Методик ҡумта

Опубликовано 26.02.2019 - 18:44 - Иҫәнбаева Зөлфиә Хәлит ҡыҙы

Скачать:

Вложение	Размер
6_klass_oson_tematik_plan.docx	19.12 КБ
7_klass_oson_tematik_plan.docx	35.09 КБ
6_klass_rab.pr_.docx	28.67 КБ
8_klass_oson_tematik_plan.docx	17 КБ
rus_klastary_oson_yazma_eshtrze_bahalau_normalary.doc	38 КБ
bashkort_torkomdre_oson.doc	39.5 КБ
tematik_plan_5klass.doc	335 КБ

Предварительный просмотр:

6-сы класс өсөн календарь-тематик план

№	Тема	Дата	Иҫкәрмә
1	Башҡорт теленең алфавиты. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәре. Белем байрамы менән! Һаумы мәктәп!	05.09
2	Уҡыу кәрәк-яраҡтары.	07.09
3	Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше. Беҙ мәктәптә.	14.09
4	Исемдәрҙең эйәлек төшөнсәһе. Тыуған ерем – Башҡортостан.	29.09
5	Исем темаһын ҡабатлау. Башҡортостан – бай ил.	05.10
6	Сифат. Гүзәл Өфөм – баш ҡалам.	12.10
7	Антоним. Башҡортостанда үҫемлектәр, ағастар.	19.10
8	Омоним. Башҡортостан ҡоштары.	26.10
10	Рәүеш. Юл билдәләре нимә аңлата?	09.11
11	Рәүеш дәрәжәләре. Ҡала урамдары буйлап.	16.11
12	Ҡылым тураһында төшөнсә. Телефон шылтырай…	23.11
13	Ҡылымдың бойороҡ һөйкәлеше. Почтала.	30.11
14	Ҡылымдың хәбәр һөйкәлеше. Хәҙерге заман. Ваҡытлы матбуғат.	07.12
15	Ҡылымдың үткән заман формаһы. Ҡыш башлана.	14.12
16	Ҡылымдың киләсәк заман формаһы. Ҡышлаусы ҡоштар.	21.12
17	Яҙма эш.	28.12
18	Ҡылымдың шарт һөйкәлеше. Нимә ул дуҫлыҡ?	18.01
19	Ҡылым. Минең әсәйем. (Тәржемә эше).	25.01
20	Ҡылым һөйкәлештәрен ҡабатлау. Дуҫлыҡ менән шаярмайҙар. (Әкиәт).	02.02
21	Ҡылымдың зат ялғауҙарын ҡабатлау. Башҡортостандағы билдәле күлдәр.	08.02
22	Ҡылым. Барлыҡ, юҡлыҡ формалары. Башҡортостандағы таштар. Текст менән эш.	15.02
23	Ҡылым. Барлыҡ, юҡлыҡ формалары. Нимә ул экология?	22.02
24	Ҡылымдарҙы йомғаҡлау. Һүҙлек зачеты.	29.02
25	Һан тураһында төшөнсә. Кеше һәм һан.	07.03
26	Ябай һәм ҡушма һандар. Минең көн режимым.	14.03
27	Төп һандар. Магазинда. Ни хаҡ?	21.03
28	Рәт һандары. Мин ҡалала йәшәйем.	28.03
29	Бүлем һандары. Хәрәкәттә – бәрәкәт.	11.04
30	Йыйыу һандары. Баҡсала.	18.04
31	Сама һандары. Тәбиғәттә.	25.04
32	Кәсер һандары. Урман – ил байлығы.	02.05
33	Ҡабатлау. Һан. Башҡорт халҡының тормошонда тылсымлы “ете”һаны.	16.05
34	Контроль эш. Үтелгәнде ҡабатлау.	23.05

Ҡулланылған әҙәбиәт:

1. Ғәбитова З. М., Усманова М. Ғ.- Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәрҙең 6 синыфы өсөн «Башҡорт теле» дәреслегенә методик күрһәтмәләр.-Өфө: Китап, 2003., М.И. Баһауетдинова, Г.Н. Йәғәфәрова- Башҡорт телен һәм әҙәбиәтен заманса уҡытыу.-Өфө: Китап, 2009.

