Күңел ачу чаралары
план-конспект занятия (средняя группа) на тему

Хәерле  көн, кадерле  балалар ! Хөрмәтле әтиләребез , бабайларыбыз , дәү әтиләребез малайларыбыз  , сезне  барыгызны да якынлашып килүче Ватанны саклаучылар көне  белән  тәбрик итәбез . Әниләр  дөньядагы  иң  якын  кешеләр  ,  дибез. Әле  бит алар  белән беррәттән сабыйларын  тормыш  сукмагына алып  чыгучы  газиз  әтиләребез  дә  бар . Әти -әтием ,гайлә  башлыгы .Балаларының  бәхете, гайлә иминлеге өчен ару –талуны белми , көнне – төнгә ялгап , бар көчен куючы  да ул .  Күп  сүз  сөйләп  торганчы  сүзне  балаларга  бирик  әле .

Гүзәл. Әти-безнең терәгебез ,

             Әти- безнең яклаучы .

              Кирәк икән , минем белән ,

               Дустым кебек уйнаучы .

Нәфис. Әти янымда булганда ,

               Бернидән курыкмыйм  мин .

               Аның сүзе миңа –закон .

               Әтиемне  тыңлыйм мин .

Гүзәл . Кояш кебек балкысыннар ,

              Кояш кебек янсыннар .

              Гел кояш кебек  яктырып ,

              Өй түрендә булсыннар .

Нәфис .Яшәсен безнең әтиләр ,

               Сәламәт һәм шат булып .

               Кызларының –улларының ,

                Кадерлеләре булып !

Таңсылу. Һәрвакытта иңнәремдә

                   Тоям әтием кулларын .

                   Һәрчак тыныч һәм бәхетле

                   Булсын барыр юлларың .

                   Кирәк булса , әтиләр күк ,

                    Утлар- сулар  кичәрбез .

                   Илебезне саклау өчен ,

                   Батыр булып үсәрбез !

КҮМӘК ҖЫР “БИЛГЕСЕЗ СОЛДАТ”

Нәргиз . Әти почмакка бастыра мине ,

                Нигә икәнен беләсез инде .

                 Чыкмый тыным да , еламыйм хәтта ,

                 Елау турында уйламыйм хәтта .

                 Торам төз генә , сөйләшми генә ,

                  Сер бирми генә , телләшми генә .

                  Әзер мин монда көн дә торырга ,

                  Өйрәнәм бит мин  солдат булырга ,

                  Солдат булырга , сакта торырга !

Денис .  Малай булгач ,  гел әтигә ,

                Охшарга дип тырышам .

               Машинасын рәтләгәндә

               Тимер- томыр  тотышам.

               Детальләрен сорашам ,

               Шөрепләрен борышам.

Бер мактап җибәрсен , дип ,

Тырышам да , тырышам.

ТАҢСЫЛУ ҖЫРЛЫЙ “ ӘТИЕМ “

Лилия . Буран уйнаган чакта ,

                Җилләр дулаган чакта ,

                Абыем сакта тора ,

                Кояш чыгышы якта .

                 Саклый ул шулай  безне ,

                 Сөекле илебезне .

                Бакчаны , өебезне ,

               Без тыныч йокласын , дип .

Зәлинә . Уң кул була , сул кул була ,

                Ә уң кул була – тәти .

                Тәти кул белән ашарга ,

                 Өйрәтте мине - әти !

КҮМӘК ҖЫР “ СОЛДАТТА БУЛГАН , ДИЛӘР !”

Гөлназ . Энем зур-зур атлап йөри ,

                Биленә каеш буган .

                Мин солдатка  ошыйммы , дип ,

                 Йолдыз да кадап куйган .

                Мин кечкенә түгел инде ,

                 Тиздән биш яшь  тула , ди .

                  Минем кебек малайлар ,

                  Үскәч солдат була , ди .

Ралия . Бүген бәйрәм көнендә ,

               Әтиләрне котлыйбыз .

               Шатлык , бәхет , сәламәтлек ,

               Һәммәгезгә  телибез !

НӘФИС ҖЫРЛЫЙ “ ИҢ ШӘП БАБАЙ “

Ислам. Мин әле бик кечкенә ,

               Миңа әле  дүрт кенә .

               Солдат фуражкасы да ,

                Башымда зур күренә .

Азалия . Туган илем бик ямьле ,

                 Эчәр суы бик тәмле .

                 Бай ул урман- кырларга ,

                  Диңгезләргә -суларга

                 Шундый матур бай илемдә ,

                 Бик бәхетле үсәм мин ,

                 Үсеп җиткәч , зур булгач ,

                 Илгә хезмәт итәрмен .

