25 октября 1991 года N 1807-1

------------------------------------------------------------------

РОССИЙСКАЯ ФЕДЕРАЦИЯ

ЗАКОН

О ЯЗЫКАХ НАРОДОВ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

(в ред. Федеральных законов от 24.07.1998 N 126-ФЗ,

от 11.12.2002 N 165-ФЗ, от 02.07.2013 N 185-ФЗ,

от 12.03.2014 N 29-ФЗ)

Вводная часть

Языки народов Российской Федерации - национальное достояние Российского государства.

Языки народов Российской Федерации находятся под защитой государства.

Государство на всей территории Российской Федерации способствует развитию национальных языков, двуязычия и многоязычия.

Настоящий Закон направлен на создание условий для сохранения и равноправного и самобытного развития языков народов Российской Федерации и призван стать основой для формирования системы правового регулирования деятельности юридических и физических лиц, разработки нормативных правовых актов в целях реализации положений настоящего Закона.

В Российской Федерации недопустимы пропаганда вражды и пренебрежения к любому языку, создание противоречащих конституционно установленным принципам национальной политики препятствий, ограничений и привилегий в использовании языков, иные нарушения законодательства Российской Федерации о языках народов Российской Федерации.

(преамбула в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Глава I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Законодательство Российской Федерации о языках народов Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Законодательство Российской Федерации о языках народов Российской Федерации основывается на Конституции Российской Федерации, общепризнанных принципах и нормах международного права и международных договорах Российской Федерации и состоит из настоящего Закона, федеральных законов и иных нормативных правовых актов Российской Федерации, а также законов и иных нормативных правовых актов субъектов Российской Федерации.

(п. 1 в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. Настоящий Закон охватывает сферы языкового общения, подлежащие правовому регулированию, и не устанавливает юридические нормы использования языков народов Российской Федерации в межличностных неофициальных взаимоотношениях, а также в деятельности общественных и религиозных объединений и организаций.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 2. Государственные гарантии равноправия языков народов Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Равноправие языков народов Российской Федерации - совокупность прав народов и личности на сохранение и всестороннее развитие родного языка, свободу выбора и использования языка общения.

2. Российская Федерация гарантирует всем ее народам независимо от их численности равные права на сохранение и всестороннее развитие родного языка, свободу выбора и использования языка общения.

3. Российская Федерация гарантирует каждому право на использование родного языка, свободный выбор языка общения, воспитания, обучения и творчества независимо от его происхождения, социального и имущественного положения, расовой и национальной принадлежности, пола, образования, отношения к религии и места проживания.

4. Равноправие языков народов Российской Федерации охраняется законом. Никто не вправе устанавливать ограничения или привилегии при использовании того или иного языка, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Российской Федерации. Нормы, устанавливаемые настоящим Законом, распространяются на граждан Российской Федерации, а также на иностранных граждан и лиц без гражданства, находящихся на территории Российской Федерации.

Статья 3. Правовое положение языков

1. Государственным языком Российской Федерации на всей ее территории является русский язык.

(п. 1 в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. Республики вправе устанавливать в соответствии с Конституцией Российской Федерации свои государственные языки.

(п. 2 в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

3. Субъекты Российской Федерации в соответствии с настоящим Законом вправе принимать законы и иные нормативные правовые акты о защите прав граждан на свободный выбор языка общения, воспитания, обучения и творчества.

(п. 3 введен Федеральным законом от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

4. В местности компактного проживания населения, не имеющего своих национально-государственных и национально-территориальных образований или живущего за их пределами, наряду с русским языком и государственными языками республик, в официальных сферах общения может использоваться язык населения данной местности. Порядок использования языков в таких местностях определяется законодательством Российской Федерации и субъектов Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

5. Государство признает равные права всех языков народов Российской Федерации на их сохранение и развитие. Все языки народов Российской Федерации пользуются поддержкой государства.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

6. В Российской Федерации алфавиты государственного языка Российской Федерации и государственных языков республик строятся на графической основе кириллицы. Иные графические основы алфавитов государственного языка Российской Федерации и государственных языков республик могут устанавливаться федеральными законами.

(п. 6 введен Федеральным законом от 11.12.2002 N 165-ФЗ)

Статья 4. Гарантии защиты языков народов Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Языки народов Российской Федерации пользуются защитой государства. Органы законодательной, исполнительной и судебной власти Российской Федерации гарантируют и обеспечивают социальную, экономическую и юридическую защиту всех языков народов Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. Социальная защита языков предусматривает проведение научно обоснованной языковой политики, направленной на сохранение, развитие и изучение всех языков народов Российской Федерации на территории Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

3. Экономическая защита языков предполагает целевое бюджетное и иное финансовое обеспечение государственных и научных программ сохранения и развития языков народов Российской Федерации, проведение в этих целях льготной налоговой политики.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

4. Юридическая защита языков предполагает обеспечение ответственности юридических и физических лиц за нарушение законодательства Российской Федерации о языках народов Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 5. Гарантии прав граждан Российской Федерации вне зависимости от их знания языка

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Государство гарантирует гражданам Российской Федерации осуществление основных политических, экономических, социальных и культурных прав вне зависимости от их знания какого-либо языка.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. Знание или незнание языка не может служить основанием для ограничения языковых прав граждан Российской Федерации. Нарушение языковых прав народов и личности влечет за собой ответственность согласно закону.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 6. Компетенция Российской Федерации в сфере охраны, изучения и использования языков народов Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Ведению Российской Федерации в лице высших органов государственной власти Республики в сфере охраны и использования языков народов Российской Федерации подлежат:

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

установление общих принципов законодательства Российской Федерации о языках народов Российской Федерации;

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

обеспечение функционирования русского языка как государственного языка Российской Федерации;

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

содействие развитию государственных языков республик;

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

создание условий для сохранения и развития языков малочисленных народов и этнических групп, не имеющих своих национально-государственных и национально-территориальных образований или проживающих за их пределами;

содействие изучению языков народов Российской Федерации за пределами Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 7. Программы сохранения, изучения и развития языков народов Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Правительство Российской Федерации разрабатывает федеральные целевые программы сохранения, изучения и развития языков народов Российской Федерации и осуществляет меры по реализации таких программ. Органы государственной власти субъектов Российской Федерации могут разрабатывать соответствующие региональные целевые программы.

В программах сохранения, изучения и развития языков народов Российской Федерации предусматриваются обеспечение функционирования русского языка как государственного языка Российской Федерации, государственных языков республик и иных языков народов Российской Федерации, содействие изданию литературы на языках народов Российской Федерации, финансирование научных исследований в области сохранения, изучения и развития языков народов Российской Федерации, создание условий для распространения через средства массовой информации сообщений и материалов на языках народов Российской Федерации, подготовка специалистов в указанной области, совершенствование системы образования в целях развития языков народов Российской Федерации и иные меры.

2. Средства на финансирование федеральных целевых программ сохранения, изучения и развития языков народов Российской Федерации или соответствующих региональных целевых программ предусматриваются федеральным законом о федеральном бюджете на соответствующий год или законами субъектов Российской Федерации.

Глава II. ПРАВА ГРАЖДАН ПО ИСПОЛЬЗОВАНИЮ

ЯЗЫКОВ НАРОДОВ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 8. Право на выбор языка общения

В сферах общения, подлежащих правовому регулированию в соответствии с настоящим Законом, право выбора и использования языка общения гражданами Российской Федерации определяется законодательством Российской Федерации и субъектов Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 9. Право на выбор языка образования

(в ред. Федерального закона от 02.07.2013 N 185-ФЗ)

1. Граждане Российской Федерации имеют право свободного выбора языка образования в соответствии с законодательством об образовании.

2. Гражданам Российской Федерации, проживающим за пределами своих национально-государственных и национально-территориальных образований, а также гражданам, не имеющим таковых, представителям малочисленных народов и этнических групп государство оказывает содействие в организации различных форм получения образования на родном языке из числа языков народов Российской Федерации в соответствии с их потребностями и интересами.

Статья 10. Преподавание и изучение языков народов Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 02.07.2013 N 185-ФЗ)

1. Государство обеспечивает гражданам Российской Федерации условия для преподавания и изучения языков народов Российской Федерации в соответствии с законодательством об образовании.

2. Каждый народ Российской Федерации, не имеющий своей письменности, обладает правом создавать письменность на родном языке. Государство обеспечивает для этого необходимые условия.

3. Государство создает условия для научных исследований языков народов Российской Федерации.

Глава III. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЯЗЫКОВ НАРОДОВ

РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ В РАБОТЕ ФЕДЕРАЛЬНЫХ ОРГАНОВ

ГОСУДАРСТВЕННОЙ ВЛАСТИ, ОРГАНОВ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ВЛАСТИ

СУБЪЕКТОВ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ И ОРГАНОВ

МЕСТНОГО САМОУПРАВЛЕНИЯ

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 11. Язык работы федеральных органов государственной власти, органов государственной власти субъектов Российской Федерации и органов местного самоуправления

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Работа в федеральных органах государственной власти, органах государственной власти субъектов Российской Федерации и органах местного самоуправления осуществляется на государственном языке Российской Федерации.

В органах государственной власти, органах местного самоуправления, государственных учреждениях республик наряду с государственным языком Российской Федерации могут употребляться государственные языки республик.

(п. 1 в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. На заседаниях Совета Федерации и Государственной Думы, комитетов и комиссий палат, на парламентских слушаниях члены Совета Федерации и депутаты Государственной Думы вправе выступать на государственных языках республик или иных языках народов Российской Федерации при обеспечении перевода выступления на государственный язык Российской Федерации в соответствии с регламентами палат Федерального Собрания Российской Федерации.

(п. 2 в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

3. Языком проектов федеральных конституционных законов, проектов федеральных законов, проектов актов палат Федерального Собрания Российской Федерации, внесенных на рассмотрение Государственной Думы и переданных на рассмотрение Совета Федерации, является государственный язык Российской Федерации.

(п. 3 в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 12. Язык официального опубликования федеральных конституционных законов, федеральных законов и иных правовых актов Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Федеральные конституционные законы, федеральные законы, акты палат Федерального Собрания Российской Федерации, указы и распоряжения Президента Российской Федерации, постановления и распоряжения Правительства Российской Федерации официально публикуются на государственном языке Российской Федерации.

В республиках указанные правовые акты наряду с официальным опубликованием могут публиковаться на государственных языках республик.

Статья 13. Язык официального опубликования законов и иных нормативных правовых актов субъектов Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Законы и иные нормативные правовые акты республик наряду с официальным опубликованием на государственном языке Российской Федерации могут официально публиковаться на государственных языках республик.

2. Законы и иные нормативные правовые акты краев, областей, городов федерального значения, автономной области, автономных округов официально публикуются на государственном языке Российской Федерации.

В необходимых случаях указанные нормативные правовые акты наряду с официальным опубликованием могут публиковаться на языках народов Российской Федерации в соответствии с законодательством субъектов Российской Федерации.

Статья 14. Язык подготовки и проведения выборов и референдумов в Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. При подготовке и проведении выборов и референдумов в Российской Федерации используется государственный язык Российской Федерации. При подготовке и проведении выборов и референдумов в Российской Федерации республики наряду с государственным языком Российской Федерации вправе использовать государственные языки республик и языки народов Российской Федерации на территориях их компактного проживания; иные субъекты Российской Федерации наряду с государственным языком Российской Федерации вправе использовать также языки народов Российской Федерации на территориях их компактного проживания.

2. Избирательные бюллетени, бюллетени для голосования на референдуме печатаются на государственном языке Российской Федерации. По решению соответствующей избирательной комиссии, комиссии референдума бюллетени печатаются на государственном языке Российской Федерации и на государственном языке соответствующей республики, а в необходимых случаях также на языках народов Российской Федерации на территориях их компактного проживания. Если для избирательного участка, участка референдума бюллетени печатаются на двух и более языках, текст на государственном языке Российской Федерации должен помещаться в каждом избирательном бюллетене, бюллетене для голосования на референдуме. Протоколы итогов голосования, результатов выборов и референдумов оформляются на государственном языке Российской Федерации, а при необходимости также на языках народов Российской Федерации на территориях их компактного проживания.

Глава IV. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЯЗЫКОВ НАРОДОВ РОССИЙСКОЙ

ФЕДЕРАЦИИ В ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ГОСУДАРСТВЕННЫХ ОРГАНОВ,

ОРГАНИЗАЦИЙ, ПРЕДПРИЯТИЙ И УЧРЕЖДЕНИЙ

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 15. Использование языков в работе государственных органов, организаций, предприятий и учреждений

1. В деятельности государственных органов, организаций, предприятий и учреждений Российской Федерации используются государственный язык Российской Федерации, государственные языки республик и иные языки народов Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. Гражданам Российской Федерации, не владеющим государственным языком Российской Федерации и государственным языком республики, предоставляется право выступать на заседании, совещании, собрании в государственных органах, организациях, на предприятиях и в учреждениях на том языке, которым они владеют. В случае необходимости обеспечивается соответствующий перевод.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

3. Гражданам Российской Федерации, не владеющим тем языком, на котором ведется заседание, совещание, собрание в государственных органах, организациях, на предприятиях и в учреждениях, в случае необходимости обеспечивается перевод на приемлемый для этих граждан язык или на государственный язык Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

4. Граждане Российской Федерации вправе обращаться в государственные органы, организации, на предприятия и в учреждения Российской Федерации с предложениями, заявлениями, жалобами на государственном языке Российской Федерации, родном языке или на любом другом языке народов Российской Федерации, которым они владеют.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

5. Ответы на предложения, заявления и жалобы граждан Российской Федерации, направленные в государственные органы, организации, на предприятия и в учреждения Российской Федерации, даются на языке обращения. В случае невозможности дать ответ на языке обращения используется государственный язык Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

6. Положениями о языковых квалификационных требованиях Российской Федерации и республик могут предусматриваться определенные ограничения и нормы по использованию языков в сфере профессионального общения.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 16. Использование языков в официальном делопроизводстве

1. На территории Российской Федерации официальное делопроизводство в государственных органах, организациях, на предприятиях и в учреждениях ведется на русском языке как государственном языке Российской Федерации. Официальное делопроизводство в республиках ведется также на государственных языках данных республик. Порядок использования языков в официальном делопроизводстве определяется законодательством Российской Федерации и республик.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. Тексты документов (бланков, печатей, штампов, штемпелей) и вывесок с наименованиями государственных органов, организаций, предприятий и учреждений оформляются на государственном языке Российской Федерации, государственных языках республик и иных языках народов Российской Федерации, определяемых законодательством республик.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

3. В необходимых случаях официальное делопроизводство в субъектах Российской Федерации наряду с государственным языком Российской Федерации, государственными языками республик может вестись на языках народов Российской Федерации на территориях их компактного проживания. Порядок использования языков народов Российской Федерации в официальном делопроизводстве на указанных территориях определяется законодательством субъектов Российской Федерации.

