Главные вкладки

Хубиева Галина Тохтаровна

сайт начального образования

Чтобы расположить здесь слайд-шоу из ваших фотографий, перейдите по ссылке Редактировать слайд-шоу и добавьте свои фотографии.

Профессия: преподаватель

Профессиональные интересы: .....д

Увлечения: .......о

Регион: Карачаево-Черкесия

Населенный пункт: с.Дружба

Место работы: Гимназия с.Дружба

Ана литератураны 6 классда окъутхан темалагьа болушлукъгъа деб 1 сагьат болушлукь сагьат (дополнительный час) программагъа кере джазылгъанды. 6 классны хрестоматиясы эки уллу бёлюмден къуралгъанды. Сохтала хар затдан билимни башха-башха юзюклерин алыб къалмайдыла, билим алыу юзюлмеген бир белгили джорукъ бла барады. Биринчи бёлюм – ауууз халкъ творчествону чыгъармалары, экинчи бёлюм – джазыучуланы чыгъармалары.

Фольклор бёлюмге талай жанр киреди. Биринчиге фольклорну юсюнден статья, фольклор чыгъармаладан нарт таурухла, андан сора таурухла (легендала), джырла, джангы совет джырла.

Экинчи бёлюмде талай авторну чыгъармасы берилгенди. Аланы асламысы белгили къарачай джазыучуладыла.

Сёз ючюн, Аппаланы Хасан, Биджиланы Асхат, Акъбайланы Исмаил, Къоркъмазланы Кёккёз, Семенланы Исмаил, Сюйюнчланы Азамат, Батчаланы Мусса, Ёзденлени Абугалий, Байрамукъланы Халимат, Хубийланы Осман, Эбзелены Ханафий, Гочияланы Софья, Сылпагъарланы Кулина, Езденлани Альберт.

Малкъар джазыучуладан эки автор киргенди: бири – халкъ поэт Зумакъулланы Танзиля, экинчиси – прозаик – Шауаланы Хасан. Андан сора китабха орус авторну чыгъармасы киреди. Ол Багъатырланы Харунну юнюнден статья джазыб басмалагъан Евгений Кригерди. Хрестоматиягъа кирген чыгъармала талай жанр бла бериледиле.

Сез ючюн, романладан, повестледен юзюкле, басняла, назмула, статьяла.

Бу чыгъармалада XX ёмюрню аллында джашаудан башлаб, ахырында бизни бюгюннгю джашауубуздан айтылады.

Бютеу хрестоматиядагъы чыгъармала 6 уллу къауумгъа юлешинедиле.

Биринчи къауумунда эски джашауну юсюнден айтылады: Аппаланы Хасанны «Къара кюбюр» романы.

Экинчи къауумгъа киргендиле Биджиланы Асхатны, Акъбайланы Исмаилны баснялары.

Ючюнчю къауум – къазауатха къаршчы чыгъармала – Евгений Кригерни статьясы, Эбзелани Ханафий, Гочияланы Софья, Шауаланы Хасан.

Тёртюнчю къауум – ана тилге, табигъатха аталгъан чыгъармала: Сюйюнчланы Азамат, Байрамукъланы Халимат, Ёзденланы Альберт, Зумакъулланы Танзиля, Хубийланы Осман, Батчаланы Мусса.

Бешинчи къауум – халкъны адетлерине аталады: Байрамукъланы Халимат.

Хрестоматияда кеслери окъургъа деб талай чыгъарма бериледи. Фольклордан джомакъла: «Мусилия», «Ассы къуш», «Халал сомла», «Юч къарнаш».

Айтыула бла хапарла: Аймуш, Акъбилек, Нарт сезле, Насра Ходжаны хапарларындан, Сюйюнчланы Азаматны поэмасы «Акъ джугъутур».

Устаз, кеси сайлагъаннга кёре, назмуладан, поэзия неда проза чыгъармаланы юзюклерин сабийлеге азбар этерге берирге боллукъду.

