Хамбын мүрысөөн "Эхэ хэлэн - манай баялиг"

Опубликовано 26.11.2018 - 12:12 - Самбилова Августина Геннадьевна

«ЭХЭ ХЭЛЭН – МАНАЙ БАЯЛИГ»

Бүгэдэ Буряадай һургуулинууд хоорондын наадам

НААДАМАЙ ЗОРИЛГОНУУД

Наадам буряад хэлэнэй гайхамшагта баялиг болохо нютаг хэлэнүүдые алдангүй үлээхэ, нютаг хэлээрээ харилсаха таарамжатай оршон байгуулхын тула эмхидхэгдэнэ.
Хүүгэд, залуушуулые буряад хэлэ үзэхэдэнь урмашуулан, түрэл арадайнгаа хэлэ, соёл, уралиг арьбадхаха хүсэл дэмжэжэ, арадаймнай баялиг болохо эхэ хэлээ хүндэлэн үргэлжэлүүлхэ.
Эхэ хэлэнэйнгээ нөөсэ баяжуулха даабаринуудаа үргэдхэхэ, хүүгэдэй зохёохы арга боломжо хурсадхаха.

Скачать:

Вложение	Размер
eralash.docx	24.69 КБ
blits_turnir.docx	73.42 КБ
donshuur_maani.docx	30.56 КБ

Предварительный просмотр:

«Уран бэлигтэй, ульгам хэлэтэй»

Ералаш

1.Сурбадли

Арба гараан басаган баабай, мама хоерчоо магазинда орно.

- Аа, мама , хрииш даа, планшет. Намдаа абииш даа.

- Наташа, шамда аяар хоер планшет биибшмуу, яахиимш тэрэйхуур, ушоо нэг планшедээр юугиимш?

- Аа-х, шамай. Шамай абдиигиимайб.

Саашаа ошходонь, ролигууд байна.

-Бузар гое ролигууд байншуу. Абииш даа, абиш даа, hайн болхаанш,-гээд, гондинно басаган.

Баабайнь абяагой,эсээд, хажуу тэй едойно.

- Наташа! Ямар ролигууш hанааш, мэнэ убэл болхоо байншуу.Ихидээ хашан гэнэш. Хабарай ерхэдэнь, абнаазадчаа.

-Мама,муххай гое хуухлэ байншуу, одоош нээни абиилаа,абха еhотойдь.

- Наташа. Зублоол даа, юумэ эржэ. Надоел болоош,-гэнэ мамань.

- Би хуухэлтэй болдуум хурнэ. Хорхойтоном,- гэдьхиба басаганиинь.

- Энэ hарда шамда хуухлэ абаншаанч.

- Абал даа, абииш даа,абии…

- Ехии басгаанд, бишхаан сурбадли аашалнаш.Шинии тулоо, минии эштуум хуржайна.

- Тайб тэрнээ, местэнь гэншууб,- гэбэ мамань.Нугоо hата абхадь тэрнэйш.

-ыы-ы! Ши молдес!

Баабайнь хуухлэ хараад,нюуринь муухай болно, мэдээлтууниинь хурнэ.

Тэдэ гурбуулаа хоердьхо дабхарта гарба.

-Наташа, перилэ барии.

-Сережа, харииш даа, муххай hайхан туфля байна.

-Яхайн абхиимш, прихожоор дуурэн гутуутайбшэмууш.

- Харииш даа, ямар гоеор суумхэдэм таардагиим.

- Угэй, нугоо hарта абуужандь.

- Хун абуун даа.- гэнэ hамганиинь.

- Абхойл даа.

- Абиил даа, hайн болохош. Абииш даа 2раза.Би мэн байтар абдуум хурнэ. Шамай просидолном, пожалуста!

-Мама, ямар бишхан сурбадлимш. Шинии тулоо эштуум хуржайн.Баабай хэлнэшуу, дахин hарта шамда туфля. Намда хуухлэ.

Баабай, мама хоериинь урда урдаанаа хараад неэлдэнэ.

2.Буляалдан

Багша ургажайгаан улаан бургаадтаа гаарна.

- Хэзээ ухааяа нэмжэ, номоо узхиимт. Саашаа юун болхиим гэжэ шэбшхээ яанат.Иим муухай сагта, конкуренцэ, буляалдаанай саг ерээ бшуу. Муноонь сагта худмэр олхош хушиир болоо гэжэ мэдхээ яадгиимт.

Соушхин сонхоор дворнигой харна.

-Соушхин. Ши ехэ болоод, хэн болхиимш ?

-Би уграад хамдаг хун болхоб.Мария Ивановна! hуугиит даа.

Уграад хамдаг хуншни туб туранхай, яб гэмэ хубсуутай, ото гоиии, Гэмгой настроентэй байдагшмуу.Шэбшээд узиит даа, тэрэш дуурэн худмэр хэхэ юумтэй: хамуур, хошхо,тармуур, хурзэ, тэргэн, лопата…..

Зурагуудые харуулна.

Багшуул сонходо гуйлдчэ ошно.

- Уграад хамхадаш, ном узаанай хэрэггой.Мэн байтар дворниг болхош.

-Ямар гоиимбэй, -гэлдэбэ hурагшад.

- Совушкин, ши иимэ аза талаантай, хурса хэлтэй хун байнабшууш гэжэ шамай мэдэггой байгаалдяа.

Багшань хэлбэ:

- Малгаадартоо урогто бу hулдээрэйгтии, шалгалтиин ажал болхо.

Хонхо дугарна.

Нэгэш багшуул класс соо угэй.совушкин гансаараа байба.

- Нугоодлэш хаанаб?

- хуу бултандаа худмэртоо гараа.

- Ши, Совушкин юу хэхээ ерээш. Уграад хамхаа hанаабшаанш?

- Айгааб

-Юунаан?

-Конкуренци, буляалдаанаан айгаалдяа.

Сонхоор хархадань, бухы класс худэлнэ.

3. Зуб суумхэ

Басагадчаа мамань магазинда орно.

-hургуульдаа хуу юумээ абаадь, гансхан суумхэмнай улбэбш даа,- гэбэ мамань

-Залуу хун, манда суумхэ шэлэлсиит - гээд, мамань тэндэ худэлдэг аханда хундэ хэлбэ.

- Ямар неэтэй басгиимш, хэн гэжэ нэрэтэйш, –гээд тэрэ хуниинь hурба.

- Машаб.

-Энэ бад гэмэ суумхэ бантигташ унгоороо адли байна.

-Иимэ суумхэ байдгиимуу, энэш hургуульда таархой,- гэбэ басаган.

- Энэ hуулшиин модойн суумхэ. Плэйерээ, СД дискэ, косметичкэ хэхэ таhалгануудтай.

- Машкоо, хэр байнаб,- хэлбэ мамань.

- Танай юундэ хэрэгтэ хэрэггой суумхэнууш харуулнат. Тэй тэрэ суумхэ харуулиит.

- Неэнюу, морьтой суумхуу?- аханда hурна.

- Ши ямар бэрхээр юумэ шэлхэ басагиимш, гэнэ продавец.

-Ниидхэнь нейлоново, байрууриинь крепешенно, арууниинь дубленкотой.

Басаган суумхээ баряад. Хунуушэ альхажа мэднэ. Зониинь тэрьелнэ. Аханда унана, тэраань аляаданхайнууд унна.

- Бараг суумхуу, байрхааруу.

- Иимэ суумхээр hургуульда ошхоор.

4.Сельфи

Малгаашаар будильник дугарна. Басган орнаан бодно,нобшорно.

-Би опаздаажайнам.

- Би шаруулаан ундэгэн хоеродь.

-Сайн байноо, баба Зина

- Сайн, Леночкоо

-Карточкада хэр удаанай ороогойбши?

-17 саг

- Заhиил даа. Басаган карточка снимана.

- Би баба Зина хоеродь.

Басаган саашаа ябана. Нохой харана. Тээ саанань эхэнэр hууна.

-Ямар неэтэй нохойм. Ямар породотойб?

Энэш англиин, бишхаан, карликова үрзэгэнаан террьер байншуу, гэбэ.

-Мимми, би хоеродь

Географиин багша

Ураалай хаданууд Евразида байдаг. Баруугаараа Европа, Азиин хилээр гарадаг. Бишхаан зурлаань амаштай халуун Хазахстаанай талмайгаар гарадаг.

-Басаган бэеэ снимаална.

- Би, глобус хоеродь

- Кандрашкина, юу гараа үргэбэш. Хɵɵрхэео Һанаадаа, доскада гаралдаа.