(п. 3 в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

4. Документы, удостоверяющие личность гражданина Российской Федерации, записи актов гражданского состояния, трудовые книжки, а также документы об образовании, военные билеты и другие документы оформляются с учетом национальных традиций именования на государственном языке Российской Федерации, а на территории республики, установившей свой государственный язык, оформление указанных документов наряду с государственным языком Российской Федерации может вестись на государственном языке республики.

(п. 4 в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 17. Использование языков в официальной переписке

Официальная переписка и иные формы официальных взаимоотношений между государственными органами, организациями, предприятиями, учреждениями субъектов Российской Федерации с адресатами в Российской Федерации ведутся на государственном языке Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 18. Язык судопроизводства и делопроизводства в судах и делопроизводства в правоохранительных органах

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Судопроизводство и делопроизводство в Конституционном Суде Российской Федерации, Верховном Суде Российской Федерации, федеральных арбитражных судах, военных судах, а также делопроизводство в правоохранительных органах Российской Федерации ведется на государственном языке Российской Федерации. Судопроизводство и делопроизводство в других федеральных судах общей юрисдикции могут вестись также на государственном языке республики, на территории которой находится соответствующий суд.

(в ред. Федерального закона от 12.03.2014 N 29-ФЗ)

2. Судопроизводство и делопроизводство у мировых судей и в других судах субъектов Российской Федерации, а также делопроизводство в правоохранительных органах субъектов Российской Федерации ведется на государственном языке Российской Федерации или на государственном языке республики, на территории которой находится соответствующий суд или правоохранительный орган.

3. Лица, участвующие в деле и не владеющие языком, на котором ведутся судопроизводство и делопроизводство в судах, а также делопроизводство в правоохранительных органах, вправе выступать и давать объяснения на родном языке или на любом свободно избранном ими языке общения, а также пользоваться услугами переводчика.

Статья 19. Использование языков в нотариальном делопроизводстве

1. Правила определения языка судопроизводства распространяются на язык нотариального делопроизводства в государственных нотариальных конторах и в других государственных органах, выполняющих функции нотариального делопроизводства.

2. Документы оформляются на государственном языке Российской Федерации, если гражданин, обратившийся за совершением нотариального действия, не владеет тем языком, на котором ведется делопроизводство.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 20. Язык средств массовой информации

1. Издание всероссийских газет и журналов, передачи всероссийского телевидения и радиовещания осуществляются на русском языке как государственном языке Российской Федерации. Всероссийские газеты и журналы могут также по усмотрению учредителей издаваться на иных языках.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. В средствах массовой информации субъектов Российской Федерации используются русский язык, государственные языки республик, а также иные языки народов, проживающих на их территориях.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

3. При переводе и дублировании кино- и видеопродукции используются государственный язык Российской Федерации, государственные языки республик и другие языки с учетом интересов населения.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

4. Порядок использования языков в средствах массовой информации определяется законодательством Российской Федерации и субъектов Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 21. Языки, используемые в сферах промышленности, связи, транспорта и энергетики

1. В сферах промышленности, связи, транспорта и энергетики на всей территории Российской Федерации применяется русский язык как государственный язык Российской Федерации, а также другие языки в соответствии с международными и межреспубликанскими договорами Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. В сферах промышленности, связи, транспорта и энергетики на местном уровне наряду с государственным языком Российской Федерации, государственными языками республик могут употребляться другие языки с учетом интересов местного населения.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 22. Языки, используемые в сфере обслуживания и в коммерческой деятельности

1. Порядок использования языков в сфере обслуживания и в коммерческой деятельности определяется законодательством Российской Федерации и субъектов Российской Федерации. Отказ в обслуживании граждан под предлогом незнания языка недопустим и влечет за собой ответственность согласно законодательству Российской Федерации и республик в составе Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. Делопроизводство в сфере обслуживания и коммерческой деятельности ведется на государственном языке Российской Федерации и иных языках, предусмотренных договорами между деловыми партнерами.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Глава V. ЯЗЫК НАИМЕНОВАНИЙ ГЕОГРАФИЧЕСКИХ ОБЪЕКТОВ,

НАДПИСЕЙ, ДОРОЖНЫХ И ИНЫХ УКАЗАТЕЛЕЙ

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 23. Язык наименований географических объектов, надписей, дорожных и иных указателей

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Написание наименований географических объектов и оформление надписей, дорожных и иных указателей производятся на государственном языке Российской Федерации. Республики вправе написание наименований географических объектов и оформление надписей, дорожных и иных указателей производить на государственных языках республик наряду с государственным языком Российской Федерации.

2. Субъекты Российской Федерации в необходимых случаях вправе написание наименований географических объектов и оформление надписей, дорожных и иных указателей наряду с государственным языком Российской Федерации производить на языках народов Российской Федерации на территориях их компактного проживания.

3. Порядок использования языков при написании наименований географических объектов и оформлении надписей, дорожных и иных указателей определяется в соответствии с законодательством Российской Федерации.

Статья 24. Обязанности федеральных органов исполнительной власти и органов исполнительной власти субъектов Российской Федерации по обеспечению написания наименований географических объектов и оформления надписей, дорожных и иных указателей

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Федеральные органы исполнительной власти и органы исполнительной власти субъектов Российской Федерации обязаны обеспечивать написание наименований географических объектов, оформление и поддержание в надлежащем порядке надписей, дорожных и иных указателей в соответствии с законодательством Российской Федерации, законодательством субъектов Российской Федерации и международными стандартами.

Статья 25. Исключена. - Федеральный закон от 24.07.1998 N 126-ФЗ.

Глава VI. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ЯЗЫКОВ

В ОТНОШЕНИЯХ РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ С ЗАРУБЕЖНЫМИ

СТРАНАМИ, МЕЖДУНАРОДНЫМИ ОРГАНИЗАЦИЯМИ, СУБЪЕКТАМИ

РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 26. Использование языков в отношениях Российской Федерации с зарубежными странами и международными организациями

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

1. Деятельность зарубежных представительств Российской Федерации, внешнеполитических, внешнеэкономических и иных учреждений Российской Федерации осуществляется на государственном языке Российской Федерации и на языке соответствующей страны.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

2. Договоры, соглашения и иные международные акты, заключаемые от имени Российской Федерации, оформляются на государственном языке Российской Федерации и на языке другой договаривающейся стороны либо на иных языках по взаимной договоренности сторон.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

3. В переговорах от имени Российской Федерации с представителями других стран, международных организаций используются государственный язык Российской Федерации и иные языки по взаимной договоренности сторон и в соответствии с международными соглашениями.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 27. Язык, используемый в отношениях Российской Федерации с субъектами Российской Федерации

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

В отношениях Российской Федерации с субъектами Российской Федерации используется государственный язык Российской Федерации.

Глава VII. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ

ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ О ЯЗЫКАХ НАРОДОВ

РОССИЙСКОЙ ФЕДЕРАЦИИ

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Статья 28. Ответственность за нарушение законодательства Российской Федерации о языках народов Российской Федерации

Действия юридических и физических лиц, нарушающих законодательство Российской Федерации о языках народов Российской Федерации, влекут за собой ответственность и обжалуются в установленном порядке в соответствии с законодательством Российской Федерации и субъектов Российской Федерации.

(в ред. Федерального закона от 24.07.1998 N 126-ФЗ)

Президент РСФСР

Б.ЕЛЬЦИН

Москва, Дом Советов РСФСР

25 октября 1991 года

N 1807-1

О языках народов Республики Башкортостан (с изменениями на 28 марта 2014 года)

РЕСПУБЛИКА БАШКОРТОСТАН

ЗАКОН

от 15 февраля 1999 года № 216-з

О языках народов Республики Башкортостан  

(с изменениями на 28 марта 2014 года)

Принят Законодательной Палатой Государственного Собрания Республики Башкортостан 21 января 1999 года.

Одобрен Палатой Представителей Государственного Собрания Республики Башкортостан 5 февраля 1999 года

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Документ с изменениями, внесенными:
Законом Республики Башкортостан 05.01.2001 г. № 156-з
Законом Республики Башкортостан 01.03.02г №297-з
Законом Республики Башкортостан от 17 марта 2003 года № 482-з
Законом Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з
Законом РБ от 3 ноября 2006 года №370-з
Законом РБ от 28 декабря 2009 года №192-з
Законом РБ от 14 июля 2010 года №289-з
Законом РБ от 28.03.2014 N 75-з
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Настоящий Закон определяет условия сохранения, равноправного и самобытного развития языков народов Республики Башкортостан. (в ред. Закона РБ от 28.03.2014 N 75-з)

Государство на всей территории Республики Башкортостан способствует развитию национальных языков, двуязычия и многоязычия.

В Республике Башкортостан недопустимы пропаганда вражды и пренебрежения к любому языку, создание противоречащих конституционно установленным принципам национальной политики препятствий, ограничений и привилегий в использовании языков, иные нарушения законодательства о языках народов Республики Башкортостан.

Глава I. Общие положения

 Статья 1. Законодательство Республики Башкортостан о языках народов Республики Башкортостан

1. Законодательство Республики Башкортостан о языках народов Республики Башкортостан основывается на Конституции Российской Федерации, Конституции Республики Башкортостан, общепризнанных принципах и нормах международного права, международных договорах Российской Федерации федеральных законах и состоит из настоящего Закона, законов и иных нормативных правовых актов Республики Башкортостан. (в ред. Закона РБ от 28 декабря 2009 года №192-з)

2. Настоящий Закон охватывает сферы языкового общения, подлежащие правовому регулированию, и не устанавливает юридические нормы использования языков народов Республики Башкортостан в межличностных неофициальных взаимоотношениях, а также в деятельное общественных и религиозных объединений и организаций.

3. Федеральные законы и иные нормативные правовые акты Российской Федерации о языках народов Российской Федерации обязательны на территории Республики Башкортостан.

 Статья 2. Государственные гарантии равноправия языков народов Республики Башкортостан

1. Языки народов Республики Башкортостан находятся под защитой государства.

2. В Республике Башкортостан признается равноправие языков. Равноправие языков - совокупность прав народов и личности на сохранение и всестороннее развитие родного языка, свободу выбора и использования языка общения.

3. Республика Башкортостан гарантирует всем ее народам независимо от их численности равные права на сохранение и всестороннее развитие родного языка, свободу выбора и использования языка общения.

4. Республика Башкортостан гарантирует каждому право на использование родного языка, свободный выбор языка общения, воспитания, обучения и творчества независимо от его происхождения, социального и имущественного положения, расовой и национальной принадлежности, пола, образования, отношения к религии и места проживания.

5. Равноправие языков народов Республики Башкортостан охраняется законом. Никто не вправе устанавливать ограничения или привилегии при использовании того или иного языка, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Российской Федерации. (в ред. Закона РБ от 28 декабря 2009 года №192-з)


 Статья 3. Правовое положение языков

1. Государственными языками Республики Башкортостан на всей ее территории являются башкирский и русский языки: башкирский язык как язык башкирской нации, реализовавшей свое право на самоопределение. русский язык как государственный язык Российской Федерации.

2. В местности компактного проживания населения, не имеющего своих национально-государственных и национально-территориальных образований или живущего за пределами своих национально-государственных образований, наряду с государственными языками Республики Башкортостан в официальных сферах общения используется язык населения данной местности. Порядок использования языков в таких местностях определяется законодательством Российской Федерации и Республики Башкортостан. (в ред. Закона РБ от 28 декабря 2009 года №192-з)

 Статья 4. Гарантии защиты языков народов Республики Башкортостан

1. Языки народов Республики Башкортостан пользуются защитой государства. Органы законодательной, исполнительной и судебной власти Республики Башкортостан гарантируют и обеспечивают социальную экономическую и юридическую защиту всех языков народов Республики Башкортостан.

2. Социальная защита языков предусматривает проведение научно обоснованной языковой политики, направленной на сохранение, развитие и изучение всех языков народов Республики Башкортостан на территории Республики Башкортостан.

3. Экономическая защита языков предполагает целевое бюджетное и иное финансовое обеспечение государственных и научных программ сохранения и развития языков Республики Башкортостан.

4. Юридическая защита языков предполагает обеспечение ответственности юридических и физических лиц за нарушение законодательства о языках народов Республики Башкортостан.

 Статья 5. Гарантии прав граждан вне зависимости от их знания языка (в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

1. Государство гарантирует гражданам осуществление основных, политических, экономических, социальных и культурных прав вне зависимости от их знание какого-либо языка. (в ред. Законов Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з, от 28.03.2014 N 75-з)

2. Знание или незнание языка не может служить основанием для ограничения языковых прав граждан Республики Башкортостан. Нарушение языковых прав народов и личности влечет за собой ответственность согласно законодательству.

 Статья 6. Компетенция Республики Башкортостан в сфере охраны, изучения и использования языков народов Республики Башкортостан

Ведению Республики Башкортостан в лице органов государственной власти Республики Башкортостан в сфере охраны, изучения и использования языков народов Республики Башкортостан подлежат:

законодательство Республики Башкортостан о языках народов Республики Башкортостан;

обеспечение равноправного функционирования башкирского и русского языков как государственных языков Республики Башкортостан;

создание условий для сохранения и развития языков народов и этнических групп, компактно проживающих на территории Республики Башкортостан;

содействие изучению башкирского языка башкирским населением, проживающим за пределами Республики Башкортостан.

Статья 7. Республиканские целевые программы сохранения, изучения и развития языков народов Республики Башкортостан (в ред. Закона РБ от 28 декабря 2009 года №192-з)

1.Республиканские целевые программы сохранения, изучения и развития языков народов Республики Башкортостан утверждаются Правительством Республики Башкортостан. Реализацию программ в установленные срони обеспечивают органы исполнительной власти Республики Башкортостан. (в ред. Закона РБ от 28 декабря 2009 года №192-з)

2. Средства на финансирование республиканских целевых программ сохранения, изучения и развития языков народов Республики Башкортостан предусматриваются законом Республики Башкортостан о бюджете на соответствующий год. (в ред. Закона Республики Башкортостан от 17 марта 2003 года № 482-з).

Глава II. Права граждан по использованию языков народов Республики Башкортостан

 Статья 8. Право на выбор языка образования

1. Граждане имеют право свободного выбора языка образования в соответствии с законодательством об образовании.

2. Гражданам, проживающим за пределами своих национально-государственных и национально-территориальных образований, а также гражданам, не имеющим таковых, представителям малочисленных народов и этнических групп оказывается содействие в организации различных форм получения образования на родном языке из числа языков народов Российской Федерации в соответствии с их потребностями и интересами. (статья 8 в ред. Закона РБ от 28.03.2014 N 75-з)

 Статья 9. Преподавание и изучение языков народов Российской Федерации

1. Гражданам обеспечиваются условия для преподавания и изучения языков народов Российской Федерации в соответствии с законодательством об образовании.

2. Каждый народ Российской Федерации, не имеющий своей письменности, обладает правом создавать письменность на родном языке. Государство обеспечивает для этого необходимые условия.

