- Рус һәм татар телләрендә төп гомуми белем бирү федераль дәүләт стандартларында кулланылган төшенчәләрнең аңлатмалы сүзлеге.
| Рус телендә | Татар телендә |
| миссия федеральных государственных образовательных стандартов: выявление и согласование индивидуальных, общественных и государственных потребностей в общем образовании | Белем бирүдә федераль дәүләт стандартларының миссиясе: гомуми белем бирүдә шәхси, иҗтимагый һәм дәүләти ихтыяҗларны ачыклау һәм килештерү |
| С введением ФГОС в системе общего образования ожидаются следующие изменения:
· образовательные цели; · качество образования; · учебный план; · содержание учебных программ и программ внеурочной деятельности; · характер организации образовательного процесса); · ресурсное обеспечение); · система оценки качества образования
| Белем бирүдә федераль дәүләт стандартлары гамәлгә куелу белән гомуми белем системасында мондый үзгәрешләр булачак:
|
| «_Деятельность » – это это процесс преобразования реальной действительности для достижения намеченной цели и удовлетворения возникшей потребности | «Эшчәнлек» – куелган максатка ирешү һәм барлыкка килгән ихтыяҗларны канәгатьләндерү өчен реаль чынбарлыкны үзгәртү процессы |
| «Действие » – это это единичный акт преобразования действительности | «Гамәл » – чынбарлыкны үзгәртүгә юнәлтелгән бер адым |
| «Самоконтроль » — это процесс соотнесения промежуточных или конечного результатов с промежуточными или конечной целями деятельности | «Үзконтроль» – агымдагы һәм соңгы нәтиҗәләрнен эшчәнлекнең агымдагы һәм соңгы максатлары белән чагыштыру процессы |
| «Самооценка»— это процесс сопоставления результата деятельности с ее целью, можно установить, на сколько результат соответствует цели и осуществляется по полноте состава и качеству реализованных действий | «Үзбәя» –эшчәнлекнең нәтиҗәсен максат белән чагыштыру һәм аның ни дәрәҗәдә куелган максатка туры килүен ачыклау |
| «Универсальные учебные действия _» – это умение учиться, т. е. способность субъекта к саморазвитию и самосовершенствованию путем сознательного и активного присвоения нового социального опыт | «Белем алуда универсаль гамәлләр» – белем эстәүгә сәләтлелек, ягъни субъектның аңлы һәм актив рәвештә яңа социаль тәҗрибә үзләштерү аша үзүсешкә, үзлектән камилләшүгә сәләтле булуы |
| «Регулятивные действия » – этоумение в любой деятельности прежде выявлять проблему, определить пути решения, выбрать наиболее эффективных способов решения, самостоятельно решить выявленную проблему, рефлексировать, дать самооценку и самостоятельно определить резерва усовершенствования решения этой проблемы | «Регулятив гамәлләр » – теләсә нинди эшчәнлектә иң беренче проблеманы аерып ала , аның чишелеш юлларын билгели, иң эффектив чишелеш юлын аерып ала, аерып алынган проблеманы мөстәкыйль хәл итә, рефлексия ясый, үз эшенә адекват бәя бирә һәм әлеге проблема чишелешен тагын да эффектив итү өчен үзенә нәрсә эшләү, нинди юнәлештә камилләшү зарурлыгын ачыклый белү |
| « Коммуникативные действия » – этоумение слушать и слышать, услышенного сравнивать собственным, в соответствии с грамматическими и синтаксическими нормами родного языкаи русского языка в диалоге и в монологе высказывать и аргументировать свое мнение; участвовать в коллективном обсуждении проблем, умение интегрироваться в группу сверстников и строить продуктивное взаимодействие со сверстниками и взрослыми | « Коммуникатив гамәлләр» – тыңлый, ишетә, ишеткәнен үз фикере белән чагыштыра, туган теленең һәм рус теленең грамматик, синтаксик нормаларына туры китереп, дәлилле итеп үз фикерен монологта һәм диалогта башкаларга җиткерә белү; килеп чыккан проблемаларны коллективта уртага салып хәл ит белү; яшьтәшләре белән төркемгә берләшә, өлкәннәр һәм яшьтәшләре белән продуктив уртак гамәл оештыра алу |
| «Познавательные действия » – это
– умение преобразование изучаемогообъекта из чувственной формы в модель, где выделяются существенные характеристики объекта и преобразование модели с целью выявления общих законов, определяющих данную предметную область ; –выделение универсальных логических действий: анализ объектов с целью выделения существенных, несущественных признаков; – синтез как составление целого из частей, в том числе самостоятельное достраивание, восполнение недостающих компонентов; –выбор оснований и критериев для сравнения, классификации объектов; – подведение под понятия, выведение следствий; –установление причинно-следственных связей, построение логической цепи рассуждений, доказательство; – выдвижение гипотез и их обоснование
| «Танып белү гамәлләре» – өйрәнелә торган объектны хис формасыннан объектка хас төп үзенчәлекләрне аерып күрсәтә торган модельгә әйләндерә һәм үзләштерелә торган предмет өлкәсен билгели торган гомуми закончалыкны ачыклау максатында модельне үзгәртә белү;
–универсаль логик гамәлләрне аерып ала белү: объектка хас мөһим һәм бик үк мөһим булмаган билгеләрне аерып алу максаты белән объектка анализ ясый белү; –өлешләрдән бөтен хасил итү буларак синтез ясый белү, шул исәптән, мөстәкыйль рәвештә җитешмәгән өлешләрне таба, төзеп (тулыландырып) бетерә белү; –өйрәнү объектларын чагыштыру, классификацияләү өчен нигез һәм критерий сайлый белү; – килеп чыккан нәтиҗәләрне төшенчә итеп формалаштыру; –сәбәп-нәтиҗә бәйләнешен ачыклау һәм фикер үстерелешенең, дәлилләүнең логик чылбырын төзү; – гипотеза тәкъдим итү һәм аны дәлилләү . |
| «Личностные действия » – этоготовность к жизненному и личностному самоопределению, знание моральных норм, умение выделить нравственный аспект поведения и соотносить поступки и события с принятыми этическими принципами, а также ориентации в социальных ролях и межличностных отношениях | «Рухи-әхлакый үсешне күрсәтүче гамәлләр » – тормышта үз урыныңны табарга әзерлек, мораль нормаларны белү, үз-үзеңне тотуның әхлакый асылын аера белү һәм гамәлләреңне кабул ителгән этик принципларга туры китерү , шәхесара мөнәсәбәтләрдә һәм социаль рольләрдә ориентлаша белү |