Кандрашкина, Ураалай хаданууд хана байдагаб, харуула.

-Би шэбшайнам.

-Ши, Кандрашкина хашан гэнэш?

-Селфи.

-Селфи, гоиимаабдаа.

-Ухаанайшни түлɵɵ 2 оценка табигдаа.

- Би селфидэ амаштай дуратайб.

Теперь селфи снимаагии.

Бүхы класс бултадаа селфи гэнэ.

Скамейкэ

Скамейкэ дээрэ парк соо хүбүүн уйлхиин ехээр уйлана. Бабушка ерээд hурна:

-Яагаабш, юун болооб?

Юундэ уhа нюдэн болобош?

Бурхаан даа, ши тɵɵржэ айрлааш?

-Юун болооб? Танай хүбүүнг?

-Yгэй, минии бэшэ. Юуш хэлнэгой, уйлажал байна-гэбэ.

- Сейчас ойлголдолсоходь

-Хүбүүн, ши хэнэйбш? Юун болооб?

- Бабушка ямар ехээр яаранаб даа, гэбэ ахань

-Эндэтнай юун болооб? Нохой зуугааг?- эхэнэр hурана.

-Басаган, танай энэ хүбүү танихуут?

-Yгэй. Бииштаа hанааяа зобоноб

- Саашаа hуугииштаа

Гүйжэ байгаан хүн ербэ.

-Оо, юун болооб?

- Партизаан шэнги бүд бүтүү байна.

- Юу уйлхиим. Спортоор заниматься болхо хэрэгтэй.

- Спорт байгаашмуу, хүбүүндэ проблемэ.

- Хүбүүндэ туhалха хэрэгтэй

-хайшангиим, мэднэгойдь- бабушка хэлнэ

-Би туhалхам. Бульхиин түлɵɵ, бидэ ото туhалдагадь- спорт

- Юун болоошиинь түрүүн мэдэхэ еhотой

Предварительный просмотр:

Буддаадын шажантанда дурасхал болохо бодолнууд,

хүндэ хэрэгтэй сургаалнууд

БЛИЦ-УРИЛДААН

Хүн яагаад сэдьхэлдээ забсартай болохоб?
Тарни тоолохын гол заршам…
Һунажа мүргэхын урда тээ юу хэхэ ёстойбта?
Бурхан багшын урда 3 дахин сунажа мүргэхэдөө, юугээ даранабибди?
Бурханай урда хадаг, мүнгэ ба бусад баялиг үргэхэдөө, юугээ даранабибди?
Этигэлэй Хамба ламын үмэнэ зогсожо, магтаал үйлэдэхэдөө, юугээ даранабибди?
Сайн дээжэ, архи, ороос болон бусад зүйл үргэжэ сасахада, ямар удхатайб?
Аба эжымнай үглөө бүри бурхандаа тахил үргөөд, газаашаа гаража сайнгаа дээжэ үргэн дүрбэн зүг руу сасажа үргэхэдэнь, юундэ тустайб?
Дасанда хуралай үедэ мүн тахилтай газарта сай, архи, сүү сасан үргэхэдэ. . .
Аза талаантай, өөртөө хэрэгтэй юумэ бүтээхэ, абаха аргатай болохые хэшэг гэнэ. Хэшэгтэй болохын түлөө юу хэхэб?
Сүнэс (һүнэһэн) зайлаа гэһэн ойлгосо ямар шэнжэтэйб, ямар арга хэгдэхэ ёстойб?
Дүйсэн үдэрнүүдтэ хурал юунэй түлөө хурадаг бэ?
Хии мори хиидхүүлхын тусхай эрдэмынь тоологты
Буддын шажанда хүнэй 4 буруу ударидагшын тус эрдэм гэжэ ойлгосо бии. Эдээн тухай хөөрэгты.
Умай тэнгэри тухай хөөрэгты.
Онгон тэнгэри тухай хөөрэгты.
Усанай тэнгэри тухай хөөрэгты.
Ламын тахил тухай хэлэгты.
5 хушуу малай тус эрдэм тухайнь хэлэгты.
Юундэ Этигэл Хамба ламын бэе лагшаниинь эбдэрнэгүйб?
«Муу заяанда унаагүйдөө, сүмэржэ нирваанда орохогүй» гэсэн ойлгосо тайлбарилагты.
Дасан дугангууд болон гэрнүүднай юундэ урагшаа үүдэтэйб?
Анавад далай тухай хөөрэгты.
Хүн юунэй тулада унда уудаг бэ?
Хүн юунэй түлөө эдеэлнэб?
Табан хаан тухай хөөрэгты.
Хүн юундэ зүүн гараараа мэндэшэлхэ, хүндэ юумэ үгэхэеэ сээрлэдэг бэ?
Ямар ушараас айлда оросон хүниие сай эдеэгээр хүндэлдэг бэ?
Юундэ үдэртөө сэжэглэхэ, гэмшэжэ болохогүйб?

БАЙГАЛ ҮРГЭН ДАЛАЙМНАЙ…

Байгал далай хэды наһатай гэжэ багсаамжалагдадаг бэ?
Байгал далайда хэды гол горход шудхан ородог бэ?
Зунай үедэ Байгалай уһан хэды градус болотор бүлеэдэдэг гэжэ тодорхойлогдонхойб?
Байгал хэды олтирогуудтайб?
74 км утатай эгээл томо олтирогынь нэрлэгты.
Байгалые монголнууд юун гээд нэрлэдэг байһан бэ?
Байгалһаа ямар мүрэн урдан гарадаг бэ?
Байгалда шудхадаг эгээл ехэ гол нэрлэгты.
Байгалда хэды янзын загаһад амидардаг бэ?
Байгал далайда амидардаг энэ загаһан хашарһагүй, доторынь нэбтэ харагдадаг. Нэрлэгты.
Байгалай эгээл мэдээжэ, суутай загаһа нэрлэгты
Байгал далай үндэр хадануудаар хүреэлэгдэнхэй. Байгалай урда таладань ямар хада бииб?
Байгал далай дээрэ хэды һалхинууд хүдэлдэг бэ?
Байгалай эгээ хүсэтэй һалхин хадаа…
Байгалай эгээ багахан олтирог
Байгал шадар тогтоһон үндэһэтэнэй паркнуудые нэрлэгты. . .
Байгалһаа гараһан Ангар мүрэн ямар мүрэндэ шудхан ородог бэ?
ЮНЕСКО-гой Конвенциин хэлсээнэй шиидхэбэреэр хэды ондо Байгал далай бүхэдэлхэйн соёлой ба байгаалиин нөөсэ баялиг гэжэ соносхогдооб?
Байгал эгээл гүнзэгы газартаа хэды метр болодог бэ?
Байгал дээрэ хэды хушуунууд (мыс) бииб?
Байгалай эгээ ехэ тохой (залив). . . (Баргажанай)
Ябагаар ябаа һаа, Байгалые хэды үдэрэй туршада тойрохоор бэ?
Нерпэ гэхэдээ … буряадаар
Хаб загаһадай наһанай хэмжүүр дунда зэргээр хэдыб. . .
Омоли загаһан дунда зэргээр хэды соо амидардаг бэ?
Байгал соо хэды янзын замаг түхэлэй ургамалнууд тоологдодог бэ?
Байгалай амитадай аймагта хэды түхэлэй амитад амидардаг бэ?
Мыс Святой Нос гэхэдээ, буряадаар юун гээд нэрлэнэбибди?
Байгал ямар һарада мүльһэнһөө сүлөөрдэг бэ?
Байгалда дүтэ ямар курортнууд бииб?
Байгалай тоһон жараахай түрьһэ хаяжа олошордог гү, али…
Байгалай һүлдэ гэжэ нэрлэгдэһэн шубуун.
Байгалай баруун урдаһаа зүүн хойшоо зубшан үлеэдэг һалхиие зүбөөр нэрлэгты.
Байгал эгээл үргэн газартаа хэды модо болодог бэ?
Байгал дээрэхи эгээл дулаан газарта жэлэй дунда зэргын агаарай байдал +04 градус болодог Хаана?
Байгал далай дээрэ хэды бухтанууд гэхэ гү, али дутуу хаагдаһан эрье шадарай нуурай хубинууд бииб?
Байгалай уһан дэлхэйн бүхы дабһагүй сэбэр уһанай хэды процент болодог бэ?
Хэды онуудаар Байгалые тойроһон түмэр харгы баригдаһан түүхэтэйб?
Байгал шадарай дайдада ехэнхидээ ургадаг модод гэбэл. . . нэрлэгты

Шажанай хэрэгсэлнүүд:

1) Бурханай урда табигдадаг үргэл

2) Эдеэнһээ, унданһаа нэгэшье хүрөөгүй байхада абтаһан хубииень юун гэдэг бэ?

