Олимпиада 2024-2025

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры өчен олимпиада биремнәре

2024-2025 уку елы, 4 нче сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2024-2025 учебный год, 4 класс

Максимальный балл –  65

Время выполнения – 90  минут

1.  Напишите транскрипцию данных слов (макс. – 8 б.).
көзге – ___________________

болыт – _________________

яңгыр – _________________

егет –___________________

2. Напишите антонимы  (макс. – 4 б.).
1) аз – ...

2) көнбатыш –...

3) зур – ...

4) җылы –  ...

3.  Напишите пропущенные местоимения (по 1 баллу за каждое слово, макс. – 7 б.).

... 4 нче сыйныфта укыйм. Абыем миннән зуррак, ... 6 нчы сыйныфта укый.  ... исеме – Марат. ... иртән мәктәпкә бергә барабыз. ... мәктәптән  иртәрәк кайтам. Абыем соңрак кайта, чөнки ... музыка мәктәбендә дәресләре бар. Абыем музыка мәктәбенә сыйныфташы Булат белән бара. ... –  дуслар.  

4.  Допишите в диалогах пропущенные реплики  (по 2 балла за каждую правильную реплику, макс. – 6 б.).
– ... .

– Юк, мин сериаллар карарга яратмыйм.

– ... ?

– Чөнки алар күп вакытны алалар.

– Буш вакытта нәрсә карарга яратасың?

– ... .

5. Являются ли данные высказывания верными? Поставьте знак «+» или «-» в соответствующей ячейке в бланке ответов (макс. – 5 б.).

 6.   Укажите номера предложений, отражающие признаки осени (по 1 баллу за каждый правильный ответ, макс.– 5 б.).
1) Агач яфраклары саргайды. 2) Елгаларда балалар су коена. 3) Җир ак кар астында калды. 4) Кояш кыздыра. 5) Агачларда яшел яфраклар күренә башлады. 6) Яфраклар коелды. 7) Кошлар җылы якка китә. 8) Көчле бураннар башланды. 9) Салкын җил исә. 10) Кошлар бала чыгара. 11) Җиләкләр кызарды. 12) Көннәр кыскарды.

Ответ: ___________________________________________________________

7. Запишите подходящие по смыслу глаголы в форме прошедшего времени (по 2 балла за каждый правильный ответ, макс. – 10 б.).

 Ат          _________________________

Балык     __________________________

Укучы     __________________________

Туп          __________________________

Тегүче    ___________________________

 8. Напишите рассказ о своей школе (10 предложений, макс. – 20 б.).

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры өчен олимпиада биремнәре җаваплары

2024-2025 уку елы, 4 нче сыйныф

Ответы олимпиадных заданий школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2024-2025 учебный год, 4 класс

Максимальный балл –  65

Время выполнения – 90 минут

1.  Напишите транскрипцию данных слов   (по 2 балла за каждое слово, макс. - 8 б .)
көзге – [к][ө][з][г][ө]

болыт – [б][о][л][о][т]

яңгыр – [й][а][ң][гъ][ы][р]

егет – [й][е][г][е][т]

2. Напишите антонимы  (по 1 баллу за каждое слово, макс. – 4б.)
1) аз - КҮП

2) көнбатыш - КӨНЧЫГЫШ

3) зур - КЕЧКЕНӘ

4) җылы - САЛКЫН

3.  Напишите пропущенные местоимения (по 1 баллу за каждое слово, макс. – 7 б.).

МИН 4 нче сыйныфта укыйм. Абыем миннән зуррак, УЛ 6 нчы сыйныфта укый.  АНЫҢ. исеме – Марат. БЕЗ иртән мәктәпкә бергә барабыз. МИН мәктәптән  иртәрәк кайтам. Абыем соңрак кайта, чөнки АНЫҢ музыка мәктәбендә дәресләре бар. Абыем музыка мәктәбенә сыйныфташы Булат белән бара. АЛАР –  дуслар.  

4.  Допишите в диалогах пропущенные реплики.  (По 2 балла за каждую правильную реплику, макс. балл – 6 б.).
- СИН СЕРИАЛЛАР КАРАРГА ЯРАТАСЫҢМЫ?

- Юк, мин сериаллар карарга яратмыйм.

- НИ ӨЧЕН?

- Чөнки алар күп вакытны алалар.

- Буш вакытта нәрсә карарга яратасың?

- (ИРЕКЛЕ ҖАВАП) .

5. Являются ли данные высказывания верными? Поставьте знак «+» или «-» в соответствующей ячейке в бланке ответов. (Макс. – 5б.)

 6.  Выберите и укажите номера предложений, отражающие признаки осени. (По 1 баллу за каждый правильный ответ, макс.– 5 б.)
1) Агач яфраклары саргайды. 2) Елгаларда балалар су коена. 3) Җир ак кар астында калды. 4) Кояш кыздыра. 5) Агачларда яшел яфраклар күренә башлады. 6) Яфраклар коелды. 7) Кошлар җылы якка китә. 8) Көчле бураннар башланды. 9) Салкын җил исә. 10) Кошлар бала чыгара. 11) Җиләкләр кызарды. 12) Көннәр кыскарды.

Ответ: 1, 6, 7, 9, 12.

3. Запишите глаголы в форме прошедшего времени. (Макс. – 10 б.)             ИРЕКЛЕ ҖАВАПЛАР.

Ат   ЙӨГЕРДЕ.  

Балык    ЙӨЗДЕ.

Укучы    ҖАВАП БИРДЕ.

Туп   СИКЕРДЕ.

Тегүче     ТЕКТЕ.

 8. Напишите рассказ о своей школе (10 предложений, максимальное количество – 20 баллов).

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры өчен олимпиада биремнәре

2024-2025 уку елы, 5 нче сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2024-2025 учебный год, 5 класс

                                                                    Максимальный балл – 70

                                                                               Время выполнения – 90 минут

1. Подчеркните слова, в  которых  количество  букв  не  соответствует с количеством  звуков (максимальное количество – 3 балла).

Күлмәк, яхшы, укытучы, җәй, таяк, кыяр, матур, тәртипле.                            

2. Замените сочетания слов одним словом  (максимальное количество  – 10 баллов).

Укучылар белем алырга җыела торган урын –    ____________________

Көйләр иҗат итүче кеше –                                       ____________________

Йортлар төзи торган кеше  –                                   ____________________

Бозда киеп шуа торган аяк киеме –                         ____________________

Ия һәм хәбәрдән торган төзелмә –                          ____________________

3. В каждом ряду подчеркните слово, относящееся к другой части речи
(максимальное количество – 3 балла).

Кара, яшел, зур, чисталык, озын.

Укый, белә, яза, ашый, ашамлык.
Тиз, тиен, күп, аз, ерак.

4. Подчеркните предложение, где глагол стоит в настоящем времени (максимальное количество – 3 балла).

1) Алсу укытучыны бәйрәм белән котлый.

2) Алсу укытучыны бәйрәм белән котлады.

3) Алсу укытучыны бәйрәм белән котлаячак.

4) Алсу укытучыны бәйрәм белән котларга теләде.

5. Подчеркните правильный перевод предложения  (максимальное количество  – 3 балла).

Җәен укучылар мәктәп бакчасында эшләделәр.

1) Летом ученики будут работать в школьном саду.

2) Летом ученики работают в школьном саду.

3) Летом ученики работали в школьном саду.