3. Государство создает условия для научных исследований языков народов Российской Федерации. (статья 9 в ред. Закона РБ от 28.03.2014 N 75-з)

Глава III. Использование языков народов Республики Башкортостан в работе органов государственной власти и местного самоуправления Республики Башкортостан

 Статья 10. Язык работы органов государственной власти Республики Башкортостан и органов местного самоуправления (в ред. Закона Республики Башкортостан от 17 марта 2003 года № 482-з)

1. Работа в органах государственной власти и местного самоуправления Республики Башкортостан осуществляется на русском языке.

В органах государственной власти Республики Башкортостан и местного самоуправления, государственных учреждениях Республики Башкортостан наряду с русским языком может употребляться башкирский язык. (в ред. Закона Республики Башкортостан от 17 марта 2003 года № 482-з).

2. На заседаниях Государственного Собрания Республики Башкортостан, постоянных комитетов и комиссий, на парламентских слушаниях депутаты Государственного Собрания - Курултая Республики Башкортостан вправе выступать на государственных языках Республики Башкортостан или иных языках народов Республики Башкортостан при обеспечении перевода выступления на государственные языки Республики Башкортостан в соответствии с Регламентом Государственного Собрания Республики Башкортостан. (в ред. Закона РБ от 3 ноября 2006 года №370-з).

3. Языком проектов законов Республики Башкортостан, проектов постановлений Государственного Собрания - Курултая Республики Башкортостан, внесенных на рассмотрение Государственного Собрания - Курултая Республики Башкортостан, является русский язык. Языком проектов указанных актов наряду с русским языком может быть и башкирский язык. (в ред. Закона РБ от 28 декабря 2009 года №192-з)

4. Президент Республики Башкортостан обязан владеть государственными языками Республики Башкортостан. (в ред. Закона Республики Башкортостан от 17 марта 2003 года № 482-з).

Статья 11. Язык официального опубликования законов и иных нормативных правовых актов Республики Башкортостан

1. Законы и иные нормативные правовые акты Республики Башкортостан официально публикуются на государственных языках Республики Башкортостан. Нормативные правовые акты наряду с официальным опубликованием могут публиковаться и на иных языках народов Республики Башкортостан в соответствии с законодательством Республики Башкортостан.

2. Акты органов местного самоуправления публикуются на государственных языках Республики Башкортостан. Указанные акты могут публиковаться и на иных языках народов Республики Башкортостан.

Статья 12. Язык подготовки и проведения выборов и референдумов в Республике Башкортостан

1. При подготовке и проведении выборов и референдумов в Республике Башкортостан используются государственные языки Республики Башкортостан и языки народов Республики Башкортостан на территориях их компактного проживания.

2. Избирательные бюллетени, бюллетени для голосования на референдуме в Республике Башкортостан печатаются на русском языке. По решению Центральной Избирательной комиссии Республики Башкортостан бюллетени печатаются на государственных языках Республики Башкортостан, а в необходимых случаях - на языках народов Российской Федерации на территориях их компактного проживания. Если для избирательного участка, участка референдума печатаются бюллетени на двух и более языках, текст на русском языке должен помещаться в каждом бюллетене. Протоколы итогов голосования, результатов выборов и референдумов в Республике Башкортостан оформляются на русском языке, а при необходимости - также на языках народов Республики Башкортостан на территориях их компактного проживания. (в ред. Закона РБ от 14 июля 2010 года №289-з)

Глава IV Использование языков народов Республики Башкортостан в деятельности государственных органов, организаций Республики Башкортостан

Статья 13. Использование языков в работе государственных органов, организаций Республики Башкортостан

1. В деятельности государственных органов, организаций Республики Башкортостан используются государственные языки Республики Башкортостан и иные языки народов Республики Башкортостан.

2. Гражданам , не владеющим государственными языками Республики Башкортостан, предоставляется право выступать на заседаниях, совещаниях, собраниях в государственных органах, организациях Республики Башкортостан на том языке, которым они владеют. В случае необходимости обеспечивается соответствующий перевод. (в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

3. Гражданам , не владеющим тем языком, на котором ведется заседание, совещание, собрание в государственных органах, организациях Республики Башкортостан, в случае необходимости обеспечивается перевод на приемлемый для этих граждан язык или на государственные языки Республики Башкортостан. (в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

4. Граждане вправе обращаться в государственные органы, организации Республики Башкортостан с предложениями, заявлениями, жалобами на государственных языках Республики Башкортостан, родном языке или на любом другом языке народов Российской Федерации, которым они владеют. (в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

5. Ответы на предложения, заявления и жалобы граждан , направленные в государственные органы, организации Республики Башкортостан, даются на языке обращения. В случае невозможности дать ответ на языке обращения используются государственные языки Республики Башкортостан. (в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

6. Пункт исключен на основании Закона Республики Башкортостан от 17 марта 2003 года № 482-з.

В целях настоящего Закона владение государственными языками Республики Башкортостан кандидатами на должность Президента Республики Башкортостан в сфере профессионального общения означает их способность понимать язык общения и возможность применять его в своей работе.

Единые правила сдачи квалификационных экзаменов по владению государственными языками Республики Башкортостан, порядок привлечения экспертов и формирования экспертных комиссий, способы и формы разрешения споров, порядок обжалования принимаемых решений устанавливаются законом Республики Башкортостан о языковых квалификационных требованиях к кандидатам на должность Президента Республики Башкортостан.

 Статья 14. Использование языков в официальном делопроизводстве .

1. На территории Республики Башкортостан официальное делопроизводство в государственных органах, организациях ведется на государственных языках Республики Башкортостан. Порядок использования языков в официальном делопроизводстве определяется законодательством Российской Федерации и Республики Башкортостан. (в ред. Закона РБ от 28 декабря 2009 года №192-з)

2. Тексты документов, а также бланков, печатей, штампов, штемпелей и вывесок с наименованиями государственных органов, организаций оформляются на государственных языках Республики Башкортостан.

Все тексты визуальной информации располагаются следующим образом: слева или сверху - текст на башкирском языке, справа или снизу -текст на русском языке, и выполняются одинаковыми по размеру буквами.

3. Официальное делопроизводство в Республике Башкортостан наряду с государственными языками Республики Башкортостан может вестись на языках народов Республики Башкортостан на территориях их компактного проживания. Порядок использования языков народов Республики Башкортостан в официальном делопроизводстве на указанных территориях определяется законодательством Республики Башкортостан.

4. Документы, удостоверяющие личность гражданина, записи актов гражданского состояния, трудовые книжки, а также документы об образовании, военные билеты и другие документы оформляются с учетом национальных традиций именования на государственных языках Республики Башкортостан. (в ред. Законов Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з, от 28.03.2014 N 75-з)

Статья 15. Использование языков в официальной переписке

Официальная переписка и иные формы официальных взаимоотношений между государственными органами, организациями Республики Башкортостан с адресатами в Российской Федерации ведутся на русском языке.

 Статья 16. Язык судопроизводства и делопроизводства в судах и делопроизводства правоохранительных органах Республики Башкортостан 

1. Судопроизводство и делопроизводство в Конституционном Суде Республики Башкортостан, у мировых судей, а также делопроизводство в правоохранительных органах Республики Башкортостан ведутся на одном из государственных языков Республики Башкортостан в порядке, установленном законодательством. Язык судопроизводства в Верховном Суде Республики Башкортостан, районных судах устанавливается законодательством Российской Федерации. (в ред. Закона РБ от 28 декабря 2009 года №192-з)

2. Лица, участвующие в деле и не владеющие языком, на котором ведутся судопроизводство и делопроизводство в судах, а также делопроизводство в правоохранительных органах Республики Башкортостан, вправе выступать и давать объяснения на родном языке или на любом свободно избранном ими языке общения, а также пользоваться услугами переводчика.

 Статья 17. Использование языков в нотариальном делопроизводстве

1. Правила определения языка судопроизводства распространяются на язык нотариального делопроизводства в государственных нотариальных конторах и в других государственных органах, выполняющих функции нотариального делопроизводства.

2. Документы оформляются на русском языке, если гражданин, обратившийся за совершением нотариального действия, не владеет тем языком, на котором ведется делопроизводство. 

 Статья 18. Язык средств массовой информации

1. Издание республиканских газет и журналов, передачи республиканского телевидения и радиовещания осуществляются на государственных языках Республики Башкортостан, а также иных языках народов, проживающих на ее территории. Республиканские газеты и журналы могут также по усмотрению учредителей издаваться на иных языках.

2. При переводе и дублировании кино- и видеопродукции используются государственные языки Республики Башкортостан и другие языки с учетом интересов населения.

3. Порядок использования языков в средствах массовой информации определяется законодательством Российской Федерации и Республики Башкортостан.

Статья 19. Языки, используемые в сферах промышленности, связи, транспорта и энергетики (в ред. Закона РБ от 28 декабря 2009 года №192-з)

1. В сферах промышленности, связи, транспорта и энергетики применяется русский язык, а также другие языки в соответствии с международными и межреспубликанскими договорами Российской Федерации. В указанных сферах на республиканском уровне может применяться также башкирский язык.

2. В сферах промышленности, связи, транспорта и энергетики на местном уровне наряду с русским и башкирским языками могут употребляться другие языки с учетом интересов местного населения.

 Статья 20. Языки, используемые в сфере обслуживания и в коммерческой деятельности

1. Порядок использования языков е сфере обслуживания ив коммерческой деятельности определяется законодательством Российской Федерации и Республики Башкортостан. Отказ в обслуживании граждан под предлогом незнания языка недопустим и влечет за собой ответственность согласно законодательству Российской Федерации и Республики Башкортостан.

2. Делопроизводство в сфере обслуживания и коммерческой деятельности ведется на русском языке и иных языках, предусмотренных договорами между деловыми партнерами. 

Глава V. Язык наименовмий географических объектов и оформления надписей, дорожных и иных указателей

 Статья 21. Язык наименований географических объект и оформления надписей, дорожных и иных указателей

1. Написание наименований географических объектов и оформление надписей, дорожных и иных указателей производятся на государственных языках Республики Башкортостан. Искажение или неправильное написание наименований географических объектов не допускаются. (в ред. Закона РБ от 3 ноября 2006 года №370-з)

2. Написание наименований географических объектов и оформление надписей, дорожных и иных указателей наряду с государственными языками Республик" Башкортостан может производиться на языках народов Республики Башкортостан на территориях их компактного проживания.

3. Порядок использования языков при написании наименований географических объектов и оформление надписей, дорожных и иных указателей определяется в соответствии с законодательством Российской Федерации. 
(в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

 Статья 22. Обязанности органов исполнительной власти Республики Башкортостан по обеспечению написания наименований географических объектов и оформления надписей, дорожных и иных указателей

Органы исполнительной власти Республики Башкортостан обязаны обеспечивать написание наименований географических объектов, оформление и поддержание в надлежащем порядке надписей, дорожных и иных указателей в соответствии с законодательством и международными стандартами.

Глава VI.
Использование языков при осуществлении международных, внешнеэкономических связей Республики Башкортостан и в отношениях органов государственной власти 
Республики Башкортостан с органами государственной власти Российской Федерации, 
органами государственной власти субъектов Российской Федерации

 Статья 23. Использование языков при осуществлении международных и внешнеэкономических связей Республики Башкортостан. (в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

1. Деятельность зарубежных представительств Республики Башкортостан, внешнеэкономических и иных учреждений Республики Башкортостан осуществляется на государственных языках Республики Башкортостан и на языке соответствующей страны. .

2. Соглашения, заключаемые органами государственной власти Республики Башкортостан, оформляются на государственных языках Республики Башкортостан и на языке другой договаривающейся стороны либо на иных языках по взаимной договоренности сторон. (в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

3. В переговорах от имени органа государственной власти Республики Башкортостан с представителями другой стороны используются государственные языки Республики Башкортостан и иные языки по взаимной договоренности сторон.
(в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

 Статья 24. Язык, используемый в отношениях органов государственной власти Республики Башкортостан с органами государственной власти Российской Федерации и органами государственной власти субъектов Российской Федерации

В отношениях органов государственной власти Республики Башкортостан с органами государственной власти Российской Федерации и органами государственной власти субъектов Российской Федерации используется русский язык.
(в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

Глава VII. Ответственность за нарушение законодательства Республики Башкортостан о языках народов Республики Башкортостан

Статья 25. Ответственность за нарушение законодательство Республики Башкортостан о языках народов Республики Башкортостан

Действия юридических и физических лиц, нарушающих законодательство Республики Башкортостан с языках народов Республики Башкортостан, влекут за собой ответственность в соответствии с законодательством Российской Федерации и Республики Башкортостан.

Глава VIII. Заключительные положения

Статья 26. Вступление в сипу настоящего Закона Настоящий Закон вступает в силу со дня его официального опубликования.

 Статья 27. Приведение нормативных правовых актов в соответствие с настоящим Законом

Предложить Президенту Республики Башкортостан и поручить Правительству Республики Башкортостан привести свои нормативные правовые акты в соответствие с настоящим Законом. 
(в ред. Закона Республики Башкортостан от 5 апреля 2004 года №74-з).

Президент
Республики Башкортостан
М.Рахимов.

Уфа, Дом Республики. 
15 февраля 1999 года. 
№ 216-з.


Документ сверен по:
"Советская Башкирия - Известия Башкортостана" 
№ 66, от 6 апреля 1999 года, стр.2

БАШҠОРТОСТАН РЕСПУБЛИКАҺЫНДА

МӘҒАРИФ ТУРАҺЫНДА

БАШҠОРТОСТАН РЕСПУБЛИКАҺЫ

ЗАКОНЫ

Үҙгәртеүсе документтар исемлеге

(2014 йылдың 26 декабрендәге 171-з һанлы,

2015 йылдың 27 февралендәге 192-з һанлы,

2015 йылдың 1 июлендәге 253-з һанлы,

2015 йылдың 18 сентябрендәге 260-з һанлы

 БР закондары редакцияһында)

Башҡортостан Республикаһы Дәүләт Йыйылышы – Ҡоролтай тарафынан 2013 йылдың 27 июнендә ҡабул ителде.

1-се статья. Ошо Закондың көйләү предметы

Ошо Закон Башҡортостан Республикаһында мәғариф өлкәһендәге (артабан – мәғариф өлкәһе) ҡайһы бер мөнәсәбәттәрҙе көйләй.

2-се статья. Ошо Законда файҙаланылыусы төп төшөнсәләр

Ошо Закон маҡсаттары өсөн 2012 йылдың 29 декабрендәге 273-ФЗ һанлы «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон (артабан – «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон) тарафынан билдәләнгән төп төшөнсәләр файҙаланыла.

3-сө статья. Мәғариф өлкәһендә Башҡортостан Республикаһы закондары

Мәғариф өлкәһендә Башҡортостан Республикаһы закондары Рәсәй Федерацияһы Конституцияһына, «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль законға, башҡа федераль закондарға һәм Рәсәй Федерацияһының бүтән норматив хоҡуҡи акттарына, Башҡортостан Республикаһы Конституцияһына нигеҙләнә һәм ошо Закондан һәм Башҡортостан Республикаһының башҡа норматив хоҡуҡи акттарынан тора.

