Қоршаған ортадағы тіршілік иелерінің сыры
календарно-тематическое планирование по окружающему миру (подготовительная группа) по теме

Таласбаева Айдана Сержанкызы

Айналадағы қоршаған орта туралы  түсінік

Скачать:

ВложениеРазмер
Файл korshagan_ortadagy_tirshilik_ieler_syry.docx73.02 КБ

Предварительный просмотр:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ

МИНИСТРЛІГІ

АҚТӨБЕ ҚАЛАЛЫҚ БІЛІМ БӨЛІМІ

ҚАЛАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ-ӘДІСТЕМЕЛІК ОРТАЛЫҚ

БЕКІТІЛДІ

Ақтөбе қаласы білім бөлімінің

2013 жылғы «___»__________

№_________бұйрығымен

БАҒДАРЛАМА

«Қоршаған ортадағы тіршілік иелерінің сыры»

Ақтөбе  2013 жыл

             Жалпы орта білім беретін мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту стандартының негізі мен «Біз мектепке барамыз» бағдарламасына сүйене отырып, оқу жоспарының вариативті бөлігіндегі мектеп компонентінің талабы негізінде мектепалды даярлық тобына арнаулы курс бағдарламасы жасалды.

Құрастырған: №1 орта мектебінің тәрбиешісі А.С.Таласбаева.

№1 орта мектебінің  әдістемелік кеңесі отырысында

(мектеп. Мектепке дейінгі ұйым, мектептен тыс мекеме атауы)

«Қоршаған ортадағы тіршілік иелерінің сыры» бағдарламасы

  (курс атауы)

                      талқыланды

Хаттама №       «  » тамыз 2013 жыл

Мектеп директоры                                                           Муканова Ж.И.

                                  (қолы)                                           (аты-жөні)

Қалалық сараптау комиссиясының отырысында

«Қоршаған ортадағы тіршілік иелерінің сыры»  бағдарламасы  мақұлданды

Хаттама № ________      «______»_______________2013 жыл

Сараптау комиссиясы төрағасы_________              ________________________

                                                                              (қолы)                              (аты-жөні)

Тақырыптық жоспар

Тақырыбы

Сағат саны

Өткізілетін уақыты

1

Мектеп саябағына саяхат

1

        Қыркүйек         

2

Бақ-бақ гүлімен және оның қасиеттерін таныстыру

1

Қыркүйек

3

Раушан гүлі және оның қасиеттері

1

Қыркүйек

4

Бөлме гүлдері

1

Қазан

5

Туған өлкем

1

Қазан

6

Табиғат аясына серуен

1

Қазан

7

«Адам жермен не үшін дауласты» орыс халық ертегісі

1

Қазан

8

Жәндіктердің тіршілігі

1

Қараша

9

Күзгі табиғат

1

Қараша

10

Жасыл орман

1

Қараша

11

Үй жануарлары

1

Қараша

12

«Күнді қалай ояттық? ертегісі

1

Желтоқсан

13

Жабайы аңдар: қасқыр, түлкі, тиін

1

Желтоқсан

14

«Аңқау аю» орыс ертегісі

1

Желтоқсан

15

«Қоянның құлағы неге ұзын?» ертегісі

1

Қаңтар

16

Дала құстары

1

Қаңтар

17

Қыстайтын құстардың тіршілігі

1

Қаңтар

18

Жануарлармен құстар қалай қыстайды

1

Қаңтар

19

Күн, су, ауа – біздің жақсы достарымыз

1

Ақпан

20

Су – өмір нәрі

1

Ақпан

21

Су асты әлемі

1

Ақпан

22

Аквариум мекендеушілер

1

Наурыз

23

Су жануары – кит         

1

Наурыз

24

Су астындағы жәндіктер

1

Наурыз

25

Су астындағы өсімдіктер

1

Наурыз

26

«Алтын балық» орыс халық ертегісі

1

Сәуір

27

Көрікті көктем

1

Сәуір

28

Көктем гүлдері

1

Сәуір

29

«Қызыл кітап»

1

Сәуір

30

Қазақстанның «Қызыл кітабына» енген құстар (бүркіт, аққу)

1

Мамыр

31

Қазақстанның «Қызыл кітабына» енген өсімдіктер (қызғалдақ, бақбақ, емен, терек)

1

Мамыр

32

«Қызыл кітапқа» енген жануарлар

1

Мамыр

                                                                     №1 орта мектебінің мектепалды                                  

                                                               даярлық тобының тәрбиешісі                                              

                                           Таласбаева  А.С.

                                                                «Қоршаған ортадағы тіршілік

                                                                 иелерінің сыры» арнаулы курс                          

                                         бағдарламасына

Пікір

      Әлем кеңістігіндегі болып жатқан өзгермелі жағдайлар білім беру жүйесіне де өзіндік әсерін тигізіп отырғаны белгілі. Бүгінгі таңда білім беруу саласының алдында балаларда басты құзыреттіліктерінің қалыптасуы, яғни олардың шығармашылық қабілетін ұштау, өздігінен білім алу дағдысын, қоғамдық белсенділігін қалыптастыру, бойында тұтас дүниетанымды және қазіргі ғылыми дүниетанымды және қазіргі ғылыми дүниетанымды қалыптастыру міндеті тұр.

     Бұл міндет егеменді еліміздің білім беру жүйесінің әлемдік деңгейге жетуі үшін де, 12 жылдық білім беру жүйесіне көшу үшін де маңызды. Жан-жақты дамыған, шығармашылық жеке тұлға қалыптастырудың алғашқы баспалдағы – мектеп. Бастауыш мектептің де басты міндеті өзгермелі өмір жағдайына тез бейімделетін, өзіндік ойлауы бар оң шешім қабылдай алатын жеке тұлға қалыптастыру.

     Оқу үрдесіне бала ақыл-ой әрекетіне еніп ойлау белсенділігін арттыра алады.

     Осы көмекші құрал қоршаған ортаны тану үшін тиімді. Өйткені балалар табиғаттың тылсым сырларымен танысып, оны талдау арқылы ой-өрісі дамып, шығармашылық қабілеті артады.

ҚҒӘО әдіскері                     К. Рахатова

Кіріспе

    Мектеп жасына дейінгі балалар негізінен табиғат пен қоршаған орта жайлы түсініктерін дамыту қажет.

    Бұл бағдарлама балалардың, тәрбиешілердің, ата-аналардың бірігіп жұмыс жасауына септігін тигізеді.

    Ойынның барлық түрлері пайдаланып, әр баланың жеке-қабілетін ескере отырып, танымдық қасиеттерін шыңдайды. Табиғаттың әдемі көріністері бейнеленген дидактикалық ойын түрлері; үлестірмелі құралдар, қимыл ойындарда қолданылатын түрлі бетперделер пайдаланылады.

    Бағдарлама балалардың бастапқы құзіреттіліктерін қалыптастыруға ықпал етіп, танымдық, көркемдік-эстетикалық бағыттарын қамтиды. Бағдарламаның мазмұны кіріктірілген сабақтар жүйесі мен түрлі іс-ірекеттерді кіріктіру арқылы бала тұлғасын дамыту мен қалыптастыруға бағытталған.

    Бұл бағдарлама 1 сағатқа құрастырылған.

    Бұл бағдарламаның басты мақсаты:

  • мектеп жасына дейінгі балада, табиғат – тіршілік көзі, оны қорғау, аялау, сақтау қажет екенін қалыптастыру.