4) Летом ученики не работали в школьном саду

6. Каких татарских поэтов и писателей вы знаете? (За каждый правильный ответ 1 балл, максимальное количество – 10 баллов).

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Сообщите о том, что  ... (Каждая правильная реплика - 3балла, максимальное количество – 12 баллов).

- ты собираешься в гости к другу,

________________________________________________________________
- ты любишь проводить время с родственниками,

_______________________________________________________________
- летом ты с семьей ездил на море,

_______________________________________________________________
- ты любишь собирать ягоды.

_________________________________________________________________

8. Составьте из слов предложения  (максимальное количество – 6 баллов).

1) яши, үсемлекләр, башка, кешеләр, алмый, җәнлекләр, һәм, судан.

_________________________________________________________________

2) ләкин, җирдә, аз, яраклы, эчәргә, су.

_________________________________________________________________

3) кирәк, елгаларның, чисталыгын, күлләрнең, сакларга, чишмәләрнең.

__________________________________________________________________

9. Составьте рассказ из 10 предложений по теме “Минем гаиләм” (10 предложений, максимальное количество – 20 баллов). 

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры өчен олимпиада биремнәре җаваплары

2024-2025 уку елы, 5 нче сыйныф

Ответы олимпиадных заданий школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2024-2025 учебный год, 5 класс

                                                                    Максимальный балл – 70

1. Подчеркните  слова,  в  которых  количество  букв  не  соответствует с количеством  звуков (максимальное количество – 3 балла).

Күлмәк, яхшы, укытучы, җәй, таяк, кыяр, матур, тәртипле.                            

2. Замените сочетания слов одним словом  (максимальное количество  – 10 баллов).

Укучылар белем алырга җыела торган урын –     МӘКТӘП

Көйләр иҗат итүче кеше –                                       КОМПОЗИТОР

Йортлар төзи торган кеше  –                                   ТӨЗҮЧЕ

Бозда киеп шуа торган аяк киеме –                         ТИМЕРАЯК

Ия һәм хәбәрдән торган сүзләр җыелмасы –          ҖӨМЛӘ

3. В каждом ряду подчеркните слово, относящееся к другой части речи
(максимальное количество – 3 балла).

Кара, яшел, зур, чисталык, озын.

Укый, белә, яза, ашый, ашамлык. 
Тиз, тиен, күп, аз, ерак.

4. Подчеркните предложение, где глагол стоит в настоящем времени (максимальное количество – 3 балла).

1) Алсу укытучыны бәйрәм белән котлый. 

2) Алсу укытучыны бәйрәм белән котлады.

3) Алсу укытучыны бәйрәм белән котлаячак.

4) Алсу укытучыны бәйрәм белән котларга теләде.

5. Подчеркните правильный перевод предложения  (максимальное количество  – 3 балла).

Җәен укучылар мәктәп бакчасында эшләделәр.

1) Летом ученики будут работать в школьном саду.

2) Летом ученики работают в школьном саду.

3) Летом ученики работали в школьном саду.

4) Летом ученики не работали в школьном саду

6. Каких татарских поэтов и писателей вы знаете? (За каждый правильный ответ 1 балл, максимальное количество – 10 баллов).

ГАБДУЛЛА ТУКАЙ, МУСА ҖӘЛИЛ, АБДУЛЛА АЛИШ, ФӘНИС ЯРУЛЛИН, РОБЕРТ МИҢНУЛЛИН һ.б.

7. Сообщите о том, что ...      (Каждая правильная реплика - 3балла, максимальное количество – 12 баллов).

- ты собираешься в гости к другу,

МИН ДУСТЫМА КУНАККА ҖЫЕНАМ.

- ты любишь проводить время с родственниками,

МИН ТУГАННАРЫМ БЕЛӘН ВАКЫТ ҮТКӘРЕРГӘ ЯРАТАМ.
- летом ты с семьей ездил на море,

МИН ҖӘЙ КӨНЕНДӘ ГАИЛӘМ БЕЛӘН ДИҢГЕЗГӘ БАРДЫМ.

- ты любишь собирать ягоды.

МИН ҖИЛӘК ҖЫЯРГА ЯРАТАМ.

8. Составьте из слов предложения  (максимальное количество – 6 баллов).

1) яши, үсемлекләр, башка, кешеләр, алмый, җәнлекләр, һәм, судан.

ҮСЕМЛЕКЛӘР, ҖӘНЛЕКЛӘР ҺӘМ КЕШЕЛӘР СУДАН БАШКА ЯШИ АЛМЫЙЛАР.

2) ләкин, җирдә, аз, яраклы, эчәргә, су.

ЛӘКИН ҖИРДӘ ЭЧӘРГӘ ЯРАКЛЫ СУ АЗ.

3) кирәк, елгаларның, чисталыгын, күлләрнең, сакларга, чишмәләрнең.

ЕЛГАЛАРНЫҢ, КҮЛЛӘРНЕҢ, ЧИШМӘЛӘРНЕҢ ЧИСТАЛЫГЫН САКЛАРГА КИРӘК.

9. Составьте рассказ из 10 предложений по теме “Минем гаиләм” (10 предложений, максимальное количество – 20 баллов). 

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган мәктәп туры олимпиада биремнәренең җаваплары

2024/2025уку елы, 6 нчы сыйныф

(Максимальное количество баллов – 75)

1. Придумайте название рисунку (3 балла) и составьте 3 вопроса (максимальный балл – 12)

2. Прочитайте текст, найдите и напишите пропущенное слово (максимальный балл – 4).

Ботка

3. Напишите антонимы  (максимальный балл – 5).

1) авыл – шәһәр

2) абый – эне

3) белемле – надан

4) эшләү – ял итү

5) яшүсмер – карт

4. Дополните предложение подходящим по смыслу словом (максимальный балл – 4).

 1) Республикабызның башкаласы  булган Казан − Идел буендагы иң борынгы шәһәрләрнең берсе.

2) Казанны һич тә Сөембикә манарасыннан башка күз алдына китереп булмый.

3) Тирә-якка нур бөркеп торучы бу манара Казанның йөзек кашына һәм тарихи символына әйләнде.

4) Яңа корылмалардан булган Кол Шәриф мәчетен дә озаклап карадык.

5. Переведите предложения (максимальный балл – 14).

1) Һәр иртә без иртәнге ашны бергә ашыйбыз.  

2) Ул хатларны сирәк ала.

3) Мин савыт-саба юам, ә син кибеткә бар.

4) Быел октябрь җылы һәм кояшлы.  

5) Син мәктәпкә берчайчан да соңга калмыйсыңмы?

6) Абый мәктәптән иртә кайтты.

7) Без сиңа бу проектны эшләргә булышырбыз/ярдәм итәрбез.  

6. Предложения разбиты на части. Поставьте слова в правильном порядке и запишите (максимальный балл – 10).

1) Ул беркайчан да мәктәпкә соңга калмый.

2) Гадәттә, көз салкын һәм яңгырлы була.

3) Мәктәп китапханәсендә татар китаплары бик аз.

4) Һәр елны көзен без авылда бәрәңге казыйбыз.

5) Ул бу китапларны җәйге ялларда укыячак.

7. Допишите окончания в предложениях (за каждый верный ответ – 0,5 балла, мак.б. - 6).

1) Хәзер укуны да, тормышны да Интернеттан башка күз алдына китереп тә булмый.