КҮМӘК ҖЫР “ БРАВЫЕ СОЛДАТЫ “

Риназ . Атсын өчен Туган илнең

Һәр таңы матур булып ,

Үсәбез көрәшче булып ,

Үсәбез  батыр булып .

Айнур . Сабый бала йоклый бишектә ,

               Уяна ул тавыш ишетсә ,

                Татлы булсын өчен тормышы ,

                 Сакта тора сизгер егетләр .

                 Бар да алар лачын кебекләр .

                 Чик буенда сакчы тора ,

                  Кулында –автоматы .

                  Еллар тыныч булсын , ди ул ,

                  Бу –аның изге анты .

ИЛИЗА ҖЫРЛЫЙ “ЧЕБИЛӘР “

Ралина . Без бәхетле  шат  балалар ,

                 Без кайгыны белмибез .

                  Эх, ямьле соң , күңелле соң ,

                  Безнең туган илебез !

Ильнара .Байрак элдек без бүген урамга .

                  Безнең Армия көне булганга .

                  Әйдә , зур бәйрәм, шатлык белән кил ,

                          Сине каршылый бөтен Туган ил!

                           Ватаныбызның чикләрен саклап ,

                           Батыр абыйлар торалар  сакта .

ЛӘЙСӘН ҖЫРЛЫЙ “ҮСӘСЕМ КИЛӘ “

Ильмир .  Озакламый егет булып ,үсеп җитәрбез әле ,

                 Туган илебезгә , хезмәт итәрбез  әле  !

Илиза. Һәммәсе дә әзер , чәй кайнаган күптән ,

              Мичтә бәлеш пешкән .

              Тик әтинең кайтып , җитәсе бар эштән .

               Идән юганны , су керткәнне ,

               Әни аңа сөйләр , и сөенер әти ,

               Кызым уңган ,дияр !

               Сагынып , зарыгып , барыбыздан битәр ,

               Әтине мин көтәм , ул кайтудан да зур ,

               Шатлык бармы икән , бу дөньяда бүтән !

ТАҢСЫЛУ ҖЫРЛЫЙ “СОЛДАТ БУЛАМ”

Ләйсән. Уеннарымны онытып ,

               Кулларыма чәчәк тотып ,

               Киләм , бабай , яннарыңа .

                Сөйләвеңнән кем дә туймый ,

               Мин дә сине тыңлый- тыңлый ,

               Утырыйм әле яннарыңа .

               Сугышларда булгансың син ,

               Дошманнарны кугансың син ,

                Узган юлың  ай-һай озын ,

               Илгә тугры калган өчен ,

               Батыр исеме алган өчен ,

                Рәхмәт әйтә сиңа кызың !

ГҮЗӘЛ . Без монда чыгып баскач , “Бигрәк матур бу кыз белән малай “, дип утыралардыр залдагылар .

НӘФИС . “ Әллә болай ни эшләп йөриләр , кемнәр микән , дияләрме ?” Әйдәгез танышабыз .

ГҮЗӘЛ. Мин Чуракай балалар бакчасыннан Шәехова Гүзәл .

НӘФИС . Ә мин –Галлямов Нәфис . Йолдызлыкка килдек .

ГҮЗӘЛ. Син бүген әртискә түгел , ә спортчыга ошап торасың .

НӘФИС .Ә нигә, әти әйтә: “Егет кешегә 70төрле һөнәр дә аз “ди

ГҮЗӘЛ . Ә минем әби : “Кызларга тиешлесен исәпләп бетермәгәннәр “ди.

НӘФИС .Ярар , без үскәнче исәпләп бетерерләр әле . Ә хәзергә белгән һөнәрләребезне күрсәтик .

2 се бергә. Каршы алагыз , сәхнәдә “Матрешкалар “ биюе .

А.Б. Хәерле көн , хөрмәтле кунаклар ! Безнең  иң матур , сөйкемле , газиз әниләребез ! Бүген безнең очрашуыбызның сәбәбе - әниләр көне. Дөньяда бу көнне  билгеләп үтмәгән бер генә ил дә юктыр . Безнең илдә бу бәйрәм 1998 елның 30 январендә чыккан президент указы нигезендә ноябрьнең соңгы ял көнендә әниләр хөрмәтенә , балалары хакына китергән корбаннарына рәхмәт йөзеннән билгеләп үтелә .Әни –һәрберебезнең иң кадерле кешесе. Аларга никадәр яхшы сүз әйтсәк тә , никадәр яратсак та , бу аздыр кебек .Бүгенге бәйрәмдә балаларыгыз үзләренең сезгә карата  хисләрен тагын бер кат белдерерләр –моннан да зур бәхет булмас.  Бәйрәм белән хөрмәтле әниләребез ! 