Міндеті:

  • табиғат жайлы түсінікті кеңейту;
  • табиғат иелеріне қамқорлық көрсету, сақтау;
  • адам өміріне табиғаттың сыйы көп екенін ұғындыру;
  • «Қызыл кітап» туралы алғашқы түсінік беру

     Балалар аталған арнаулы курс бағдарламасын аяқтау соңында білуі тиіс:

  • «Қызыл кітап» деген не екендігін;
  • табиғат туралы 8-9 тақпақ;
  • тіршілік иелері туралы жұмбақтар, мақал-мәтелдер, жаңылтпаштар, тыйым сөздер;
  • ертегі кейіпкерлерінен көрініс;
  • әр түрлі іс-тәжірибелік жұмыстарды;

                

Қолданылған әдебиеттер тізімі

Негізгі:

  1. Жалпы орта білім беретін мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту стандартының негізі
  2. «Біз мектепке барамыз» бағдарламасы. 2011 жыл

Қосымша:

  1. «Отбасы және балабақша» журналы. 2010 жыл
  2.  «Мектепалды даярлық» журналы. 7 бет №3 2009 жыл
  3. «Мектепке дейінгі білім» журналы. №4 2011 жыл
  4.  «Сен білесің бе?» энциклодепиясы
  5. Ю.М.Картушина «Зеленый уголок здоровья» 12 бет 2010 жыл
  6. Т.Н.Гризик «Я познаю мир» 2009 жыл
  7. Көркем әдебиет (хрестоматия) «Алматы кітап» 2011 жыл
  8. С.С.Аяпбергенова «Әлемдегі қызықтар», «Қарлығаш» бағдарламасы
  9. Республикалық ғылыми-әдістемелік журналы

       «12 жылдық білім» 2010 жыл

  1.  Ә.Алдабергенов «Алматы», «Ойнай біл, ойлай біл» 2009 жыл
  2.  «Айгөлек» Республикалық балалар журналы  №5 2010 жыл


«Қоршаған ортадағы тіршілік иелерінің сыры»

Тақырыбы

Мақсаты мен міндеттері

Тапсырмалар, әдістемелік нұсқаулар

Көрнекі құралдар

Сағат саны

1

Мектеп саябағына саяхат

  • Қоршаған әлемге қызығушылығын және оның толық қабылдауын қалыптастыру;
  • Мектеп саябағындағы ағаштармен таныстыру;
  • Сұрақтарға жауап беруге, өз ойын айта білуге, өз ойын айта білуге үйрету;
  • Табиғатқа деген сүйіспеншілік тәрбиелеу.
  1. Мектеп саябағында қонақтамын!

«Жас ағаш айтады»

                    (Ө.Төрежанов)

Сындырма мені,

Мен – жақсылық кені,

Мен – денсаулық емі!

Мен – еркелетем сені!

Күтсеңдер, гүл ашам,

Жолыңа нұр шашам!

(Өлең жолдарының мағынасын түсіндіріп өту)

  1. Дидактикалық ойын «Бұл қай ағаш?»

(сипаттама беру)

  1. «Ағаштармен танысайық!»

(мектеп саябағындағы ағаштар)

Үеңкі, қарағай, қараағаш, итмұрын, дала қарақаты, шие, сирень.

(үш табиғат сыйларының: күн, су, ауаның арқасында тіршілік ететіні жөнінде түсіндіру, олардың адамға деген пайдасын айтып өту.)

  1. Қ/ойын «Күн, ауа, су»

Ауа – дегенде ұшытындай қимыл көрсетеді.

Су – дегенде суда малтып келе жатқандай.

Күн – дегенде қолын белге қойып, бір аяғын көтеріп тұра қалады.

Суреттер

Мектеп саябағындағы ағаштар

Суреттер арқылы

1 сағ

2

Бақбақ гүлі және оның қасиеттері

Бақбақ гүлі және оның пайдасы жайлы мағлұмат беру. Гүлдердің адам денсаулығына әсері туралы мәлімет беру. М.Әлімбаев «Бақбақ» өлеңін жаттау.

  • Жапсыру арқылы ұсақ қол қимылдарын дамыту;
  • Гүлдер мен өсімдіктерге қамқорлық сезімдерін тәрбиелеу
  1. Жұмбақ

Бір өсімдік бар: бір көргенде сап-сары, бір көргенде аппақ, үрлесең ұшып кетеді. Бұл не?              

                          (Бақбақ)

  1. М.Әлімбаев «Бақбақ» өлеңі

Аппақ, аппақ бақбақтар,

Тура киіз ақ үйлер.

Төнеді кеп жан-жақтан,

Тамашалап сәбилер.

  1. «Бақбақтар алқабы» тақырыбына

жапсыру. (ұжымдық жұмыс)

  1. Жаңылтпаш

Бақбақ бақта бар,

Бақа да бақта бар

Түрлі-түсті қағаз, қайшы, желім, ақ қағаз

1 сағ

3

Раушан гүлі және оның қасиеттері

  • Раушан гүлі туралы түсінік беру және оның қасиеттерімен таныстыру;
  •  «Раушан гүлдер алаңы» тақырыбына сурет салу. Бейнелі ойлауын, зейінін, қиялын дамыту.
  • Эстетика сезімдерін тәрбиелеу.
  1. Жұмбақтар:

Адамдардың бәрі қызығады,

Ұстай берсең сәні бұзылады.                                

                                              (Гүл)

  1. Қ/ойын «Мен Раушан гүлімін»

 (жұмсақ, нәзік, майда, барқыт, пайдалы, жұпар, әдемі т.б.)

  1. Сергіту сәті «Біз гүлдерміз»

Шаршағанда ырғалып, (тербеліп тұрады)

Гүлге ұқсап демалам (отырады)

Қанатымды бір қағып (құс боп ұшады)

Гүлдей болып жайқалам (қолдарын жоғары көтереді).

  1. «Раушан гүлдер алаңы» тақырыбына сурет салу.

Раушан гүлінің суреті

ТСО (магнитафон)

Музыка арқылы

Альбом, акварельный краскалар

4

Бөлме гүлдері

Бөлме гүлдерімен таныстыру.

Қазтамақ (герань)

Сиягүл (фиалка)

Шырмауық (традисканция)

Бөлме гүлдерін күту ережелерімен таныстыру. С.Калиев «Үй гүлі» өлеңі. Гүлдері күтіп, баптауға тәрбиелеу.

  1. Сиқырлы айналу «Мен сиягүлімін»

Мақсаты: гүлге айналуын ұсыну, әуенге сипаттама беру (көңілді, жай, тез т.б. және не туралы ойлағаны жайлы әңгімелеп беру.

  1. С.Қалиев «Үй гүлі» оқу (хор жаттау)

Үйде тұрып өсетін,

     Әкеп гүлдің көшетін

     Топырақты салдым да,

     Отырғыздым қалбырға

     Суарғасын, өседі

     Бөлме біздің жайнайды.        

  1. Дидактикалық ойын «Гүлдер қалашығына саяхат»  

 (әліппе-дәптермен жұмыс)

Сиягүлінің суреті

Дидактикалық ойынға әліппе дәптерлері, түрлі-түсті қарындаштар

1 сағ

5

Табиғат аясына саяхат

  • Ортақ үй – табиғаттың сұлулығын көре білуге, қамқорлық көрсетуге тәрбиелеу.
  • Табиғат туралы ұғымдарын кеңейту, туған өлке туралы түсінік беру.
  • Ақыл-ойын, бақылағыштығын дамыту
  • Табиғаттың сұлулығын сезіне білуге, оған деген саналы көзқарасты қалыптастырып, қамқорлық көрсетуге тәрбиелеу.
  1. Сиқырлы айналу «Мен және аспан»

Мақсаты: Аспандағы бұлттарды түрлі заттарға ұқсатып айтады.