3) Монгол литээр сарын 1,8,15,30 үдэрнүүдые ямар үдэрнүүд гэдэг бэ?

4) Мүргэлэй газарта модондо уядаг бүдэй өөдэһые юун гээд нэрлэдэг бэ?

5) Бурханай урда шара тосондо гол хээд носоодог дэн?

6) Он жэлэй, үдэр хоногой үнгэрхые тоолоһон дэбтэрые юун гэдэг бэ?

7) Ламанарай хэнгэрэг сохидог модон

8) Арюудхаха, аргалха туһатай гэжэ монгол туургатанай хэрэглэдэг ургамал?

9) Буян олохын тула эрьюулэгдэдэг, досоогоо маанитай хэрэгсэл?

10) Хада уулын, газар нютагай болон уһанай эзэниие нэрлэгты?

11) Бурханай ном орёодог торгон гадар юун гээд нэрлэдэг бэ?

12) Бурханай урда табигдадаг уһанай, эдеэнэй амһарта?

13) Нэгэ сая маани гэхэдээ ородоор хэды гэнэб?

14) Гурбан эрдэни гэхэдээ ….

15) Бурханда сан табиха амһарта?

16) Живаа маани гэхэдээ, хэды тоо тухай хэлэгдэнэб?

17) Бурханаа досоонь тахяад байдаг модон шэрээ. Нюур талань шэлтэй байдаг?

18) Хүн бүхэнэй маани уншахадаа хэрэглэдэг тоолуур?

19) Ламын орон дээрэ табигдадаг заахан шэрдэгые ондоогоор юун гэжэ нэрлэдэг бэ?

20) Хүн далга абахадаа малгайтай байха гү, али малгайгүй гү?

22) Юрын мүргэлшэд дасанда ороходоо, али талын үүдээр ородог бэ?

23) Дасангай хуралай гол дуганиие ямар дуган гэдэг бэ?

24) Хуралай үедэ ламанарта сай бариха ёһо….

25) Бурханай нангин зохёол, ном зүбөөр нэрлэгты?

Буддын шажантанда дурасхал болохо бодолнууд

(Хамба Лама Дамба Аюшеевэй суглуулбаринуудһаа)

26) Хүн сэдьхэлдээ забсартай болохын тула ямар санаагаа даража сурахаб?

27) Хоёр альгаа хабсаран, забһартань юу баряад, 3 дахин ”Ом а хум”гэн,тэрэнээ адисланабибди?

28) Хабсарһан альгаа сэсэгтэйнь соходоо хүргэн, юугээ арюудхааб гэжэ бодохо ёстойб?

29) Хабсарсан альгаа удбал сэсэгтэйнь хоолойдоо(үргэн дороо) асаран наманшалхадаа, юугээ арюудханаб гэжэ бодохоб?

30) Хабсарһан альгаа сээжэдээ асаран, сунажа мүргэхэдэ, юун гэһэн бодолтойб?

31) Бурхан багшын урда 3 дахин сунажа мүргэхэдөө, сэдьхэлдээ юу даража шаданабибди?

32) Бурханай урда хадаг, мүнгэ ба бусад баялиг үргэхэдөө,өөртөө юу олонобибди?

33) Этигэлэй Хамба Ламын үмэнэ зогсожо, магтаал үйлэдэлгын ушар хэрэгынь юун бэ?

34) Дасан дотор энэ дэмбэрэлтэй 4 үйлэ үйлэдэхэ тухай Бурхан багша Зарлигтаа юун гэжэ айладхаа һэн бэ?

35) Сайн дээжэ, архи, ороос болон бусад сайн зүйл үргэжэ сасахада, ямар удхатайб?

36) Аба эжымнай үглөө бүри бурхандаа тахил үргөөд, газаашаа гаража сайнгаа дээжэ үргэн сасахадань, юундэ туһатайб?

37) Дасанда, хуралай үедэ, мүн тахилтай газарта сай, архи, сүү сасан үргэхэдэ…..

38) Аза талаантай,өөртөө хэрэгтэй юумэ бүтээхэ ,абаха аргатай болохые хэшэг гэнэ. Хэшэгтэй болохын түлөө юу хэхэ бэ?

39) Даллага абахын хэды тусхай эрдэм бииб?

40) Зоболон гашуудалтай ушараад байхадаа, һүнэһэниинь (сүнэс) бэе соо ябаха мүрһөө зайлаха ушар гэжэ байдаг. Ямар арга хэдэг бэ?

41) Будда багша болон шабинарайнь зүрхэн тарни уншажа тоолоходоо, юун тухай бодоходо зүб гэдэг бэ?

42) Хүнэй бэеын һүнэһэн сарын 30 үдэр соо нарин гуримаар ябажа байдаг. Һарын 15-най үдэр хүнэй ямар хубида байдаг бэ?

43) Хии мори хиидхүүлхын тусхай эрдэмынь бэеын 6 эрхэ һэримжэтэй байлгаха: нюдөөрөө хараха, хэлээрээ амталха, шэхээрээ соносохо, арһаараа мэдэрхэ гээд, үшөө нэмэгты .

44) Буддын шажанда хүнэй 4 буруу ударидагшын тус эрдэм гэжэ ойлгосо бии. Эдэниие тусхайлан нэрлэхэдэ, Эрлиг хаан, Мадара, Бүднэр, Ороолон болонод Үйлын Эрлиг хаанай баруун гартахи таягынь ямар эрдэмтэйб?

45) Мадари ударидагша эхэнэр хүнэй абаритай, хүн зондо ямар муу шэнжэ оруулдаг бэ?

46) Бүднэр ударидагша хүниие худалша, мэхэжэ болгоод, үшөө дээрэнь бурханайнь гунгарбаа соо һуугаад, ямар ааша гаргадаг бэ?

47) Бүднэрэй хэһэн ааша ямар арга хэжэ,бурхадаа арюудхадагбибди?

48) Ороолон ударидагша хүнэй бэе эзэлээд,амидаралдань ямар һаад ушаруулдаг бэ?

49) Үхэр хүлэг дээрэ суудалтай Умай тэнгэри хэндэ илангаяа туһатай байдаг бэ?

50) Умай тэнгэри ямар юумэндэ ехээр баярладаг бэ?

51) Ямар тэнгэриин гол үүргэнь абын талын уг удам хаража, 7 үе түрэл танюулдаг бэ?

52) Уһанай эзэн Лусадта тахил үргэхэдөө юу хүсэнэбибди?

53) Бурхадта ламын тахил зүүн талаһаа , римбээр табиха гуримтай. Хэды тахил тахигдахаб?

54) 5 хушуу малай нэгэн-морин эрдэниин тус эрдэм нэрлэгты

55) Буряад зониие буянтай, хэшэгтэй, баялигтай, дэлгэр болгодог тус эрдэмтэй табан хушуун малай нэгэн юун бэ?

56) Олон хоног дотор эдеэ ундагүй ябаха аргатай, зондоо тэсэбэриин , ажалша бүхэриг бэеын жэшээ харуулдаг мал?

57) Хүн яагаад сэдьхэлдээ мүнхын забсартай болохо болоноб?

58) Далга абахадаа,тарни тоолоходоо би өөрын тусада үйлэдэнэб гэсэн бодолоо мартахада?

59) Сэдьхэлэй забсартай болохын тула ямар санаагаа үргэлжэ дарахада тусатай байхаб?

Юрэнхы мэдэсэ:

60) 1702 ондо Галзууд угай хэн удамаршын хүсэлөөр хори буряадуудай делегаци 1-дугаар Пётр хааниие бараалхажа ерээ һэн бэ?

61) Сэлэнгын аймагай Загастайн Адаг нютагай бурхан зурадаг мэдээжэ уран зураашан хэн бэ?

62) Загарайн Шэнэ Бууса нютаг тоонтотой Гомон дасанай ламанарай дундаһаа түрүүлэн геше-һаарамбын зиндаада хүрэһэн Лама. . . . . . . . . .

63) Түбэд эм буйлуулха, залаха, үбшэнтэниие эмшэлхэ талаар мэдээжэ болоһон уран зурааша, арадайнгаа түүхэ, ёһо заншал шэнжэлэгшэ, . . . Оронго нютагһаа гарбалтай хүн?