Гүзәл. Тал бишекләрдә тирбәтеп ,

Кем ул әкият  көйләгән ?

Әниләр бит , әниләр бит ,

Кызык әкият  сөйләгән .

Менә шуңа иң матур сүз ,

Әни сүзе була ул .

Иң кадерле кем соң җирдә ?

Әни үзе була ул .

Җырла , дисәләр , җырларбыз ,

Бер дә каршы килмибез .

Әй , әниләр ишетегез ,

Сезнең өчен җырлыйбыз !

Нәфис . Йоклаганда  да кирәк ,

Юатканда да кирәк .

Иртәләрен иркәләп ,

Уятканда  да кирәк !

Иң кирәкләрнең кирәге ,

Әниебез бигрәк .

Нигә  икәнен  санарга ,

Бармаклар  бик  күп  кирәк .

Һәммәсенә  әни кирәк ,

Ә әнигә кем кирәк ?

Әниләргә  без  кирәк ,  

Якты , аяз  көн  кирәк !

Таңсылу.Кемдә бар ул, шундый Әни ?

                  Елмаеп уятучы ,

                   Авыр  вакытларда сине

                   Иркәләп юатучы .

                       “Нарасыем , багалмам “,-дип

                        Сиңа сөеп караучы ;

                         Хәерле көннәр теләп ,

                         Бакчага озатучы .

                   Әниләребездән башка

                    Булмый дөнья ямьлерәк ;

                    Бәхетле булып яшәргә

                    Безгә әниләр кирәк !

Айнур . Бакча бүген гөрләп тора .

Шаулап тора күрегез !

Без бит бәйрәмгә җыелдык ,

Әллә шуны белмисез ?

Бу бәйрәмне барлык җирдә

Зурлап каршы алалар .

Бәхетле елмая бүген ,

Җирдә барлык балалар.

Ислам. Өйнең эче яп-ялангач ,

Белмимен  әллә нигә .

Кайтып керәсе дә килми ,

Бүген бөтенләй өйгә .

Бөтен нәрсә урынында ,

Тик җитешми әллә ни…

Әй , онытып торам икән ,

Өйдә юк бүген әни .

Ралия . Кем тегә матур күлмәкләр ,

Кем ясый асыл бизәкләр ,

Кем тәмле ашлар пешерә ,

Гел сине искә төшерә ?

Кая барсаң , күз алдыңда ,

Һәрчак күңелдә яши ,

Ул – безнең иң якын кеше ,

Ул белегез- безнең әни !

Азалия . Кояш кебек балкып тора

Әниемнең йөзләре .

Күңелләргә җылы бирә ,

Аның әйткән сүзләре .

Минем әни шундый җитез ,

Бар эшкә дә өлгерә .

Минем уңган әниемә ,

Тимәсен тик күз генә .

Зәлинә . Дөньяда иң яхшы әни ,

Беләсезме , кемнеке ?

Белмәсәгез үзем әйтәм ,

Ул әни бит –минеке !

Нәргиз. Якты йөзле , шат күңелле

Уңган һәм бик тә тырыш .

Бакчабыздан җыеп ала ,

Ел саен бик күп уңыш .

-Кем турында сөйли бу ?,-дип
Аптырап калдыгызмы ?

Әнием турында әйткәнне

Чынлап та  аңладыгызмы ?

Илмир. “Әни “,-диеп язып куйдым ,

Яңа яуган ак карга .

Таптамагыз , һич ярамый ,

“Әни “ сүзен таптарга .

Фирүзә.Әнием , кадерлем!

               Син энҗе бөртегем !

               Син хөрмә җимешем ,

                Син йөрәк тибешем !

Резеда. Мин әнине яратам ,

              Ул да мине ярата .

               Шуңа һәркөн йокымнан ,

               “Кызым “ ,-диеп уята .

Диләрә. Һәркемгә әни кирәк ,

                Ә әнигә кем кирәк ?

                 Әниләргә без кирәк ,

                  Якты , аяз көн кирәк !

Денис.

А.Б. Балалар ,әниләрегезгә булган олы ихтирамыбыз беркайчан да сүнмәсен иде . Хөрмәтле әниләр ! Бала өчен җир йөзендә әнидән дә якты ,әнидән дә рәхимле , әнидән дә олы җанлы зат юктыр . Озын гомер , тән сихәтлеге , саулык , күңелегездәге җан җылысының нурын сүндермичә балаларыгызны алга таба да яхшы тәрбия биреп яши алсагыз иде .