  1. Қ/ойын «Ағашты тап!»

1, 2, 3 еменді (қайыңды, қарағаш т.б. тап) деген команда бойынша аталған ағашқа жүгіріп барып, оны құшақтайды.

(бала ағашты қай ағаш екендігін білуі керек)

  1. Табиғатты қорғау ережелерін айтып өту.

  1. Қ/ойын: «Біз көңілді балдырған,

                       Қуаласпақ ойнаған!» балалар дөңгелене шеңберге тұрып, бастаушыны айнала өлең оқып, ән салады. Аяқталған соң жан-жаққа қашады, бастаушы оларды қуып жетіп ұстауы керек. Киім ұсталса, сол бастаушы болады.

  1. Жылулық шеңберде (хормен айту)

Жылу берген Күнің үшін рахмет!

Өсім берген Суың үшін рахмет!

Тіршілік берген Жерің үшін рахмет!        

Қ/ойынға орамал

1 сағ

6

«Адам жермен не үшін дауласты?» орыс халық ертегісі

Табиғаттың адам өміріндегі маңызы туралы білім беру «Адам жермен не үшін дауласты» орыс халық ертегісімен таныстыру.

  • Өз ойларын толық жеткізуге дағдыландыру.
  • Табиғатқа, сүйіспеншілікке тәрбиелеу

  1. «Мен және аспан» жылулық шеңбері.

  1. Дидактикалық ойын «Табиғаттың кереметі»
  • Балалар табиғаттың бөліктері салынған үлестірмелі материалдарды таңдап алып, солардың атынан сөйлеп, олардың не істей алатыны жөнінде сөйлейді.
  • Күн не береді? (жылу, жарық, күн энергиясын береді)
  • Жел не береді? (соғады, бұлттарды көшіреді)
  • Бұлттар, шөптер, гүлдер не істей алады?
  • Табиғат адамнан қандай көмек күтеді? т.б.

  1. Ертегісін оқу, талдау.

  1. Сахналау.

Автор, адам, күн, жер

Дидактикалық ойынға үлестірмелі материалдар

Маскалар

1 сағ

7

Жәндіктердің тіршілігі

Қоршаған әлемге қызығушылығын және оны толық қабылдауын қалыптастыру.

Жәндіктердің күзгі тіршілігі туралы айту. Табиғат құбылысын эмоцияналды қабылдауын, қиялын, фантазиясын дамыту. Табиғатқа қамқорлыққа, сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

  1. «Табиғатта қонақтамыз» тақырыбына әңгімелесу.

  1. Жұмбақтар:

Ұшып жүрген гүл көрдім,

      Қонғанша ұстап үлгердім.

                                 (Көбелек)

     Титтей егесің,

     Қанын төгесің.

                         (Маса)

  1. «Бізде табиғат бөлшегіміз» сиқырлы айналу

(Балалар көбелек, шыбын, ара, маса, шегіртке болып билейді)

(музыка арқылы)

  1. Қимылды ойын. «Өрмекші мен шыбын»

Әуен ойнағанда шыбындар ызылдап ұша бастайды. Әуен тоқтағанда шыбындар қатып қалады, ал өрмекші қозғалған шыбындарды аңдып, ұстауға шығады.

  1. «Жәндіктер» сурет салу.

  1. Көрме ұйымдастыру

Жәндіктердің суреттері.

Өрмекшінің маскасы.

Акварельді бояу, ақ қағаз

1 сағ

8

Күзгі табиғат

  • Күз  мезгілі туралы түсініктерін жалғастыру.
  • Күзгі табиғат ерекшеліктерін көре білуге, көкөністер мен жемістерді ажырата білуге үйрету.
  • Тілдерін дамыту, байланыстырып сөйлеуге үйрету.
  • Табиғаттың сұлулығын көре және бағалай білуге тәрбиелеу.
  1. Ғ.Қайырбековтың «Алтын күз» өлеңін қайталау.

Алтын, сары қызыл көк сан алуан жапырақ күзгі бақта күлімдеп көз тартады атырап.

  1. Дидактикалық ойын «Бұл не және қандай» (көкөністер мен жемістердің пішінін, түр-түсін, дәмін пайдасын айтып сипаттайды.)

  1. Мақал.

«Жазда не ексең – күзде соны аласың!»

«Береке басы – бірлікте»

  1. Дидактикалық ойын «Салат»

Шарты: көкөністер бейнеленген суреттер үлестіріп беріледі. Әуен ырғағымен балалар билейді, айналады. Музыка тоқтағанда көкөністер бірігіп «салат» болып араласады.

  1. «Жомарт күз» тақырыбына сурет салу.

(өз қалаулары бойынша)        

  1. Көрме ұйымдастыру.

Себет, муляждар

Суреттер үйлестіреді

Акварельді бояу, ақ қағаз

1 сағ

9

Туған өлкем

Туған өлке табиғаты туралы түсініктерін кеңейту, күнбағыс және оның пайдасы туралы айту. Сұрақтарға толық жауап беруге, өз ойын айта білуге үйрету.

  • Табиғатқа деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
  1. «Мен табиғатта қонақтамын» жылдық шеңбері.

Педагог үстіне әдемі жамылғы жамылып, орман флорасының періштесі болып кіреді. Балалар көздерін жұмып, табиғат туралы әуенді тыңдайды. Сендерге сиқырлы таяқшамды тигізсем, менің патшалығыма тап боласыңдар!

Флора – өсімдіктер әлемі үш табиғат сыйы күн, су, ауа. (түсіндіру)

  1. Қ/ойын «Күн, су, ауа»

«Ауа» - дегенде ұшатындай қимыл көрсетеді,

«Су» - суда малтып келе жатқандай;

«Күн» - қолын белге қойып, бір аяғын көтеріп тұра қалады.

  1. «Туған өлке» туралы әңгімелесу

  1. «Күнбағыс» - кішкентай күн сияқты әдемі пайдалы өсімдік, оның дәнінен май шығады.

  1. Н.Жанаевтың «Күнбағыс» өлеңі.

Таңертең де күнге қарап тұрасың,

Түстедағы күнге қарап тұрасың,

Кеш болса да күнге бетті бұрасың,

Сонда өзің, айтшы, кім болып шығасың?

Таптым-таптым, күнді баққан

Үкі таққан Күнбағыс боп шығасың.

  1. «Күнбағыс» ұжымдық жұмыс.        

Магнитофон

Суреттер

Күнбағыстың суреті

Түрлі-түсті қағаз, желім, қайшы

1 сағ

10

Жасыл орман

  • Табиғатқа деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу
  • Флора туралы түсініктерін кеңейту
  • Табиғатты қорғау, аялау, қамқорлық көрсетуге тәрбиелеу.
  1. Жылулық шеңбері

(Флора періштесі балаларды өзінің патшалығына шақырып, орманды қонақтап қайтуларын айтады)

  1. Қ/ойын «Күн, су, ауа»

(өткен сабақтағы ойынды қайта ойнату)

  1. «Жасыл орман» әңгімелесу.
  • Біздің еліміздің табиғат сұлулығы тамаша, қазба байлықтары өте көп. Біздің жас қала – Астанамызбен бірге өркендеп өсіп келе жатқан жасыл орманымыздың байлығы басқа мемлекеттен келген қонақтарды таңқалдырып, қызықтырады. Жас қаланы айналдыра жасыл желекті орманмен көмкеру үшін әр түрлі және көптеген ағаштар отырғызылды.