Хрестоматиягъа кирген материаллада тюзлюк, тенглик ючюн кюрешиу, биринчи орундадыла. Кёб болмаса да, хрестоматияда литератураны теориясындан да бериледи.

Къарачай литератураны устазы кесини ишин кърал ФГОС программагъа таяна къураргъа тыйыншлыды. Сохтала хрестоматияда берилген чыгъармаланы сюйюб, талпыб окъур ючюн, устазны билими терен болургъа керекди, алайсыз сабийлени сезимлерине къанат битдираллыкъ тюлдю.

Литература искусство бла терен байланыбды, джюрек учунмагъан джерде искусство болмайды. Сохталаны ишленмекликге, адебге, намысха, иги халиге юретиуде да литератураны мадары уллуду, устаз ол мадарла бла толу хайырланыргъа керекди.

Литература джашауну, историяны кюзгюсюдю, ол себебден литература чыгъармаланы, мадаргъа кёре, история бла, джашау бла байламлы окъургъа керекди.

Дерс бериуню юлгюсюнде «биз айтхандан тайышыргъа боллукъ тюлдю» деген иннет джокъду.

Алай а биз джарашдыргъан китаб бла хайырланырла деб ышанабыз, сабийлени билимлерин терен этерле, кеси тиллеринде окъургъа сюерле, окъурла деб ышанама.

№/ №	Дерсни темасы	сагъат	заман
1	2	3	4
1	Къарачай халкъны фольклорундан. Къарачай-малкъар нарт эпос.	1
2	Къарачай халкъны фольклорундан. Къарачай-малкъар нарт эпос.	1
3	Нарт эпос. «Ёрюзмек бла Къына Сакъаллы Къызыл Фук»	1
4	«Сосуркъа бла беш башлы эмеген»	1
5	«Пелуан Къарашауай»	1
6	«Нарт темирчи Дауат»	1
7	Таурухла. «Зулихат» таурух	1
8	Байрамукъланы Халимат. «Алтын чолпу» таурух	1
9	«Эрирей», «Долай», «Ийнай»	1
10	Эски халкъ джырла. «Апсаты»	1
11	«Эрирей», «Долай», «Ийнай»	1
12	«Къанаматны джыры», «Солтан-хаджини джыры», «Баракъ»	1
13	«Татаркъан»	1
14	Ата джурт къазауатны юсюнден джырла: «Аскерчини джыры», «Джигит джашны джыры»	1
15	Аппаланы Хасан. «Къара кюбюр»	1
16	Аппаланы Хасан. «Къара кюбюр»	1
17	Биджиланы Асхат. «Ийнечик», «Басхыч».	1
18	Акъбайланы Исмаил. «Айры чабакъ, балыкъ, дууадакъ».	1
19	Къоркъмазланы Кёккёз. «Джылкъычы джашчыкъ» («Горда бычакъ» романдан юзюк).	1
20		1
21	Сюйюнчланы Азамат. «Къачхы эртден», «Къыш». Назмуну къуралыуу.	1
22	Ёзденланы Абугалий. «Мамурашчыкъ», Татлы чабакъ», «Айю тешикге кириу».	1
23	Байрамукъланы Халимат. «Халкъ адетледен».	1
24	Хубийланы Осман. «Ана»	1
25	Евгений Кригер. «Къурч атлы» очерк	1
26	Эбзеланы Ханафий. «Марал» («Бычакъны ауузунда» повестден юзюк).	1
27	Хубийланы Магомет. «Джюрек джырым - Къарачай», Шам Теберди».	1
28	Хубийланы Магомет. «Джетген кюнде»	1
29	Зумакъулланы Танзиля. «Кюн ашхы болсун, адамла!»	1
30	Батчаланы Мусса. «Хочалай бла Хур-Хур»	1
31	Батчаланы Мусса. «Хочалай бла Хур-Хур»	1
32	Сюйюнчланы Азамат. «Джаз», «Джай»	1
33	Сылпагъарланы Кулина. «Айран».	1
34	Тамамлау дерс. Тестле бла ишлеу.	1