64) Хяагтын аймагай Ехэ-Нуга нютагта 1905 ондо түрэһэн ниитын мэдээжэ ажал ябуулагша, монгол Соёл болбосорол шэнжэлэгшэ, академик . Энэ хүнэй нэрэ бүхы дэлхэйдэ мэдээжэ болонхой юм. Хэн тухай хэлэгдэнэб?

65) Зэдын Үшөөтэй нютаг тоонтотой , Зүүн зүгэй ардуудай хэлэ, түүхэ шэнжэлэгшэ , Буряадай түрүүшын эрдэмтэн хэн бэ?

66) Хүннүүдэй бууса (Гуннское городище) гэжэ нэрлэгдэһэн түүхын хүшөө Буряад ороной али нютагта олдонхойб?

67) Бандида Хамба Лама гэһэн үндэр зиндаа хэнэй оролдолгоор олгогдодог болоһон бэ?

68) Агын тойрогой Сагаан Уула тоонтотой, Эсэгын дайнда Днепр мүрэн шадар болоһон ехэ тулалдаанда баатарай үхэлөөр унаһан сэрэгшын нангин дурасхаалда жэл бүри бүхэ барилдаагаар Бүхэроссиин мүрысөөн үнгэргэгдэдэг. Хэн баатарай дурасхаалдаб?

69) Пётр Чайковскиин нэрэмжэтэ 15-дахи Уласхоорондын конкурсын Гран-при шанда хүртэһэн Буряадай оперо болон баледэй театрай дуушан?

70)1928 ондо буулгагдаһан эгээ түрүүшын уран һайханай буряад кинофильм?

71) «Kinder МУЗ Awards» гэһэн 2015 оной хит парад эрхилжэ, ”Эрхим гүйсэдхэгшэ, дуушан” болоһон эдир хүбүүн, дуушан, хүгжэмшэн?

72) СССР орониие хэнэй толгойлжо байһан үедэ Буряадай оперо болон баледэй театрай ордон баригдаһан бэ?

73) Соведүүдэй талмай дээрэ Владимир Ленинэй 100 жэлэй дурасхаалда зорюулан, хүшөө тогтоогдоһон байгаа. Хэды ондо энэ хүшөө байгуулһан болоноб?

74) Дэлхэйн Буддын шажантанай ном хэблэлгын соёлой хүшөөнүүдэй нэгэн болохо “Шаргалжанай Ганжуур” гэжэ солотой судар хаана хадагалагданаб?

75) Бүүбэй Бэйлэ хаанай бэри, Дай Хун тайжын хатан болоһон хори угай басаганай нэрэ?

76) Сагаалхын урда бурха дэлгээхэ үдэрые зүбөөр нэрлэхэдэ?

77) Монгол литээр гарахаа байһан жэлээ зүбөөр нэрлэгты?

78) Сагаалхын урда, монгол литээр һарын 30-да дасангуудта ямар хурал хурагдадаг бэ?

79) Сагаалхын урда, монгол һарын 29-нэй үдэшэ дасан бүхэндэ хурал хурагдадаг, тиигээд дүгжүүбэ гаргажа галдадаг. Энэ үйлын удха юун болоноб?

80) Шэнын нэгэнэй үглөө эртэ, үүрэй сайжа эхилхэдэ,ямар сахюусан дээрэһээ буужа,газар дэлхэйгээ эрьедэг бэ?