  1. «Жасыл орман» тақырыбына сурет салу.

  1. С.Сейфуллиннің «Орман» өлеңін жаттау.

Аппақ қайың,

Қарағайың

Сұлу терек,

Жасыл желек

Қосылыпты табысып,

Кейде дауыл, гу де гу         

  1. Біз не білдік?

Флора – өсімдіктер әлемі.

Музыка

«Жасыл орман» бейнефильм

Акварельді бояу, ақ қағаз

1 сағ

11

Үй жануарлары

Үй жануарлары: мысық пен күшік жөнінде түсініктерін кеңейту, олардың тіршігімен таныстыру;

  • Тілін дамыту6 антоном сөздерді пайдалану арқылы сөздік қорын тереңдету.
  • Үй жануарларына деген сүйіспеншілік сезімге тәрбиелеу.
  1. Жұмбақтар:

Ұрлап ішіп үйде сүтті қоймайды,

Өз құйрығын өзі қуып ойнайды.

                                            (мысық)

Лағымның құлағы, селтиіп тұрады,

Қозы көрсе болғаны, оны тұра қуады.

                                             (күшік)

  1. Ит – жеті қазынаның бірі, үйдің сақшысы, ал мысық тышқан аулайды, түрлі ауруларды емдейтін қасиеті бар, олар үй жануарлары.

  1. Қ/ойын «Мысық пен тышқан»

  1. «Ит пен мысық адамға қалай дос болды?»

(ертегісін оқу, талдау)

  1. Ертегіні сахналау.

  1. Сурет салу. Ұжымдық жұмыс.

І топ мысықты, ІІ топ күшікті

Мысықтың, күшіктің суреті

Маскалар

Маскалар

 

Ақ қағаз, қарандаш

1 сағ

12

Күнді қалай ояттық? (ертегісі)

Үй жануарлары туралы түсініктерін жалғастыру. Ертегісімен таныстырып, есте сақтау қабілетін дамыту. Өзара көмекке, достыққа тәрбиелеу.

  1. Жұмбақтар:

Басында екі таяғы бар,

Төрт аяғы бар.          (сиыр)        

Кезекті бір жануар,

Үстінде екі тауы бар.            (түйе)

Қамыс құлақ, тостаған түйяқ,

Мінсен қанат, сүті дәрі еті тамақ.

                                   (жылқы)        

Кішкене ғана бойы бар,

Айналдырып киген тоны бар.  (қой)

Жарға шығып ойнайды, ойынға бір тоймайды,

Болса дағы сақалы, секеңдеуді қоймайды.                 (ешкі)

  1. Дидактикалық ойын «Не, қалай дауыстайды?»

  1. «Күнді қалай ояттық?» ертегісі

  1. Сахналау. (сиыр, қаз, тауық, саршымшық, әтеш)

Үй жануарларының суреттері

Маскалар

1 сағ

13

Жабайы аңдар (қасқыр, түлкі, тиін)

Жабайы аңдар туралы түсінік беруді жалғастыру.

  • Шығармашылық қабілеттерін дамыту;
  • Аңдарға, табиғатқа деген сүйіспеншіліктерін тәрбиелеу.
  1. Жылулық шеңбері «Мен ормандамын»

(сиқырлы айналу) аңдардың қимылдарын әуен арқылы салу.

  1. Жұмбақтар.

Бәрі менен қорқады,

Тістерім менің қатты.

                            (қасқыр)

Қуы екен аңдардың,

Бәрі сәтте алдандым.

                              (түлкі)

Ағаш басы мекені, бірақ,

Құс дей алмайсың.

Құстарға ұқсас екенін, мінезінен аңдайсың.

                                (тиін)

  1. Дидактикалық ойын «Аңдар»

Қасқырдың баласы – бөлтірік.

Түлкінің баласы – жәутік.

  1. Біз не білдік?

Қасқыр – табиғат тазалықшысы. Себебі, ауру немесе әлсіз жануарлармен көректенеді, яғни табиғатты тазалайды.

Түлкі – қазақтың ұлттық бас киімі. Тұмақ – түлкі терісінен жасалынады.

Қасқырдың суреті

Түлкінің суреті

Тиіннің суреті

Үлестірмелі карточкалар

1 сағ

14

«Аңқау аю» орыс ертегісі

Аю туралы түсінік беру және ертегісімен таныстыру. Олар – табиғаттың бір бөлігі екендігін ұғындыру. Есте сақтау қабілетін дамыту. Табиғатты қорғауға тәрбиелеу.

  1. Жұмбақ

«Қыс бойы жатады, тәтті ұйқыға батады»                             (Аю)

  1. «Аю туралы білейік!» өсімдікпен қатар аюлар жануарлар етімен де қоректенеді. Аюлар шөп жегенде, сиыр сияқты жайылады. Сонымен бірге араның балында жақсы көреді. Ол қысқы ұзақ ұйқыға кетер алдында жақсы қоректеніп, денесіне май жинап алады.

Ол үй жануарлары үшін де, адам үшін де өте қауіпті. Аюдың баласы – қоншық.

  1. Ертегісін айту «Аңқау аю»

  1. Сахналау

  1. Өлең. (жаттау)

Ормандағы аю, қоншық ұялардан бал іздеді,

Орман ішін аралады, аралады.

Тапты балды, тәтті балды.

Аяқтарын көтеріп ап,

Қуанғаннан билей берді.

Аюдың суреті

Маскалар

Қасқыр, аю, түлкі, кірпі

1 сағ

15

Қоянның құлағы неге ұзын? Ертегі

Қоянның тіршілігімен және ертегісімен таныстыру.

Аңдар – табиғат көркі екендігін ұғындыру. Есте сақтау қабілетін дамыту. Аңдарды қорғауға тәрбиелеу..

  1. Жұмбақ.

Далада жүр шапқылап,

Керемет тым саққұлақ,

Тек есектен басқа да,

Оған ұқсар жоқ құлақ.

                          (қоян)

  1. Қоянның құлағы неге ұзын?

               Ертегісі (оқу, талдау)

  1. Өлең.

Ұзын құлақ сұр қоян, естіп қалып сыбдырды,

Ойлы-қырлы жерлермен, ытқып-ытқып жүгірді.

Қарап еді артына, қиығын сап көзінің

Келе жатыр томпаңдап, көжегі екен өзінің.

  1. Ертегіні сахналау.

  1. Дидактикалық ойын «Балаларын ата»

  1. «Біз не білдік?»

Қоян – шөпқоректі жануар екен. Қоянның денесі ұзын, иілгіш, қарғуға, секіруге икемді, құйрығы қысқа. Дыбысты өте жақсы сезеді. Қыста оның сұр жүнінің орнына қардай аппақ жүн өседі. Қоянды үйде де ұстауға болады.

  1. «Қоянның туған күні» тақырыбына сурет салу. (сәбіз, орамжапырақ)

Маскалар

Кірпі, түлкі, қасқыр, аю

Акварелді бояу, ақ қағаз

1 сағ

16

Дала құстары

Дала құстары туралы түсінік беру. Жылы жаққа ұшып кететін құстарға тән ерекшеліктерді ажырата білуге қабілетін дамыту. Құстарға қамқорлыққа көрсетуге тәрбиелеу.

  1. Жұмбақтар:

Көкке ұшады тізіліп,

Біз қараймыз қызығып.

                     (тырналар)

Балалармен достасып.

Жазда бақта қорғайды.

Күзде кетер қоштасып,

Кім біледі...