4-се статья. Башҡортостан Республикаһы дәүләт власы органдарының мәғариф өлкәһендәге вәкәләттәре

1. Башҡортостан Республикаһы дәүләт власы органдарының мәғариф өлкәһендәге вәкәләттәренә түбәндәгеләр ҡарай:

1) төбәк социаль-иҡтисади, экологик, демографик, этномәҙәни һәм Башҡортостан Республикаһының башҡа үҙенсәлектәрен иҫәпкә алып, мәғарифты үҫтереүҙең республика программаларын әҙерләү һәм ғәмәлгә ашырыу;

2) Башҡортостан Республикаһының мәғариф ойошмаларын барлыҡҡа килтереү, үҙгәртеп ҡороу, ликвидациялау, Башҡортостан Республикаһының мәғариф ойошмаларын ойоштороусыларҙың функцияларын һәм вәкәләттәрен тормошҡа ашырыу;

3) муниципаль мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә белем алыуға, муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларында һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә, дөйөм башланғыс, төп дөйөм, урта дөйөм белем алыуға хоҡуҡтарҙы ғәмәлгә ашырыуҙа дәүләт гарантияларын тәьмин итеү, ошо Закон тарафынан раҫланған методика нигеҙендә иҫәпләнгән Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан билдәләнгән нормативтарға ярашлы, эш хаҡын түләүҙе, дәреслектәрҙе һәм уҡыу әсбаптарын, уҡытыу сараларын, уйындарҙы, уйынсыҡтарҙы һатып алыуҙы ла индереп (биналарҙы тотоу һәм коммуналь хеҙмәттәр өсөн түләүгә киткән аҡсаларҙан тыш), урындағы бюджеттарға субвенциялар биреү юлы менән муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларында балаларға өҫтәмә белем биреүҙе тәьмин итеү;

(2014 йылдың 26 декабрендәге 171-з һанлы БР Законы редакцияһында)

        4) Башҡортостан Республикаһының дәүләт мәғариф ойошмаларында дөйөм белем биреүҙе ойоштороу;

        5) Башҡортостан Республикаһының дәүләт мәғариф ойошмаларында балаларҙы ҡарауҙы һәм тәрбиәләүҙе, балаларҙы аҫрауҙы тормошҡа ашырыу өсөн шарттар тыуҙырыу;

        6) ошо өлөштөң 3-сө пунктында атап үтелгән нормативтарға ярашлы, эш хаҡын түләүҙе, дәреслектәр һәм уҡыу әсбаптары, уҡытыу саралары, уйындар, уйынсыҡтар һатып алыуға киткән сығымдарҙы ла индереп, (биналарҙы тотоу һәм коммуналь хеҙмәттәр өсөн түләүгә киткән аҡсаларҙан тыш), сығымдарҙы түләүгә субсидиялар биреү юлы менән дәүләт аккредитацияһы булған төп дөйөм белем биреү программалары буйынса белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы шәхси мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында мәктәпкәсә белем алыуҙы, шәхси дөйөм белем биреү ойошмаларында мәктәпкәсә, дөйөм башланғыс, төп дөйөм, урта дөйөм белем алыуҙы финанс йәһәтенән тәьмин итеү;

        7) һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ урта һөнәри белем алыуға хоҡуҡты ғәмәлгә ашырыуҙың дәүләт гарантияларын тәьмин итеүҙе лә индереп, урта һөнәри белем биреүҙе ойоштороу;

        8) Башҡортостан Республикаһының дәүләт мәғариф ойошмаларында балаларға өҫтәмә белем биреүҙе ойоштороу;

        9) Башҡортостан Республикаһының дәүләт мәғариф ойошмаларында өҫтәмә һөнәри белем биреүҙе ойоштороу;

        10) муниципаль мәғариф ойошмаларын һәм Башҡортостан Республикаһының дәүләт мәғариф ойошмаларын белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмалар тарафынан башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреү буйынса дәүләт аккредитацияһы булған мәғариф программаларын тормошҡа ашырғанда файҙаланыу өсөн тәҡдим ителгән дәреслектәрҙең федераль исемлегенә ярашлы дәреслектәр һәм атап үтелгән мәғариф программаларын ғәмәлгә ашырғанда файҙаланыу өсөн рөхсәт ителгән уҡыу әсбаптары менән тәьмин итеүҙе ойоштороу;

        11) Башҡортостан Республикаһы кимәлендә мәғариф системаһында мониторингты тормошҡа ашырыуҙы тәьмин итеү;

12) төп дөйөм белем биреү программаларын үҙләштереүҙә, үҙенең үҫешендә һәм социаль яраҡлашыуында ҡыйынлыҡтар кисергән белем алыусыларға психологик-педагогик, медицина ярҙамы һәм социаль ярҙам күрһәтеүҙе ойоштороу;

13) Башҡортостан Республикаһының юғары белем биреү мәғариф ойошмаларында конкурс нигеҙендә юғары белем биреүҙе ойоштороуҙы тәьмин итеү;

14) исемле стипендиялар булдырыу һәм бындай стипендияларҙың күләмен һәм шарттарын билдәләү;

        15) ҙур ҡаҙаныштарға өлгәшкән кешеләр өсөн махсус аҡсалата дәртләндереү билдәләү;

        16) төп дөйөм йәки урта дөйөм белеме булмаған һаулыҡ мөмкинлектәре сикләнгән (төрлө формала аҡыл яғынан үҫеше артта ҡалған) уҡыусылар тарафынан һөнәри белем алыуҙы тәьмин итеү;

        17) һаулыҡ мөмкинлектәре сикләнгәндәрҙе уҡытыуҙа һәм тәрбиәләүҙә махсус педагогик алымдарға һәм ысулдарға эйә булыусы педагогик хеҙмәткәрҙәрҙе әҙерләүҙе тәьмин итеү һәм бындай хеҙмәткәрҙәрҙе белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмаларға ылыҡтырыуға булышлыҡ итеү;

        17.1) белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмаларҙың белем биреү эшмәкәрлеге сифатына бойондороҡһоҙ баһалау үткәреүҙе ойоштороу өсөн шарттар тыуҙырыу;

(17.1-се п. 2015 йылдың 27 февралендәге 192-з һанлы БР Законы тарафынан индерелде)

        18) белем биреү өлкәһендә «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон тарафынан билдәләнгән башҡа вәкәләттәрҙе тормошҡа ашырыу.

        2. Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте:

        1) Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендәге туған тел һәм туған телдә Рәсәй халыҡтары әҙәбиәте буйынса уҡыу әсбаптарын баҫып сығарыуҙы тормошҡа ашырыусы ойошмаларҙы һайлап алыуҙа ҡатнаша;

        2) «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закондың 20-се статьяһының 3-сө өлөшөндә атап үтелгән ойошмаларҙы республика инновация майҙансыҡтары тип таныу тәртибен билдәләй;

        3) Башҡортостан Республикаһы ҡарамағында булған мәғариф ойошмаһын, муниципаль мәғариф ойошмаһын үҙгәртеп ҡороу һәм ликвидациялау тураһында ҡарар ҡабул итеүҙең эҙемтәләренә баһалау үткәреү тәртибен билдәләй (бындай баһалауҙың критерийҙарын (ошо мәғариф ойошмаларының типтары буйынса), бындай ҡарарҙың эҙемтәләрен баһалау һәм уның тарафынан һығымта әҙерләү буйынса комиссия ойоштороу тәртибен дә индереп);

        4) Башҡортостан Республикаһы бюджетының бюджет ассигнованиелары иҫәбенә көндөҙгө бүлектә белем алыусы студенттарға дәүләт академик стипендияһын, студенттарға дәүләт социаль стипендияһын, аспиранттарға, ординаторҙарға, ассистент-стажерҙарға дәүләт стипендияһын тәғәйенләү тәртибен билдәләй;

        5) Башҡортостан Республикаһы бюджетының бюджет ассигнованиелары иҫәбенә стипендиаль фондты формалаштырыу өсөн нормативтар билдәләй;

        6) Башҡортостан Республикаһы бюджетының бюджет ассигнованиелары иҫәбенә әйберләтә мөлкәт (обмундирование), шул иҫәптән форма кейеме менән тәьмин итеү осраҡтарын һәм тәртибен билдәләй;

        7) өйҙә йәки медицина ойошмаларында дөйөм, төп дөйөм һәм урта дөйөм белем биреүҙең мәғариф программалары буйынса уҡытыуҙы ойоштороу өлөшөндә дәүләт йәки муниципаль мәғариф ойошмаларының уҡыусылар һәм (йәки) уларҙың ата-әсәләре менән мөнәсәбәттәрен регламентлау йәки рәсмиләштереү тәртибен билдәләй;

        8) башланғыс дөйөм, төп дөйөм һәм урта дөйөм белем алыу маҡсатында тәрбиәләүҙең, уҡытыуҙың айырым шарттарына мохтаж булыусы һәм махсус педагогик алым талап итеүсе девиант тотоштағы (йәмғиәт өсөн хәүефле) кешеләр өсөн асыҡ һәм ябыҡ типтағы махсус уҡытыу-тәрбиәләү учреждениеларын барлыҡҡа килтерә;

        9) «кадет мәктәбе», «кадет (диңгеҙ кадет) корпусы» һәм «казак кадет корпусы» махсус атамалары менән дөйөм белем биреү ойошмаларын барлыҡҡа килтерә;

        10) ҡайһы бер уҡыу предметтарын тәрән өйрәнеү йәки профиль буйынса уҡытыу өсөн төп дөйөм һәм урта дөйөм белем алыу өсөн дәүләт һәм муниципаль мәғариф ойошмаларына ҡабул иткәндә йә иһә күсергәндә шәхси һайлап алыуҙы ойоштороу осраҡтарын һәм тәртибен билдәләй;

        11) һаңғырауҙар, насар ишетеүселәр, һуңынан һаңғырауланыусылар, һуҡырҙар, насар күреүселәр, телмәрҙәре ныҡ боҙолоусылар, терәк-хәрәкәт аппараты функцияһы боҙолоусылар, психик үҫештәре буйынса артта ҡалыусылар, аҡылға зәғифтәр, аутистик спектрҙары боҙолоусылар, ҡатмарлы дефекттары булған балалар һәм һаулыҡ мөмкинлектәре сикләнгән башҡа белем алыусылар өсөн адаптацияланған төп дөйөм белем биреү программалары буйынса белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы айырым ойошмалар төҙөй;

        12) дәүләт сәйәсәтен барлыҡҡа килтереү һәм ғәмәлгә ашырыу һәм енәйәт хөкөмдәрен башҡарыу өлкәһендә норматив-хоҡуҡи көйләү буйынса функцияларҙы тормошҡа ашырыусы федераль башҡарма власть органы менән килешеү буйынса енәйәт-хөкөм башҡарыу системаһының холоҡ төҙәтеү учреждениелары ҡарамағында дөйөм белем биреү ойошмаларын барлыҡҡа килтереү юлы менән енәйәт-хөкөм башҡарыу системаһының холоҡ төҙәтеү учреждениеларында булғандарға дөйөм белем алыу өсөн шарттар тыуҙыра;

        13) урта һөнәри һәм юғары һөнәри белем биреү мәғариф программалары буйынса белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмаларға Башҡортостан Республикаһы бюджетының бюджет ассигнованиелары иҫәбенә уҡытыуға ҡабул итеүҙең контроль һандарын (шул иҫәптән ҡабул итеүҙең контроль һандарының дөйөм күләмен аныҡлау тәртибен) билдәләү тәртибен раҫлай;

(2015 йылдың 1 июлендәге 253-з һанлы БР Законы редакцияһында)

        14) Башҡортостан Республикаһында башланғыс дөйөм, төп дөйөм һәм урта дөйөм белем биреү мәғариф программалары буйынса белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы дәүләт һәм муниципаль ойошмаларҙа белем алыусыларҙың кейеменә типовой талаптар билдәләй;

(2015 йылдың 27 февралендәге 192-з һанлы БР Законы редакцияһында)

        15) Башҡортостан Республикаһында педагогик хеҙмәткәрҙәргә һәм белем биреү мөнәсәбәттәрендә ҡатнашыусы башҡаларға социаль яҡлау саралары күрһәтеүҙең күләмен, шарттарын һәм тәртибен билдәләй.

        3. Мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органы:

        1) кимәлдәрен һәм йүнәлештәрен иҫәпкә алып (төбәк, милли һәм этномәҙәни үҙенсәлектәрҙе иҫәпкә алыу өлөшөндә) төп дөйөм белем биреүҙең яҡынса программаларына экспертиза үткәреүгә йәлеп ителә;

        2) Башҡортостан Республикаһының төбәк һәм этномәҙәни үҙенсәлектәрен иҫәпкә алыуҙы тәьмин итеү, граждандарҙың Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендә булған туған телдә белем алыуға һәм Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендәге туған телде һәм Рәсәй халыҡтары әҙәбиәтен туған телдә өйрәнеүгә хоҡуҡтарын ғәмәлгә ашырыу маҡсатында башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙең дәүләт аккредитацияһы булған мәғариф программаларын ғәмәлгә ашырғанда файҙаланыуға тәҡдим ителгән дәреслектәрҙе федераль исемлеккә индереү өсөн дәреслектәргә экспертиза үткәреүҙә ҡатнаша;

        3) мәғариф системаһында уҡытыу-методик берләшмәләр төҙөй һәм улар тураһында положениеларҙы раҫлай;

        4) Башҡортостан Республикаһы территорияһында дәүләт йомғаҡлау аттестацияһын үткәргәндә төп дөйөм һәм урта дөйөм белем биреү мәғариф программалары буйынса дәүләт йомғаҡлау аттестацияһын үткәреү өсөн дәүләт имтиханын биреү комиссияларын төҙөй;

        5) Башҡортостан Республикаһы территорияһында төп дөйөм һәм урта дөйөм белем биреү мәғариф программалары буйынса дәүләт йомғаҡлау аттестацияһын үткәргәндә дәүләт йомғаҡлау аттестацияһын үткәреүҙе тәьмин итә;

        6) Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендә булған туған телде һәм Рәсәй халыҡтары әҙәбиәтен Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендәге туған телдә өйрәнеүсе һәм дәүләт йомғаҡлау аттестацияһын үтеү өсөн Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендә булған туған телдә Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендәге туған телде һәм Рәсәй халыҡтары әҙәбиәтен имтихан итеп һайлаусы төп дөйөм һәм урта дөйөм белем биреү мәғариф программалары буйынса белем алыусылар өсөн дәүләт йомғаҡлау аттестацияһын үткәреү формаларын һәм тәртибен билдәләй;

        7) белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы һәм Башҡортостан Республикаһы ҡарамағында булыусы ойошмаларҙың педагогик хеҙмәткәрҙәренең, белем биреү эшмәкәрлеген ғәмәлгә ашырыусы муниципаль һәм шәхси ойошмаларҙың педагогик хеҙмәткәрҙәренең квалификация категорияһын билдәләү маҡсатында аттестация үткәреү өсөн аттестация комиссияларын формалаштыра.