2) Компьтер – хәзер безнең иң якын дустыбыз

3) Дәресләрдә куллану өчен кирәкле материалларны, презентацияләрне мин компьютерда эшлим яки Интернеттан табам.

4) Дусларым, сыйныфташларым белән дә мин күбрәк Интернет аша аралашам.

5) Интернет аша мин Англиядән Эрина исемле кыз белән таныштым. 

8. Переведите рекламные слоганы (максимальный балл – 5).

1) «Аэрофлот очкычлары/самолетлары белән очыгыз»

2) «Без эшлибез, сез ял итәсез»

3) «Киләчәк синнән тора»

4) «Барысы да табыла»

5) «Без бергә көчле – Россия өчен тавыш бирәбез!»

9. Напишите о том, что любит делать ваша семья в выходные (за каждое верное предложение – 3 балла, максимальное количество баллов – 15).

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры олимпиада биремнәре

2024-2025 уку елы, 7 нче сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык)

2024-2025 учебный год, 7 класс

Время выполнения – 120 минут

Максимальный балл – 90

1. Предложения разбиты на части. Поставьте слова в правильном порядке и запишите (максимальный балл – 8):

1) егерме | бар | көзге | каникулларга | көн | кадәр

__________________________________________________________________

2) кытай | торган | университетта | бар | укыта | белгечләр | телен

__________________________________________________________________

3) бар | һәм | балет| ягында | опера | сул һәйкәл |нинди |театрының

__________________________________________________________________

4) бик | торды | абый | тукталышта | басып | Азат |озак

__________________________________________________________________

2. Прочитайте текст, найдите и напишите пропущенное слово, которое подходит к тексту (максимальный балл – 3).

__________шәһәре – Татарстанда иң борынгы шәһәрләрнең берсе. Ул республиканың төньяк-көнчыгышында урнашкан. __________күп кенә күренекле шәхесләр яшәгән. Танылган рус рәссамы И.И.Шишкин монда туган, үзенең иң матур рәсемнәрен монда иҗат иткән. Атаклы рус шагыйрәсе Марина Цветаева шушы шәһәрдә торган. __________ тарих музее, Н.А.Дурова, И.И.Шишкин музейлары эшли.

____________“Шайтан каласы” исемле борынгы Болгар архитектура истәлеге бар. Бу таш манара Алтын Урда заманында корылган.  

О чём этот текст? Җавап ________________

3. Вставьте пропущенные компоненты фразеологизмов (максимальный балл – 8).

1)  ______ чикләвек

2)  _______  кар яугач

3) _______  фил ясау

4) утлы _________ бастыру

5) ике _______ артыннан куу

6) _______ белән кое казу

7) сүзне _______ ташлау

8) стенага _______ ату

4. Напишите советы к представленным ситуациям (максимальный балл – 10)

1) Мин дәрескә соңга калдым.

__________________________________________________________________

2) Мине туган көнгә чакырдылар.

__________________________________________________________________

3) Мин авырып киттем.

__________________________________________________________________

4) Мин китапны югалттым.  

__________________________________________________________________

5) Бүген көн кояшлы.

__________________________________________________________________

5. Переведите предложения (максимальный балл – 12).

1) Он разрешил мне пойти на концерт. 

__________________________________________________________________

2) Выполняйте правила дорожного движения! 

__________________________________________________________________

3) Без тебя в деревню не поедим. __________________________________________________________________

4) Мы ходим пешком, потому что лифт не работает.

__________________________________________________________________

5) Я была на выставке известного художника.

__________________________________________________________________

6) Вчера день был солнечным. __________________________________________________________________

6. Напишите пропущенные антонимы в пословицах (максимальный балл – 10).

1) Күз өчен ________яхшы, авыз өчен __________яхшы.

2) Авызы бер, колак ике, __________ бер, _________ ике.

3) Акылы________ теле _________.

4) ________ сөйлә, _________ тыңла.

5) Кеше ___________ булса кышны тели, _____________җитсә, җәйне тели.

7. Переведите слоганы (максимальный балл – 4).

1) «Заплати налоги и спи спокойно» ___________________________________

2) «Танки грязи не боятся» ___________________________________________

3) «Мы заботимся о вас» ____________________________________________

4) «Мы работаем, вы отдыхаете»____________________________________

8. Допишите окончания в предложениях  (максимальный балл – 10).

1) Татарстан гербындагы канатлы барс нәрсә____  аңлата?

2) Барс – борынгы Болгар дәүләт_______ билгесе.

3) Элек бу җир_______ Барс кабиләләре яшәгән.

4) Халык аны үз әкият__________ канатлы итеп сурәтләгән.

5) Барс ирек____ ярата, читлек____ яши алмый.

9. Переведите, напишите числа словами и составьте предложения. (максимальный балл – 10).

1) 10 часов 15 минут – _____________________________________________

_________________________________________________________________

2) Без 20 минут 10 – _______________________________________________

__________________________________________________________________

3) Половина пятого – _______________________________________________

__________________________________________________________________

4) 15 минут двенацатого – ___________________________________________

__________________________________________________________________

5) 8 вечера – _______________________________________________________

__________________________________________________________________

10. Напишите 5 предложений о любимом блюде своей семьи. (за каждое верное предложение – 3, максимальный балл – 15).

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган мәктәп туры олимпиада биремнәренең җаваплары

2024/2025 уку елы, 7 нчы сыйныф

(Максимальное количество баллов – 90)

1. Предложения разбиты на части. Поставьте слова в правильном порядке и запишите (максимальный балл – 8).

1) Көзге каникулларга кадәр егерме көн бар.

2) Университетта кытай телен укыта торган белгечләр бар.

3) Опера һәм балет театрының сул ягында нинди һәйкәл бар?

4) Азат абый бик озак тукталышта басып торды.

2. Прочитайте текст, найдите и напишите пропущенное слово (максимальный балл – 3).

Алабуга

3. Вставьте пропущенные компоненты фразеологизмов (максимальный балл – 8).

1) каты чикләвек; 2) кызыл кар яугач; 3) чебеннән фил ясау; 4) утлы табага бастыру; 5) ике куян артыннан куу; 6) энә белән кое казу; 7) сүзне җилгә ташлау; 8) стенага борчак ату.

4. Напишите советы к представленным ситуациям (максимальный балл – 10).

1) Мин дәрескә соңга калдым/ Гафу үтен һәм тыныч кына кереп утыр.

2) Мине туган көнгә чакырдылар/ Котлау һәм матур бүләк әзерлә.  

3) Мин авырып киттем. / Өйдә кал һәм әти-әнигә әйт.

4) Мин китапны югалттым. / Әйбәтләп өйдән эзләп кара.

5) Бүген көн кояшлы/ Паркка чык һәм саф һавада йөреп кер.

5. Переведите предложения (максимальный балл – 12).

1) Ул миңа концертка барырга рөхсәт бирде.

2) Юл йөрү кагыйдәләрен үтәгез!

3) Синнән башка авылга кайтмыйбыз.

4) Без җәяү йөрибез, чөнки лифт эшләми.

5) Мин танылган рәссамның күргәзмәсендә булдым.

6) Кичә көн кояшлы иде.

6. Напишите пропущенные антонимы в пословицах (максимальный балл – 10).

1) Күз өчен яз яхшы, авыз өчен көз яхшы.