                     (торғайды)

  1. «Торғай ағаш қорғайды»

                     (Ж.Смақов)

Шыр-шыр еткен торғайды,

Қорғамасың болмайды.

Кіп-кішкене торғайлар,

Ағаштарды қорғайды.

Таспен атып торғайды,

Ұя бұзған оңбайды.

Құс өкпелеп кетеді,

Бақшамызға қонбайды.        

  1. Дидактикалық ойын «Суреттерді топтастыр»

  1. Тыйым сөздер
  • Құстардың ұясын бұзба!
  • Құстардың балапандарына тиіспе!
  • Құсқа тас лақтырма!
  1. «Құстар» тақырыбына  сурет салу.

  1. «Біз не білдік?»

Құстар – табиғаттың бір бөлшегі. Оларды қорғау керек.

Құстардың суреті

Карточкалар

Ақ қағаз, түрлі-түсті қарындашдар

1 сағ

17

Қыстайтын құстардың тіршілігі

Қыстайтын құстардың тіршілігі туралы түсінік беру.

  • Қыстағы табиғатта болатын маусымдық өзгерістермен таныстыру.
  • Шығармашылық қабілеті мен қиялын дамыту.
  • Қыстайтын құстарды қорғауға және қамқорлық жасауға тәрбиелеу.  
  1. Жылулық шеңберде

Біз әдепті баламыз,

Жайнай берсін даламыз.

Табиғатты сүйеміз,

Қамқорлықпен қараймыз!

  1. «Қыстайтын құстар» суретпен жұмыс. (торғай, сауысқан, көгершін, қарға, саршымшық, тоқылдақ, құр)

  1. Дидактикалық ойын «Жыл құстары мен қыстайтын құстар»

                 (сұрыптау)

Балалар 4-5 –тен топқа бөлініп, жыл құстары мен құстарды сұрыптайды.

  1. Кәмпит қорапшаларынан құстарға жемсалғыш дайындау.

(балаларды 2 топқа бөліп 2 жемсалғыш дайындату)

  1. Қ/ойын «Мысық пен торғайлар» санамақ арқылы бір бала мысық болады. Қалған балалар торғайлар рөліне енеді. «Мысық ұйықтайды» дегенде торғайлар жем шоқиды. «Мысық оянды!» - торғайлар ұшып кетеді. Ұсталған бала орнынан шығады.

  1. «Біз не білдік?»

Құс адамның досы. Оларды қорғау керек.

Суреттер

Қорапша, жіп, желім, ине

Маскалар

1 сағ

18

Жануарлар мен құстар қалай қыстайды

Жануарлар мен құстардың қысқы тіршілігі туралы түсініктерін бекіту.

  • Байланыстырып сөйлеуін, өз ойын білдіре білу қабілетін дамыту.
  • Жануарларды, құстарды қорғауға тәрбиелеу.
  1. Дидактикалық ойын «Қандай жануар, қандай құс?» Конверттегі суреттер арқылы, оларды анықтап, сипаттама беріп, олардың тіршілігі турады айтып өтеді, өлең-тақпақтарын, ертегілерін айтады.

  1. Дидактикалық ойын «Не қалай дыбыстарды?»

Аю өкірді; ақырады; қоян шыңғырады; қасқыр улиды; түлкі шәуілдейді; қарасақ шәңкілдейді т.б.

  1. Дидактикалық ойын «Балалармен ата»

Педагог балаларға доп лақтырып жабайы аңның атын атайды. Балалар аңның баласын атап допты кері лақтырады.

Ертегілер айту (қалаулары бойынша)

  1. «Орман» тақырыбына сурет салу

(қалаулары бойынша)

Конверттер

Суреттер арқылы

Доп арқылы

Акварелді бояу, ақ қағаз

1 сағ

 19

Күн, су, ауа – біздің жақсы достарымыз

  • Күн, су, ауа туралы білімдерін кеңейту;
  • Қоршаған ортаның тазалығын сақтау қажеттілігі туралы түсінік беру;
  • Сөздік қорын байыту, іскерліктерін жетілдіру;
  • Табиғатты қорғауға, сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
  1. Жұмбақтар.

Үлкен табақтан, әлемге нұр таратқан.

                                        (күн)

  1. Қ/ойын «Жер, су, ауа, от»

(доп арқылы ойнату)

  1. Жағдаятты шешу

Бір топ адам Елек өзенінің жағасына демалуға келеді. Шашылады, күнге қыздырынады, уақыттарын көңілді өткізіп кетіп қалады. Арттарынан өзен жағасына алманың, қарбыздың, конфеттің қабықтарын тастап кетті. Осылайша өзен жағасы қоқыс алаңына айналып кетті.

   Осындай жағдайларды болдырмас үшін не істеуге болады?

(жауаптарын қорытындылап, ауа мен судың тазалығы, суды үнемдеу жөнінде айту.)

  1. Дидактикалық ойын «Жақсы, жаман»

(доп арқылы)

  1. «Күн, су, ауа» тақырыбына алақанымен сары бояуға малып, көк бояуға – көл, жұмыстарын үрлеп кептіреді – ауа.

Суреттер

Доп

Үлкен доп

Ватман қағаз

1 сағ

20

Су – өмір нәрі

Су – тіршілік көзі екенін, пайдасы, оның маңызы, қасиеті туралы білімдерін кеңейту.

  • Тәжірибе жасау барысында бақылағыштық дағдыларын жетілдіру;
  • Қоршаған ортаның сұлулығын сезіне білуге тәрбиелеу.
  1. Жылулық шеңбері.

(күн, су, жаңбыр, бұлақ, өзен, қыр, шөп т.б.) бейнеленген суреттерді алып, бір-біріне тілек айтады. Мысалы: тау суретіне «Таудай биік бол», күн суретіне «Күндей жарқыра»

  1. Қ/ойын «Күн мен жаңбыр» (қолшатырарқылы)

  1. Әңгімелесу (судың маңызы, қасиеттері туралы)

  1. І тәжірибе «Су – мөлдір»

Су-мөлдір, ал, сүт мөлдір емес.

Суға бояу қоысп, түсін өзгерту тәжірибе жүзінде көрсету.

ІІ тәжірибе «Суда дәм жоқ» тәжірибе жүзінде суға қант немес тұз қосып, дәмін өзгертуге болады.

ІІІ тәжірибе «Судың иісі жоқ» балалар суды иіскеп көреді, судың иісінің жоқ екенін байқайды.

  1. «Жаңбыр» тақырыбына сурет салу.

  1. «Біз не білдік?»

Мөлдір су – табиғат сыйы, тіршілік көзі.

Үлестірмелі материал

Қолшатыр, магнитофон

Ыдыстар су, сүт құйылған; бояу

Су ыдысымен, тұз, қант

Ақ қағаз, акварелді бояу

1 сағ

21

Су асты әлемі

 Су асты әлемі туралы, балықтар туралы білімдерін тереңдету.

  • Сазан, мөңке, жайын туралы мағлұмат беру.
  • Балықтарға қызығушылықтарын арттыру, қамқорлық сезімдерін тәрбиелеу. Мөңке – карась, жайын - сом
  1. Жұмбақтар:

Суда өседі, өнеді, сыртқа шықса өледі.

                        (балық)

Күміспен апталған, теңгемен қапталған.

                       (сазан)

  1. «Сиқырлы айналу» жыл шеңберінде

Тәрбиеші басына теңіз патшалығының коронасын киіп, балаларды балыққа, теңіз жұлдызына, сегізаяққа, китке т.б. айналдырады. Әуен арқылы айналады тіршілік иелері билей бастайды.