БЛИЦ (САХИЛГААН)-УРИЛДААН

НЭГЭДЭХИ ХУБИ

НЮТАГТАА НЭРЭТЭЙ, АРАДТАА ХҮНДЭТЭЙ

№	А С У У Д А Л
1	Буряад Уласай арадай поэт, түүхын эрдэмэй кандидат, Буряад Уласай Гүрэнэй шангай лауреат. Аха нютагһаа уг гарбалтай бэлигтэн.
2	Баргажанһаа гарбалтай СССР-эй арадай артистын нэрэ Буряадай оперо болон баледэй театрта олгогдонхой. Тодорхойлогты.
3	1702 ондо Галзууд угай хэн удамаршын хүсэлөөр хори буряадуудай делегаци I Пётр хааниие бараалхажа ерээ һэн бэ?
4	Уран зохёолшод Барас Халзанов, Даша Дамбаев, Дамба Дашинимаев гэгшэд нютагаараа хаанахиб?
5	Хэжэнгэ нютагай мэдээжэ бэлигтэн: Бау Ямпилов, Жигжит Батуев – мэргэжэлээрээ хэд бэ?
6	Прозаик Ким Балков, поэдүүд Михаил Шиханов, Анатолий Щитов гэгшэдэй тоонто нютаг нэрлэгты
7	1932 ондо Хурамхаанай аймагай Угнаасай нютагта түрэһэн поэт, драматург, публицист, олониитын ажал ябуулагшые нэрлэгты.
8	Сэлэнгын аймагай Загастайн-Адаг нютагай бурха зурадаг мэдээжэ уран зураашан хэн бэ?
9	Нэгэ нютагһаа гараһан уран зохёолшод Андрей Румянцев. Константин Карнышев, Ольга Серова. Нютагынь нэрлэгты.
10	Буряадай дасангуудай эгээ түрүүшын Хамба ламаар томилогдоһон . . . Сэлэнгэ нютагһаа гарбалтай санаартан.
11	Исай Калашников, Виктор Носков, Гунга Чимитов, Баир Эрдынеев гэгшэд ямар нютагайб?
12	Буддын шажантанай Хамба ламын тушаалда 19 жэл соо һууһан, Сэлэнгэ нютагһаа гарбалтай хүн
13	Бэшүүр нютаг тоонтотой, Россиин габьяата артистнар эгэшэ дүү Ольга Аюрова Валентина Цыдыпова хоёр ямар мэргэжэлтэйб?
14	Буряадай мэдээжэ уран зохёолшо, Доржо Банзаров тухай гурбан ехэ зохёол бэшэһэн, Загарай нютагһаа гарбалтай бэлигтэн. Нэрлэгты
15	Ивалгаһаа гарбалтай энэ бэлигтэй поэдэй нэрэ республиканска хүүгэдэй библиотекэдэ үгтэнхэй . Тодорхойлогты.
16	Зэдын Бага-Нарин һууринда түрэһэн Буряадай арадай поэтесса. . . хэн бэ?
17	Санага нютаг тоонтотой бэлигтэй поэт. журналист Мэлс Жамьянович. . . обогынь нэрлэгты
18	Загарайн Шэнэ-Бууса нютаг тоонтотой Гомон дасанай ламанарай дундаһаа түрүүлэн геше-һаарамбын зиндаада хүрэһэн лама
19	Буряадтаа суутай уран зохёолшод Дондог Улзытуев, Цырен-Дондог Хамаев гэгшэд нэгэ нютаг тоонтотой, нэрлэгты
20	Сэлэнгын буряад-монголшуудай түрүүшын тайшаа хэн байһан бэ?
21	Хяагтын аймагай Хилганата нютагта түрэһэн, «Байгал» театрай солист ябаһан, Россиин габьяата артист. . . хэн бэ?
22	Түбэд эм буйлуулха, залаха, үбшэнтэниие эмшэлхэ талаар мэдээжэ болоһон уран зурааша, арадайнгаа түүхэ, ёһо заншал шэнжэлэгшэ, . . . Оронго нютагһаа гарбалтай хүн
23	Аха нютаг тоонтотой, Цырен Шагжинай “Будамшуу”гэжэ зүжэгтэ Пиглайн болон бусад олон рольнуудые амжалтатай гүйсэдхэгшэ, Россиин арадай артист. . хэн бэ?
24	«Баргажанай буряадай түүхэ бэшэгэй» автор. Баргажан буряадуудай ахамад тайшаа байһан хүн
25	Ивалгын аймагай гимн болоһон “Ивалгамни”гэжэ дуунай автор хэн бэ?
26	Буряадтаа суутай дуушад: Чимита Шанюшкина, Саян Раднаев, Владимир Буруев, Бадма Балдаков, Софья Данзанэ – булта нэгэ нютагһаа гараһан бэлигтэн. Нютагынь нэрлэгты. . .
27	Суута мэргэн. Советскэ Союзай Герой Жамбал Тулаев хаанахи хүн бэ?
28	Сэлэнгын аймагай Дэбээн һуурин тоонтотой эсэгэ хүбүүн Дамирановууд Буряад орондоо хэд гэжэ алдаршааб
29	СССР-эй арадай артист, Буряадай, Россиин Гүрэнэй шангай лауреат, бэлигтэй дуушан, Зэдын Дээдэ-Тори нютаг тоонтотой хүн . . . Хэн бэ?
30	Хяагтын аймагай Ехэ-Нуга нютагта 1905 ондо түрэһэн ниитын мэдээжэ ажал ябуулагша, монгол Соёл болбосорол шэнжэлэгшэ, академик . Энэ хүнэй нэрэ бүхы дэлхэйдэ мэдээжэ болонхой юм . Хэн тухай хэлэгдэнэб?
31	Эрхүү можын Алайрай Нэгэдэ һууринай хэн тамиршан түрүүшын буряад олимпиец гэжэ тоологдодог бэ?
32	Россиин гурбадугаар чемпион, 2 удаа дэлхэйн чемпионадта мүнгэн медальда хүртэһэн Баргажанай барилдааша басаган хэн бэ?
33	2008 оной Бээжэнэй (Пекинэй) Олимпиадада хүрэл медаль абаһан хэн бэ?
34	300 гаран нухэдөө, дайшалхы корабль абаржа, баатаршалга гаргаhан залуу буряад хүбүүн, сэрэгшэ, Россиин герой
35	Дэлхэйдэ мэдээжэ болоhон буряад уран дархан, скульптор
36	Буряад Республикаhаа Эсэгэ Ороноо Хамгаалгын дайнда баатаршалга гаргаhан хэды геройнууд бэ?
37	Эдиршүүлэй дунда барилдаагаар Олимпиин чемпион.
38	Буряадай түрүүшын киноактёр, ”Потомок Чингисхана” гэһэн кинодо наадаһан хүн
39	Лариса Сахьянова гансашье Буряадтаа бэшэ, харин бүхы дэлхэйдэ мэдээжэ болоһон…. . Хэн бэ?
40	Мэдээжэ “Тоонто нютаг” гэһэн дуунай үгын автор, Мухар-Шэбэрэй Хушуун-Үзүүр нютагһаа гараһан бэлигтэн
41	«Хамаг Монгол» гэhэн ехэ проектын эдэбхитэй гэшүүн, буряад дуушан
42	Басагадай барилдаагаар Олимпиин нааданда 3-дахи шангай hуури эзэлэгшэ
43	Н. Дамдинов, Г. Чимитов, М. Самбуев – хэд болоноб?
44	Чингис Шенхоров, Солбон Ринчинов, Баир Гармаев гэгшэд ямар бэлигээрээ арадтаа суутай болонхойб?
45	Буряадай түрүүшын Уласхоорондын гроссмейстер, 2 удаа Европын чемпион эхэнэр шатаршан
46	Жамбал Тулаев, Владимир Борсоев, Сэрэн-Даша Доржиев гэгшэд хэд болоноб?
47	Лопсон Тапхаев, Балдан Ябжанов, Ардан Ангархаев нэгэ нютагһаа гараһан уран зохёолшод . Хаанахиб?
48	Буряад барилдаагаар арадтаа мэдээжэ болоһон Сэлэнгын Ноёхон нютагай бүхэ
49	1964 ондо Токиодо үнгэрһэн олимпиадада боксоор 2-дохи һуури эзэлһэн Боохон нютаг тоонтотой тамиршан хэн бэ?
50	Һасаран Линховон – СССР-эй ардай артист, Буряад ороной үндэр солотон нютагаараа хаанахи хүн байһан бэ?
51	Дүрбэ удаа Олимпиин нааданда хабаадаһан Захааминай Үлэгшэн нютагһаа урган гараһан һур харбагша хэн бэ?
52	Сэлэнгэһээ дүн хамта хэды Хамба ламанар гараһан бэ?
53	Хамба ламанар Лубсан-Нима Дармаев, Чой Василиин гэгшэд нэгэ аймагайхид. тодорхойлогты, ямар?
54	Манай Буряад орондо Джарун-Хашорай субарга ямар нютагта байдаг бэ?
55	Дуу хатарай “Байгал”театрай директор. хореограф, уран найруулагша Түнхэн нютагһаа гараһан бэлигтэн . Хэн бэ?
56	Бандида Хамба лама гэһэн үндэр зиндаа хэнэй оролдолгоор олгогдодог болоһон бэ ?
57	Буряадай түрүүшын дасан барилгада хэнэй оруулһан аша габьяа сэгнэшэгүй ехэб?
58	Эрхүү можын Захали тосхондо түрэһэн багша, этнограф. эрдэмтэн, энэ хүнэй нэрэ Буряадай түүхын музейдэ олгогдонхой. тодорхойлогты
59	Улаан-Үдэ хотын гол үйлсэнүүдэй нэгэндэ Андрей Модогоевой нэрэ үгтэнхэй. Энэ хүн хэн байһан бэ?
60	Зэдын Үшөөтэй нютаг тоонтотой , Зүүн зүгэй ардуудай хэлэ, түүхэ шэнжэлэгшэ , Буряадай түрүүшын эрдэмтэн хэн бэ?
61	Буряадай эгээ түрүүшын эхэнэр ирагуу найруулагша (поэт) Нэрлэгты
62	2013 ондо Бэшүүрэй аймагай Шэбэртэ нютагта хэн поэдэй нэрэмжэтэ музей-бууса нээгдэһэн бэ?
63	Хэжэнгэ нютаг тоонтотой , ”Бэлигэй толи” найруулһан дооромбо лама хэн бэ?
64	12 жэлэй туршада үнгэржэ байһан Этигэл Хамбын наадануудта хэдэн удаа абарга болоһон Баргажан нютаг гарбалтай бүхэ хэн бэ?
65	Улаан-Үдэ хотодомнай Василий Хантаевай, Базар Ринчиногой, Иван Чертенковой, Илья Балдыновай болон бусад габьяатанай нэрэтэ үйлсэнүүд олон. Эндэ нэрлэгдэһэн зон хэд болоноб
66	Янжима бурханай дүрэ хаана, ямар нютагта тодорон гарааб?
67	Зэдын аймагта мүнөө үедэ хэды дасангууд бииб?
68	Шумааг, Жэмһэг, Хонгор-Уу ла, Туран гэһэн эмтэй домтой аршаантай нютаг нэрлэгты
69	Хүннүүдэй бууса (Гуннское городище) гэжэ нэрлэгдэһэн түүхын хүшөө Буряад ороной али нютагта олдонхойб?
70	Буддын шажанай нангин шүтөөн Зандан Жуу бурханда мүргэхэ гэбэл, хайшаа зорихобта?

ХОЁРДОХИ ХУБИ. ЭХЭ НЮТАГ

1	Буряад орон урда зүгhөө ямар гүрэнтэй зэргэлнэб, хүршэб?
2	Байгал далайда хэды гол горход ородог бэ?
3	Улаан-Үдэ хото анхандаа юун гээд нэрлэгдэдэг байгааб
4	Буряад Улас хэды аймагуудтайб?
5	Сэлэнгэ мүрэн эхиеэ хаанаһаа абадаг бэ?
6	Улаан-Үдын талмайнууд дээрэ тогтоогдоһон скульптуранууд “Эхэ Буряад”, ”Мэргэн” , “Гэсэр” г. м. нэгэ авторай бүтээлнүүд. Нэрлэгты
7	Буряад орон ямар республикатай хүршэб?
8	Ямар аймагта нютагай уран зохёолшодто зорюулһан Уянгын сэсэрлиг бииб?
9	Байгал далайн утаниинь хэды модо (км) болодог бэ?
10	2016 ондоУлаан-Үдэ хотын тогтоһоор хэды жэлэй ойн баяр тэмдэглэгдэхэнь бэ?
11	Байгал далайн эгээ гүнзэгы газарынь хэдыб?
12	Буряад орондо хэды хото городууд бииб?
13	Хёлго мүрэн ямар аймагуудай дэбисхэр дээгүүр урдан гарадаг бэ?
14	Дэлхэй дээрэ эгээл ута үйлсэтэй һуурин гэжэ суутай нютаг Буряадта бии. Нэрлэгты
15	Витим мүрэниие ондоогоор юун гээд нэрлэдэг бэ?
16	Троицкосавск хото (Хяагта) хэды ондо тогтоһон бэ?
17	Дээдэ-Үдэ хэды ондо Улаан-Үдэ болгон хубилгагдааб?
18	Мүнхэ Сарьдагай үндэрынь хэды бэ?
19	Байгал далай дээрэ 20 гаран олтирогууд бии. Эгээл томо олтирогынь нэрлэгты , , ,
20	Ойхон олтирогой утаниинь хэды модо болодог бэ?
21	Байгал шадар 2 заповеднигууд тогтоогдонхой, нэрлэгты
22	Ямар нютагай ууланууд бэ:Будалан, Саханай, Пүнсэг, Хаан, Алхана, Согто?
23	Эдэ аймагуудай нэрэ буряадаар нэрлэгты: Красночикойский, Калганский
24	Буряад орндомнай хэды хотын түхэлэй тосхонууд бииб
25	Буряадтамнай хэды хүдөө һууринууд бии гэжэ бүридхэлдэ абтанхайб?
26	Сэлэнгэ мүрэн хэды модо зайда Буряадай дэбисхэр дээгүүр урданаб?
27	Галуута нуурай утань хэды модо (км) болодог гэжэ тоологдодог бэ?
28	Витимэй үргэн талаһаа эхиеэ абаһан Үдэ гол хэды модо зайда урдадаг бэ?
29	Хёлго, Сүхэ мүрэнүүд эхиеэ Шэтэ можоһоо абаад, Буряадай талаар урдахадаа, Сүхэ 769 модо гатална, харин Хёлго хэды модо (км. ) урданаб?
30	Галуута нуурта 9 гол шудхан ородог, нэгэ гол урдан гарадаг, нэрлэгты. . .