2. Әхтәмов М.Х.- Омонимдар һүҙлеге.-Өфө: Китап, 2006., Әхтәмов М.Х.- Башҡорт теленең антонимдар һүҙлеге.-Өфө: Китап, 2001.

Предварительный просмотр:

2017- 2018 уҡыу йылына

7-се класс өсөн

башҡорт (дәүләт) теленән

эш программаһы

дөйөм сәғәттәр һаны – 34 сәғәт

аҙнаһына – 1 сәғәт иҫәбенән

Аңлатма яҙыу.

Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 7-се класы өсөн башҡорт (дәүләт) теленән эш программаһы.

Эш программаһы 34 сәғәткә бүленгән (аҙнаға 1 сәғәт) .

Дәреслек: Башҡорт теле: Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәрҙең 7-се синыф уҡыусылары өсөн дәреслек. Усманова М.Ғ. – Өфө: Китап, 2008.

Программа кимәле : базис.

Уҡытыусының тел буйынса уҡыу-уҡытыу методик комплекты :

Башҡорт теленән программа. (Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәрҙең I – XI кластары өсөн). Төҙөүселәре: Усманова М.Ғ., Ғәбитова З.М. – Ижевск: «КнигоГрад», 2008.
Башҡорт теленән диктанттар һәм изложениелар йыйынтығы. Усманова М.Ғ., Ғәбитова З.М. – Өфө: Китап, 2009.
Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәрҙең 7-8-се кластары өсөн «Башҡорт теле» дәреслегенә методик күрһәтмәләр. Усманова М.Ғ., Ғәбитова З.М. – Өфө: Китап, 2006.

Уҡыусылар өсөн тел буйынса уҡыу-уҡытыу методик комплекты:

Башҡорт теле: Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәрҙең 7-се синыф уҡыусылары өсөн дәреслек. Усманова М.Ғ. – Өфө: Китап, 2008.

Программа үҙенсәлектәренең характеристикаһы: Эш программаһы Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан раҫланған «Башҡорт теленән программа» (Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең I-XI кластары өсөн) нигеҙендә төҙөлдө. Төҙөүселәре Толомбаев Х.А., Дәүләтшина М.С., Ғәбитова З.М., Усманова М.Г. – Ижевск: «КнигоГрад», 2008.

Был эш программаһында федераль һәм республика закондары талаптары тормошҡа ашырыла:

«Рәсәй Федерацияһы халыҡтары телдәре тураһында» законы, Рәсәй Федерацияһының «Мәғариф тураһында» Законы, «Башҡортостан Республикаһы халыҡтары телдәре тураһында» законы, Башҡортостан Республикаһының «Мәғариф тураһында» Законы.

Программаның йөкмәткеһе 3 йүнәлештә төҙөлгән:

Балаларҙы һөйләшергә өйрәтеү үҙәк бурыс.
Тел менән әҙәби материалдары бергә ҡушып өйрәнелә (интеграция).
Лингвистик һәм әҙәби күренештәр, уҡыу материалы нигеҙендә, практик ҡулланыу маҡсатынан сығып өйрәнелә (коммуникатив йүнәлеш).

Маҡсаттар һәм бурыстар:

