Творческие работы учащихся

МОУ «Гурульбинская средняя общеобразовательная школа»

671055, РБ, Иволгинский район, с. Гурульба, ул. Луговая, 26 «а», тел. 8(30140)28146

e-mail: gurulbasosh@mail.ru www. gurulba.burnet.ru

Наруулга.

Эхэ байгаалияя гамная!

Тариhанаа хадаха,

Манаhанаа бариха…

Оньhон үгэ.

    Манай нютагууд ан гүрөөлөөр баян. Хэдэн зуун жэлнүүдэй хугасаа соо табан хушуу малаа үдхэхынгээ хажуугаар, ан агнажа, арhа, мяха, эбэр болон эмдэ орохо зүйлнүүдые олзолдог бэлэй. Ан арьяатанаа, жэгүүртэ шубуудаа хайрлан хамгаалжа, зүбөөр ажаглан хэрэглэдэг, үдхэдэг, хойто үедөө үлөөхые оролдодог байгаа.

   Эртэ сагай ойн арадуудай, буряадуудай гол ажалынь агнуури байhан. Талада байдаг малша улад тарбага агнадаг hэн. Ехэ гол нуур шадарай зон загаhа баридаг бэлэй. Саг сагтаа шубуу шонхоршье олзолдог байгаа. Тиигээд загаhашалха, шубуушалха, тарбагашалха, үнэгэшэлхэ, гүрөөhэшэлхэ гэхэ мэтээр тусхай зорижо гарадаг байгаа. Ганса нэгээр агнуушалхада эсэбэритэй, хүшэр байхадань, хоёр гурбаар таража агнадаг байhан.

    Минии хүгшэн аба намда нэгэтэ хөөрөө hэн: «Ангууша хүн хууляар табигдаhан ан агнаха дүримүүдые зааханааршье хазагайруулха ёhогүй юм. Амитанай үhэ нооhоо хүсөөгүй үедэ, хабар, зун, үбэл таргалаа хүшэлөөгүй үедэ агнадаггүй hэн. Ан амитанай хээлитэй ябаха үедэ, нялха түлөө дахуулжа, хүхүүлжэ, тэнжээжэ байха үедэ агнахагүй. Ан амитадай хоморжоод, үсөөрөөд байхада, шэнэ уулзалга ангуудай үдэжэ нютагжажа байхада үргөөжэ, айлгажа болохогүй. Эшээлдэг амитадые эшээндэнь, hүрэг амитадые hүрэгөөрнь агнахые хориглодог. Ан амитаниие агнахадаа, таршалгаажа зобоохо, дутуу буудажа шархатуулхые ехэ сээрлэдэг. Ан амитанай нүхэ, шубуунай уурхай эбдэжэ болохогүй. Харин хорото мэрэгшэдые усадхадаг. Шубуудай үндэгэ нособол, эхэнь үндэгөө голоод, дэгжээхэеэ болидог. Агнажа эхилхэдээ, ан гүрөөлэй дохолон, хүгшэнииень шэлэжэ түрүүн алаха ёhотой. Олзолhоноо гансаараа абадаггүй, хотон айлаараа тэгшэ хубаадаг. Саhа шуурган, хии hалхи, ган гасуур, аадар мүндэр мэтэ байгаалиин аюул, гал түймэртэ нэрбэгдэhэн, уhа шабарта шэнгэжэ бэеэ абарха, аршалха шадалгүй болоhон амитадые агнахагүйhөө гадна, туhалха, хохидолhоонь гаргахые оролдохо ёhотой»…

    Минии hанахада, энэнь тон зүб гээшэ. Амитаниие хамгаалха асуудал тэдэнэй амидарха оршон байдалтай. Уhан ба ургамал, газарай хүрьhэ, агаар хамгаалгатай нягта холбоотой. Ан амитадые олзоборилхын тула хорюултай буунуудые, хюрөө хабха, хорюултай хоро, тэhэрдэг зүйлнүүдые, элдэб хаалта хэрэглэдэг, хүсэтэ машинын гэрэлээр hаргаажа буудадаг хүнүүд ехэ олошороо. Тиимэhээ иимэ зонтой эрид тэмсэхэ хэрэгтэй.

    Бидэ, шэнэ үеын залуушуул хадаа, Эхэ байгаалидаа гамтайгаар хандахаhаа гадна, ехэ бодомжолтойгоор ажаhууха ёhотойбди!