«Теңіз патшасы өте бай, оның қол астында мыңдаған түрлі балығы, жәндіктері бар екен. Су астындағы ғажайып әлемге барамыз ба?»

  1. Суретпен жұмыс.

Сазандар – қамысты жерлерге жиылып жайылады. Олар өсімдіктермен, құрттармен қоректенеді. Өзен, көлдерде өмір сүреді.

Мөңке – ұсағы да, ірісі де бар.

Олар бір топ болып жүзеді, өте момын. Тістері жоқ болсада өсімдіктермен қоректенеді.

Жайын – оның басы үлкен, көзі кішкентай, терісі жып-жылтыр. Бақа, шабақтар оның сүйікті асы.

  1. Қ/ойын «Теңіз толқиды»
  2. Өлең жаттау.

Ақ балық – ау, ақ балық, үйрек балық, сақ балық

Суды үнемдеп тазалап, балықтарды сақтайық.

Суреттер

Магнитофон

Плакат

Корона

1 сағ

22

Аквариум мекендеушілері

  • Аквариум және оның мекендеушілері туралы білім беру;
  • Бақылау арқылы жүйелеу, қорытындылау іскерліктерін жетілдіру.
  • Балықтарға қызығушылықтарын арттыру, қамқорлық сезімдерін тәрбиелеу.
  1. Аквариумдағы су өсімдіктерін, балықтарды бақылау.

(мұқият қарап, олардың әр-түрлі екенін көреді)

Аквариумдегі балықтар – олар декоративтік балықтар негізі оларды жылы теңізден әкеліп өсіріп, күтіп аквариумге үйретеді. Күніне 1 рет тамақтандырады, ай сайын суын ауыстырып тұрады.

  1. Қ/ойын «Балықтар»

Екі қолдың ақанын беттестіріп, балықтың басын келтіріп, саусақтарды балықтың құйрығы ретінде қолданып ойынды бастайды. «Су асты патшалығы» деп есептеп, балықты оңға, солға, жоғары, төмен жеңіл иілдіре жүргізіп, бір бағытта жиналуын, жыртқыштардан жан-жаққа қашқанын көрсетеді.

  1. «Су астындағы тіршілік» тақырыбына сурет салу.

  1. Дидактикалық ойын «Жақсы және жаман»

  1. «Біз не білдік?»

Аквариумдағы балықтар – сәндік балықтар болып табылады.

Табиғат бұрышындағы аквариум

Ақ қағаз, акварелді бояу

Доп

1 сағ

23

Су жануары – кит.

Су жануары – кит туралы мағлұмат беру.

  • Мүсіндеудің әр түрлі әділ-тәсілдеріне машықтандыру;
  • Қоршаған ортаны сүюге тәрбиелеу.
  1. Ж/ойыны «Тоғанда балықтар жүзеді»

Балалар әуенмен әрі-бері балықтар қимылын салып, жүзеді.

  1. Сурет бойынша киттер туралы әңгімелесу.

Киттермұхиттарда болады. Балықтар желбезектен дем алса, кит өкпемен дем алады. Киттер кішкентай балықпен, шаяндармен қоректенеді. Киттер баласын сүтпен қоректенеді. Киттер баласын сүтпен қоректендіреді. Киттердің екі түрі болады. Тісті киттер және мұртты киттер.

  1. Қ/ойын «Күн, ауа, су»

  1. «Күн» - ашық алаңда ойнайды.

«Су» - балық, кит сияқты қалықтап ұшады.

«Ауа» - құстар, ұшақ сияқты қалықтап ұшады.

  1. «Мұхиттағы киттер» көрме ұйымдастыру.

  1. «Біз не білдік?»
  • Кит мұхит жануары
  • Кит баласын сүтпен қоректендіреді.

Сурет

Магнитофон

Ермексаз, тақтайша, салфетка, су

1 сағ

24

Су астындағы жәндіктер

Су асты әлемі жайлы білімдерін кеңейту.

  • Су астында тіршілік ететін жәндіктер туралы ұғым беру, сегізаяқпен,  теңіз жұлдызшаларымен таныстыру.
  • Елестету арқылы қиялын, ойларын дамыту, ұқыпты жұмыс істеу іскерліктерін дамыту;
  • Су астындағы жәндіктерге қызығушылықтарын арттыру, қоршаған ортаны сүюге тәрбиелеу.
  1. Ж/ойын «Теңіз жағалауындағы ұйқы» балаларға кілемге жатып, әуен арқылы теңіз толқынының шуылын естиді. Тәрбиеші, бәрі бірдей түс көретінін баяндайды. Бұл түсте мөлдір, тұнық судың астынан, су асты әлемінде керемет түрлі балықтарды, үлкен теңіз тасбақасын, мейірлі киттерді көреді. Тәрбиеші 1, 2, 3 дегенде балалар «ұйқыдан оянады».

  1. «Су астындағы ғажайып»  деректі фильм.

Сегізаяқ – ұсақ балықтармен, ұсақ бір клеткалық организмдермен қоректенеді.

Теңіз жұлдыздары – түрлі-түсті, әдемі болып келеді. Олар ұсақ бір клеткалық организмдермен қоректенеді, жұту арқылы суды үнемі тазартып тұрады. Оларды судың фильтрі деп атайды.

  1. «Су астындағы тіршілік» тақырыбына ұжымдық жұмыс.

І топ Сегізаяқты ұзынша төртбұрыш қағаздың бір жанындағы 2 бұрышы қиып тастап, ал екінші жағын шашақтап қию арқылы.

ІІ топ Теңіз жұлдызын – қызыл түсті дөңгелек қағазды шетінен ортасымен қарай гүлдеп қию арқылы жасау.

  1. Дидактикалық ойын «Жақсы, жаман»

Теңіз толқынының шуылы. (әуен)

Суреттер түрлі балықтар, тасбақа, киттер.

DVD арқылы

Түрлі-түсті қағаз, қайшы, желім, салфетка

Доп арқылы

1 сағ

25

Су астындағы өсімдіктер

  • Суда өсетін өсімдіктердің және оның ерекшеліктерімен таныстыру;
  • Тыңдаған шығарма мазмұнын әңгімелеп беруін, сөздік қорын молайту;
  • Табиғатқа деген сүйіспеншілік сезімдерін тәрбиелеу.
  1. Ж/ойын «Аквариумдегі балықтар» балықтардың қимыл-қозғалысын, суда жүзгенін бейнелейді.

Балық болып жүземіз,

Шынығамыз суда біз!

Шынықсақ біз бәріміз,

Шымыр болып өсеміз.

  1. Аквариумдегі су өсімдіктерін бақылау.

Аквариумдегі өсімдіктерге мұқият қарап, оларды әр түрлі екенін көреді. Су өсімдіктің бірін алып ыдысқа салып көрсету. Жапырақтары өте нәзік, сусыз өмір сүре алмайды, тез солып қалатындығын айту.

  1. Әңгімелесу «Суда не өседі?», «Ақ тұңғиық гүлі» - суда өседі. Ол өте әдемі гүл, адамдар оны шоқ гүлін жасау үшін қуана-қуана теріп алады.Мұндай ғажайып гүлдер азайып бара жатыр.

Ақ тұңғиық гүлінің жапырағы мен гүлі ұзын жіп тәрізді сабақта орналасқан. Бұл жіп сабағы өте нәзік.

Ақ тұңғиық гүлі ауа-райы өзгерердің алдында суға жасырынады.