        5-се статья. Рәсәй Федерацияһы тарафынан тапшырылған мәғариф өлкәһендәге вәкәләттәрҙе Башҡортостан Республикаһы дәүләт власы органдарының тормошҡа ашырыуы

1. «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль законға ярашлы Башҡортостан Республикаһы дәүләт власы органдары Рәсәй Федерацияһы тарафынан тапшырылған мәғариф өлкәһендәге түбәндәге вәкәләттәрҙе (артабан – тапшырылған вәкәләттәр) тормошҡа ашыра:

1) Башҡортостан Республикаһы территорияһында белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмалар («Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закондың 6-сы статьяһының 1-се өлөшөнөң 7-се пунктында атап үтелгән ойошмаларҙан тыш), шулай уҡ тейешле территорияла мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы урындағы үҙидара органдары эшмәкәрлегенә мәғариф өлкәһендә дәүләт контроле (надзоры);

2) Башҡортостан Республикаһы территорияһында белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмаларҙың («Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закондың 6-сы статьяһының 1-се өлөшөнөң 7-се пунктында атап үтелгән ойошмаларҙан тыш) белем биреү эшмәкәрлеген лицензиялау;

3) Башҡортостан Республикаһы территорияһында белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмаларҙың («Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закондың 6-сы статьяһының 1-се өлөшөнөң 7-се пунктында атап үтелгән ойошмаларҙан тыш) белем биреү эшмәкәрлегенә дәүләт аккредитацияһы үткәреү;

4) белем һәм (йәки) квалификация тураһында документтарҙы раҫлау.

2. Ошо статьяның 6-сы өлөшөндә атап үтелгән вәкәләттәрҙән тыш тапшырылған вәкәләттәрҙе тормошҡа ашырыуҙы финанс йәһәтенән тәьмин итеү федераль бюджеттан субвенциялар иҫәбенә, шулай уҡ ошо маҡсаттар өсөн Башҡортостан Республикаһы бюджетында күҙҙә тотолған бюджет ассигнованиелары сиктәрендә (бирелгән вәкәләттәрҙе ғәмәлгә ашырыу менән бәйле һәм Рәсәй Федерацияһы Бюджет кодексына ярашлы Башҡортостан Республикаһы бюджеты иҫәбенә индерелеүсе дәүләт пошлинаһын түләүҙән килеүсе Башҡортостан Республикаһы бюджетына күсерелергә планлаштырылған аҡсаларҙың күләменән кәм булмаған күләмдә) тормошҡа ашырыла.

3. Субвенциялар Рәсәй Федерацияһының бюджет закондарына ярашлы бирелә.

4. Тапшырылған вәкәләттәрҙе тормошҡа ашырыуға бүленгән средстволар маҡсатлы характер йөрөтә һәм башҡа маҡсаттарҙа файҙаланыла алмай.

5. Башҡортостан Республикаһы Башлығы:

(2015 йылдың 27 февралендәге 192-з һанлы БР Законы редакцияһында)

        1) тапшырылған вәкәләттәрҙе ғәмәлгә ашырыусы Башҡортостан Республикаһының башҡарма власть органдары етәкселәрен дәүләт сәйәсәтен барлыҡҡа килтереү һәм мәғариф өлкәһендә норматив-хоҡуҡи көйләү буйынса функцияларҙы тормошҡа ашырыусы федераль башҡарма власть органы менән килешеү буйынса вазифаға тәғәйенләй;

2) тапшырылған вәкәләттәрҙе ғәмәлгә ашырыусы Башҡортостан Республикаһы башҡарма власть органдары структураһын мәғариф өлкәһендә контроль һәм надзор буйынса функцияларҙы тормошҡа ашырыусы федераль башҡарма власть органы менән килешеү буйынса раҫлай;

3) мәғариф тураһында ҡануниәткә ярашлы тапшырылған вәкәләттәрҙе тормошҡа ашырыу буйынса эшмәкәрлекте ойоштора;

4) мәғариф өлкәһендә контроль һәм надзор буйынса функцияларҙы тормошҡа ашырыусы федераль башҡарма власть органына түбәндәгеләрҙе биреүҙе тәьмин итә:

а) һәр кварталға бирелгән субвенцияларҙы тотоноу хаҡындағы, маҡсатлы күҙаллау күрһәткестәренә өлгәшеү тураһындағы отчет;

б) тапшырылған вәкәләттәр мәсьәләләре буйынса Башҡортостан Республикаһы дәүләт власы органдары тарафынан ҡабул ителгән норматив хоҡуҡи акттарҙың кәрәкле һандағы экземплярҙары;

в) мәғариф өлкәһендә контроль һәм надзор мәсьәләләре буйынса федераль мәғлүмәттәр базаһын формалаштырыу һәм алып барыу өсөн кәрәкле мәғлүмәтте (шул иҫәптән мәғлүмәттәр базаһын);

5) «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закондың 7-се статьяһының 6-сы өлөшөнөң 1-се пунктында атап үтелгән норматив хоҡуҡи акттарҙы ҡабул итеүгә тиклем тапшырылған вәкәләттәр өлкәһендә дәүләт хеҙмәттәрен күрһәтеүҙең һәм дәүләт функцияларын үтәүҙең административ регламенттарын раҫлау хоҡуғына эйә (әгәр был регламенттар Рәсәй Федерацияһының норматив хоҡуҡи акттарына ҡаршы килмәһә (шул иҫәптән граждандарҙың хоҡуҡтарын һәм иректәрен, ойошмаларҙың хоҡуҡтарын һәм законлы мәнфәғәттәрен тормошҡа ашырыу өлөшөндә бындай акттар тарафынан күҙҙә тотолмаған өҫтәмә талаптар һәм сикләүҙәр булмаһа) һәм регламенттарға федераль башҡарма власть органдары тарафынан дәүләт хеҙмәттәре күрһәтеүгә һәм дәүләт функцияларын үтәүгә талаптарҙы иҫәпкә алып әҙерләнә).

6. Белем һәм квалификация тураһында документтарҙы раҫлау буйынса тапшырылған вәкәләттәрҙе тормошҡа ашырыуҙы финанс йәһәтенән тәьмин итеү ошо маҡсаттар өсөн Башҡортостан Республикаһы бюджетында күҙҙә тотолған бюджет ассигнованиелары сиктәрендә (бирелгән вәкәләттәрҙе ғәмәлгә ашырыу менән бәйле Рәсәй Федерацияһы Бюджет кодексына ярашлы Башҡортостан Республикаһы бюджеты иҫәбенә индерелеүсе дәүләт пошлинаһын түләүҙән килеүсе Башҡортостан Республикаһы бюджетына күсерелергә планлаштырылған аҡсаларҙың күләменән кәм булмаған күләмдә) тормошҡа ашырыла.

6-сы статья. Белем биреү теле

1. Мәғариф ойошмаларында белем биреү эшмәкәрлеге, әгәр «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон тарафынан башҡаһы билдәләнмәһә, Рәсәй Федерацияһының дәүләт телендә тормошҡа ашырыла. Дәүләт аккредитацияһы булған мәғариф программалары сиктәрендә Рәсәй Федерацияһының дәүләт телендә уҡытыу һәм уны өйрәнеү федераль дәүләт мәғариф стандарттарына, мәғариф стандарттарына ярашлы тормошҡа ашырыла.

2. Башҡортостан Республикаһының дәүләт теле булараҡ башҡорт телендә уҡытыу һәм уны өйрәнеү Башҡортостан Республикаһы территорияһында урынлашҡан дәүләт һәм муниципаль мәғариф ойошмаларында дәүләт аккредитацияһы булған мәғариф программалары сиктәрендә федераль дәүләт мәғариф стандарттарына, мәғариф стандарттарына ярашлы тормошҡа ашырыла.

3. Башҡортостан Республикаһында Рәсәй Федерацияһы граждандары Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендә булған туған телдә мәктәпкәсә, башланғыс дөйөм һәм төп дөйөм белем алыу хоҡуғына, шулай уҡ мәғариф тураһындағы ҡануниәт тарафынан билдәләнгән тәртиптә мәғариф системаһының мөмкинлектәре сиктәрендә Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендәге туған телде өйрәнеү хоҡуғына эйә. Атап үтелгән хоҡуҡтарҙы ғәмәлгә ашырыу кәрәкле һанда тейешле мәғариф ойошмаларын, кластарын, төркөмдәрен, шулай уҡ уларҙың эшмәкәрлеге өсөн шарттар булдырып тәьмин ителә. Дәүләт аккредитацияһы булған мәғариф программалары сиктәрендә Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре иҫәбендә булған туған телдә уҡытыу һәм уны өйрәнеү федераль дәүләт мәғариф стандарттарына, мәғариф стандарттарына ярашлы тормошҡа ашырыла.

4. Белем биреү программаһына ярашлы һәм мәғариф тураһында ҡануниәт һәм белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошманың локаль норматив акттары тарафынан билдәләнгән тәртиптә сит ил телендә белем алыу мөмкин.

5. Белем биреү теле, телдәре Рәсәй Федерацияһы ҡануниәтенә ярашлы белем биреү эшмәкәрлеген үҙенең белем биреү программалары буйынса тормошҡа ашырыусы ойошманың локаль норматив акттары тарафынан билдәләнә.

7-се статья. Башҡортостан Республикаһында педагогик хеҙмәткәрҙәргә һәм белем биреү мөнәсәбәттәрендә ҡатнашыусы башҡаларға социаль яҡлау саралары

1. Ауыл торама пункттарында, эшсе ҡасабаларҙа (ҡала тибындағы ҡасабаларҙа) йәшәүсе һәм эшләүсе педагогик хеҙмәткәрҙәр торлаҡ биналарына, йылытыуға һәм яҡтыртыуға түләүгә сығымдар өсөн компенсация алыу хоҡуғына эйә. Башҡортостан Республикаһының мәғариф ойошмаларының, муниципаль мәғариф ойошмаларының педагогик хеҙмәткәрҙәренә атап үтелгән социаль яҡлау сараларын биреүгә бәйле сығымдарҙың күләме, шарттары һәм тәртибе Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан билдәләнә һәм Башҡортостан Республикаһы бюджетының бюджет ассигнованиелары иҫәбенә тәьмин ителә.

2. Мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органының ҡарары буйынса эш ваҡытында берҙәм дәүләт имтиханын үткәреүҙә ҡатнашыусы һәм берҙәм дәүләт имтиханы осоронда төп эшенән азат ителеүсе мәғариф ойошмаларының педагогик хеҙмәткәрҙәренә хеҙмәт ҡануниәте һәм хеҙмәт хоҡуҡиәте нормалары булған башҡа акттар тарафынан билдәләнгән гарантиялар һәм компенсациялар бирелә. Берҙәм дәүләт имтиханын үткәреүҙә ҡатнашыусы педагогик хеҙмәткәрҙәргә берҙәм дәүләт имтиханын әҙерләү һәм үткәреү буйынса эштәре өсөн компенсация түләнә. Атап үтелгән компенсацияның күләме һәм тәртибе берҙәм дәүләт имтиханын үткәреү өсөн бүленгән Башҡортостан Республикаһы бюджетының бюджет ассигнованиелары иҫәбенә Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан билдәләнә.

3. Һөнәри белем биреү ойошмаларын һәм юғары белем биреү мәғариф ойошмаларын тамамлаусыларҙы педагогик эшмәкәрлеккә йәлеп итеү өсөн Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан дәүләт яҡлауының өҫтәмә саралары билдәләнә.

4. Балаларҙың ғаиләлә белем биреү формаһында мәктәпкәсә белем алыуын тәьмин итеүсе балиғ булмағандарҙың ата-әсәләре (законлы вәкилдәре) түләү түләмәйенсә методик, психологик-педагогик, диагностик һәм консультатив ярҙам алыу хоҡуғына эйә (шул иҫәптән, әгәр тейешле консультация үҙәктәре булдырылған булһа, мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында һәм дөйөм белем биреү ойошмаларында ла). Бындай төр ярҙам күрһәтеүҙе тәьмин итеү Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан тормошҡа ашырыла.

5. Һаулыҡ мөмкинлектәре сикләнгән уҡыусылар белем алғанда түләүһеҙ рәүештә махсус дәреслектәр һәм уҡыу әсбаптары, башҡа уҡыу әҙәбиәте менән тәьмин ителә, шулай уҡ уларға сурдотәржемәселәр һәм тифлосурдотәржемәселәр хеҙмәттәре күрһәтелә. Бындай уҡыусыларға ҡарата (федераль бюджеттың бюджет ассигнованиелары иҫәбенә белем алыусыларҙан тыш) атап үтелгән ярҙам сараһы Башҡортостан Республикаһының сығым талап итеүсе йөкләмәһе булып тора.

8-се статья. Белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмаларҙа мәктәпкәсә белем биреү мәғариф программаларын үҙләштереүсе балаларҙы ҡарау һәм тәрбиәләү өсөн ата-әсәләрҙән (законлы вәкилдәрҙән) түләтелгән түләү

1. Мәктәпкәсә белем биреү ойошмалары балаларҙы ҡарауҙы һәм тәрбиәләүҙе тормошҡа ашыра. Мәктәпкәсә белем биреү мәғариф программаларын ғәмәлгә ашырыу буйынса белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы башҡа ойошмалар балаларҙы ҡарауҙы һәм тәрбиәләүҙе тормошҡа ашырыу хоҡуғына эйә.

2. Белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошманы ойоштороусы балаларҙы ҡараған һәм тәрбиәләгән өсөн ата-әсәләрҙән (законлы вәкилдәрҙән) түләтә торған түләүҙе (артабан – ата-әсәләр түләүе) һәм уның күләмен билдәләй, әгәр «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон тарафынан башҡаһы билдәләнмәһә. Ойоштороусы ата-әсәләр түләүенең күләмен кәметеү йәки улар тарафынан билдәләнгән осраҡтарҙа һәм тәртиптә ҡайһы бер категория ата-әсәләрҙән уны түләтмәү хоҡуғына эйә. Әгәр белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмала баланы ҡараған һәм тәрбиәләгән өсөн ойоштороусы түләһә, ата-әсәләр түләүе билдәләнмәй.

(2-се өлөш 2015 йылдың 18 сентябрендәге 260-з һанлы БР Законы редакцияһында)

        3. Мәктәпкәсә белем биреү мәғариф программаларын ғәмәлгә ашырыусы дәүләт һәм муниципаль мәғариф ойошмаларында белем алыусы инвалид балаларҙы, етем балаларҙы һәм ата-әсә ҡарауынан мәхрүм ҡалған балаларҙы, шулай уҡ туберкулез интоксикацияһы булған балаларҙы ҡараған һәм тәрбиәләгән өсөн ата-әсәләр түләүе түләтелмәй.