Дармаева Аяна, 8 «А» классай hурагша

Багша: Бадмажапова А. Н.

Найруулга.

Сагаалган ямар гоё hайндэр гээшэб!

    Сагаалганай hайндэртэ бидэ бүлөөрөө бэлдэдэгбди: эжы аба хоёр дэлгүүрээр ябажа, түрэл гаралнуудтаа  элдэб бэлэгүүдые суглуулдаг, шэнэ хубсаhа абажа үмдэдэг, амтатай эдеэ хоол асардаг.  Эгэшэмни тооhо шоройгоо аршадаг, амhартаяа угаадаг, эжытэеэ бууза шанажа, маанадта гоё стол бэлдэдэг.

    Сагаалганай үглөөгүүр бидэ эртэ бодоод, газаагаа эдеэ хоол, унданайнгаа дээжэ түгсүүл дээрэ табяад, санзайн хоншуухан үнэр бааюулжа, hайндэрөө угтанабди. hүүлдэнь, бурхандаа мүргөөд, гэртээ орожо, халуун сай, сагаан эдеэ, бууза баринабди. Наранай гарамсаар, хүгшэн аба эжыдээ ошонобди. Эгээл хүндэтэй хүнүүдээ золгоод, орой үдэшэ бусанабди.

    Энэ жэл нагаса эжымни намда шэнэ модно куртка бэлэглээ. Би ехээр баярлааб. Юундэб гэхэдэ, үбэлэйнгөө дэгэл  үнинэй hэлгэхэ hанаатай байгааб. Сагаалган ямар гоё hайндэр гээшэб!

Цымпилова Алина,

Гурульбын дунда hургуулиин

3 «А» классай hурагша

(багша: Бадмажапова А. Н.)

Найруулга.

Минии эгээл дуратай hайндэр – Сагаалган.

Сагаан hарамнай

Сарюун дайдадаа морилбо.

Сагаан жабараар

Самнан, манаран морилбо.

Мэндээ, сагаан hара!

Эрдэни Дугаров

    Мүнөө, хорин нэгэдэхи зуун жэлдэ, бидэ шэнэ үеын хүнүүд хадаа, түрэл арадайнгаа соёл болбосорол, шажан мүргэл, арадай наадануудые, hайндэрнүүдые hайн мэдэхэ ёhотойбди. Минии hанахада, ёhо заншал, гуримуудаа мэдэхэгүй арад зониие ондоо хэлэтэн, хари яhатан ойлгохогүй, хүндэлхэгүй, хүн гэжэ тоохогүй…

    Эгээл дуратайгаар хүлеэдэг hайндэрни Сагаалган болоно. Юундэб гэхэдэ, энэ hайндэртэ манай бүлэ ехэ удаан бэлдэдэг. Мяхаар, талхаар, hүгээр эдеэ хоол түхеэрдэг, гэр байраа сэбэрлэдэг, түрэлнүүдтээ  бэлэгүүдые бэлдэдэг, холо ойрын ахануудтаа айлшалдаг, дүүнэрээ, хүршэнэрээ, үетэн нүхэдөө хүлеэдэг.

    «Бүтүү үдэшэ» эжымнай маанадтаа, үхибүүдтээ, шангаар үгэшье хэлэдэггүй, бууза, үрмэ, элдэб ургамалаар хэгдэhэн саладуудые стол дээрэ түхеэрээд, хоол барюулдаг. Абамнай газаагуураа сэбэрлэжэ, хэрэггүй юумэнүүдые суглуулжа хаядаг.

    Гэр бүлөөрөө бидэ дасан ошожо, хуралда hуудагбди, Дүгжүүбэдэ муу муухай юумэеэ галай түүдэг руу хаяжа, hанаа бодолнай сэбэрлэгдээ, арюудхагдаа гэhэн бодолтой бусадагбди.

Сагаан hараяа угтажа,

Сэлмэг hанаа hаная.

Нэгэ наhа нэмэжэ,

Нэрэ хүндэеэ үргэе.

Хүгшэн залуугүй хүндэлжэ,

Буряад заншалаа сахия!

Мэндээ, арад зон!

Мэндээ, Сагаалган!

Снежана Самсонова,  Гүрүльбын дунда hургуулиин 3 «Б» классай  hурагша

 ( Багша: Бадмажапова Арюна Намсараевна)