Ада-ие хуралы
материал (старшая группа)

Ада-ие хуралы

Темазы: «Кижи болуру чажындан, аът болуру кулунундан»

Сорулгалары: ада-иелерге куш-ажылга кижизидеринге дуза кадар.

Хун айтырыы:

1. Ог-буле кижизидилгезинде куш-ажылдын мозу-шынарнын тургустунарынга ужур-дузазы.
2. Ада-иелерге байыр чедириишкини.
3. Организастыг айтырыглар

Чорудуу:

 «Кижи болуру чажындан, аът болуру кулунундан», «Чалгаа чорба кежээ чору, часкаан чорбас, эштиг чору».

Ажыл кижини каастаар. Эки кылган ажыл, элеп читпес алдар. Шак-ла мындыг мерген угаадыгларны бис ада-огбелеривистен, башкыларывыстан чежени дыннап оспээн дээр бис. Чаш уругнун чуртталгаже, амыдыралче коружу чажындан хевирлеттиннер. Ол ышкаш ажыл-ишке хамаарылгазы чаш уезинде тургустуннар. Куш-ажылды кылып тура мага-боттун-даа, иштики сагыш-сеткилдин-даа сайзыралы чоруп турар. Уругларнын ажыл-ишке  кижизидилгези уруглар садынын киржилгези-биле ангылашпас ужурлуг. Кандыг программа-биле ажылдап, чуну ооредирин ада-иелер билген турар ужурлуг. Чечектер суггарар, чемненир уеде столга ложкаларны, салфетница болгаш тавактарны аай салыр, доозун чодар, чечектернин бурулерин чодар, нога, фрукту аймаан чуп, манчы тудуп, пирожки кылып болур. Уруглар садынга бодаарга, ог-булеге уругну кижизидери эки туннелдиг болур. Чуге дизе уруг улуг улустун кылып турар куш-ажылын эки билир, оон туннелин ургулчу уннелеп коруп турар. Бир эвес уруг ог-булезинде кылып турар даалгалыг болза, ынчан ол ажылга ынак болур, кылган ажылын эчизинге чедирер, ажылга чуткулдуг, шыдамыкай, кежээ кылдыр кижизиттиннер. Уругну мактап тургаш, оон куш-ажылга сонуургалын оттуруп ап болур. Чижээ, Аян уруглар садындан келгеш, ачазынга от салыр чээрген чыып берген. Ол база куш-ажыл. Чижээ, уруу авазы хеп чуп турар уеде ажылче кирип, сонуургай бергенде ону кончуй бербейн, ажылды кылдырарын кызыдыннар. Чеже-даа сугну топ, идик-хевин оттуруп турза, ук-даа чуп каары - уругга куш-ажыл болур. Эр-хей, мээн уруум. Угун чуп алган – деп мактап каарын утпаннар. Ада-иеннин ажыл-ишке хамаарылгазындан кижизидилге база хамааржыр. Бажынга ажылды шыннарлыг, эки, ургулчу кылырындан  уруг  оттунуп  ажылга хамаарылгазын оон  тургузуп эгелээр.

Ада-иелерге айтырыглар:

-Уругну куш-ажылга канчаар кижизидип турар силер?

- Бергелер тургустунуп келир-дир бе?

- Ог-булеге куш-ажыл уезинде уругнун киржилгези кандыгыл?