Өй түрендә бер бала йоклап ята . Ул төш күрә .

А.Б. Ятты да малай йокларга , күрә шундый матур төш .

         Күрешә ул Тукай белән , кыла алмый берни эш .

         Килеп керә  Шүрәлесе , кулын суза малайга ,

         Су анасы күзен кыса , тими әле алай да .

         Сарык белән Кәҗә йөри , капчыкларын асканнар .

         Ботка белән сыйлыйбыз , дип , кырда казан асканнар .

          Өнем микән , төшемме , дип , ята малай шым гына .

         Тагын кемнәр килер , диеп  тын да чыгармый гына .

Шүрәле . Их , карале , ничек тәмле итеп йоклый , бераз кети- мети уйнап алсаң ярар иде инде. Уятырга җәл шул . Әй , малай , тор инде , минем уйныйсым килә . (Шүрәле бии башлый )

Су анасы . Кем шул чаклы дөберди дигән идем , син икәнсең , мәнсез . Көпә- көндез , кеше куркытып , биеп ятмасаң инде ...

Шүрәле . Тукаебызның туган көне җитә бит , шуңа куанам . Безне балалар сәхнәләргә чакырырлар . Гел бертөрле тормыш та туйдыра бит Их-ма ! (бии башлый )

Су анасы . Чынлап та , әкиятче Тукаебызның туган көне җитә икән шул . Мин былтыр да боз астында ишетмичә калдым , син дә хәбәр бирмәдең ичмасам  , Шүрәле . Бүген синең дөмбердәгән тавышыңа гына  чыктым бәкемнән . Ташулар китсә , бөтен туганнарымны да алып киләм бәйрәмгә , яме .

Шүрәле , Бәй , Безнең Кәҗә белән САрык күренмиләр бит әле , аларның почта ящигына чакыру салган идем инде . Әбисе , я бабалары гына алмаган булсалар ..

Су  анасы . И-и-и , әле алар сөйрәлеп килеп җиткәнче кара төн җитәр . Мин тыкрыклардан кача- поса килгәндә , миңа очраганнар иде алар .

Шүрәле . Аларны көтеп озаклап тора алмыйм мин , мин монда гулять итеп йөргәндә  тагын берәр егет килеп урманымны кисеп китмәсен тагы Су анасы . Минем дә вакытым тар , сарыкмахерскийга  прическа ясатырга барасым бар . Әй , юк ла инде , парихмахерскийга .

Аркаларына капчык аскан Кәҗә белән Сарык керә .

Кәҗә . О-о-о , исәнмесез ! Кайчан килеп җиттегез соң сез ? Менә бу Сарыкны йокыдан уята алмый җәфаланып беттем .Кичтән печәнгә дип чыгып киткән иде , адашкан . Йөри торгач , Әгъбәс имәнлегенә барып чыккан . Ау-ау, дип кычкыра –кычкыра бара икән , бүре башы ята , ди юлда . Курка- курка гына шул башны капчыгына салган да чапкан гына. Шул хуттан өйгә кайтып та керде ,  сузылып  та ятты . Әллә үлгәнме дип торам ,  уянмый  3 көн йоклады .

Сарык . Шулай булды шул ... Әле сезгә карап торам да , мәңге картая белмисез ! Елдан –ел яшәрә генә барасыз , дим . Шүрәле , синең аякларың да сызламыймы ,  ничә ел урман саклап . Ә синең , Су анасы ,билләрең дә авыртмыймы ? Давлениегез дә күтәрелмиме ? Вот булдырасыз сез !

Су анасы . Әйе шул , дуслар , без яшибез , без үлемсез . Чөнки безне тудырган Тукаебыз үлемсез бит .(Музыка астында чыгып китәләр )

Малай караватыннан торып утыра .

Малай . Вәт төш күрдем мин ! Менә ичмасам төш бу . Тизрәк малайларга сөйләргә кирәк моны .

Малай . Тукайның туган көне җитә икән бит, дуслар , Мин төшемдә әкият геройларың барысын да күрдем , пыр тузып туган көнгә әзерләнәләр . Әйдәгез , без дә калышмыйк , бәйрәм ясыйк !

Күбәләк очып йөри , кыз аны  куып йөри .

Кыз . Нинди матур күбәләк , сөйләшикче , бергәләп !

ҖЫР : Бала белән Күбәләк “

Нәфис  . “Туган тел”не яттан сөйләп ,

              Үсеп җиткәнбез шулай ,

               Барлык татар балалары

               Ярата сине Тукай !