2) Авызы бер, колак ике, сөйлә бер, тыңла ике.

3) Акылы кысканың теле озын.

4) Аз сөйлә, күп тыңла.

5) Кеше җәй булса кышны тели, кыш җитсә, җәйне тели.

7. Переведите слоганы (за каждый верный ответ по 0,5 балла, максимальный балл – 4).

1) Салымнарны түлә һәм тынычлап йокла

2) Танклар пычрактан курыкмый.

3) Без сезнең турында кайгыртабыз.

4) Без эшлибез, сез ял итәсез.

8. Допишите окончания в предложениях (максимальный балл – 10).

1) Татарстан гербындагы канатлы барс нәрсәне аңлата?

2) Барс – борынгы Болгар дәүләтенең билгесе.

3) Элек бу җирләрдә Барс кабиләләре яшәгән.

4) Халык аны үз әкиятләрендә канатлы итеп сурәтләгән.

5) Барс ирекне ярата, читлектә яши алмый.

9. Переведите и составьте предложения (максимальный балл – 10).

1) Ун сәгать унбиш минут/Унберенче унбиш минут. Хәзер ун сәгать унбиш минут.

2) Ун туларга егерме минут. Ун туларга егерме мин кала килде.

3) Бишенче ярты. Бишенче яртыда башлыйбыз.

4) Унбер тулып унбиш минут/Уникенче унбиш минут. Уникенче унбиш минутка кадәр көттек.

5) Кичке сигез. Концерт кичке сигездә.

10. Напишите 5 предложений о любимым блюде своей семьи. (за каждое верное предложение – 3, максимальный балл – 15).

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры олимпиада биремнәре

2024-2025 уку елы, 8 нче сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык).

2024-2025 учебный год, 8 класс

Максималь балл – 117

Время выполнения – 120  минут

1. Озаглавьте картину. Составьте 5 вопросительных предложений по картине. (12 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Допишите пропущенные слова. (20 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

1. _______________– берлек санда, гаиләләр – күплек санда.

2. Сишәмбе – икенче, пәнҗешәмбе  – ___________________.

3. Волга – Идел, _______________– Нократ.

4. Салкын – кыш, ___________________ - җәй.

5. Каен – яфраклы, чыршы – _____________________.

6. Лимон – _________________, шикәр – баллы.

7. Сыер – бозау, _____________ – колын.

8.  Рус теле – флектив, татар теле – __________________.

9. _____________________ – җырладык,  алар – җырладылар.

10. Җырлый – фигыль, җырчы –___________________.

3. Прочитайте текст,  по содержанию текста в таблице ставьте “+” или  “-”. (9 баллов)

Моя мама – артистка. Она не только работает в театре, но и выступает по радио и телевизору. Однажды её театр был в Иркутске. Каждый день мама участвовала в концерте или была занята в театре. Она очень устала, и папа сказал, что ей нужно отдохнуть. Он купил ей путёвку в дом отдыха на юг. Она отдыхала на юге месяц. Папа и я жили в Москве одни. Папа покупал в магазине мясо, хлеб, овощи и готовил обед. Я помогал ему. Вечером я готовил уроки, потом мы смотрели телевизор или играли в шахматы.  Мы ходили на стадион и с удовольствием смотрели футбол. Папа любит футбол, и я тоже люблю, а мама не любит. Когда мама была дома, мы смотрели футбол только по телевизору.

«Завтра приедет мама», – сказал мне папа. Мы приготовили вкусный обед, купили цветы. И вот мама приехала. Мама была очень рада, и мы тоже были очень рады.

4. Допишите окончания слов в предложениях. (12 баллов)

5. Используя содержание текста 3-го задания, составьте диалог из 12 реплик. (24 балла, по 2 балла за каждую правильную реплику)

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6. Из слов составьте предложения и запишите в таблицу. (10 баллов)          

1) малай, икенче, чыкты,  белән, ягына,  эте, урамның  

2) кирәк, ял,  тырышып, өчен, итәр, яхшы, эшләргә.

 3) урын, кеше, хатын-кызларга, тиеш, өлкәннәргә, егет, бирергә, тиеш.

4) без, җыярга, бик, урманда, яратыбыз, җиләк.

 5) әнисе, чәчәк, Гүзәлнең, кайтты, беркөнне, тотып, матур.

7. Составьте мини-диалоги, с использованием языкового этикета.  (10 баллов).

8. Напишите краткое сообщение о профессии мамы или папы. (10 предложений - 20 баллов)

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры олимпиада биремнәре ачкычы

2024-2025 уку елы, 8 нче сыйныф

Максималь балл – 117

1. Озаглавьте картину. Составьте 5 вопросительных предложений  по картине. (12 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

Актив гаилә.

Бу гаиләдә ничә кеше?

Бу гаилә ял вакытын ничек үткәрә?

Капканы кем саклый?

Фотода нинди ел фасылы?

Әби ничек киенгән?

2. Допишите пропущенные слова. (20 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

1. Гаилә – берлек санда, гаиләләр – күплек санда.

2. Сишәмбе – икенче, пәнҗешәмбе  – дүртенче.

3. Волга – Идел, Кама – Нократ.

4. Салкын – кыш, эссе - җәй.

5. Каен – яфраклы, чыршы – ылыслы.

6. Лимон – әче, шикәр – баллы.

7. Сыер – бозау, ат – колын.

8.  Рус теле – флектив, татар теле – агглютинатив .

9. Без – җырладык,  алар – җырладылар.

10. Җырлый

 – фигыль, җырчы – исем.

3. Прочитайте текст,  по содержанию текста в таблице ставьте “+” или  “-”. (9 баллов)

4. Допишите окончания слов в предложениях. (12 баллов)

5. Используя содержание текста 3-го задания, составьте диалог из 12 реплик. (24 балла, по 2 балла за каждую правильную реплику)

- Синең әниең артисткамы?

- Әйе, минем әни артистка. Ул театрда уйный, радио һәм телевизордан да чыгыш ясый.

- Әниең гастрольләргә йөриме?

- Әйе, ул театр белән Иркутскида булды.

- Әниең өйдә булмаганда, син кем белән яшисең?

- Әни эштә яки ялда булганда мин әти белән торам.

- Сез нәрсәләр эшлисез.

Әти аш пешерә. Мин дәресләр әзерлим.

• Ничек ял итәсез?
• Шахмат уйныйбыз, футбол карыйбыз.
• Футболны барыгыз да яратасызмы?
• Футболны әти белән икебез яратабыз, әни яратмый.

6. Из слов составьте предложения и запишите в таблицу. (10 баллов)          

7. Составьте мини-диалоги, с использованием языкового этикета.  (10 балов).  (10 балов)

8. Напишите краткое сообщение о профессии мамы или папы. (10 предложений - 20 баллов)

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры олимпиада биремнәре

2024-2025 уку елы, 9 нчы сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке

(для изучающих татарский язык).

2024-2025 учебный год, 9 класс

Максималь балл – 116

Время выполнения – 150  минут

1. Озаглавьте картину. Составьте 5 словосочетаний по картине. (12 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

____________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Составьте предложения со словосочетаниями: алтын басу, алтын куллы, алтын сүз, алтын нур, алтын медаль. (10 баллов, по 2 балла за каждое правильное предложение)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Задания по тексту.