н эхиеэ хаанаһаа абадаг бэ?

67) Ямар аймагта нютагай уран зохёолшодто зорюулһан Уянгын сэсэрлиг бииб?

68) Дэлхэй дээрэ эгээл ута үйлсэтэй һуурин гэжэ суутай нютаг Буряадта бии, нэрлэгты

69) Байгал далай дээрэ 20 гаран олтирогууд бии Эгээл томо олтирогынь нэрлэгты

70) Ямар нютагай ууланууд бэ: Будалан, Саханай, Пүнсэг, Хаан, Алхана, Согто?

71) Буряад орондомнай хотын түхэлэй хэды тосхонууд бииб?

Буддын шажанда хабаатай асуудалнууд

1. Маани уншахада хэрэглэдэг тоолуур . . .
2. Бурханай ном орёодог торгон гадар . . .
3. Хуралай үедэ ламанарта сай баридаг ёһо . . .
4. Арбан сагаан буян, арбан хара _____ юун гэдэг бэ?
5. Һама Сахюусан ямар сагта газар дэлхэй эрьедэг бэ?
6. Ивалгын дасан хэды ондо баригдааб?
7. Бэеын элүүрые сахидаг бурханай нэрэ. . .
8. Дүн хамта хэды Хамба ламанар үндэр тушаал һэлгэн һуунаб?
9. Бандида Хамба лама Дамба Аюшеев хэдыдэхи Хамба болоноб?
10. Аюуша хадаг ямар үнгэтэйб?
11. Сор галдахые юун гэжэ нэрлэдэг бэ?
12. Гэрэй али талада бурхан тахигдадаг бэ?
13. 225 ботитой бурханай ном ___________
14. Монгол литээр һарын 1, 8, 15, 30-най үдэрнүүдые ямар үдэр гэдэг бэ?
15. Уһанай эзэниие нэрлэгты . . .
16. Шажанай ёһоор гэм хэһэн зониие хэһээдэг газар . . .
17. Досоонь санзай хэжэ ууюулдаг амһарта . . .
18. Досоонь маани һуулгаһан, буян үйлэдэжэ эрьюулдэг хэрэгсэл . . .
19. Шажанай ном уншахада, абяа гаргадаг, досоогоо хэлэтэй хүгжэмтэ хэрэгсэл . . .
20. Сэлэнгын аймагһаа хэды Хамба ламанар гараһан бэ?
21. Дасан, субарга нара зүб тойроод ябажа, буян олохо аргые юун гэдэг бэ . . .
22. Арһаар бүриһэн, сохижо абяа гаргадаг хүгжэмэй хэрэгсэл . . .
23. Этигэлэй Хамба хэдыдугаар Хамба лама байһан бэ?
24. Сагаан һарын үглөөгүүр орон дэлхэйдээ сэржэм үргэхэдөө бадараадаг юумэн . . .
25. Ламанарай үгэ буляалдаан, диспут . . .
26. Буряадта түрүүшын дасан хэды ондо баригдааб?
27. Шэнын нэгэнэй үглөө эртэ ямар сахюусан буужа, газар дэлхэйгээ эрьедэг бэ?
28. Мүнөөнэй Непал орониие буряадууд юун гэжэ нэрлэдэг бэ?
29. 108 субарга ямар дасанай дэргэдэ бүтээгдэнхэйб?
30. Россиин Буддын шажанай түб хаана оршодог бэ?
31. Үүдэн сүмэ, Эхын умай гэдэг нангин газарнууд хаана оршодог бэ?
32. Хамба ламаһаа нэгэ шата доогуур зиндаатай лама . . .
33. Буддын шажантанай ехэ бүлгэм . . .
34. Монгол литын ёһоор 60 жэлэй хугасаа . . .
35. Хамба ламанарай түрэһэн тоонто нютагуудта юу бүтээжэ дурасхаалынь мүнхэлдэг бэ?
36. Жаран Хашорай субаргада мүргэхэ гэбэл, хаана зорихобта?
37. Зандан Жуу бурханай дүрэ ямар модоор бүтээгдэһэн бэ?
38. Олон дасангай ламанарай ехэ суглаан . . .
39. Гомон дасангай шэрээтэ байһан буряад лама . . .
40. Дасанһаа залуулһан, хүзүүндээ зүүдэг уншалгатай ооһор . . .

Буряад арадай түүхэ, зан заншал, ёһо гурим

41. Эхэнэрэй бүhые эрэ хүн бүhэлдэг гү?

42. Ямар үнгэтэй бүд бэлэг болгожо баридаггүйб?
43. Эсэгын һургаал – эрдэни, эхын һургаал – ?
44. Ургамалhаа буйлуулагдаhан эм дом . . .
45. Даруулгада хэрэглэдэг улаан шулуун . . .
46. Хэды ондо Сагаалган бүгэдэ буряадай һайндэр гэжэ хуулита ёһоор баталагдааб?
47. Буряад үхибүүдэй мэдээжэ, дуратай нааданиинь . . .
48. Һамгад хоёр гэзэгэдээ юу зүүдэг бэ?
49. Хори буряадай хэды эсэгэнэр гэдэг бэ?
50. Басагад туйба зүүдэг гү?
51. Эрэ хүнэй хэды эрдэм гэдэг бэ?
52. Бэеын халууниие бууруулдаг ойн жэмэс . . .
53. Алха, хайша, һүхэ алхажа болохо гү?
54. Буряад литэдэ тэмээн жэл бии гү?
55. Эрэ хүнэй һүлдэ юун болоноб?
56. Хоёр мүрэ дээрэхи гоёлой зүүдхэл?
57. Хадаг барюулхадань, хүзүүндээ үлгэдэг. Энэ зүб гү?
58. Үглөөгүүр орон дэлхэйдээ юунэй дээжэ үргэдэг заншалтайбибди?
59. Литын ёһоор мүнөө жэлнай (2015 он) ямар амитанай нэрэтэйб?
60. Ямар модоор һур хэдэг бэ?
61. Хадамда гараhан эхэнэр хэды гэзэгэтэйб?
62. Эхын талын түрэлнүүд ямар түрэл болоноб?
63. Тамхинай багахан туулмаг. . .
64. Сагаан эдеэндэ ямар бодос элбэг бэ?
65. Эхэнэрнүүдэй дэгэл дээрээ үмдэдэг хамсыгүй хубсаhан. . .
66. Малгайн залаа юу тэмдэглэнэб?
67. Хүбүүнэйнгээ үхибүүдые хэн гэхэб?
68. Буряад дэгэлэй энгэр али таладаа байдаг бэ?
69. Бүрхэг, бороотой үдэр дэгэл дээгүүрээ үмдэдэг хубсаһан. . .
70. Нагаса эгэшэ хэн болоноб? Абын түрэл гү, али эжын талынхи гү?
71. Домогой ёһоор Хори буряадууд ямар шубуунһаа уг гарбалтайб?
72. Ямаан 12 жэлдэ орохо гү?
73. Аса, тармуур, хүрзэ, һүхэ болон мориной зэмсэг алхаад гаража болохо гү?
74. Дэгэл захатай, хүн…
75. Нагаса эсэгэ хэнэй эсэгэб?
76. Хүн хубсалхадаа, хаанаhаа эхилжэ хубсалдаг бэ?