  1. Қ/ойын «Теңіз толқиды, бір»

  1. «Ғажайып гүлдер» тақырыбына су бетіндегі ғажайып гүлдерді салу.

  1. «Біз не білдік?»

Ақ тұңғиық гүлін қандай болатындығын.

Табиғат бұрышы

Аквариум бақылау

Суреттер  арқылы

Ақ қағаз, түрлі-түсті қарындаштар

  1. сағ

26

«Алтын балық» ертегісі

  • Су астын әлемі туралы білімдерін бекіту;
  • Орыс халық ертегісімен таныстыру;
  • Ойлауын, есте сақтау қабілетін дамыту;
  • Қайырымдылыққа, мейірімділікке тәрбиелеу.
  1. Дидактикалық ойын «Жақсы, жаман»

Теңіз – жақсы, себебі ...

Теңіз – жаман, себебі ...

Күн – жақсы, себебі ...

Күн – жаман, себебі ...

От, балық т.б

    (білімдерін бекітуге байланысты)

  1. «Алтын балық» ертегісін айту. (талдау сұрақтар арқылы, кейіпкерлерге мінездеме беру)

Шал – мейірімді, қайырымды, айтқан сөзіне тұратын.

Кемпір – тойымсыз, қатыгез, билікқұмар.

Алтын балық – сұлу, мейірімді, ақылды, қайырымды.

  1. Ертегінің үзіндісін сахналау.

  1. Дидактикалық ойын «Балық туралы не білесің?» (жұмбақ, жаңылытпаш т.б.)

  1. «Алтын балық» ертегісіне сурет салу.

Доп арқылы

Суреттер

Маскалар, шал, кемпір, алтын балық, авторға

Ақ қағаз, акварельді бояу

1 сағ

27

Көрікті көктем

  • Көктемдегі тіршілік және көктемгі гүлдер, жәндіктер – құмырсқа, өрмекші, ара тіршіліктері туралы білім беру.
  • Сөздік қорын молайту, шығармашылық қабілеттерін дамыту.
  • Табиғатқа деген жағымды қарым-қатынасын тәрбиелеу.
  1. Өлең

Көгал қуып, гүл теріп,

Қозы, лақтар ойнасын.

Көктем туып көгеріп,

Қызғалдақтар бойласын!

  1. Жұмбақтар

а) Торын құрып қояды,

     Шыбындарды жояды.

                         (өрмекші)

ә) Аузы жоқ, тісі бар

     Тыңдырар ісі бар.

                           (ара)

б) Өзі сондай нәзік,

     Су құйсаң кетеді

     Құлпырып өседі.

                             (гүл)

  1. Суреттер бойынша көктемгі гүлдері, жәндіктер туралы әңгімелесу.

  1. Қ/ойын «Өрмекші мен шыбындар»

Шарты: 1 бала – өрмекші, қалғандары шыбындар. Өрмекші ұйықтап жатқан кезде шыбындар ызылдап ұшып жүреді. Өрмекші оянған кезде, шыбындар қатып қалуы керек. Байқаусызда шыбындар қозғалып қалса өрмекші өзіне алып кетеді.

Өрмекші, ара, гүлдің суреттері

Суреттер

Өрмекшінің маскалары

  1. сағ

28

Көктем гүлдері

  • Көктем және бақша, бөлме дала гүлдері туралы білімдерін кеңейту;
  • Оригами арқылы бейнелі ойлауын дамыту, қағазбен жұмыс істеу іскерліктерін жетілдіру;
  • Туған жердің табиғатын қорғауға, сақтауға деген құштарлығын ояту.
  1. Өлең

Көгал қуып, гүл теріп,

Қозы, лақтар ойнасын.

Көктем туып, көгеріп,

Бәйшешектербайласын!

  1. Дидактикалық ойын «Қиық суреттер». Гүлдің қиылған суреттері беріледі. Балалар үлгіге қарап, гүлдің суретін құрастырады.

  1. «Көктем келді гүл алып» бақша, дала гүлдері туралы әңгімелесу.

  1. а)  «Табиғат бұрышындағы бөлме гүлдерін» (атау)

ә) бақша гүлдері – бақ-бақ

б) дала гүлдері – бәйшешек, қызғалдақ.

  1. Бәйшешек оригамиі. (қағаздан бүктеу әдісі арқылы бәйшешекті жасау)

  1. Біз не білдік?

Бақбақ, бәйшешек, жауқазын – дала гүлдері

Үлестірмелі қағаздар

Плакат

Бақ-бақ гүлінің суреті, бәйшешек гүлінің суреті

Ватман қағазы, қайшы, желім.

1 сағ

29

29

«Қызыл кітап»

«Қызыл кітап» туралы түсінік беру.

  • Сиреп бара жатқан жануарлар, құстар, балықтар туралы түсінік беру;
  • Байланыстырып сөйлеуін, өз ойын білдіре білу қабілетін дамыту;
  • Қоршаған ортаға деген жағымды қарым-қатынасты тәрбиелеу.
  1. Жылулық шеңберде:

(ойыншыққа көңіл аудару, құрметтеу, жылы сөздерін айтқызу. Қонжық неге жалғыз қалды екен?) (өз ойларын айтады?)

  1. Әңгімелесу (деректі фильм, альбом, суреттер арқылы). Жер бетінде жануарлар, құстар, балықтар әр түрлі себептерге байланысты – ауаның, судың ластауына саны олардың жоғалып бара жатыр. Телевизордан да көріп жатырмыз. Аңшылар қалай аулайтындығын да. Мысалы: киіктің мүйізі, аюдың майы, еті, терісі үшін, бағалы балықтар т.б.

Сирек кездесетін және жойылып қалатын аңдарды, құстардың, жәндіктерді, өсімдіктерді балықтарды айрықша қорғап алатын адамдар кітап ойлап тапты. Ол «Қызыл кітап» деп аталады.

  • Қалай ойлайсыңдар, неге сол арнайы кітап, «Қызыл кітап» деп аталады? Қызыл түс-тыйым салу деген белгісі.

  1. Қ/ойын «Аңшы» («Мысық пен тышқан» ойынының желісі бойынша)

«Қызыл кітапқа» еңген аңды аңшыдан қорғау үшін, балалар қолдарын мықтап ұстап, шеңбер құрады. Ақ қашады, ал аңшы қуып ұстап алуға тырысады.

  1. «Қызыл кітапты» түптеу. Ұжымдық жұмыс. Кітаптың арнайы баспаханаларда дайындалатыны жөнінде мәлімет беру.
  • Білуі үшін, есте сақтау үшін біз де, өзіміз еңбектеніп тобымызға «Қызыл кітапты» жасаймыз. «Қызыл кітапқа»- сирек кездесетін аңдардың, құстардың, балықтардың, өсімдіктердің суреттерін жапсыру. (арқар, барыс, киік, қоңыр аю, бұғы, құлан т.б.)

Қоншық ойыншығы

Деректі фильм, суреттер, альбом

Маска

  1. Адам
  2. Қызыл кітапқа енген аңның маскасы

Қызыл, картон, ақ қағаздар, ине, жіп, стеллер, желім, суреттер

1 сағ

30

Қазақстанның «Қызыл кітаптына» енген құстар

  • «Қызыл кітапқа» енген құстар турады түсініктерін кеңейту. Шағала, аққу, бүркіт, үкінің тіршілігімен таныстыру.
  • Танымдық қабілеттерін дамыту;
  • Құстарды қорғауға тәрбиелеу.
  1. «Қайсысы қалай дыбыстайды?»  өлеңі

Бүркіт шаңқылдайды

Қарға қаңқылдайды.

