«Дервиза»
план-конспект занятия (старшая группа) на тему

№ 85 Балалар бахчасы

Балалар ичюн «Дервиза» байрамы.

Музыка рехбери: Аединова Л.Я.

 Тербиеджилер: Абдуллаева А.

Симферополь шеэри 2016 йыл

«Дервиза»

«Долу» янъгъырай. (звучит громко, постепенно затихая.)

Хош кельдинъиз урьметли мусафирлер!

Адет узре бугунь биз Дервиза байрамыны къайд этемиз.

Бу себепнен сизлерни бизим багьчамызда къабул этмеге пек мемнюнмиз.  Дервиза байрамы къадимий девирден берли мусульман дуньясында къайд этиле.

«Дервиза» сёзи эки къысымдан ибареттир.

«Дер» - бу къапу, «виза» - кирмек ичюн рухсеттир. Яни Дервиза сёзнииъ манасы янъы дуньягъа кирмектир.

Бизим халкъымыз «Дервиза» байрамыны «Берекет байрамы» оларакъ кечире.

Бу тедбирнинъ макъсады бойледир:

1.  Балаларны къырымтатар халкъ байрамларнынъ даа бирисинен таныш этмек.
2.  Урф - адетлеримизни огретмек.

Хош сефагьа кельдинъиз!

Музыка янъгъырай, балалар залгъа кирелер (эльчиклеринде япракълар ве богъдай башакъларын туталар).

Бита (тербиеджи). Хош кельдинъиз, балачыкъларым! Хош кельдинъиз, торунчыкъларым! Недай дюльберсиз, кийингенсиз, къушангъансыз. Машалла, афферин балачыкъларым.

Балалар — Мерабанъыз, къартана!

Балачыкъ - къартана, я къартбаба кьайда?

Къартана - О, Къайдасын сен?

Къартбаба - Мындам, мындам, юзюмликтем.

Берекет джыям. (къолунда сепетнен кире)

Не олды я? (балаларны коре ве шаша).

Вай, торунчыкъларым кельгенде.

Не ичюн о къадар дюльберсиз?

Балалар: (берабер) Бугунь байрам!

(Ведущая) Алып барыджы: Къартана, къартбаба биз сизге байрам хайырламагъа кельдик.

(Бита ве къартбаба сетке отуралар).

Балалар янларына барып байрам хайырлайлар!

- Байрам шерифинъиз мубарек олсун!

Алып барыджы: Дервиза байрамыны эр вакъыт «Агъыр ава ве къайтарма» огюнынен башлайлар. Бизим байрамымызгъа мусафирлер кельдилер.

Къаршыланъыз(аплодисменты).

«Агъыр ава ве къайтарма»

(исполняют солисты ансамбля «Хайтарма»)

Алып барыджы: Адет узре бу байрам табиатта кечириле. Байрам мейданында салынджакълар ясала. Салынджакъларны чечеклернен безетелер. Къартлар дува этерек, байырдан элек тыгъырталар. Эгер элек къапакъланып тюшсе бол берекет олды.

Къартана ве къартбаба элекни тыгъырталар элегимиз тёпесинен тюшти, берекетимиз бол олды. Аллагьа чокъ шукюр!

Чалгъыджылар шенъ чалсын,

Кьуванч, зевкъ олсун!

Шенъ ава янгъырай

«Пешраф» (исполняет Минсутова Г.Р. артистка крымскотатарского муз. драм, театра)

Алып барыджы: Балалар, Дервизадан сонъ табиат юкъугьа дала, эпси ашератлар къышлыкъ емек азырлап, сакъланалар, эм де бизге боле сёзлер айталар.

Балалар «Кобелек», «Балкъурт», «Тыр-тыр», «Чегертки», «Къырмыскъа» тюркюлерин йырлайлар. «Айванлар не айталар» Муз. А. Чергеевнинъ.

Алып барыджы: Дервиза байрамында мытлакъа ярмалыкълар кечириле эдилер. Ярмалыкъларда емеклер, емиш - мейвалар, къуюмджилыкъ алетлери, чешит тюрлю нагъышлар, килишлер, урбалар сатыла эди.

Къартбаба: Шимди чыкъты фурундан,

Аша чыкъсын бурнуидан.

(Балалар янына бара ве тербиеджинен берабер эр шейни бакъып чыкъалар).

Къызчыкълар: Эм севимли чиберек,

Къатмерли де кобете,

Эм джевизли пахлава,

Къурабие ве эльва.

Оюн «Татарларнынъ севген ашы» Муз. С. Какуранынъ Алып барыджы: Ярмалакъларда адет узре ярышларда кечириле эди: куреш, ат чапмакъ, таш ташламакъ.

Къартана: Таш ташлагьанда:

Яман куньлер, таш къайткъанда Къайтып кельсин - Дей эдилер.

Таш исе, торунларым, арткъа игде къайтмаз.

Къартбаба: Я «явлукъ» оюныны унуттынъызмы?

«Явлукъ оюны».

Къартбаба (эки балабан машина чыкъыра) (эки обруч).

Берекетни бол джыйдыкъ. Ярдым этинъиз манъа!

Оюн эстафета:

Алып барыджы: Онданда гъайры дервизада озь усталыгъыны намлы оюнджылар, йырджылар, чалгъыджылар, шайр ве манеджилер косьтере эдилер.

Халкъ йыры (иджра эте Ление Измайлова).

Алып барыджы: емишлер акъкъында шиирлерни балалар окъуджакъ.

Къартана ве Къартбаба балабан сепетни чыкъаралар.

«Дагъларда» муз. Ф.Алиевнинъ.

Алып барыджы: Къырымтатар миллий байрамы манесиз, хорансыз олмаз.

«Манелер».

«Хоран», (мусафирлерин теклиф этмек).

Къартана ве къартбаба:

- Сагъ олунъыз, торунларым, шенълендирдинъиз, къувандырдынъыз, гонълюмизни котердинъиз. Анна тнлинде йырлап, миллий оюнларын ойнап бизни чокъ хошландырдынъыз. Анна тилинъизни, Ватанымызны, унутманъыз. Сагълыкънен къалынъыз!

(Байрам бите)