        4. Мәктәпкәсә белем биреү мәғариф программаларын ғәмәлгә ашырыусы дәүләт һәм муниципаль мәғариф ойошмаларында мәктәпкәсә белем биреү мәғариф программаларын ғәмәлгә ашырыуға сығымдарҙы, шулай уҡ дәүләт һәм муниципаль мәғариф ойошмаларында күсемһеҙ милекте тотоуға киткән сығымдарҙы бындай ойошмаларҙа баланы ҡараған һәм тәрбиәләгән өсөн ата-әсәләр түләүенә индереүгә юл ҡуйылмай. Дәүләт һәм муниципаль мәғариф ойошмаларында баланы ҡараған һәм тәрбиәләгән өсөн ата-әсәләр түләүенең күләме, балаларҙы ҡарау һәм тәрбиәләү шарттарына ҡарап, Башҡортостан Республикаһы территорияһында булған һәр бер муниципаль берәмек өсөн Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан билдәләнгән максималь күләмдән артырға тейеш түгел.

(2015 йылдың 18 сентябрендәге 260-з һанлы БР Законы редакцияһында)

        5. Мәктәпкәсә белем биреү мәғариф программаларын ғәмәлгә ашырыусы мәғариф ойошмаларына йөрөүсе балаларҙы тәрбиәләүгә һәм уҡытыуға матди ярҙам итеү маҡсатында ата-әсәләргә (законлы вәкилдәргә) Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан түбәндәгесә билдәләнгән компенсация түләнә: беренсе балаға Башҡортостан Республикаһы территорияһында урынлашҡан дәүләт һәм муниципаль мәғариф ойошмаларында балаларҙы ҡараған һәм тәрбиәләгән өсөн ата-әсәләр түләүенең уртаса күләменең егерме процентынан да кәм булмаған, икенсе балаға бындай түләү күләменең илле процентынан да кәм булмаған, өсөнсө балаға һәм унан һуңғы балаларға бындай түләү күләменең етмеш процентынан да кәм булмаған күләмдә. Дәүләт һәм муниципаль мәғариф ойошмаларында балаларҙы ҡараған һәм тәрбиәләгән өсөн ата-әсәләр түләүенең уртаса күләме мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органы тарафынан билдәләнә. Компенсация алыу хоҡуғына тейешле мәғариф ойошмаһында балаларҙы ҡараған һәм тәрбиәләгән өсөн ата-әсәләр түләүен индереүсе ата-әсәләрҙең (законлы вәкилдәрҙең) береһе эйә.

        6. Ошо статьяның 5-се өлөшөндә атап үтелгән компенсация алыу өсөн мөрәжәғәт итеү һәм уны түләү тәртибе Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан билдәләнә.

        7. Ошо статьяның 5-се өлөшөндә атап үтелгән компенсацияны түләүгә бәйле сығымдарҙы финанс йәһәтенән тәьмин итеү Башҡортостан Республикаһының сығымдар йөкләмәһе булып тора.

        9-сы статья. Интернаты булған мәғариф ойошмаһында балаларҙы аҫрауға ата-әсәләрҙән (законлы вәкилдәрҙән) түләтелгән түләү

        Уҡыусыларҙы билдәләнгән нормаларға ярашлы кейем-һалым, аяҡ кейеме, йомшаҡ инвентарь, шәхси гигиена әйберҙәре, уҡыу-яҙыу кәрәк-яраҡтары, уйындар һәм уйынсыҡтар, хужалыҡ инвентарҙары менән, уларҙың туҡланыуын һәм хужалыҡ-көнкүреш хеҙмәтләндереүен ойоштороуҙы тәьмин итеүҙе үҙ эсенә алған интернаты булған мәғариф ойошмаларында балалар аҫраған, шулай уҡ оҙайлы көн төркөмдәрендә балаларҙы ҡарауҙы һәм тәрбиәләүҙе тормошҡа ашырған өсөн мәғариф ойошмаһын ойоштороусы балиғ булмаған уҡыусыларҙың ата-әсәләренән (законлы вәкилдәренән) түләтелеүсе түләүҙе һәм уның күләмен билдәләү хоҡуғына эйә, әгәр «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон тарафынан башҡаһы билдәләнмәһә. Ойоштороусы билдәләнгән осраҡтарҙа һәм тәртиптә атап үтелгән түләү күләмен кәметергә йәки уны балиғ булмаған уҡыусыларҙың ата-әсәләренең (законлы вәкилдәренең) айырым категорияларынан түләттермәҫкә хоҡуҡлы.

        10-сы статья. Мәғариф системаһының мәғлүмәти йәһәтенән асыҡлығы. Мәғариф системаһында мониторинг. Мәғариф системаһында мәғлүмәт системалары

1. Башҡортостан Республикаһы дәүләт власы органдары, урындағы үҙидара органдары һәм белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмалар мәғариф системаһы тураһында мәғлүмәттең асыҡлығын һәм һәр кем алырлыҡ булыуын тәьмин итә.

2. Мәғариф системаһына мониторингты ойоштороу федераль дәүләт органдары һәм мәғариф системаһында идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органы, мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе ғәмәлгә ашырыусы урындағы үҙидара органдары тарафынан тормошҡа ашырыла.

3. Мәғариф торошона һәм уны үҫтереү перспективаларына анализ йомғаҡлау (йыллыҡ) отчеттар рәүешендә һәр йыл баҫып сығарылырға һәм «Интернет» селтәрендә мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органының һәм мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы урындағы үҙидара органдарының рәсми сайттарында урынлаштырылырға тейешле.

4. Мәғариф системаһында идара итеүҙе мәғлүмәти йәһәттән тәьмин итеү һәм белем биреү эшмәкәрлеген дәүләт регламентлаштырыуы маҡсатында вәкәләтле Рәсәй Федерацияһының дәүләт власы органдары һәм Башҡортостан Республикаһының дәүләт власы органдары тарафынан дәүләт мәғлүмәт системалары, шул иҫәптән «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон тарафынан күҙҙә тотолған дәүләт мәғлүмәт системалары төҙөлә, формалаштырыла һәм алып барыла.

5. Төп дөйөм һәм урта дөйөм белем биреү мәғариф программаларын үҙләштереүсе уҡыусыларҙың дәүләт йомғаҡлау аттестацияһын үткәреүҙе мәғлүмәти тәьмин итеү һәм урта һөнәри һәм юғары белем алыу өсөн мәғариф ойошмаларына ҡабул итеү маҡсатында төп дөйөм һәм урта дөйөм белем биреү буйынса төп мәғариф программаларын үҙләштереүсе уҡыусыларҙың дәүләт йомғаҡлау аттестацияһын үткәреүҙе тәьмин итеүҙең республика мәғлүмәт системаһы булдырыла (артабан – республика мәғлүмәт системаһы).

6. Республика мәғлүмәт системаһын формалаштырыуҙы һәм алып барыуҙы ойоштороу мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органы тарафынан тормошҡа ашырыла.

7. Дәүләт аккредитациялауын мәғлүмәти тәьмин итеү өсөн «Дәүләт аккредитацияһы булған мәғариф программалары буйынса белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмалар реестры» исемле дәүләт мәғлүмәт системаһы булдырыла, шулай уҡ мәғариф өлкәһендә контроль һәм надзор буйынса функцияларҙы тормошҡа ашырыусы федераль башҡарма власть органы формалаштырған һәм алып барған системаны файҙаланыу тәьмин ителә. Белем биреү эшмәкәрлегенә дәүләт аккредитацияһы буйынса тапшырылған вәкәләттәрҙе тормошҡа ашырыусы Башҡортостан Республикаһы башҡарма власть органы атап үтелгән мәғлүмәт системаһына белем биреү эшмәкәрлегенә дәүләт аккредитацияһы тураһындағы мәғлүмәттәрҙе индерә. «Дәүләт аккредитацияһы булған мәғариф программалары буйынса белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмалар реестры» дәүләт мәғлүмәт системаһында булған мәғлүмәттәр асыҡ һәм һәр кем алырлыҡ булырға тейеш (Рәсәй Федерацияһы ҡануниәтенә ярашлы дәүләт йәки хеҙмәт серен һаҡлау мәнфәғәтендә бындай мәғлүмәттәрҙе ирекле алыу мөмкинлеге сикләнгән осраҡтарҙан тыш).

8. Мәғариф өлкәһендә дәүләт надзорын тормошҡа ашырыуға талаптарҙы берләштереүҙе тәьмин итеү һәм уның һөҙөмтәләрен иҫәпкә алыу маҡсатында формалаштырыу һәм алып барыу мәғариф системаһында контроль һәм надзор буйынса функцияларҙы тормошҡа ашырыусы федераль башҡарма власть органы тарафынан ойошторолоусы мәғариф өлкәһендәге дәүләт надзорының дәүләт мәғлүмәт системаһы төҙөлә. Мәғариф өлкәһендә дәүләт надзоры (контроле) буйынса тапшырылған вәкәләттәрҙе тормошҡа ашырыусы Башҡортостан Республикаһы башҡарма власть органы атап үтелгән мәғлүмәт системаһына мәғариф өлкәһендә дәүләт надзоры (контроле) буйынса саралар тураһындағы мәғлүмәттәрҙе индерә.

9. Белем һәм (йәки) квалификация тураһында документтарҙы раҫлау буйынса тапшырылған вәкәләттәрҙе тормошҡа ашырыусы Башҡортостан Республикаһы башҡарма власть органы белем һәм (йәки) квалификация тураһында документтарҙа үҙҙәре тарафынан ҡуйылған апостилдәр тураһындағы мәғлүмәттәрҙе мәғариф өлкәһендә контроль һәм надзор буйынса функцияларҙы тормошҡа ашырыусы федераль башҡарма власть органына «Белем һәм (йәки) квалификация тураһында документтарҙа ҡуйылған апостилдәрҙең федераль реестры» федераль мәғлүмәт системаһына был мәғлүмәттәрҙе индереү юлы менән бирә. Атап үтелгән орган был федераль мәғлүмәт системаһында булған мәғлүмәттәрҙе файҙаланырға хоҡуҡлы.

10.1-се статья. Белем биреү сифатын бойондороҡһоҙ баһалау

(2015 йылдың 27 февралендәге 192-з һанлы БР Законы тарафынан индерелде)

1. Мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органы бер айлыҡ срок эсендә белем биреүҙең сифатын бойондороҡһоҙ баһалау һөҙөмтәләре тураһында килгән мәғлүмәтте тикшерә һәм уны белем биреү эшмәкәрлеген камиллаштырыу буйынса саралар әҙерләгәндә иҫәпкә ала.

        2. Белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы ойошмаларҙың белем биреү эшмәкәрлеге сифатына бойондороҡһоҙ баһалау үткәреү өсөн шарттар булдырыу маҡсатында мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органы йәмәғәт ойошмалары ҡатнашлығында Башҡортостан Республикаһы территорияһында урынлашҡан ойошмаларҙың белем биреү эшмәкәрлеге сифатын бойондороҡһоҙ баһалау буйынса йәмәғәт советын формалаштыра һәм уның тураһында положениены раҫлай.

        3. Мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органы ҡарары буйынса ошо статьяның 2-се өлөшөндә атап үтелгән йәмәғәт советының функциялары был орган ҡарамағында эшләп килгән йәмәғәт советына йөкмәтелергә мөмкин. Был осраҡта ойошмаларҙың белем биреү эшмәкәрлеге сифатын бойондороҡһоҙ баһалау буйынса йәмәғәт советы булдырылмай.

        4. Ойошмаларҙың белем биреү эшмәкәрлеге сифатын бойондороҡһоҙ баһалау һөҙөмтәләре тураһындағы мәғлүмәт мәғариф өлкәһендә идара итеүҙе тормошҡа ашырыусы республика башҡарма власть органы тарафынан үҙенең рәсми сайтында һәм «Интернет» селтәрендәге дәүләт һәм муниципаль учреждениелар тураһында мәғлүмәттәр өсөн булдырылған рәсми сайтта урынлаштырыла.

        5. Белем биреү сифатын бойондороҡһоҙ баһалау «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закондың положениеларына ярашлы ғәмәлгә ашырыла.

        11-се статья. Мәғариф өлкәһендә дәүләт һәм муниципаль хеҙмәттәр күрһәтеүҙе финанс йәһәтенән тәьмин итеү үҙенсәлектәре

1. «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закондың 8-се статьяһының 1-се өлөшөнөң 3-сө пунктына ярашлы Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан билдәләнгән нормативтар, мәғариф өлкәһендә дәүләт йәки муниципаль хеҙмәттәр күрһәтеүгә киткән норматив сығымдар федераль дәүләт мәғариф стандарттарына ярашлы белем биреүҙең һәр кимәле буйынса, уҡытыу формаларын, федераль дәүләт талаптарын (улар булған осраҡта), мәғариф ойошмаһының тибын, мәғариф программаларын ғәмәлгә ашырыу селтәре формаһын, белем биреү технологияларын, һаулыҡ мөмкинлектәре сикләнгән уҡыусыларҙың белем алыу буйынса махсус шарттарын, педагогик хеҙмәткәрҙәргә өҫтәмә һөнәри белем биреүҙе тәьмин итеүҙе, уҡытыуҙың һәм тәрбиәләүҙең хәүефһеҙлек шарттарын булдырыуҙы, белем алыусыларҙың һаулығын һаҡлауҙы күҙҙә тотоп, шулай уҡ «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон тарафынан билдәләнгән белем биреү эшмәкәрлеген ойоштороуҙың һәм ғәмәлгә ашырыуҙың башҡа үҙенсәлектәрен иҫәпкә алып, уҡыусыларҙың төрлө категориялары өсөн мәғариф программаларының һәр бер төрө һәм йүнәлеше (профиле) буйынса билдәләнә (мәғариф стандарттарына ярашлы бер уҡыусы иҫәбенә тормошҡа ашырылыусы белем биреү эшмәкәрлегенән тыш, әгәр «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон тарафынан башҡаһы билдәләнмәһә).

2. Мәғариф өлкәһендә дәүләт йәки муниципаль хеҙмәттәр күрһәтеүгә норматив сығымдар педагогик хеҙмәткәрҙәрҙең Рәсәй Федерацияһы Президенты, Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәте, Башҡортостан Республикаһы дәүләт власы органдары, урындағы үҙидара органдары ҡарарҙарына ярашлы билдәләнеүсе уҡыу (уҡытыу) эшенә һәм башҡа эш өсөн, педагогик хеҙмәткәрҙәрҙең уртаса эш хаҡы кимәлен тәьмин итеүҙе иҫәпкә алып, улар өсөн эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы үҙ эсенә ала. Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закондың 8-се статьяһының 1-се өлөшөнөң 3-сө пунктына ярашлы билдәләнеүсе нормативтарға индерелгән Башҡортостан Республикаһы территорияһында урынлашҡан муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларының педагогик хеҙмәткәрҙәренә эш хаҡын түләүгә сығымдар Башҡортостан Республикаһы буйынса уртаса эш хаҡы кимәленән түбән булырға тейеш түгел.

