"Яз җитә..."
план-конспект занятия по окружающему миру (средняя группа) на тему

Казан шәһәре Мәскәү районының “Татар телендә тәрбия һәм белем бирүче

372 нче номерлы катнаш төрдәге балалар бакчасы” муниципаль

автономияле мәктәпкәчә белем бирү учреждениясе

Тема: «Яз җитә...»

(Уртанчыла төркемендә үткәрелгән танып – белү эшчәнлегенең конспекты)

                                                                                      Төркем тәрбиячесе: Шафигуллина Л. Р.

                                                                 Казан, 2015

Максат: балаларның яз турындагы белемнәрен киңәйтү, язның үзенчәлекле билгеләре белән таныштырып, сүзлек байлыгын арттыру.

Бурычлар: 1.Табигатькә, тереклек ияләренә сак караш, мәхәббәт тәрбияләү.

2. Хәрәкәт координациясен,  бәйләнешле сөйләм телен үстерү, лексик базаны баету.

3. Табигатьтәге үзгәрешне күрә белергә өйрәтү.

Җиһазлау: Ачык төстә тартма, кар тутырылган савыт, хат, кош рәсемнәре, кош тавышлары яздырылган язма, яз темасына рәсем – карточкалар, мендәрчекләр, сикергеч,  интерактив такта.

Эшчәнлек барышы:

Тәрбияче: - Балалар, карагыз әле, мин ишек төбендә менә нәрсә таптым.  Сез ничек уйлыйсыз, ни булыр икән бу? (Ачык төстә тартма)

-Бу серле тартманы ачып карыйк әле. (Ачып карый). Тартма нигәдер ачылмый, балалар. Бәлки без кулларны чәбәкләп карарбыз.(Балалар кулларын чәбәклиләр, тартма ачылмый)

- Бәлки каты итеп өрербез (балалар өрәләр, тартма ачыла)

- Балалар, күрегез әле, нәрсә бу? (Кар тутырылган савыт, хат)

- Балалар, кулларыгыз белән карга кагылып карагыз, ул нинди? (Җаваплар)

- Безгә хат җибәргәннәр, монда “Яз” дип язылган. Укып карыйк. (Тәрбияче хатны укый)

- “Балалар, ярдәм итегез, усал кыш мине сихерләде. Савыттагы тылсымлы кар суга әйләнгәч, мин сезгә килеп җитәчәкмен.”

- Бу хатны безгә кем җибәргән?

Балалар: - Яз җибәргән.

Тәрбияче: - Әйе, дөрес. Язга булышабызмы?

- Язга ничек булышырга кирәклеген мин беләм. Яз җибәргән биремнәрне дөрес итеп үтәсәк, яз безгә бик тиз килеп җитәчәк. (Тәрбияче табышмаклар әйтә)

1. Иртә таңнан кичкә чаклы

    Чык – чырык та, чык – чырык.          (Чыпчык)

(Экранда чыпчык рәсеме чыга)

2. Күлмәге күгелҗем,

    Ә түше җем – җем.

   Яз җитә: гү-гү-гү!

   Дустыбыз ич безнең бу!                    (Күгәрчен)

(Экранда күгәрчен рәсеме чыга)

3. Җәй тукылдый бу чүкеч,

    Кыш тукылдый бу чүкеч,

    Ничек чыдый бу чүкеч?                    (Тукран)

(Экранда тукран рәсеме чыга)

4. Кар-р-р, кар-р-р,

   Оябызда кар бар.

   Йоклап булмый карда...

   Бу сүзләр кайсы кош турында?        (Карга)

(Экранда ала карга рәсеме чыга)

 Тәрбияче: - Булдырдыгыз, балалар, молодцы! Сез кошларны тавышларыннан таный беләсезме икән, шуны тикшереп карыйк . ( Төрле кош тавышлары яздырылган  язма куела , балалар җавап әйтә баралар, экранда шул кош рәсеме күрсәтелә  бара)

1. Сыерчык
2. Кара карга
3. Күке
4. Кыр үрдәге
5. Кыр казы

- Балалар, без кошларны нинди төркемнәргә бүлеп карыйбыз? (Кышлаучы, күчмә)

- Экранда бу ике төркемгә керүче кошлар бик ачык күренә.

(Экранда алда санап үтелгән кошлар ике төркемгә аерылып күрсәтелә, кышлаучы һәм күчмә төркемнәргә нинди кошлар караганлыгы кабатлап үтелә )

- Балалар, сезнең белән хәзер уен уйнап алабыз. Сезне 2 командага бүләбез. Өстәлдә төрле кош рәсемнәре ята. 1нче команда күчмә кошларны, 2нче команда кышлаучы кошларны аерып ала.

                                 (Дидактик уен “Күчмә һәм кышлаучы кошларга аер”)

- Балалар, әзрәк ял итеп алыйк. Ташларга басып, язгы гөрләвекне үтеп чыгарга кирәк. (Таш – кабарынкы берәр әйбер,  язгы гөрләвек - сикергеч) Икенче якта, урындыкта, сезне рәсемнәр көтеп тора. Һәркем бер рәсем алып тактага урнаштыра. (Кояш, болыт, агач, сыерчык оясы , умырзаялар, сулыклар )

- Нинди матур табигать рәсеме килеп чыкты!

                          (Рәсем буенча әңгәмә)

• Рәсемдә нинди вакыт сурәтләнгән?
• Яз икәнен каян белдегез? Яз билгеләрен санап үтегез.
• Рәсемдә нинди чәчәкләр күрсәтелгән?
• Яз фасылы сезгә ошыймы?

Тәрбияче: - Әйдәгез әле, балалар, язны җырлап каршы алыйк!

Яз, яз, яз җитә,                                   (Кулларны чәбәклиләр)
Тәрәзәне ачтылар.                             (Тәрәзә ачу хәрәкәте ясыйлар)
Тып-тып-тып-тып-тып итә               (Учка бармак белән сугалар)
Эре-эре тамчылар.                             (Кулларны аска, өскә хәрәкәтләндерәләр)

Тәрбияче: - Тылсымлы савытыбызга күз салыйк! Балалар, кар нишләгән? (кар эрегән, суга әйләнгән) Димәк, без язга булыша алдык. Табигатькә ямьле, җылы яз килде!