77. Хадамда гараһан басагадтаа эхэ эсэгын үгэдэг адуу мал юун гэдэг бэ?
78. Һүни харанхыда түлеэ хахалдаг гү?
79. Зээнэр хэнэй үхибүүд бэ?
80. Һэеы гэр соохи ямар талань эхэнэрэйб?
81. Аха хүниие ши гэхэ гү? Хэн гээд хандахаб?
82. Хониной төөлэй хэндэ баридаг бэ?
83. Абынгаа ахые хэн гэжэ нэрлэдэг бэ?
84. Буряад орондо хэды ондо Сурхарбаан түрүүшынхиеэ үнгэрөөб?
85. Далга абахадаа, хүн малгайгаа үмдэдэг гү, али абадаг гү?
86. Айлшан хүн айлда ороходоо буу, ташуураа, хэтэ хутагаа буулгадаг гү, али үгы гү?
87. Абга эгэшэ гэхэдээ, хэнэй талаар түрэл бэ?
88. Нэгэ уг гарбалтай, нэгэ отогой хүнүүдые юун гээд нэрлэхэб?
89. Айл болоhон хүбүүн басаган хоёрой гэртэхин хэд болоноб?
90. Үгын зөөлэн, унтариин зөөлэн, үшөө юунэй зөөлэн бэ?
91. Эжын талаhаа түрэлхид. . .
92. Гэртэ ороходоо, аха хүнһөө урда орожо болохо гү?
93. Үдэр, һүни, үдэшэ, үглөө – хамта дээрээ…
94. Үеэлэ, хаяала гэхэдээ, али талаhаа түрэл бэ?
95. 12 жэлые ахалһан ама сагаан…
96. 2016 ондо ямар жэл гарахаб?
97. Могой жэл гээд, … ямар жэл ерэдэг бэ?
98. Дэгэл болон хубсаһа үмдэхэдөө хаанаhаань тобшолдог бэ?
99. Ашанар гэхэдээ, хэнэй үхибүүдые нэрлэдэг бэ? Хүбүүнэй гү, али басаганай гү?
100. Хубсаһа тайлахадаа тобшыень хаанаһаа тайлажа эхилдэг бэ?
101. Хүнэй хүртөөгүй эдеэнэй хуби . . .
102. Түрэhэн эгэшэ дүүнэрэй үхибүүд хоорондоо хэд болоноб?
103. Уусын дуу хэндэ зорюулан дууладаг бэ?
104. Хонин жэлэй удаа ямар жэл гарахаб?
105. Эсэгын түрэhэн аха гү, али дүү хүбүү зүбөөр нэрлэгты. . .
106. Буряад дэгэлэй энгэр хэды тобшотойб?
107. Ураг түрэлые хэды янзаар хубаадаг бэ?
108. Эгээ хүндэтэй айлшанда, худын түрүүдэ табидаг мяхан табаг.
109. Хүн болохо багаһаа, хүлэг болохо . . .
110. Эрэ хүнэй хэды наадан гэдэг бэ?
111. Багашуул томо зоной хөөрэлдөөндэ оролсодог гү?
112. Сай, хоол түрүүлэн аха зондо баридаг гү, али багашуулда табидаг гү?
113. Наран улайжа оробол, үглөөдэрынь ямар үдэр болодог бэ?
114. Эсэгын талын түрэлнүүд ямар түрэл болоноб?
115. Эдеэнэйнгээ дээжые хэндээ хэдэг бэ?
116. Түрэhэн басаганай үхибүүд аба эжыдэнь хэд болоноб?
117. Элинсэг эсэгэ хэнэй эсэгэб?
118. Хүндэ юумэ үгэхэ, абахадаа, гарайнгаа хурганай һалаагаар үгэдэг гү?
119. Айлда, нааданда, дүхэригтэ һуухадаа, аха, наһатай хүнэй хаана һуужа болохогүйб?
120. Эрын гурбан наадан – мори урилдаан, барилдаан, гурбадахинь – …
121. Эрэ хүниие төөлэйгөөр хүндэлдэг, эхэнэр хүниие юугээр хүндэлдэг бэ. . .
122. Айлай ехэ үриие хэн гэдэг бэ?
123. Эгэшэ дүү хоёртой hууhан хоёр хүрьгэд бэе бэеэ хэн гэжэ нэрлэдэг бэ?
124. Үбгэн эсэгэ хэнэй эсэгэб?
125. Һайн эрэ юугээ магтадаг бэ?
126. Эрын гурбан нааданай гол зүйл болохо hур харбалгын нэрээр ямар наадан нэрлэгдээб?
127. Мори унажа урилдадаг хүбүүе хэн гээд нэрлэхэб?
128. Дэгэл хубсаһаа хадагалдаг абдар . . .
129. Эдеэнэйнгээ дээжые хэндэ хэдэг бэ?
130. Айлай басага хүбүүндээ эрижэ ерэхэ ёһые юун гэдэг бэ?
131. Хүндэ юумэ үгэхэдөө, хүнһөө юумэ абахадаа ямар гараараа абадаг бэ?
132. Татаһан мяха талханда орёожо, уурал дээрэ шанаһан хоол. . .
133. Хоёртой ботогон . . .
134. Нооһыень хуухалаад, шара болоторнь угаагаад шанаһан хониной толгой . . .
135. Хонхо, бүхэ, морин, үхэр, тэмээн гэхэ үзэгдэлтэй буряад наадан . . .
136. Абга эгэшэ гэхэдээ, хэнэй талаар түрэл бэ?
137. Хүндэ амһарта бусаахадаа . . .
138. Үүдэндэ орожо ябаһан хүнтэй уулзашабал, хэниинь харгы гаргахаб?
139. Айлшанда төөлэй табихын урда тээ ёһо баримталан, хэршэлээ гаргахые юун гэдэг бэ?
140. Адууһанай шанаһан толгой . . .
141. Эрэшүүлэй улаан гараараа яһа шаалгые юун гэдэг бэ?
142. Шоройгоо хамажа байбалтнай, хүнэй ерэхэдэ, яахабта?
143. Хайша, хутага яажа дамжуулдаг бэ?
144. Галдаа муу муухай юумэ оруулжа болохо гү?

145. Гэртээ, һургуули соогоо эшхэрхэгүй, нүгэл гэдэг. Энэ зүб гү?
146. Хүүгэдые унтуулхадаа, хүдэлгэжэ байхаар түхеэрэгдэһэн орон, шэрээ.
147. Хүндэ юумэ үгэхэдөө . . . гараараа үгэдэг юм.
148. Ташаагаа тулаад, хүнтэй хөөрэлдэхэдэ – зүб, буруу
149. Эльгээ тэбэреэд байлга манай арадта өөгшөөгдэдэггүй – зүб, буруу
150. Гэрэйнгээ газаа айлшаниие угтахадаа, малгайгаа үмдэхэ ёһотой гү?
151. Айлда ороходоо, богоһыень ямар . . . хүлөөрөө алхан ородог бэ?
152. Буряад гуталай хойто хашааһан.
153. Хэршээд хатааһан мяхан.
154. Айлда ороһон хойноо мэндэшэлдэг гү, али богоһынь алхажа ябахадаа мэндээ хэлэдэг гү?
155. Хуряахай гэхэдээ хэниие нэрлэдэг бэ?
156. Наһаараа сасуу хүнүүдые хэн гэдэг бэ?
157. Тоһондо хуураһан талхан.
158. Айлай бага үри.
159. Түлеэгээ оруулаад, дээрэһээ доошонь хаяжа болохогүй. Юун сошожо болохо гэдэг бэ?
160. Далга абахадаа, үреэл тогтооходоо дэгэлэйнгээ дээдэ тобшо тайладаг . . . Зүб, буруу.
161. Малгайн залаа дээрэ бүхэлэгдэдэг мүнгөөр, шулуугаар хэһэн гоёолто. . .
162. Задагай гал дээрэ тогоо табихын тула хэгдэһэн 3 гү али 4 хүлтэй шудхамал түмэр.
163. Хурса үзүүртэй түлеэ үзүүрээрнь галдаа хэдэг гү?
164. Эхэнэр хүн эрэ хүнэй бүһэ бүһэлдэг гү?
165. Айлай хүүгэдэй дундахи үри

Мал, малай түл, мал ажал

166. Адуунай нарай түлые юун гэдэг бэ?
167. Буряад зон хэды хушуу мал эрхилдэг байгааб?
168. Хоёрдохи жэлдэ хурьган юун гэжэ нэрэтэй болоноб?
169. Тэмээнэй һая гараһан түлые юун гэдэг бэ?
170. Намар болотор тэнжэһэн томо тугал юун болоноб?
171. Заһагдаһан эрэ үхэрые юун гэнэб?
172. Гурбан наһатай эрэ үхэр…
173. Үнеэнэй һая гараһан түлые юун гэнэб?
174. Ямаанай түл…
175. Унаган гээд юун бэ …
176. Хониной богони хабһан?
177. Ямар амитанай һээр шаадаг бэ?
178. Адуунай дэлhэ хайшалалга ондоогоор юун гэдэг бэ?
179. Ээлжээтэ намартаа бурууниинь юун болоноб?
180. Мори ургалдаг хүниие хэн гэдэг бэ?
181. Хоёрдохи намартаа ябаhан унаган юун болоноб?
182. Дүрбэн намарые гараһан эрэ тэмээн.
183. Намар болотор тэнжэһэн томо тугал… болоно.
184. Заһагдаһан эрэ үхэрые… гэнэ.
185. Гурбан наһатай эрэ үхэр…
186. Мори хүтэлхэ, ябуулхын түлөө хэрэглэгдэдэг ооһор
187. Ямаанай түл…
188. Эмээлэй зөөлэн дэбдисэ.
189. Ута эшэтэй ташуур.
190. Ямар амитанай һээр шаадаг бэ?
191. Һургагдаагүй адууһан.
192. Нюргандаа 2 бүхэнтэй, 5 хушуун малай тоодо ородог.
193. Бэеэ хүсэһэн эмэ тэмээн . . .