3. Аҙ комплектлы мәғариф ойошмалары һәм ауыл торама пункттарында урынлашҡан һәм төп дөйөм белем биреү программаларын ғәмәлгә ашырыусы мәғариф ойошмалары өсөн мәғариф өлкәһендә дәүләт йәки муниципаль хеҙмәттәр күрһәтеүгә норматив сығымдарҙы, шул иҫәптән уҡыусыларҙың һанына бәйле булмаған белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыуға сығымдарҙы ла күҙҙә тоторға тейеш. Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте аҙ комплектлы мәғариф ойошмаларына, был мәғариф ойошмаларының башҡа мәғариф ойошмаларынан алыҫта урынлашыуынан, транспорт менән барып етеү мөмкинлектәренән һәм (йәки) уҡыусыларҙың һанынан сығып, төп дөйөм белем биреү программаларын ғәмәлгә ашырыусы мәғариф ойошмаларын индерә.

4. Финанс йәһәтенән тәьмин итеү Башҡортостан Республикаһы бюджетының бюджет ассигнованиелары иҫәбенә тормошҡа ашырылыусы төп дөйөм белем биреү программаларын ғәмәлгә ашырыу буйынса белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы шәхси ойошмаларҙың сығымдарын ҡаплауға субсидиялар Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте тарафынан «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закондың 8-се статьяһының 1-се өлөшөнөң 3-сө пунктына ярашлы билдәләнеүсе нормативтарҙан сығып иҫәпләнә. Финанс йәһәтенән тәьмин итеү Башҡортостан Республикаһы бюджетының бюджет ассигнованиелары иҫәбенә тормошҡа ашырылыусы һөнәри белем биреү программалары буйынса белем биреү эшмәкәрлеген тормошҡа ашырыусы шәхси ойошмаларҙың сығымдарын ҡаплауға субсидиялар мәғариф өлкәһендә тейешле дәүләт хеҙмәттәрен күрһәтеүгә норматив сығымдарҙы иҫәпкә алып билдәләнә.

12-се статья. Йомғаҡлау положениелары

1. Мәғариф учреждениеларының атамалары һәм уставтары 2016 йылдың 1 ғинуарынан да һуңға ҡалмайынса «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон менән ярашлылыҡҡа килтерелергә тейешле.

        2. Ошо Закон көсөнә ингән көндән юғары белем биреүсе мәғариф ойошмаларының фәнни-педагогик хеҙмәткәрҙәре вазифалары буйынса окладтарына (вазифа окладтарына) ғилми дәрәжә өсөн һәм тейешле вазифалар буйынса талап ителгән ғилми дәрәжәләрҙе иҫәпкә алып ошо Закон көсөнә ингән көнгә тиклем ғәмәлдә булған вазифалар өсөн өҫтәмә түләүҙәр күләме индерелә. Ошо Закон көсөнә ингән көнгә педагогик хеҙмәткәрҙәрҙең билдәләнгән окладтарына (вазифа окладтарына) китап нәшер итеү продукцияһы һәм периодик баҫмалар менән тәьмин итеү өсөн ай һайын бирелә торған 2012 йылдың 31 декабренә ҡарата билдәләнгән аҡсалата компенсация күләме индерелә.

        3. 2014 йылдың 1 ғинуарына тиклем мәғариф өлкәһендәге Башҡортостан Республикаһы дәүләт власы органдары түбәндәгеләрҙе тормошҡа ашыра:

        1) Башҡортостан Республикаһы закондары тарафынан билдәләнгән нормативтарға ярашлы дөйөм белем биреү ойошмалары хеҙмәткәрҙәренә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы, дәреслектәргә һәм уҡыу, уҡыу-күрһәтмә әсбаптарына, уҡытыуҙың техник сараларына, ҡулланыу материалдарына һәм хужалыҡ кәрәк-яраҡтарына сығымдарҙы финанслау өлөшөндә (урындағы бюджеттар аҡсалары иҫәбенә тормошҡа ашырылыусы биналарҙы тотоуға һәм коммуналь хеҙмәттәргә түләүгә сығымдарҙан тыш) төп дөйөм белем биреү программаларын ғәмәлгә ашырыу өсөн кәрәк булған күләмдә урындағы бюджеттарға субвенциялар бүлеп биреү юлы менән һәр кем алырлыҡ һәм мәктәпкәсә түләүһеҙ, башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем, шулай уҡ дөйөм белем биреү ойошмаларында өҫтәмә белем алыу буйынса граждандарҙың хоҡуҡтарының дәүләт гарантияларын тәьмин итеүҙе;

2) Башҡортостан Республикаһы дәүләт мәғариф ойошмаларының һәм муниципаль мәғариф ойошмаларының белем биреү эшмәкәрлеген финанс йәһәтенән тәьмин итеүҙең нормативтарына ярашлы педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы, дәреслектәргә һәм уҡыу, уҡыу-күрһәтмә әсбаптарына, уҡытыуҙың техник сараларына, уйындарға, уйынсыҡтарға, ҡулланыу материалдарына сығымдарҙы финанслау өлөшөндә тейешле төп дөйөм белем биреү программалары буйынса дәүләт аккредитацияһы булған шәхси дөйөм белем биреү ойошмаларында төп дөйөм белем биреү программаларын ғәмәлгә ашырыу буйынса граждандарҙың мәктәпкәсә, башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем алыуын кәрәкле күләмдә финанс йәһәтенән тәьмин итеү.

13-сө статья. Башҡортостан Республикаһының ҡайһы бер закон акттарының ғәмәлдән сығыуын таныу

Ғәмәлдән сыҡҡан тип танырға:

1) 1992 йылдың 29 октябрендәге ВС-13/32 һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Верховного Совета и Правительства Республики Башкортостан, 1993, № 4, ст. 77);

2) 1997 йылдың 17 мартындағы 84-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр һәм өҫтәмәләр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания, Президента и Кабинета Министров Республики Башкортостан, 1997, № 12 (66), ст. 776);

3) 2001 йылдың 7 мартындағы 198-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр һәм өҫтәмәләр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания, Президента и Кабинета Министров Республики Башкортостан, 2001, № 6 (126), ст. 422);

4) 2001 йылдың 25 июлендәге 233-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр һәм өҫтәмәләр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания, Президента и Кабинета Министров Республики Башкортостан, 2001, № 14 (134), ст. 1019);

5) 2002 йылдың 9 октябрендәге 357-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр һәм өҫтәмәләр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания, Президента и Кабинета Министров Республики Башкортостан, 2002, № 16 (154), ст. 1088);

_________________________________________________________________

КонсультантПлюс: иҫкәрмә.

Документтың рәсми тексында, күрәһең, хата ебәрелгән: 60-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр һәм өҫтәмәләр индереү тураһында» БР Законы 2004 йылдың 5 ғинуарында ҡабул ителгән, ә 2004 йылдың 5 апрелендә түгел.

_________________________________________________________________

6) 2004 йылдың 5 апрелендәге 60-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр һәм өҫтәмәләр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2004, № 4 (178), ст. 165);

7) 2005 йылдың 24 мартындағы 165-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2005, № 8 (206), ст. 360);

8) 2005 йылдың 18 июлендәге 208-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законының 29-сы статьяһына үҙгәреш индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2005, № 18 (216), ст. 920);

9) 2005 йылдың 28 сентябрендәге 212-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законының 7-се статьяһына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2005, № 21 (219), ст. 1058);

_________________________________________________________________

КонсультантПлюс: иҫкәрмә.

Документтың рәсми тексында, күрәһең, хата ебәрелгән: 273-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр һәм өҫтәмәләр индереү тураһында» БР Законы 2005 йылдың 30 декабрендә ҡабул ителгән, ә 2005 йылдың 30 ғинуарында түгел.

_________________________________________________________________

10) 2005 йылдың 30 ғинуарындағы 273-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2006, № 5 (227), ст. 228);

11) 2006 йылдың 31 мартындағы 296-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законының 51-се статьяһына үҙгәреш индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2006, № 9 (231), ст. 547);

12) 2006 йылдың 4 апрелендәге 300-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2006, № 9 (231), ст. 551);

13) 2006 йылдың 10 октябрендәге 360-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законының 51-се статьяһының 21-се өлөшөнөң ғәмәлдән сығыуын таныу тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2006, № 21 (243), ст. 1273);

14) 2006 йылдың 3 ноябрендәге 367-з һанлы «Мәғариф һәм мәҙәниәт өлкәһендә Башҡортостан Республикаһының ҡайһы бер закондарына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законының 1-се статьяһын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2006, № 23 (245), ст. 1393);

15) 2007 йылдың 1 мартындағы 415-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2007, № 6 (252), ст. 262);

16) 2007 йылдың 20 июлендәге 463-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2007, № 17 (263), ст. 843);

17) 2007 йылдың 29 декабрендәге 515-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2008, № 3 (273), ст. 143);

18) 2008 йылдың 28 февралендәге 540-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2008, № 6 (276), ст. 312);

19) 2008 йылдың 30 октябрендәге 45-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2008, № 22 (292), ст. 1273);

20) 2008 йылдың 24 ноябрендәге 65-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2009, № 2 (296), ст. 15);

21) 2009 йылдың 4 февралендәге 93-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законының 26-сы статьяһына үҙгәреш индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2009, № 5 (299), ст. 206);

22) 2009 йылдың 27 февралендәге 98-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законының 51-се статьяһына үҙгәреш индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2009, № 7 (301), ст. 334);

23) 2009 йылдың 15 июлендәге 156-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2009, № 17 (311), ст. 1098);

24) 2010 йылдың 3 мартындағы 227-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2010, № 6 (324), ст. 290);

25) 2010 йылдың 30 апрелендәге 254-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2010, № 10 (328), ст. 545);

26) 2010 йылдың 14 июлендәге 293-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законының 28.1-се һәм 40-сы статьяларына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2010, № 16 (334), ст. 967);

27) 2010 йылдың 3 декабрендәге 335-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2011, № 8 (350), ст. 242);

28) 2011 йылдың 3 майындағы 389-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2011, № 14 (356), ст. 927);

29) 2011 йылдың 28 октябрендәге 448-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2011, № 22 (364), ст. 1654);

30) 2011 йылдың 29 декабрендәге 487-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2012, № 3 (369), ст. 145);

31) 2012 йылдың 1 мартындағы 513-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2012, № 9 (375), ст. 465);

32) 2012 йылдың 19 июлендәге 577-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2012, № 23 (389), ст. 1108);

33) 2012 йылдың 6 декабрендәге 616-з һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законына үҙгәрештәр индереү тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын (Ведомости Государственного Собрания – Курултая, Президента и Правительства Республики Башкортостан, 2012, № 36 (402), ст. 1693);

34) 1992 йылдың 5 ноябрендәге ВС-13/43 һанлы «Мәғариф тураһында» Башҡортостан Республикаһы Законын ғәмәлгә индереү тәртибе тураһында» Башҡортостан Республикаһы Юғары Советы ҡарары.

14-се статья. Ошо Закондың көсөнә инеү тәртибе

1. Ошо Закон 2013 йылдың 1 сентябренән көсөнә инә, был статьяла көсөнә инеүенең башҡа сроктары билдәләнгән положениеларынан тыш.

        2. Ошо Закондың 4-се статьяһының 1-се өлөшөнөң 3-сө һәм 6-сы пункттары 2014 йылдың 1 ғинуарынан көсөнә инә.

3. «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон рәсми рәүештә баҫып сығарылған көндән урта һөнәри белем биреү мәғариф программалары буйынса уҡыуға ҡабул итеү һәр кем алырлыҡ дөйөм нигеҙҙә тормошҡа ашырыла, әгәр «Рәсәй Федерацияһында мәғариф тураһында» Федераль закон тарафынан башҡаһы ҡаралмаһа. Уҡырға инеүселәрҙең билдәле бер ижади һәләттәре, физик һәм (йәки) психологик сифаттары булыуын талап итеүсе профессиялар һәм һөнәрҙәр буйынса урта һөнәри белем биреү мәғариф программалары буйынса уҡыуға ҡабул иткәндә мәғариф өлкәһендә дәүләт сәйәсәтен барлыҡҡа килтереүсе һәм норматив-хоҡуҡи көйләү буйынса функцияларҙы тормошҡа ашырыусы федераль башҡарма власть органы тарафынан билдәләнгән ҡабул итеү тәртибенә ярашлы уҡырға инеү һынауҙары үткәрелә. Әгәр уҡырға инеүселәрҙең һаны Башҡортостан Республикаһы бюджетының, урындағы бюджеттарҙың бюджет ассигнованиелары иҫәбенә финансланыусы урындар һанынан артһа, мәғариф ойошмаһы уҡырға инеүселәрҙең белеме тураһында тапшырылған документтарында күрһәтелгән төп дөйөм йәки урта дөйөм белем биреү мәғариф программаларын уҡырға инеүселәр тарафынан үҙләштереү һөҙөмтәләре нигеҙендә профессиялар һәм һөнәрҙәр буйынса урта һөнәри белем биреү мәғариф программалары буйынса уҡырға ҡабул итеүҙе тормошҡа ашыра.

Башҡортостан Республикаһы

ПрезидентыР. ХӘМИТОВ 

Өфө, Республика Йорто

2013 йылдың 1 июле

№ 696-з

«Башҡортостан Республикаһында

мәғариф тураһында»

Башҡортостан Республикаһы Законына

ҡушымта

БАШҠОРТОСТАН РЕСПУБЛИКАҺЫ БЮДЖЕТЫНАН УРЫНДАҒЫ БЮДЖЕТТАРҒА БИРЕЛГӘН СУБВЕНЦИЯЛАР КҮЛӘМЕН БҮЛЕҮ

МЕТОДИКАҺЫ

Үҙгәртеүсе документтар исемлеге

(2014 йылдың 26 декабрендәге 171-з һанлы

БР Законы тарафынан индерелде)

1. Муниципаль мәктәпкәсә белем биреү һәм дөйөм белем биреү ойошмаларының педагогик хеҙмәткәрҙәренә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы һәм дәреслектәр һәм уҡыу әсбаптары, уҡытыу саралары, уйындар, уйынсыҡтар һатып алыуға сығымдарҙы (биналарҙы тотоуға һәм коммуналь хеҙмәттәргә сығымдарҙан тыш) (артабан – белем биреү процесын тәьмин итеүгә сығымдар) финанслау өлөшөндә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә, башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреү өсөн кәрәкле күләмдә урындағы бюджеттарға субвенцияларҙың күләме, мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында тәрбиәләнеүселәр, дөйөм белем биреү ойошмаларында уҡыусылар, аҙ комплектлы белем биреү ойошмаларындағы төркөмдәр һәм класс-комплекттар һанынан сығып, Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте билдәләгән нормативтарға ярашлы аныҡлана.