1) Кайбер кешеләр беркайчан да спорт белән шөгыльләнмиләр. 2) Кеше организмы өчен зыянлы әйберләр кулланучылар да күп. 3) Кайберәүләр күп ашыйлар. 4) Андый кешеләр еш авырыйлар.

5) Без гаиләбез белән спорт яратабыз һәм ... . 6) Минем әтием белән энем һәр көнне 5 чакрым араны йөгерәләр. 7) Аларның сәламәтлекләре нык. 8) Минем әтием спиртлы эчемлекләр эчми, тәмәке тартмый, шуңа күрә ... . 9) Мин әнием белән ял көннәрендә аэробикага йөрим. 10) Һәр көнне иртән җиләк -җимеш ашыйбыз, чөнки … . 11) Мин шикәр ашамыйм, чөнки … .

 12) Мин... энем йөзәргә ярата, велосипед... йөри. 13) Йөзү умырткалык... файда.... 14) Велосипед... йөрү мускуллар... ныгыта. 15) Энем йога белән дә кызыксын.... 16) Йога дөрес сулыш алырга өйрәтә, нерв системасы... тынычландыр....

Для похудения полезно бегать. Бег положительно влияет и на сердечную деятельность, и на органы дыхания. Мне очень нравится теннис. От него огромная польза для ног и рук.

А) Озаглавьте текст. Разделите текст на  микротемы (составьте план). (8 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Б) Запишите антонимы выделенных слов в первом абзаце. (8 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

__________________________________________________________________

В) Дополните предложения №№ 5, 8, 10, 11 так, чтобы совпадали со смыслом текста. (8 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ) 

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Г) Допишите недостающиеся окончания слов предложений №№ 12, 13, 14, 15, 16. (18 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

Д) Переведите четвертый абзац. (10 баллов, по 2 балла за каждое правильное предложение)

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Е) Используя содержание такста, составьте диалог из 14 реплик. (28 баллов, по 2 балла за каждую правильную реплику)

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Ж) Продолжите текст и напишите сообщение о правильном режиме сна (7 предложений). (14 баллов, по 2 балла за каждое правильное предложение)

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган

мәктәп туры олимпиада биремнәре ачкычы

2024-2025 уку елы, 9 нчы сыйныф

Максималь балл – 116

1. Озаглавьте картину. Составьте 5 словосочетаний по картине. (12 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

Беренче мәхәббәт.

Яхшы кәеф, алтын көз, күңелле очрашу, бәхетле мизгел, кояшлы көн.

2. Составьте предложения со словосочетаниями: алтын басу, алтын куллы, алтын сүз, алтын нур, алтын медаль. (10 баллов, по 2 балла за каждое правильное предложение)

Безнең алда алтын басу җәелеп ята.

Алтын куллы кешеләр хәзер алтын бәясенә тора.

Әйткән сүз – көмеш, әйтмәгәне – алтын сүз.

Кояш алтын нурлары белән битне иркәли.

Ярышта җиңүчегә алтын медаль тапшырдылар.

3. Задания по тексту.

А) Озаглавьте текст. Разделите текст на  микротемы (составьте план). (8 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

Сәламәт тәндә - сәламәт акыл.

1.Сәламәтлекне сакламаучылар да була.

2. Безнең гаилә спорт ярата.

3. Энем велосипедта йөрергә ярата.

4. Йөгерү, теннис уйнау бик файдалы.

Б) Запишите антонимы выделенных слов в первом абзаце. (8 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

Һәрвакыт, файдалы, аз, сирәк.

В) Дополните предложения №№ 5, 8, 10, 11 так, чтобы совпадали со смыслом текста. (8 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ) 

Без гаиләбез белән спорт яратабыз һәм көн саен шөгыльләнәбез.

Минем әтием спиртлы эчемлекләр эчми, тәмәке тартмый, шуңа күрә үзен бик яхшы хис итә.

Һәр көнне иртән җиләк -җимеш ашыйбыз, чөнки алар витаминга бай һәм көч бирә.

Мин шикәр ашамыйм, чөнки ул сәламәтлеккә зыянлы.

Г) Допишите недостающиеся окончания слов предложений №№ 12, 13, 14, 15, 16. (18 баллов, по 2 балла за каждый правильный ответ)

12) Минем энем йөзәргә ярата, велосипедта йөри. 13) Йөзү умырткалыкка файдалы. 14) Велосипедта йөрү мускулларны ныгыта. 15) Энем йога белән дә кызыксына. 16) Йога дөрес сулыш алырга өйрәтә, нерв системасын тынычландыра.

Д) Переведите четвертый абзац. (10 баллов, по 2 балла за каждое правильно переведенное предложение)

Ябыгу өчен йөгерү файдалы. Ул йөрәк эшчәнлегенә дә, сулыш алу органнарына да уңай йогынты ясый. Миңа теннис бик ошый. Аның аяклар һәм куллар өчен файдасы бик зур.

Е) Используя содержание такста, составьте диалог из 14 реплик. (28 баллов, по 2 балла за каждую правильную реплику)

- Дустым, ни өчен кайбер кешеләр спорт белән шөгыльләнмиләр?

- Чөнки алар спортның файдасын аңламыйлар.

- Нинди кешеләр еш авырыйлар?

- Спорт белән шөгыльләнмәүче, зыянлы матдәләр кулланучы, күп ашаучы кешеләр еш авырый.

- Дустым, ә синең гаиләдә спорт белән шөгыльләнүче кешеләр бармы?

- Әйе, без гаиләбез белән спорт яратабыз. Һ.б.

Ж) Продолжите текст и напишите сообщение о правильном режиме сна (7 предложений). (14 баллов, по 2 балла за каждое правильное предложение)

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган мәктәп туры олимпиада биремнәре

2024-2025 уку елы, 10 нчы сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке (для изучающих татарский язык)

2024-2025 учебный год, 10  класс

Максимальный балл –110

Время выполнения – 150 минут

1. Озаглавьте картину (4 б.), обоснуйте и напишите, почему так назвали в 3-5 предложениях(по 2 б. = 10 б.), составьте 5 словосочетаний по картине ( по 1б.=10 б.), макс.б. – 24 б.

2. Расскрой  скобки, поставь  слова в нужные формы ( по 1 б.,макс.б. – 9).

1. Муса Җәлил биш (ел) якын (гомер) Казанда уздырган.
2. (Дус)  авырлык килсә, (ул) ярдәм итәргә тырыш.
3. (Чәчәкләр) иртәнге (сәгать) өзеп алу мөһим, чөнки алар (яхшы) саклана.
4. Шимбә (көн) алар  Боз (сарай) бармакчы булалар.

3. Прочитайте загадки, отгадайте и напишите ответ (по 2 б., макс.б. -6)

1). Тәрәзәне какмый,

      Ачмый, ватмый,

       Пыяла аша өйгә керә.

  2). Үзе йөри, үзе исә

       Бер урында тик тора.

       Үзе һаман алга бара,

        Безне дә ашыктыра.

   3) Кызыл эчле яшел өй,

       Тәрәзәсез, ишексез.

       Авыз итеп карасаң –

       Балдан татлы, һичшиксез!

4. Найди и напиши синонимы прилагательных (по 2 б., макс. б. -10)

атаклы , ... ;

чибәр , ...;

тату, ... ;

әйбәт, ... ;

таза, ... .

5. Образуй с помощью аффиксов новые слова (макс. б. -5).