Юрэнхы мэдэсэ

194. Борис Будаев урилдаашан гү, али барилдаашан гү?
195. Гарагай хоёр гэхэдээ, ородоор . . .
196. Дэлхэйдэ мэдээжэ топ-модель, буряад басаган . . .
197. 2008 оной Бээжэнэй Олимпиадада хүрэл медаль абаһан буряад хүбүүн хэн бэ?
198. Буряад Респуликын туг хэды үнгэтэйб?
199. 300 гаран нүхэдөө, дайшалхы корабль абаржа, баатаршалга гаргаhан залуу буряад хүбүүн, сэрэгшэ, Россиин герой . . .
200. Дэлхэйдэ мэдээжэ болоhон буряад уран дархан, скульптор . . .
201. Үнэтэ шулуун «субад» ородоор . . .
202. Эсэгэ Ороноо Хамгаалгын дайнда Буряад Республикаhаа баатаршалга гаргаhан хэды геройнууд бэ?
203. Эдиршүүлэй дунда барилдаагаар 2010 оной Сингапурта үнгэрһэн Олимпиин чемпион болоһон буряад хүбүүн . . .
204. Буряадай түрүүшын киноактёр, «Потомок Чингисхана» гэһэн кинодо наадаһан хүнэй нэрэ . . .
205. Буряад орон урда зүгhөө ямар гүрэнтэй зэргэлнэб, хүршэб?
206. Хүүхэлдэйн театр нэрлэгты . . .
207. Буряад драмын театр хэнэй нэрэмжэтэ бэ?
208. Оперо болон баледэй театр хэнэй нэрэ зүүнхэйб?
209. Доржи Банзаров – Буряадай түрүүшын хэн бэ?
210. Лариса Сахьянова хэн бэ?
211. Буряад Республикын гимнын үгэ хэн бэшээб?
212. Мэдээжэ «Тоонто нютаг» гэһэн дуунай үгын автор . . .
213. Халяар гэжэ жэмэс гү, али ногоон ургамал гү?
214. Байгал далай гү, али нуур гү?
215. 2018 ондо зунай Олимпиин наадан хаана үнгэрхэб?
216. Долоон хоногой ээлжээтэ үдэр?
217. «Хамаг Монгол» гэhэн ехэ проектын эдэбхитэй гэшүүн, буряад дуушан
218. Алтаргана гэжэ жэмэс гү, али сэсэгтэ ургамал гү?
219. Басагадай барилдаагаар Олимпиин нааданда 3-дахи шангай hуури эзэлэгшэ
220. Н. Дамдинов, Г. Чимитов, М. Самбуев – хэд болоноб?
221. Бүхэ барилдаанда илажа гараhан бүхэнүүдтэ юу дууладаг бэ?
222. Улаан-Үдэ хото анхандаа юун гээд нэрлэгдэдэг байгааб?
223. Буряад Улас хэды аймагуудтайб?
224. Сэлэнгэ мүрэн эхиеэ хаанаһаа абадаг бэ?
225. Социалис Ажалай Герой, уран зохёолшо, багша хэн бэ?
226. Цыренжаб Сампилов, Даша-Нима Дугаров хэд гэжэ суурханхайб?
227. Буряад Республикын гимнын хүгжэмынь хэн бэшээб?
228. Һасаран Линховоин – СССР-эй арадай дуушан гү али зүжэгшэн гү?
229. Хушын эдеэн . . .
230. Айл бүлын нютагжаһан, һуурижаһан газар . . .
231. Улаан-Үдэ хотын номой сангууд ямар уран зохёолшодой нэрэ зүүнэб?
232. Дүрбэ дахин Олимпиин нааданда хабаадаһан Буряадай һур харбагша…
233. Чингис Шонхоров, Солбон Ринчинов, Баир Гармаев гэгшэд хатаршад гү, али уран зураашад гү?
234. Гарагай гэхэдээ, ородоор . . .
235. Буряадай түрүүшын Уласхоорондын гроссмейстер, хоёр удаа Европын чемпион эхэнэр шатаршан . . .
236. Бадма лёнхобо гэхэдээ . . .
237. Улаан-Үдэ хотын талмайнууд дээрэ тогтоогдоһон баримал хүшөөнүүд “Эхэ Буряад”, ”Мэргэн”, “Гэсэр” г. м. хэнэй бүтээлнүүд бэ?
238. Буряад орон урда зүгhөө ямар гүрэнтэй зэргэлнэб, хүршэб?
239. Жамбал Тулаев, Владимир Борсоев, Сэрэн-Даша Доржиев гэгшэд хэд болоноб?
240. Лобсон Тапхаев, Балдан Ябжанов, Ардан Ангархаев нэгэ нютагһаа гараһан уран зохёолшод. Хаанахиб?
241. Ямар аймагта нютагай уран зохёолшодто зорюулһан Уянгын сэсэрлиг бииб?
242. Буряад Респуликын туг хэды үнгэтэйб?
243. Н. Дамдинов, Г. Чимитов, М. Самбуев — хэд болоноб?
244. Окунь гэхэдээ алгана, хариус – хадаран, налим гэхэдээ танай нютагта юун гэдэг бэ?
245. Анатолий Андреев, Чингис Павлов, Пурбо Дамиранов, Юрий Ирдынеев – хэд бэ?
246. Хуһанай үйһөөр хэһэн амһарта . . .
247. Гарай гурбадахи хурган . . .
248. Гал түлидэг газараа юун гэдэг бэ?
249. Марта Зориктуева, Лариса Егорова, Людмила Дугарова гэгшэд дуушад гү, али зүжэгшэд гү?
250. Ямар ургамалай нэрээр арадай һайндэр нэршээб?
251. Алтарганын һайндэрые хэды жэл болоод найрладагбибди?
252. Буряад Уласай тугай гурбан үнгэ һубарилаарнь нэрлэгты . . .
253. Ринчин Санжиев, Цыбик Максаров, Баатар Цыренов, Зоригто Цырендондопов хэд бэ?

254. Опера болон баледэй театрай орой дээрэ хэды моридой уран баримал тогтоогтонхойб?

255. Буряад Республика хэды ондо тогтоогдоһон бэ?

256. «Булаг» гэжэ уран һайханай киногой найруулагша . . .

257. 2010 ондо Берлиндэхи фестивалиин тусхай шанда хүртэһэн “Буддын миһэрэл” гэһэн киногой найруулагшын нэрэ. . .

258. Дуу, хатарай «Байгал» театрай захирал, бэлигтэй хореограф . . .

259. Зөөхэйдэ талха һамаржа шанаһан эдеэн . . .

260. Хитад ороной эрхэтэн, буряад яһанай бэлигтэй дуушан, Үбэр-Монголой Ардай Ехэ Хуралай түлөөлэгшэ . . .

261. «Хадхуур зүү» – Буряадай түрүүшын рэп бүлэг гэхэдэ…. Зүб? Буруу?
262. Тибһэ, мойһо, бообо гэхэ мэтые зөөхэйтэй холиһон хоол…
263. Буряад ороной эгээл үндэр хадын орьёл. . .
264. Манай республикада ажаһуугшадай тоо 1 саяда хүрэдэг гү?

265. Тоо бүридхэлэй ёһоор эгээ олон буряад яһатан ямар аймагта ажаһуудаг бэ?

266. Буряад Республика Ород Уласай ямар республикануудтай хүршэб?