Уҡыусыларҙа башҡорт телендә һөйләгәнде, уҡығанды, радиотапшырыуҙар тыңлағанды аңлау күнекмәләре булдырыу (аудирование).
Аралашыуҙа кәрәк була торған типик һөйләмдәрҙе күсереп, үҙ фекерҙәрен билдәле кимәлдә үҙ аллы яҙыу күнекмәләрен булдырыу.
Башҡорт телен өйҙә, йәмәғәт тормошонда, хеҙмәт процесында практик файҙаланырға өйрәтеү.
Башҡорт телен практик өйрәнеүгә бәйләп, балаларҙы башҡорт халҡының тарихы, мәҙәниәте, сәнғәте, әҙәбиәте, милли йолалары, башҡорт халҡының күренекле шәхестәре, уларҙың эшмәкәрлеге, ижады һәм башҡалар менән таныштырыу, балаларҙы башҡорт донъяһына алып инеү, башҡорт халҡына, үҙҙәре йәшәгән төйәккә ихтирам һәм һөйөү тәрбиәләү. Текстағы яңы һүҙҙәр, фразаларҙы аңлатыу, һүҙлек эше үткәреү мотлаҡ.
Әҫәрҙе өлөшләп, һайлап, ролдәргә бүлеп, сылбыр буйынса уҡыу, тексты магнитофон яҙмаһынан тыңлау, йөкмәтке буйынса һорауҙарға яуап биреү кеүек эштәр башҡарғанда, һүҙлек эше иғтибар үҙәгендә тора.
5-6-сы кластарҙа алған белемдәр тулыландырыла. Темалар буйынса яҙыусылар, шағирҙар ижады менән таныштырыу, яңы текстар уҡыу, диалог һәм монолог ярҙамында бәйләнешле һөйләм төҙөү дауам итә.
Туған тел, белем, уҡытыусы, мәктәп һәм көҙгө байлыҡ тураһында һөйләшеү күберәк урын ала.
Бәйләнешле текст төҙөү, бер телдән икенсе телгә тәржемә итеү күнегеүҙәре башҡарыла.
Программаның йөкмәткеһе һәм төҙөлөшө.
Был программала башҡорт теле фәне буйынса уҡытыу тематикаһы, уның йөкмәткеһе һәм уҡыусы үҙләштерергә тейеш булған универсаль уҡыу эш төрҙәре системаһы, метапредмет, шәхси, предмет һөҙөмтәләре бар.
Мәктәп алдында, шулай уҡ тел дәрестәрендә, ҡуйылған иң төп маҡсат - баланы шәхес итеп үҫтереү.
Яңы стандарттар буйынса уҡыусыларҙа лингвистик (тел), аралашыу (коммуникатив), этнокультура өлкәһенә ҡараған (культурологик) компетентлыҡ булдырыу талап ителә.
Лингвистик компетентлыҡ (уҡыусыларҙың башҡорт теленән мәғлүмәтлелеге) өндәр һәм хәрефтәрҙе, һүҙьяһалышын, һүҙбәйләнештәрҙе, һөйләмдәрҙе, һүҙ төркөмдәрен, һөйләм киҫәктәрен, лексик һәм грамматик берәмектәрҙе, лингвистик анализды һ. б. үҙ эсенә ала.
Аралашыу (коммуникатив) компетентлығы - уҡығанды һәм башҡалар һөйләгәнде аңлау, хәҙерге әҙәби башҡорт теленең нормаларына эйә булыу, һүҙ байлығын, телдең грамматик яғын дөрөҫ итеп үҙләштереү, телдән һәм яҙма формала бәйләнешле телмәр күнекмәләрен булдырыу һ. б.
Этнокультура өлкәһенә ҡараған (культурологик) компетентлыҡ, йәғни телде милли-мәҙәни юҫыҡта үҙләштереү - ул уҡыусыларҙың телгә өйрәнеү барышында милли үҙенсәлектәрҙе сағылдырған текстар менән эшләүе, халҡыбыҙҙың тормош- көнкүреш, йола, ғөрөф-ғәҙәт үҙенсәлектәрен, шанлы үткәнен, әҙәп-әхлаҡ нормаларын, телмәр әҙәплелеген, һынлы сәнғәт әҫәрҙәрен, мәҙәниәтен, халыҡ ауыҙ-тел ижады үрнәктәрен белеүе, башҡорт халҡының телмәр әҙәплелеген үҙләштереүе, рухи ҡомартҡыларын ихтирам итеүе һ. б.