Юл + ... = ...,

6. Составь предложения (по 2 б., макс.б. – 8)

1. Тәмамлагач, табиб, мин, булырга, мәктәпне, телим.
2. Борынгы, асылташлар, ышанганнар, көченә, кешеләр.
3. Укучылар, өчен, кыш көне, җимлек, куйдылар, кошлар, ясап.
4. Көнне, була, сәгатьтә, кичә, залында, сишәмбе, актлар, унсигез, әдәби.

7. Напиши продолжение предложения (макс.б. – 10).

1. Авыр булса,  син ... .
2. Дустым белән очрашканчы, мин ... .
3. Дәресләр бетсә  дә ... .
4. Кышкы каникуллар башлану белән,  ... .
5. Сабан туенда иң зур бүләкне ... .

8. Напиши эквивалент выражений в татарском языке (по 2 б., макс. б. -12).

Приятного чаепития!

Конечно, я верю.

Вы в конкретном случае не правы.

Я  Вам бесконечно благодарна!

Примите искренние пожелания.

Я выполню Вашу просьбу, даже не сомневайтесь.

9. Найди продолжение пословицы (макс. б. - 2).

Ахмак дустың  булганчы, ... .

1. үзең акыллы бул
2. акыллы дошманың булсын
3. дуслар кирәк түгел

10.  Прочитайте текст и выполните задания.

   Кулыма икмәк алганда, еш кына сугыш еллары исемә төшә.

    Мин 1945 нче елның август башларында  күргән бер күренешне оныта алмыйм. Без, бер группа солдат һәм сержантлар, туган илгә кайтып бара идек. Һәркайда җимереклек. Авылларның исемнәре топографик картада гына калган.

    Шулай кайта торгач, безнең эшелон кечкенә генә станциягә килеп туктады. Төшәргә команда булмаганга күрә, без ачык ишектән генә тирә-якны күзәтәбез. Шулвакыт безнең вагон янына 7-8 яшьләрдәге бик ябык малай килеп басты. Без бер сүз әйтмичә генә малайны күзәтәбез. Аның көчсез тавыш белән “ Абыйлар, ипиегез юкмы, ипи бирегезче”, - дип соравыннан без югалып калдык.

    Малай без биргән икмәкне ничек алуын мин беркайчан да оныта алмадым.  Табынга утырган саен, икмәк сораган малай искә төшә. Менә бит ул каһәр суккан сугыш!...

10.1. Напиши ответы на вопросы (по 3 б., макс. б.- 12 )

    1) Ни өчен авылларның исемнәре топографик картада гына калган?

    2) Вакыйга сугышның кайсы өлешен сурәтли?

    3) Малайга солдатларның мөнәсәбәте нинди?

    4) Аның тавышы ни өчен көчсез?

10.2.  Напиши небольшой рассказ (по 2 б., макс. б. -12).

Ни өчен автор сугышны каһәр суккан, ди, аның рус телендәге эквивалентын бир. Сугышка мөнәсәбәтеңне белдереп, 4-6 җөмләдән торган  хикәя яз

       Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган мәктәп туры олимпиада биремнәренең җаваплары

2024-2025 уку елы, 10 нчы сыйныф

                                                                                       Максималь балл –110

1. Кайгыртучанлык. Олы җанлылык. Шәфкатьлелек.  (4 б.)

             Мин бу рәсемне шәфкатьлелек дип атыйм. Песи балалары ялгыз калганнар. Алар ярдәмгә мохтаҗ.  Малай ярдәмчесез калган песи балаларына кайгыртучанлык күрсәтә....(10 б.)

             Олы җанлылык, йомшак күңелле, җылы карашлы, нәни дуслар, яхшы эшләр (10б.)

                                                                                   (Макс. б. -24)

2. Расскрой  скобки, поставь  слова в нужные формы ( по 1 б.,макс.б. – 9).

1. Муса Җәлил биш елГА  якын  гомерЕН  Казанда уздырган.
2. ДусТЫҢА  авырлык килсә, АҢА ярдәм итәргә тырыш.
3. ЧәчәкләрНЕ  иртәнге  сәгатьТӘ өзеп алу мөһим, чөнки алар яхшыРАК саклана.
4. Шимбә көнНЕ алар  Боз сараЕНА  бармакчы булалар.

3. Прочитайте загадки, отгадайте и напишите ответ (по 2 б., макс.б. -6)

  1). Кояш

  2). Сәгать

   3) Карбыз

    4. Найди и напиши синонимы прилагательных (по 2 б., макс. б. -10)

атаклы , ТАНЫЛГАН, БИЛГЕЛЕ, КҮРЕНЕКЛЕ;

чибәр , МАТУР, ГҮЗӘЛ;

тату, БЕРДӘМ, ДУС ;

әйбәт, ЯХШЫ ;

таза, СӘЛАМӘТ, САУ .

5. Образуй с помощью аффиксов новые слова (макс. б. -5).

Юл + ЧЫ , +ДАШ,  +ЛАМА, +ЛЫ,+СЫЗ, +ЛЫК

6. Составь предложения (по 2 б., макс.б. – 8)

1. Мәктәпне тәмамлагач, мин табиб  булыргателим.
2. Борынгы кешеләр  асылташлар көченә ышанганнар.
3. Укучылар кыш көне кошлар өчен  җимлек ясап куйдылар.
4. Сишәмбе көннеунсигез сәгатьтәактлар залында әдәби   кичә  була.

7. Напиши продолжение предложения (по 2 б., макс.б. – 10).

1. Авыр булса,  син  ярдәм сора.
2. Дустым белән очрашканчы, мин  аңа ничек ярдәм итеп була икәнен яхшылап уйладым.
3. Дәресләр бетсә  дә  мин өйгә кайтып китергә ашыкмадым .
4. Кышкы каникуллар башлану белән, мин авылга дәүәни белән дәү әти янына кайтып киттем
5. Сабан туенда иң зур бүләкне  көрәштә җиңүчегә тапшыралар.

8. Напишите эквиваленты выражений в татарском языке  (по 2 б., макс. б. -12).

Чәегез тәмле булсын!

Билгеле, мин ышанам.

Бу очракта Сез хаклы түгел.

Мин Сезгә чиксез рәхмәтлемен!

Ихлас теләкләремне кабул итегез.

Бер дә шикләнмәгез, мин Сезнең үтенечегезне үтәрмен.

9. Найдите продолжение пословицы (макс. б. - 2).

Ахмак дустың  булганчы, ... .

а) үзең акыллы бул

ә) акыллы дошманың булсын

б)дуслар кирәк түгел

10.  Прочитайте текст и выполните задания.

   Кулыма икмәк алганда, еш кына сугыш еллары исемә төшә.

    Мин 1945 нче елның август башларында  күргән бер күренешне оныта алмыйм. Без, бер группа солдат һәм сержантлар, туган илгә кайтып бара идек. Һәркайда җимереклек. Авылларның исемнәре топографик картада гына калган.

    Шулай кайта торгач, безнең эшелон кечкенә генә станциягә килеп туктады. Төшәргә команда булмаганга күрә, без ачык ишектән генә тирә-якны күзәтәбез. Шулвакыт безнең вагон янына 7-8 яшьләрдәге бик ябык малай килеп басты. Без бер сүз әйтмичә генә малайны күзәтәбез. Аның көчсез тавыш белән “ Абыйлар, ипиегез юкмы, ипи бирегезче”, - дип соравыннан без югалып калдык.