                Тылсымлы шигырләреңне

                Укыйбыз  кабат-кабат ,

                Балачак хыялларына ,

                Бирәләр алар канат .

  Гүзәл .  Шүрәлеләр яшәгәнгә ,

                Ышанмый кемнәр генә ,

                Су анасы әкият сөйли

                Серле җәй төннәрендә .

                Апрель  җитсә исемеңне ,

                Җырына куша тургай ,

                Милләтемнең кояшы син ,

                И моңлы , нурлы Тукай !

Ралия. “Туган тел”-иң әйбәт шигырь  !

              “Туган тел “-иң әйбәт җыр !

               “Туган тел “-иң әйбәт китап !

               Туган тел-иң әйбәт тел !

               Туган тел әйбәт булганга ,

               Шигыре дә , китабы да , җыры да

               Иң әйбәттер !

Лилия . Әле укый белмәсәк тә ,

                “Туган  тел “не җырлыйбыз .

                Бу- Тукай абый бүләге ,

                Иң гүзәл бер җыр , дибез.

                Әкиятләр сөйләп , тыңлап ,

                Телләребез ачыла .

                “Су анасы “ , Шүрәле”ләр –

                Безнең дуслар барсы да .

Зәлинә . Бер мөгез дә бер койрык .     Кети-кети уйный ул .

     Кием-салым кими ул ,                      Балаларга тими ул .

Ләйсән.Әткәй , әнкәй , мин , апай , әби , бабай һәм бер песи –

             Безнең  өйдә без  җидәү : безнең песи – җиденчесе .

             Бергә ашый , чәй  эчә , безнең  берлә  йоклый  ул ,

             Хезмәте дә бар : өйне тычкан  явыздан саклый ул

Таңсылу . И  сабыйлар , эшләгез сез ,

                    Иң мөкатдәс  нәрсә - эш .

                    Эш агачы  һәрвакытта

                     Бик юмарт  китерер  җимеш .

                     Яшьлегеңдә  күп  тырышсаң ,

                     Эшкә  бирсәң  чын  күңел ,

                     Каршыларсың  картлыгыңны  ,

                     Бик  тыныч  һәм  бик  җиңел !

Азалия .Безнең  Гали  бигрәк  тату  Кәҗә  белән ,

               Менә  Кәҗә  Каап  тора  тәрәзәдән .

               Гали  аны  чирәм  белән  кунак итә ,

               Кәҗә  рәхмәт  укый : сакалын  селкетә .

Малайлар башкаруында “ПАР  АТ “ ҖЫРЫ

Айнур .Әйдәле , Акбай !  Өйрән  син , арт  аягыың белән  тор ,

              Аума , аума ! Туп –туры  тор , төз утыр , яхшы  утыр !

Денис   -Ник  газаплыйсың  болай  син , мин әле бик  кечкенә ,

               Мин  туганга тик ике айлап , йә  өч  кенә .

               Юк , кирәкми , мин өйрәнмим , минем уйныйсым килә ,

               Шул болыннарда  ятасым , шунда ауныйсым  килә .

Айнур   Ах , җүләр маэмай ! Тырыш яшьләй –зурайгач җайсыз ул

               Картаеп каткач  буыннар , эш  белү  уңайсыз  ул  !

 Илиза Бөтен дөнья аппак булып  кар  яуганда ,

            Ишегалды , урам , түбә агарганда

           Аппак  булып кайтып  килә  безнең  бабай ,

           Безгә  төрле – төрле уенчык  алган  да .

           Шатланышып  без әйтәбез : “Рәхмәт , бабай ,

           Сиңа  тагын  күп ел гомер  бирсен  Ходай ! “

            Бабай , мескен , кар –яңгырга  карамыйча ,

            Безне  шатландырмак  өчен йөри  шулай

Нәргиз       Кырга ак кардан

                    Юрган ябылган ,

                    Җир язга чаклы

                    Йокыга талган .

                    Язның айлары ,

                    Апрель , майлары ,

                    Бик  матур сызылып

                     Аткан  таңнары .

        Денис     Урман шаулавы                    Җир йоклый тыныч

                        Кошлар сайравы ,                 Күреп тәмле төш .

                        Күкләр күкрәве ,                    Уяныр әле ,

                        Яңгыр  аннары .                     Тукта үтсен салкын кыш .

Ислам . Һич сине куркытмасыннар , шүрәле , җен һәм убыр

              Барчасы юк сүз аларның , булганы юктыр гомер