Башҡорт теле дәрестәрендә белем биреүҙең төп бурыстары:
- туған телдә камил һөйләшеү, фекереңде еткерә белеү, тел һәм телмәр күнекмәләрен тәрән үҙләштереүгә өлгәшеү;
- уҡыусыларҙың төрлө эшмәкәрлекте (уҡыу һәм белем алыу, хеҙмәт, аралашыу күнекмәләрен) үҙләштереүҙәренә ирешеү, универсаль уҡыу эш төрҙәренә өйрәтеү;
- башҡорт халҡының рухи мираҫын өйрәнеүгә ҡыҙыҡһыныу тәрбиәләү;
- дәреслек, өҫтәмә материал, һүҙлектәр, белешмә әҙәбиәт менән эш итеү күнекмәләрен камиллаштырыу;
- башҡорт телек башҡа фәндәр буйынса белем алыу сараһы булараҡ ҡулланырға әҙерләү;
- уҡыусыларҙың логик фекерләү һәләттәрен үҫтереү.
Программаның бурыстарын тормошҡа ашырыу өсөн заманса эш методтарын һәм алымдарын ҡулланырға кәрәк. Дәрестә уҡыусыларға төплө белем нигеҙ- ҙәре, ныҡлы күнекмәләр биреү менән бергә, уларҙың танып белеү эшмәкәрлеген һәм фекерләүен үҫтереүсе, дөйөм үҫешен тәьмин итеүсе алымдар һәм саралар менән файҙаланыу мотлаҡ талап булып тора. Уҡыусылар грамматик ҡағиҙәләрҙе практик эш нигеҙендә аңлап, әүҙем үҙләштерергә, алған белемдәрен аңлата, нигеҙләй, иҫбатлай, ҡуллана белергә тейеш. Уҡыусыларға проект төҙөү методын ҡулланыу ҙа тәҡдим ителә.
Уңышҡа ирешеү өсөн тел дәрестәрен уҡыу дәрестәре менән тығыҙ бәйләп алып барыла.
Программа түбәндәге принциптарға таянып төҙөлде:
1) һәр баланың шәхси үҙенсәлектәрен иҫәпкә алыу;
2) фәннилек һәм системалылыҡ принциптары;
3) уҡыусыларҙы төрлө яҡлап өҙлөкһөҙ үҫтереү;
4) баланың психик һәм физик һаулығын һаҡлау.
Программаның нигеҙендә коммуникативлыҡ принцибы ята.
Уҡыу предметына дөйөм характеристика:
Башҡорт теле курсында предмет ярҙамында түбәндәге үҫеш юлдары тормошҡа ашырыла:
предмет кимәлендә белемгә эйә булыу;
уҡыу техникаһын үҫтереү, текстарҙы анализлау юлдарына эйә булыу;
яҙма һәм һөйләү телмәренә эйә булыу;
тел тураһында бел ем алыу һәм системалаштырыу;
орфография һәм пунктуацияны өйрәнеү;
башҡорт теленең тәрбиәүи потҫнциалын ҡулланыу;
телде тойомлауҙы үҫтереү.
Фонетика һәм графика
Уҡыусы түбәндәге компетентлыҡҡа эйә була:
-өндәрҙе һәм хәрефтәрҙе айырыу;
-өндәргә характеристика биреү:һуҙынҡылар (нәҙек һәм ҡалын, баҫымлы
һәм баҫымһыҙ); тартынҡылар (яңғырау һәм һаңғырау, парлы һәм парһыҙ);
-башҡорт алфавитында хәрефтәрҙең урынлашыу тәртибен һәм уның әһәмиәтен үҙләштереү (һүҙҙәрҙе билдәле тәртипкә килтереү, алфавит ярҙамында кәрәкле мәғлүмәт эҙләү һ. б.).
Башланғыс класты тамамлаусы уҡыусы бирелгән схема буйынса өн-хәреф анализын эшләргә өйрәнеү һәм уның дөрөҫ булыу-булмауын тикшереү мөм-кинселегенә эйә булырға тейеш.
Орфоэпия
Уҡыусы өйрәнергә мөмкинселек ала:
-башҡорт теленең нормаларын үтән уҡыу һәм һөйләү, әңгәмәселәренең телмәрендә был нормаларҙың үтәлешен баһалау (программала бирелгән күләм кимәлендә);