    Малай без биргән икмәкне ничек алуын мин беркайчан да оныта алмадым.  Табынга утырган саен, икмәк сораган малай искә төшә. Менә бит ул каһәр суккан сугыш!...

10.1. Напишите ответы на вопросы (по 3 б., макс. б.- 12 )

    1) Ни өчен авылларның исемнәре топографик картада гына калган?

    2) Вакыйга сугышның кайсы өлешен сурәтли?

    3) Малайга солдатларның мөнәсәбәте нинди?

    4) Аның тавышы ни өчен көчсез?

10.2.  Напишите небольшой рассказ - 4-6 пр. (по 2 б., макс. б. -12)

Ни өчен автор сугышны каһәр суккан , ди, аның рус телендәге эквивалентын бир. Сугышка мөнәсәбәтеңне белдереп, 4-6 җөмләдән торган  хикәя яз

Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган мәктәп туры олимпиада биремнәре 2024-2025 уку елы, 11 нче сыйныф

Олимпиадные задания школьного тура по татарскому языку для общеобразовательных организаций с обучением на русском языке (для изучающих татарский язык)

2024-2025 учебный год, 11  класс

Максимальный балл –118

Время выполнения – 150 минут

1. Озаглавьте картину (4 б.), обоснуйте и напишите почему так назвали в 3-5 предложениях (по 2 б. = 10 б.), составьте 5 словосочетаний по картине ( по 1б.=10 б.), макс.б. – 24 б.

2. Прочитайте загадки, отгадайте и напишите ответ (по 2 б., макс.б. -6)

1. Ансыз яңгыр ява алмый,

     Алсу таң да ата алмый.

     Нинди зур хәреф булса да,

     Сүз башында язылмый.

__________________________________________

2. Тукайга да, Җәлилгә дә

     Сәйдәшкә дә куйганнар.

      Нәрсә соң ул туганнар?

________________________________________

3. Берсе аның калынайта,

      Икенчесе нечкәртә.

      Калынлыкны, нечкәлекне

      Адым саен искәртә.

_______________________________________

3. Допишите пословицы (по 2 б., макс.б.- 12)

Йомырка тавыкны ..._____________________

Киңәшле эш...___________________________

Акча бакчада ...__________________________

Оясыз сандугач ...________________________

Былтыр кысканга быел ...__________________

Кыш китми, яз ...________________________

4. Допишите  глаголы по 1 б.,  макс. б. -6) .

Тарак белән  __________________ .

 Кашык белән ________________   .

 Үлчәү белән  _________________ .

Туп белән  ___________________.  

Йозак белән _________________  .

 Баш белән __________________ .

5. Найдите антонимы слов, составьте с этими парами предложения (по 2 б., макс. б. – 12)

       дус -                                       шатлана –

       җир -                                      чишенә –

       тау -                                       егыла –

6.  Расскрой скобки, ставь слова в нужной форме (по 1 б. = 8 б.)

1) Әдәбият (дәрес) укучылар танылган татар (шагыйрь) Равил Фәйзуллин (иҗат) белән таныштылар.

2) Татарстандагы Ык (елга) озынлыгы 500 (километр) артык.

3) Татарстанның Дәүләт ( герб ) канатлы Ак барс сурәтләнгән.

4) ( Австралия) татарлар 19 нчы гасыр (ахыры) килә башлаганнар

7. Прочитайте текст и выполните задания.

Икмәк –  әни исеме кебек үк    ....     сүз. Күпме шигырь, күпме роман язылган икмәк турында! Шулай да мин  үземнең сүзләремне  “Без икмәкне ихтирам итә беләбезме?” дип башларга телим.

Беркөнне  бер танышым  белән  иртәнге  тыныч,   ...   вакытта Аккош күле  янындагы    ...       алан аша сузылган сукмак буйлап сөйләшә-сөйләшә кайтып килә идек. Менә шушы карап туймаслык   ...   аланда,      ...      чәчәкләр үскән палас өстендә ертылып ташланган газета кисәкләре,  ...    консерв  савытлары, шешә ватыклары күреп сәерсенеп калдык. Хәтта бер агач төбендә бербөтен икмәк аунап ята иде.

Үзебез дә сизмәстән шул икмәккә карап тукталдык та телсез калган кебек  булдык. Шулай рәхимсез ташланып  калдырылган  ...  икмәк өчен безгә  бик  уңайсыз  булып  тоелды. Дөресен әйткәндә, без оялдык. Кемнеңдер бу мәрхәмәтсезлеге өчен без дә җаваплы идек шикелле.

Бу икмәкне кем ташлаган? Ул ...  бәндәнең исеме ничек? Ул икмәкнең нәрсә икәнлеген, кайда һәм ничек үскәнлеген беләме икән?

Юктыр. Әгәр ул икмәк үскән җирләргә яңгыр гына түгел, бәлки игенченең  маңгай  тирләре тамганны белсә, иген үскән җир туфрагында кояш җылысы гына түгел, хезмәт кешесенең күңел җылысы да калганлыгын белсә, болай эшләмәс иде. Урамнарда, паркларда, вокзал буйларында аунап яткан икмәк телемнәре булмас иде. Аңа намусы ... эш эшләргә рөхсәт итмәс иде.  Ул беркайда да язылмаган законны белер иде. Бу закон  икмәккә  ихтирам, кешегә мәхәббәт турында. Аны үтәү – һәркемнең ... бурычы.  (Н.Дәүли буенча)                                                                                                                                                                    

7.1. Напишите ответы на вопросы (по 3 б., макс. б.- 9 )

1. Бу вакыйга кайда һәм кайчан була?
2. Хикәядә нинди контраст күренеш чагылдырыла?  
3. Хикәянең геройлары ни өчен телсез калган кебек булалар?  

      7.2 .Запишите   пропущенные прилагательные  ( по 2 б.,  макс. б.- 20 ).

     7. 3.   Напиши синонимы выделенных слов (по 2 б. , макс. б.- 12 б.).

      7.4.  Напиши основные темы (проблемы) текста (по 3 б., макс. б.-  9 б.).

      Рус телендә урта гомуми белем бирү мәктәбенең рус төркемендә укучылар өчен татар теленнән үткәрелә торган мәктәп туры олимпиада биремнәренең җаваплары        

                                   2024-2025 уку елы, 11 нче сыйныф

                                                                                       Максимальный балл –118б.

1. Озаглавьте картину (4 б.), обоснуйте и напишите  почему так назвали в 3-5 предложениях (по 2 б. = 10 б.)  Составьте 5 словосочетаний по картине ( по 1б.=10 б.), макс.б. – 24 б.

Мәхәббәт. Җылылык. .... Рәсемдә оныгы белән аның әбисе арасындагы матур, җылы мөнәсәбәтләр чагылыш тапкан. Бу мөнәсәбәтләрнең матурлыгын оныгы кулындагы чәчәкләр тирәнәйтә....

Күңел җылылыгы, буыннар бәйләнеше, хисләрнең ихласлылыгы, чәчәк бәйләме, онык һәм әби мөнәсәбәтләре.

2. Прочитайте загадки, отгадайте и напишите ответ (по 2 б., макс.б. -6)

1)Ансыз яңгыр ява алмый,

     Алсу таң да ата алмый.

     Нинди зур хәреф булса да,

     Сүз башында язылмый.