Белем биреү процесын тәьмин итеүгә сығымдар өлөшөндә субвенцияларҙың күләмен иҫәпләү, муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларында һәм мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында уҡыусылар, тәрбиәләнеүселәр һанынан сығып, Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте билдәләгән нормативтарға ярашлы аныҡлана.

2. Һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн субвенциялар билдәләгәндә муниципаль мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларының төркөмдәре һәм типтары һәм муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларында мәктәпкәсә белем биреү төркөмдәре буйынса тәрбиәләнеүселәрҙең тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны ҡулланыла.

3. Иҫәпләү түбәндәге формула буйынса тормошҡа ашырыла:

бында:

 – мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн i-се муниципаль берәмеккә субвенцияның йыллыҡ күләме;

  – педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләү өсөн сығымдарҙы финанслау өлөшөндә мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн i-се муниципаль берәмеккә субвенцияның йыллыҡ күләме, аҙ комплектлы мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларынан тыш;

 түбәндәге формула буйынса билдәләнә:

бында:

 – ҡала ерлегендә урынлашҡан мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында ярашлыса дөйөм камиллаштырыусы төркөмдәрҙә, компенсациялау йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, һауыҡтырыу йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, туберкулез интоксикацияһы булған балалар өсөн һауыҡтырыу йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, аралаштырылған йүнәлештәге төркөмдәрҙә, ғаилә төркөмдәрендә педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә бер тәрбиәләнеүсе иҫәбенә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә белем биреүҙе тормошҡа ашырыу өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – ауыл ерлегендә урынлашҡан мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында ярашлыса дөйөм камиллаштырыусы төркөмдәрҙә, компенсациялау йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, һауыҡтырыу йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, туберкулез интоксикацияһы булған балалар өсөн һауыҡтырыу йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, аралаштырылған йүнәлештәге төркөмдәрҙә, ғаилә төркөмдәрендә, икенән дә күп булмаған төрлө йәштәге төркөмдәре булған мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә бер тәрбиәләнеүсе иҫәбенә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә белем биреүҙе тормошҡа ашырыу өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында ҡала ерлегендә урынлашҡан муниципаль мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында һәм дөйөм белем биреү ойошмаларында ярашлыса дөйөм камиллаштырыусы төркөмдәрҙә, компенсациялау йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, һауыҡтырыу йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, туберкулез интоксикацияһы булған балалар өсөн һауыҡтырыу йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, аралаштырылған йүнәлештәге төркөмдәрҙә, ғаилә төркөмдәрендә тәрбиәләнеүселәрҙең тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында ауыл ерлегендә урынлашҡан муниципаль мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында һәм дөйөм белем биреү ойошмаларында ярашлыса дөйөм камиллаштырыусы төркөмдәрҙә, компенсациялау йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, һауыҡтырыу йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, туберкулез интоксикацияһы булған балалар өсөн һауыҡтырыу йүнәлешендәге төркөмдәрҙә, аралаштырылған йүнәлештәге төркөмдәрҙә, ғаилә төркөмдәрендә, икенән дә күп булмаған төрлө йәштәге төркөмдәре булған мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында (аҙ комплектлы мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларынан тыш) тәрбиәләнеүселәрҙең тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны;

v = 1, 2, 3, 4, 5 – балаларҙың мәктәпкәсә белем биреү ойошмалары төркөмдәрендә булыу оҙайлылығы (1 – 3–5 сәғәт булыу, 2 – 8–10 сәғәт булыу, 3 – 10,5 сәғәт булыу, 4 – 12 сәғәт булыу, 5 – тәүлек әйләнәһенә булыу);

 – ҡушыу билдәһе;

 – аҙ комплектлы мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларының педагогик хеҙмәткәрҙәренә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә белем алыуҙы тәьмин итеү өсөн i-се муниципаль берәмеккә субвенцияның йыллыҡ күләме;

 түбәндәге формула буйынса билдәләнә:

бында:

• – педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә аҙ комплектлы ауыл ерлегендәге мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында бер мәктәпкәсә төркөм иҫәбенә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә белем биреүҙе ғәмәлгә ашырыу өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында аҙ комплектлы ауыл ерлегендәге мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында төркөмдәрҙең тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны;

v = 1, 2 – мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларының төркөмдәрендә балаларҙың булыу оҙайлылығы (1 – 3–5 сәғәт булыу, 2 – 8–10 сәғәт булыу);

 – ҡушыу билдәһе;

 – белем биреү процесын тәьмин итеүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә муниципаль мәктәпкәсә белем биреү һәм дөйөм белем биреү ойошмаларында һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ мәктәпкәсә белем биреүҙе ғәмәлгә ашырыу өсөн i-се муниципаль берәмеккә субвенцияның йыллыҡ күләме;

 түбәндәге формула буйынса билдәләнә:

бында:

• – белем биреү процесын тәьмин итеүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә бер тәрбиәләнеүсе иҫәбенә муниципаль мәктәпкәсә белем биреү ойошмаларында һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс белемде тормошҡа ашырыу өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында муниципаль мәктәпкәсә белем биреү һәм дөйөм белем биреү ойошмаларында тәрбиәләнеүселәрҙең тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны.

4. Һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн субвенцияларҙы иҫәпләгәндә төп дөйөм белем биреү программалары, кластарҙың төрҙәре һәм муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларының типтары буйынса белем алыусыларҙың тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны ҡулланыла.

Иҫәпләү түбәндәге формула буйынса тормошҡа ашырыла:

бында:

 – муниципаль белем биреү ойошмаларында һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн i-се муниципаль берәмеккә субвенцияның йыллыҡ күләме;

 – педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларында һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн i-се муниципаль берәмеккә субвенцияның йыллыҡ күләме, аҙ комплектлы дөйөм белем биреү ойошмаларынан тыш;

 түбәндәге формула буйынса билдәләнә:

бында:

 – ҡала ерлегендә урынлашҡан дөйөм белем биреү ойошмаларында ярашлыса дөйөм белем биреү ойошмаларының ябай кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының ябай кластарында, дөйөм белем биреү ойошмаларының гимназия (лицей) кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының гимназия (лицей) кластарында, дөйөм белем биреү ойошмаларының махсус (коррекция) кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының махсус (коррекция) кластарында, мәктәп ҡарамағындағы интернатта йәшәүсе белем алыусыларҙың киске мәктәптәрҙең көндөҙгө (ситтән тороп) уҡыу кластарында педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә бер уҡыусы иҫәбенә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тормошҡа ашырыу өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – ауыл ерлегендә урынлашҡан дөйөм белем биреү ойошмаларында ярашлыса дөйөм белем биреү ойошмаларының ябай кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының ябай кластарында, дөйөм белем биреү ойошмаларының гимназия (лицей) кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының гимназия (лицей) кластарында, дөйөм белем биреү ойошмаларының махсус (коррекция) кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының махсус (коррекция) кластарында, мәктәп ҡарамағындағы интернатта йәшәүсе белем алыусыларҙың киске мәктәптәрҙең көндөҙгө (ситтән тороп) уҡыу кластарында, филиалдар кластарында педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә бер уҡыусы иҫәбенә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тормошҡа ашырыу өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – ҡала тибындағы ҡасабаларҙа урынлашҡан дөйөм белем биреү ойошмаларында ярашлыса ябай, гимназия (лицей), махсус (коррекцион) кластарҙа, киске мәктәптәрҙең көндөҙгө (ситтән тороп) уҡыу кластарында педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә бер уҡыусы иҫәбенә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе ғәмәлгә ашырыу өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында ҡала ерлегендә урынлашҡан дөйөм белем биреү ойошмаларында ярашлыса дөйөм белем биреү ойошмаларының ябай кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының ябай кластарында, дөйөм белем биреү ойошмаларының гимназия (лицей) кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының гимназия (лицей) кластарында, дөйөм белем биреү ойошмаларының махсус (коррекция) кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының махсус (коррекция) кластарында, мәктәп ҡарамағындағы интернатта йәшәүсе уҡыусыларҙың киске мәктәптәрҙең көндөҙгө (ситтән тороп) уҡыу кластарында белем алыусыларҙың тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында ауыл ерлегендә урынлашҡан дөйөм белем биреү ойошмаларында ярашлыса дөйөм белем биреү ойошмаларының ябай кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының ябай кластарында, дөйөм белем биреү ойошмаларының гимназия (лицей) кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының гимназия (лицей) кластарында, дөйөм белем биреү ойошмаларының махсус (коррекция) кластарында, тәүлек әйләнәһенә булыу режимындағы дөйөм белем биреү ойошмаларының махсус (коррекция) кластарында, мәктәп ҡарамағындағы интернатта йәшәүсе уҡыусыларҙың киске мәктәптәрҙең көндөҙгө (ситтән тороп) уҡыу кластарында белем алыусыларҙың тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында ҡала тибындағы ҡасабаларҙа урынлашҡан дөйөм белем биреү ойошмаларында ярашлыса ябай, гимназия (лицей), махсус (коррекцион) кластарҙа, киске мәктәптәрҙең көндөҙгө (ситтән тороп) уҡыу кластарында белем алыусыларҙың тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны;

n = 1, 2, 3 – төп дөйөм белем биреү программалары (1 – башланғыс дөйөм белем биреү мәғариф программалары, 2 – төп дөйөм белем биреү мәғариф программалары, 3 – дөйөм белем биреү мәғариф программалары);

 – ҡушыу билдәһе;

 – аҙ комплектлы ауыл ерендәге дөйөм белем биреү ойошмаларының педагогик хеҙмәткәрҙәренә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн i-се муниципаль берәмеккә субвенцияның йыллыҡ күләме;

 түбәндәге формула буйынса билдәләнә:

бында:

 – педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә аҙ комплектлы ауыл ерендәге һәм шундайҙар иҫәбендәге муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларында бер класс-комплект иҫәбенә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында аҙ комплектлы дөйөм белем биреү ойошмаларында класс-комплекттарҙың тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны;

n = 1, 2, 3 – төп дөйөм белем биреү программалары (1 – башланғыс дөйөм белем биреү мәғариф программалары, 2 – төп дөйөм белем биреү мәғариф программалары, 3 – дөйөм белем биреү мәғариф программалары);

 – ҡушыу билдәһе;

 – өйҙә белем алыусыларға һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн i-се муниципаль берәмеккә субвенцияның йыллыҡ күләме;

 түбәндәге формула буйынса билдәләнә:

бында:

 – педагогик хеҙмәткәрҙәргә эш хаҡын түләүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә өйҙә белем алыусыларға һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында өйҙә белем алыусыларҙың тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны;

n = 1, 2, 3 – төп дөйөм белем биреү программалары (1 – башланғыс дөйөм белем биреү мәғариф программалары, 2 – төп дөйөм белем биреү мәғариф программалары, 3 – дөйөм белем биреү мәғариф программалары);

 – ҡушыу билдәһе;

 – белем биреү процесын тәьмин итеүгә (биналарҙы тотоуға һәм коммуналь хеҙмәттәргә түләүгә сығымдарҙан тыш) сығымдарҙы финанслау өлөшөндә бер уҡыусы иҫәбенә муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларында һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн i-се муниципаль берәмеккә субвенцияның йыллыҡ күләме;

 түбәндәге формула буйынса билдәләнә:

бында:

 – муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларында белем биреү процесын тәьмин итеүгә сығымдарҙы финанслау өлөшөндә бер уҡыусы иҫәбенә һәр кем алырлыҡ һәм түләүһеҙ башланғыс дөйөм, төп дөйөм, урта дөйөм белем биреүҙе тәьмин итеү өсөн финанс йәһәтенән тәьмин итеү нормативтары;

 – i-се муниципаль берәмек территорияһында муниципаль дөйөм белем биреү ойошмаларында белем алыусыларҙың тейешле финанс йылына күҙалланған уртаса йыллыҡ һаны.

5. Уҡыусыларҙың, тәрбиәләнеүселәрҙең бер муниципаль берәмек сиктәрендә бер белем биреү ойошмаһынан икенсеһенә күсеү осрағында финанс-хужалыҡ эшмәкәрлегенең пландары, шулай уҡ бюджет ассигнованиеларын күсереү юлы менән белем биреү ойошмаларының килемдәренең һәм сығымдарының сметаһы аныҡлана. Уҡыусыларҙың, тәрбиәләнеүселәрҙең һаны кәмегәндә (артҡанда) бюджет ассигнованиеларына аныҡлау үткәрелә.

Муниципаль берәмектәргә субвенциялар күләмен аныҡлау дәүләт статистика отчетының ОШ-1 «Көндөҙгө дөйөм белем биреү учреждениеһы тураһында мәғлүмәттәр», ОШ-5 «Киске (сменалы) дөйөм белем биреү учреждениеһы тураһында мәғлүмәттәр», «Мәктәпкәсә дөйөм белем биреү учреждениеһы тураһында мәғлүмәттәр», 85-К «Мәктәпкәсә дөйөм белем биреү учреждениеһы эшмәкәрлеге тураһында мәғлүмәттәр» формаларындағы мәғлүмәттәренә ярашлы, уҡыусыларҙың һәм тәрбиәләнеүселәрҙең һанынан сығып, йылына бер тапҡыр тормошҡа ашырыла.

Закон РФ "Об образовании"

Статья 6. Язык обучения

1. Общие вопросы языковой политики в области образования регулируются Законом РСФСР "О языках народов РСФСР".

2. Граждане Российской Федерации имеют право на получение основного общего образования на родном языке, а также на выбор языка обучения в пределах возможностей, предоставляемых системой образования.

Право граждан на получение образования на родном языке обеспечивается созданием необходимого числа соответствующих образовательных учреждений, классов, групп, а также условий для их функционирования.

3. Язык , на котором ведутся обучение и воспитание в образовательном учреждении, определяется учредителем образовательного учреждения и уставом образовательного учреждения.

4. Государство в соответствии с международными договорами Российской Федерации оказывает содействие представителям народов Российской Федерации, проживающим вне ее территории, в получении ими основного общего образования на родном языке.

5. Во всех имеющих государственную аккредитацию образовательных учреждениях, за исключением дошкольных, изучение русского языка как государственного языка Российской Федерации регламентируется федеральными государственными образовательными стандартами.

6. Вопросы изучения государственных языков республик в составе Российской Федерации регулируются законодательством этих республик.

7. Государство оказывает содействие в подготовке специалистов для осуществления образовательного процесса на языках народов Российской Федерации, не имеющих своей государственности

                                                                Утверждаю

                                                                          Директор школы:

                ______ / Мустафин Р.И./

План

мероприятий на 2018 – 2019 учебный год по реализации  Закона РБ                 » О языках народов РБ » и Госпрограммы сохранения, изучения и развития языков народов РБ

                             Учитель башкирского языка и литературы: Асылбаева Г. Л.