Тәрбиәселәр өсөн!

1. МУЗЫКАЛЬ-ДИДАКТИК УЙЫНДАР МӘКТӘПКӘСӘ ЙӘШТӘГЕ БАЛАЛАР ӨСӨН

1. Тауышны ишетеү һәләтен үҫтереү уйындары

    Ҡош һәм ҡошсоҡтар

1-се Вариант

 Маҡсат: балаларҙы ике өндө (1 – 2 тиклем) ҡабул итеүҙә Күнектереү. «Ҡош һәм ҡошсоҡтар» йырын белеү зарур. М. Долинова муз. Е.Н. Тиличеева.

Уйын материалы: (бәләкәй йәштәгеләр өсөн) ҡош, ҡошсоҡтар һүрәтләнгән карточкалар (төҫлө киҫелмәгән), (урта йәштәгеләр өсөн) ҡош һүрәтләнгән карточкалар, ҡошсоҡтар төҫлө һәм төҫлө түгел, дүрт өлөшкә киҫелгән.

Уйын барышы : 1-се Вариант: (бәләкәй йәштәгеләр өсөн) Алып барыусы уйнаусыларға ҡош һәм ҡошсоҡтарҙың тауышын хәтерләтә. Тейешле тауыш пластинаһына һуға һәм : «Кем һеҙҙе саҡыра – ҡошмы, әллә ҡошсоҡмы? " - тип һорай. Балалар ҡош йәки ҡошсоҡтар һүрәтләнгән карточкалар (төҫлө, киҫелмәгән) менән яуап бирә йәки күтәрә.

2-се Вариант: (урта йәштәгеләр өсөн) Алып барыусы балаларға төҫһөҙ карточкалар тарата. Төҫлө карточкаларҙың киҫелгән өлөштәре Алып барыусыла ҡала, ул Уларҙы бутаған, бер-береһенә һүрәт төшөрөп, металлофон менән бергә пәрдә менән ҡаплаған. Алып барыусы уйнаусыларға ҡош һәм ҡошсоҡтарҙың тауышын хәтерләтә. Тейешле тауыш пластинаһына һуға һәм : «Кем һеҙҙе саҡыра – ҡошмы, әллә ҡошсоҡмы? " - тип һорай."Карта уйнатылған тауышҡа тап килгән бала яуап бирергә тейеш. Дөрөҫ яуап өсөн ул бәләкәй төҫлө карточка ала һәм уның менән ҙур карточкалағы төҫлө булмаған һүрәттең бер өлөшөн ҡаплай. Уйын ике уйынсы ла төҫлө һүрәт менән карточка һалғансы дауам итә. Беренсе булып заданиены үтәгән кеше еңеүсе тип иҫәплән.

• "Күңелле матрешкалар» Маҡсат: балаларҙы тауыштарҙы бейеклек буйынса айырырға Өйрәтеү. Уйын материалы: уйнаусылар һаны буйынса өс дәүмәлдең матрешкалары, металлофон. Уйын барышы: Тәрбиәсе металлофонда уйнай, унда тауыш түбән бәләкәй матрешкалар бейей, юғары бейек, уртаса уртаса.
• "Мөғжизәле тоҡ» Уйын материалы. Бәләкәй генә, матур итеп биҙәлгән аппликациялы тоҡ. Унда уйынсыҡтар: айыу, ҡуян, ҡош, бесәй, әтәс. Ҡурсаҡ театры персонаждарын ҡулланырға мөмкин.

 Уйын барышы. Бөтә төркөм ҡатнаша. "Балалар,— ти тәрбиәсе,— беҙгә дәрескә ҡунаҡтар килде. Әммә улар ҡайҙа йәшеренгән? Бәлки, бында? (Сумканы күрһәтә. Хәҙер беҙ музыканы тыңлайбыҙ һәм унда кем икәнен беләбеҙ. Музыкаль етәксе балаларға таныш әҫәрҙәрҙең көйҙәрен уйнай: Петушок рус халыҡ көйө, Серенькая кошечка в.Витлин, Воробушки М. Красев, Медведь в. Ребиков һ. б. Балалар музыканы таный, уларҙың береһе тоҡтан тейешле уйынсыҡ сығара һәм бөтәһенә лә күрһәтә.

• 2. УРТА МӘКТӘПКӘСӘ ЙӘШТӘГЕ БАЛАЛАР ӨСӨН МУЗЫКАЛЬ-ДИДАКТИК УЙЫНДАР
• Тембрлы һәм диатоник ишетеү һәләтен үҫтереү өсөн уйындар.
• "Ҡыңғырауҙар»
• Маҡсат: балаларҙы тауыш көсөн айырырға Өйрәтеү. Уйын материалы: төрлө ҙурлыҡтағы ҡыңғырауҙар йыйылмаһы. Уйын барышы: Тәрбиәсе фортепианола уйнай, тауыш көсөн үҙгәртә. Балалар ҡыңғырауҙарҙы инструменттың нисек яңғырауына ҡарап күтәрәм. Көслө тауышҡа ҙур ҡыңғырауҙар, тыныс тауышҡа бәләкәй, уртаса тауышҡа уртаса күтәрелә.
• «Үҙ ҡоралын белеп» Маҡсат: балаларҙы ике өндө (1 – 2 тиклем) ҡабул итеүҙә күнектереү. «Дудочка һәм барабан» йырын белеү зарур. Ю.Островский, муз. Р.Рөстәмова.
• 1.Дудка уйнай башланы: "Мин бейергә барам, минең арттан бейеп, балалар, ду-ду-ду!. 2. Барабан көслө йәшен кеүек гөрһөлдәп тора: Урманға минең арттан балалар, бом-бом-бом!»
•  1.Дудка уйнай башланы: "Мин бейергә барам,
• минең арттан бейеп, балалар, ду-ду-ду!.
• 2. Барабан көслө йәшен кеүек гөрһөлдәп тора:
• Урманға минең арттан балалар, бом-бом-бом!»
• "Беҙгә уйынсыҡтар килтерҙеләр» Маҡсат: балаларҙы тауыш көсөн айырырға Өйрәтеү. Уйын материалы. Музыкаль уйынсыҡтар: дудочка, ҡыңғырау, музыкаль сүкеш; бесәй (йомшаҡ уйынсыҡ); ҡумта.
• Уйын барышы. Тәрбиәсе таҫма менән бәйләнгән ҡумтаны ала, унан бесәйҙе сығара һәм В.Витлиндың «Серенькая кошечка» йырын йырлай. Артабан ул ҡумтала тағы ла музыкаль уйынсыҡтар ятҡанын әйтә, әгәр улар уларҙы тауышы буйынса таныһа, бесәй балаларға бирә. Педагог балаларҙан һиҙҙермәйенсә (бәләкәй ширма артында) музыкаль уйынсыҡтарҙа уйнай. Балалар уларҙы таный. Кот балаға уйынсыҡтар бирә, ул ҡыңғырау шылтырата (музыкаль сүкеш менән туҡмай, дудочкала уйнай). Шунан бесәй уйынсыҡты икенсе балаға тапшыра. Бер үк дудочка тапшырылмай, бер нисәһе булыуы яҡшы. Уйынды байрам иртәһендә йәки ял ваҡытында үткәрергә мөмкин.