__Ң хәрефе________________________________________

2. Тукайга да, Җәлилгә дә

     Сәйдәшкә дә куйганнар.

      Нәрсә соң ул туганнар?

_Һәйкәл _______________________________________

3. Берсе аның калынайта,

      Икенчесе нечкәртә.

      Калынлыкны, нечкәлекне

      Адым саен искәртә.

__Ъ  һәм Ь_билгеләре___________________________________

3. Допишите пословицы (по 2 б., макс.б.- 12)

Йомырка тавыкны ... өйрәтми_____________________

Киңәшле эш..._таркалмый________________________

Акча бакчада ... үсми__________________________

Оясыз сандугач ... сайрамый________________________

Былтыр кысканга быел ... кычкырмыйлар__________________

Кыш китми, яз ..._килми_______________________

4. Допишите  глаголы (по 1 б.,  макс. б. -6) .

Тарак белән  ____ чәч тарыйлар ______________ .

 Кашык белән __ашыйлар______________   .

 Үлчәү белән  __үлчиләр_______________ .

Туп белән  __уйныйлар_________________.  

Йозак белән _ биклиләр________________  .

 Баш белән __уйлыйлар________________ .

5. Найдите антонимы слов, составьте с этими парами предложения (по 2 б., макс. б. – 12)

       дус -  ДОШМАН                           шатлана –КАЙГЫРА

       җир -  КҮК                                    чишенә – КИЕНӘ

       тау - ЧОКЫР                                 егыла – ТОРА

6.  Расскрой скобки, ставь слова в нужной форме (по 1 б. = 8 б.)

1) Әдәбият (дәрес) укучылар танылган татар (шагыйрь) Равил Фәйзуллин (иҗат) белән таныштылар.

2) Татарстандагы Ык (елга) озынлыгы 500 (километр) артык.

3) Татарстанның Дәүләт ( герб ) канатлы Ак барс сурәтләнгән.

4) ( Австралия) татарлар 19 нчы гасыр (ахыры) килә башлаганнар.

7. Прочитайте текст и выполните  задания.

Икмәк –  әни исеме кебек үк    ....     сүз. Күпме шигырь, күпме роман язылган икмәк турында! Шулай да мин  үземнең сүзләремне  “Без икмәкне ихтирам итә беләбезме?”  дип башларга телим.

Беркөнне  бер танышым  белән  иртәнге  тыныч,   ...   вакытта Аккош күле  янындагы    ...       алан аша сузылган сукмак буйлап сөйләшә-сөйләшә кайтып килә идек. Менә шушы карап туймаслык   ...   аланда,      ...      чәчәкләр үскән палас өстендә ертылып ташланган газета кисәкләре,  ...    консерв  савытлары, шешә ватыклары күреп сәерсенеп калдык. Хәтта бер агач төбендә бербөтен икмәк аунап ята иде.

Үзебез дә сизмәстән шул икмәккә карап тукталдык та телсез калган кебек  булдык. Шулай рәхимсез ташланып  калдырылган  ...  икмәк өчен безгә  бик  уңайсыз  булып  тоелды. Дөресен әйткәндә, без оялдык. Кемнеңдер бу мәрхәмәтсезлеге өчен без дә җаваплы идек шикелле.

Бу икмәкне кем ташлаган? Ул ...  бәндәнең исеме ничек? Ул икмәкнең нәрсә икәнлеген, кайда һәм ничек үскәнлеген беләме икән?

Юктыр. Әгәр ул икмәк үскән җирләргә яңгыр гына түгел, бәлки игенченең  маңгай  тирләре тамганны белсә, иген үскән җир туфрагында кояш җылысы гына түгел, хезмәт кешесенең күңел җылысы да калганлыгын белсә, болай эшләмәс иде. Урамнарда, паркларда, вокзал буйларында аунап яткан икмәк телемнәре булмас иде. Аңа намусы ... эш эшләргә рөхсәт итмәс иде.  Ул беркайда да язылмаган законны белер иде. Бу закон  икмәккә  ихтирам, кешегә мәхәббәт турында. Аны үтәү – һәркемнең ... бурычы.  (Н.Дәүли буенча)                                                                                                                                                                      

7.1. Напишите ответы на вопросы (по 3 б., макс. б.- 9 )

1) Бу вакыйга кайда һәм кайчан була?

- Вакыйга Аккош күлендә җәй көне була.

2. Хикәядә нинди контраст күренеш чагылдырыла?

• Матур табигать һәм тәрбиясезлек (мәрхәмәтсезлек).

3. Хикәянең геройлары ни өчен телсез калган кебек булалар?

         - Чөнки кемнәрдер изге икмәкне ташлап калдырганнар.  

      7.2 .Запишите пропущенные прилагательные  ( по 2 б.,  макс. б.- 20 ).

     7. 3.   Напиши синонимы выделенных слов (по 2 б. = 12 б)

Икмәк –  әни исеме кебек үк   КАДЕРЛЕ  сүз. Күпме шигырь, күпме роман язылган икмәк турында! Шулай да мин  үземнең сүзләремне  “Без икмәкне ихтирам – (хөрмәт) итә беләбезме?” дип башларга телим.

Беркөнне  бер танышым  белән  иртәнге  тыныч, МАТУР  вакытта Аккош күле  янындагы ЯШЕЛ  алан аша сузылган сукмак буйлап сөйләшә-сөйләшә кайтып килә идек. Менә шушы карап туймаслык ГҮЗӘЛ аланда,  ТӨРЛЕ-ТӨРЛЕ  чәчәкләр үскән палас өстендә ертылып ташланган газета кисәкләре,  БУШ консерв  савытлары, шешә ватыклары күреп сәерсенеп калдык. Хәтта бер агач төбендә бербөтен икмәк аунап ята иде.

Үзебез дә сизмәстән шул икмәккә карап тукталдык та телсез (сүзсез) калган кебек  булдык. Шулай рәхимсез ташланып  калдырылган ИЗГЕ икмәк өчен безгә  бик  уңайсыз  булып тоелды (сизелде). Дөресен әйткәндә, без оялдык. Кемнеңдер бу мәрхәмәтсезлеге (рәхимсезлеге//шәфкатьсезлеге)  өчен  без  дә  җаваплы идек  шикелле.

Бу икмәкне кем ташлаган? Ул РӘХИМСЕЗ бәндәнең (кешенең//адәмнең) исеме ничек? Ул икмәкнең нәрсә икәнлеген, кайда һәм ничек үскәнлеген беләме икән?

Юктыр. Әгәр ул икмәк үскән җирләргә яңгыр гына түгел, бәлки игенченең  маңгай  тирләре тамганны белсә, иген үскән җир туфрагында кояш җылысы гына түгел, хезмәт кешесенең күңел җылысы да калганлыгын белсә, болай эшләмәс иде. Урамнарда, паркларда, вокзал буйларында аунап яткан икмәк (ипи) телемнәре булмас иде. Аңа намусы МОНДЫЙ эш эшләргә рөхсәт итмәс иде.  Ул беркайда да язылмаган законны белер иде. Бу закон  икмәккә  ихтирам, кешегә мәхәббәт турында. Аны үтәү – һәркемнең ИЗГЕ бурычы.

      7.4.  Напиши основные темы (проблемы) текста. (по 3 б = 9 б.)

       А) Табигатьне саклау.

       Б) Икмәк  кадере.

       В) Язылмаган законны үтәү.