар өчен)

-Әйдәгез әле тирән итеп сулыш алыйк .Нәрсә эшләдек без? (суладык)

-Балалар ә сез һаваны күрәсезме?(юк)

-Мин дә күрмим, ләкин беләм һава бөтен җирдә дә бар .Ә ни өчен без аны күрмибез?(ул күзгә күренми , үтәкүренмәле).

-Димәк аның төсе бармы?(юк)

-- Һава бөтен җирдә дә төссезме, күзгә күренми торганмы-юкмы икәнлеген тикшерү өчен тәҗрибә үткәрергә тәкъдим итәм.

Тәҗрибә1.

-Ничек уйлыйсыз һаваны тотып буламы? Әйдәгез әле һаваны тотып карыйк.(Тәрбияче һәм балалар һаваны куллар белән тотып карый) Балалар тота алдык мы ?- Мин юк , ә сез(юк)

-Телисезме мин сезне һава тотарга өйрәтәм ?(әйе) Т.пакетлар өләшә.

- Пластик капчык алыгыз. Анда нәрсә бар? (Ул буш). Аны берничә тапкыр бүкләгез Карагыз, ул нинди нечкә. Хәзер Мин капчыкка һава " тотармын» һәм аны борырмын. Хәзер сез пакетны ачып, аны ике кулыгыз белән алыгыз, һаваны «тотыгыз". Пакетны ябыгыз һәм анда нәрсә барлыгын карагыз? Бу пакеттагы һавамы? Ә әйтегез, Сез һаваны күрәсез (юк). Димәк, һава нинди? (Төссез һәм күренми).

- Пакет һава белән тулды һәм мендәргә охшады. Пакет нинди булды? (Ул эластик һәм тыгыз булды). Без һавага кагыла алдыкмы? (әйе). Предметларны һава белән тутыргач ул эластик була, ә формасыз әйберләр формалаша. Нинди әйберләр эчендә һава бар? (Туп, машина шиналары, шар)

-Хәзер пакетны чишик һәм аннан һаваны җибәрик. Пакет тагын нечкә булды.

-Ни өчен ? (Анда һава юк)

Димәк без нинди нәтиҗә ясый алабыз?

Нәтиҗә 1 -һава төссез һәм үтәкүренмәле

- Резин уенчыкны алыйк, кулыбызга кысыйк. Сез нәрсә ишетәсез? (Сызгырган, тавыш белән һава уенчыктан чыга.)

-Уенчык тишеген бармак белән каплыйбыз һәм аны кысарга тырышачакбыз. Ул кысыламы?(юк) Моңа нәрсә комачаулый соң?(Уенчык эчендәге һава)

Димәк нинди нәтиҗә ясый алабыз?

Нәтиҗә2 Һава уйнчыкар эчендә дә бар.

- Сез бу стаканны ничек буш дип саныйсыз? (мин буш стакан күрсәтәм). Игътибар белән карагыз, анда берәр нәрсә бармы? (балалар җаваплары)

-Ә хәзер без аны тикшерәбез.

Мин стаканны туры итеп алам һәм әкрен генә суга батырам. Нәрсә килеп чыга? Нигә су стаканга керми? Стаканны төшерергә нәрсә комачаулый? (балалар җаваплары)

-Әйдәгез нәтиҗә ясыйбыз.

Нәтиҗә 3 Стаканга һава батырга бирми.

- Ә хәзер мин кабат стаканны суга батырачакмын, тик хәзер стаканны турыдан-туры түгел, ә бераз иелеп тотачакмын. Суда нәрсә барлыкка килә? (күбекләр).

- Каян алар чыктылар ? (Һава стаканнан чыга һәм аның урынын су ала )

- Ә ни өчен башта стакан буш дип уйладык? (Чөнки Һава күрә алмый, ул ачык). Шуңа күрә һава күренми дип атала.

- Тагын нәрсә үтәкүренмәле була? Әйдәгез, әйберләрне төркемдә табыйк (пыяла, лампочкалар)

Без нинди нәтиҗә ясый алабыз?

Нәтиҗә 4. Бөтен җирдә һава бар. Аны күрү өчен тотарга кирәк. Без моны эшли алдык! Без һаваны тоттык һәм аны капчыкка, аннары стаканга бикләдек, аннары чыгардык.

(Балалар өстәлләр артына утыралар

-Безнең тирәдәге һава, ә сез ничек уйлыйсыз, безнең эчендә һава бармы? Хәзер без моны гади тәҗрибә белән сынап карыйбыз. Трубканы алыгыз һәм аның аша суга бәрегез. Нәрсә була соң? (стаканда күбекләр пәйда булды). Без трубкага өрәбез һәм ул чыга. Ләкин тагын да күтәрелү өчен, без башта яңа һава сулыйбыз, аннары трубка аша чыгарабыз һәм күбекләр ясыйбыз.

Н.#1044;имәк безнең эчтә дә һава бар.