Арыслан ақырады.

Әтеш шақырады.

Кірпі пысылдайды.

Құрбақа құрылдайды.

Шегіртке шырылдайды.

Осылардың ішінен

Балық қана үндемейді.

  1. Әңгімелесу (суреттер арқылы)

Шағала – теңіздің көркі, әдемі құстардың бірі, ұсақ шабақтармен қоректенеі.

Аққу – киелі құс, үнемі жұптасып жүзеді, оларды атуға болмайды.

Бүркіт – қыран құстардың ең алыбы – бүркіт. Қазақстанның барлық жерлерінде мекендейді.

Бүркіт – түлкі, қоян, тасбақа, жыландарды аулайды.

Үкі – түнде ғана көзі көреді, сол кезде өзінің қорегін іздеп табады. Үкінің ұсақ қанаттарынан домбыра, қыз баланың бас киімін тіл көзден сақтайды деп әдемілеп әшекелейді.

  1. Дидактикалық ойын «Суреттерді топтастыр!»
  2. Жаңылтпаш

Шаңқ-шаңқ етіп шағала

Шабақ ілер жағада.

  1. Қ/ойын «Ұшты-ұшты ойыны»

Ұшты-ұшты шағала ұшты!

Ұшты-ұшты дәптер ұшты. Осылай жалғасады.

Суреттер, альбом

Үлестірмелі суреттер

1 сағ

31

«Қызыл кітапқа» енген өсімдіктер

  • Сиреп бара жатқан өсімдіктер жөнінде түсінік беру;
  • Танымдық қабілеттерін, сөздік қорларын дамыту;
  • «Қызыл кітапқа» енген өсімдіктерді қорғауға тәрбиелеу.
  1. «Жас ағаш айтады» өлеңі

                                 (Ө.Төрежанов)

Сындырма мені,

Мен – жақсылық кеңі,

Мен – денсаулық емі!

Мен еркелетем сені.

Күтсеңдер, гүл ашам!

Жолыңа нұр шашам!

  1. Табиғатта азайып бара жатқан өсімдіктер (әңгімелесу)

Ағаштар: аққайың, емен, арша, тобылғы.

Гүлдер: бәйшешек, раушан, қалампыр, бақбақ, қызғалдақ.

  • Осындай өсімдіктерді адамдар қорғауға алып, арнайы қорықтарда өседі. Бұ өсімдіктерге қамқорлық көрсетіп, қорғау біздің міндетіміз.

  1. Ұжымдық жұмыс.

Топтың «Қызыл кітабына» айтылған өсімдіктерді жапсыру. (ұжымдық жұмыс)

  1. Қ/ойын «Гүлдер»

  1. «Сан алуан гүлдер» тақырыбына сурет салу.

  1. «Біз не білдік?» Қазақстанның сирек кездесетін ағаштардың, гүлдердің «Қызыл кітапқа» енген.

Суреттер, альбом, плакат

Суреттер, желім, қайшы

Акварельді бояу, ақ қағаз

1 сағ

32

Қызыл кітапқа енген жануарлар

  • «Қызыл кітапқа» енген жануарлармен таныстыруды жалғастыру;
  • «Қызыл кітап» туралы түсініктерін бақылау;
  • Әр түрлі хабарды жинау және талдау іскерлігін дамыту;
  • Жер бетіндегі тіршілік иелеріне сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
  1. «Тыйымды сөздер!»

Құстың ұясын бұзба!

Ағаштың бұтағын сындырма!

Гүлді жұлма!

Орманға от жағу – қауіпті!

Заңсыз аңшылық жасауға болмайды!

  1. Деректі фильм арқылы әңгімелесу. (қызыл қасқыр, қоңыр аю, киік, бұғы, барыс, арқар)

  1. Қ/ойын «Аңшы» (мысық пен тышқан ойынының желісі бойынша)

«Қызыл кітапқа» енген аңды аңшыдан қорғау үшін, балалар қолдарын мықтап ұстап, шеңбер құрады. Аң қашады,, ал аңшы қуып ұстап алуға тырысады.

  1. Топтағы түптеген «Қызыл кітапқа» айтылған аңдардың суреттерін жапсырады (ұжылдық жұмыс)

  1. «Біз не білдік?»

Біздің елімізде табиғатты қорғау үшін арнайы заңдар қабылданып, қорықтар ұйымдастырылып, азайып бара жатқан жануарлар мен өсімдіктер «Қызыл кітапқа» енгізілген. Табиғатты аялайық, қорғайық, көздің қарашығындай сақтайық!

Деректі фильм

Аңның маскалары

Суреттер, қайшы, желім

  1. сағ

33

Білім еліне саяхат

  • Жыл бойы алған білімдерін бекіту;
  • Табиғат әлеміне қызығушылығын  ояту, байқағыштығын жетілдіру;
  • Туған өлкенің табиғатына деген қамқорлыққа тәрбиелеу.
  1. Жылулық шеңберінде. Балалар кезектесе табиғаттағыәдемі құбылыстарды еске түсіреді.

Күн үнемі жер бетіне сәулесін шашады. Күннің көзі бізге жылуын беріп көңілімізді көтереді.

Өсімдіктер күн шуағыма шамыра өседі.

Гүлдер гүлдейді,

Ағаштар өседі.

Құстар ән салады т.б.

  1. «Ал, қанекей есімізге түсірейік!»

«Қызыл кітапты ашайық,

Соған қарап айтайық!»

(Жан-жануарлар, жәндіктер, балықтар өсімдіктер әлемінен. «Қызыл кітапқа» енгізілген сирек кездесетін жануарлар, құстар, өсімдіктер, табиғатты қорғау ережелерін, әр түрлі ойындар, жұмбақтар, өлеңдер, ертегілер, жаңылтпаштарды айтқызу, ойнату)

  1. Асфальтта сурет салу  

«Әр қашан күн сөнбесін»

Деректі фильмдер, суреттер, альбом

Түрлі-түсті борлар

1 сағ


По теме: методические разработки, презентации и конспекты

Тәрбиеші: Камесхан Жайнагүл Қоршаған орта : «Тәуелсіз-Қазақстан»

Білім беру саласы:ҚатынасБілім бөлімі:Қоршаған ортаТақырыбы:«Тәуелсіз-Қазақстан»Мақсаты: Қазақ халқының тәуелсиздик жолындағы ерлік,күресімен ,қол жеткізген жетістіктерімен қысқаша таныстыру.Қаншама қ...

«Бугу делегейнин иелер хунунге» тураскааткан «Че-ве, авалар!»- деп, отумак болктун уругларнын болгаш иелер аразынга маргылдаалыг моорей

laquo;Бугу делегейнин иелер хунунге» тураскааткан «Че-ве, авалар!»- деп, отумак болктун уругларнын болгаш иелер аразынга  маргылдаалыг  моорей...

"Хуулгаазын бийир" болгумунун ада-иелер хуралы

Родительское собрание кружка "Волшебная кисточка"...

Автоматизация звука Ш. При желании дифференциация С-Ш. Парочки "Мышки". Ребёнок "снимает" кусок сыра с полки и даёт один из вариантов ответа. 1. Мышка и мишка. 2. У мышки мишка. 3. Мышка с мишкой. 4. За куском сыра мышка с мишкой.

Автоматизация звука Ш. При желании дифференциация С-Ш.Парочки "Мышки". Ребёнок "снимает" кусок сыра с полки и даёт один из вариантов ответа.1. Мышка и мишка.2. У мышки мишка.3. Мыш...