Ни өчен күбекләр батмый? (чөнки Һава судан җиңелрәк). Хәзер мин тупны һәм шарны суга ташлыйм, нигә алар батмыйлар? (аларда һава, судан җиңелрәк һава бар)

- Ә тагын нинди күбекләрне ташларга була? (Сабын) (сабын күбекләре булсын).

-Сез ничек уйлыйсыз, сабын күбекләре эчендә нәрсә? (Балалар фаразлары) - Бу сабын пленкасы һава белән тутырыла һәм питләдән чыга., һава белән тутырылган күбекләр һавада йөзәләр.

Нәтиҗә 6. һава җиңел, шуңа күрә суда ул күбекләр кебек өскә күтәрелә, ә сабын күбекләре һавада йөзәләр.

- Ә әйберләрнең һава ярдәмендә ничек хәрәкәтләнүен күрәсегез киләме? Чиста борчак суга ташлагыз. Трубкага сугыгыз һәм борчак биюен карагыз, аннары һава судагы әйберләрне хәрәкәтләндерә аламы дип әйтегез.

Нәтиҗә7 судагы әйберләрне һава хәрәкәтләндерә ала.

Кәгазь салфеткалар алырга, аларгаөрергә тәкъдим итәм.

- Салфеткалар тешләнә. Монда Җил каян килгән, хәзер? (Балалар җаваплары). Сез сулыйсыз һәм сулыйсыз, һава хәрәкәтләнә һәм җил чыга. Димәк, һава хәрәкәтләнгәндә җил килеп чыга.

Димәк җил ул һаваның хәрәкәтләнүе

- Җил җибәрергә телисезме?

Тагын бер тәҗрибә үткәреп алыйк .Зурлыгы буенча тигез кәгазъ алыгыз.Берсесен йомгаклап , ә икенчесен йомгакламыйча икесен бергә идәнгә атыгыз. Кайсысы тизрәк килеп төште ?(йомгаклагаганы)

Нәтиҗә 8.Аларның аврлыгы бер үк , ләкин йомгакланмаган кәгазне һава тотып торды шуңа күрә ул әкренрәк төште.

- Сез ничек уйлыйсыз, без һаваны тоя алабыз?

"Без моны ничек эшли алабыз?"

- Кулыңны, кәгазьне, яки җаныңны кулыңа селтәсәң дә була. Без җилне сизәбез, ләкин аны күрмибез.Балалар кулыгызны авызга китерегез, аннары борынга һәм сулыш алыгыз. Сез нәрсә хис итәсез? (җылы) хәзер җанатарны алыгыз һәм аларга өрегез. Сез хәзер нәрсә хис итәсез? (җил, салкын).

Димәк һаваны без тоя алабыз.

сез ничек уйлыйсыз, һаваның исе бармы? (Балалар җаваплары). Әгәр дә һава чиста булса, аның исе юк. Ләкин ул яхшы үзләштерә башкаларның исләре.

- Яңгыр яуганнан соң, нарат, резинасы, төтен белән нәрсә ис китә ала, әгәр якында ут янса һ. б.)

- Моңа инанырга тәкъдим итәм. Савытларда көчле исләр булган әйберләр бар иде. Мин аларны ташладым. Савытларда нәрсә булганын билгеләргә тырышыгыз.

Без һаваның төсе, исе, җиңел булмавын белдек, ләкин аны сизеп була. , ә тәме бармы?

- конфетның нинди тәмен исегездә тотыгызмы? Ә лимон? һаваның тәме бармы? Әйдәгез сулыш алырга һәм авызыбызга һава тотарга тырышыйк? Булдымы?

12 нәтиҗә һаваның тәме юк.

- Ә сез ничек уйлыйсыз, кеше һавасыз яши ала? (Юк, булдыра алмый).

- Нигә? (Кешегә сулыш алырга кирәк).

- Егетләр, әйдәгез тикшерик,шулай бит? Күбрәк һава алыгыз һәм сулыш алмагыз. Бармакларыгыз белән борыныгызны ябыгыз, ә кулыгызны икенче кулыгыз белән авызыгызны берьюлы ябыгыз. (Балалар сулышларын вакытлыча тоталар)

- Сез нәрсә хис иттегез соң? (Безгә нәрсә сулыш алырга кирәк).

- Әйтегез әле, һавасыз тагын кем яши алмый? (Кешеләр, хайваннар, кошлар, балык, үсемлекләр дә һавасыз яши алмыйлар).

Нәтиҗә 13 һава яшәр өчен кирәк .

Балалар ә хәзер карагыз әле менә бу таблиөага

Без һава турында нәрсә беләбез?

һава төссез, ачык, шуңа күрә без аны күрмибез;

һаваны күрү өчен аны тотарга кирәк;

Бөтен җирдә һава бар; буш әйберләр эчендә; һәм хәтта кешеләр эчендә;

һаваның үз исе юк, башкаларның исләренә генә түзә.

Судан җиңелрәк һава.

һаваның тәме юк;һава булмаса, тере бернәрсә дә яши алмый; кешеләргә, хайваннарга һәм үсемлекләргә яшәү өчен кирәк.