-белмәгән осраҡта һүҙлектән йәки дәреслектән дөрөҫ әйтелеш нормаларын үҙ аллы табыу йәки уҡытыусыға мөрәжәғәт итеү.
Һүҙ составы
Уҡыусы түбәндәге компетентлыҡҡа эйә була:
-үҙгәрмәүсе һәм үҙгәреүсе һүҙҙәрҙе айырыу;
-тамырҙаш һүҙҙәрҙе һәм һүҙ формаларын таныу;
-һүҙҙәрҙә тамыр, яһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙарҙы табыу.
Уҡыусы һүҙҙәрҙе составы буйынса тикшерә белергә, анализ яһарға өйрәнеү мөмкинселегенә эйә була.
Лексика
Уҡыусы түбәндәге компетентлыҡҡа эйә булырға тейеш:
-һүҙҙең мәғәнәһен дөрөҫләү, кәрәк булған һүҙҙе айырып алыу;
-һүҙҙең мәғәнәһен текст буйынса йәки аңлатмалы һүҙлек буйынса дөрөҫләү.
Уҡыусы өйрәнергә мөмкинселек ала:
-бер төрлөлөктән азат булыу маҡсатында тейешле синонимдарҙы табыу һәм ҡулланыу;
-сағыштырыу һәм теүәл характеристика биреү өсөн антонимдар ҡулланыу;
-текстағы телмәрҙә ҡулланылған тура һәм күсмә мәғәнәле һүҙҙәрҙе таныу;
- ябай фразеологик берәмектәрҙең мәғәнәһен аңлау һәм уларҙы телмәрҙә ҡулланыу;
-һүҙҙәрҙе урынлы йәки урынһыҙ ҡулланыуҙы баһалай белеү;
-аралашыу мәсьәләһен урынлы хәл итеү маҡсатында тәҡдим ителгән һүҙҙәрҙең тейешлеһен һайлал алыу.
Морфология
Уҡыусы түбәндәге компетентлыҡҡа эйә булырға тейеш:
-исемдең һанын, затын, килешен, һөйләмдәге урынын билдәләү, исемдәргә морфологик анализ яһау;
-сифаттарҙың төрөн, дәрәжәһен билдәләү, уларға морфологик анализ яһау;
-ҡылымдың грамматик билдәләрен: һөйкәлешен, заманын, затын билдәләү, морфологик анализ яһау;
-рәүештәрҙең грамматик билдәләрен таныу: үҙгәрмәүсе һүҙ төркөмөн,төрөн, дәрәжәһен белеү;
-алмаштарҙың грамматик билдәләрен таныу: һанын, затын;
-һандарҙың грамматик билдәләрен белеү: төрөн, төркөмсәләрен һ. б.
Уҡыу йөкмәткеһенең ҡиммәттәр йүнәлеше
Башҡорт телен өйрәнеү һөҙөмтәһенең бер йүнәлеше булып башланғыс класс уҡыусылары тарафынан рухи ҡиммәттәрҙең системаһын төшөнөү һәм үҙләштереү тора. Түбәндәге рухи ҡиммәттәргә иғтибар бүлеү мотлаҡ.
Изгелек ҡиммәте - үҙеңде һанап бөтөргөһөҙ бәйләнештәрҙән торған донъяның бер өлөшө итеп тойоу, кешеләрҙең тел ярҙамында бер-береһе менән бәйләнеше әҙәплелекте таныуға нигеҙләнеүен аңлау.
Аралашыу ҡиммәте - аралашыуҙы йәмғиәттең, мәҙәниәттең әһәмиәтле бер өлөшө итеп таныу.
Матурлыҡ (гармония) ҡиммәте — башҡорт теленең матур, яғымлы халыҡ байлығы булыуын аңлап үҙләштереу.
Хеҙмәт һәм ижад ҡиммәте - хеҙмәт кешелек йәшәйешенең төп шарты булыуын ҡабул итеү. Хеҙмәткә һөйөу тәрбиәләүҙә уҡыу эшмәкәрлегенең әһәмиәте ҙур. Уҡыу эшмәкәрлеге барышында ойошҡанлыҡҡа, уҙаллылыҡҡа, яуаплылыҡҡа, хеҙмәтте һөйөргә өйрәнергә мөмкин икәнлеген аңлау.
Илһөйәрлек ҡиммәте - үҙ телеңде һәм халҡыңды хөрмәт итеу, халыҡтың йолаларын, ғөрөф-ғәҙәттәрен өйрәнеү, ғаилә, ил алдында бәләкәйҙән үк яуаплы булыуҙы тойоп үҫеү.

Кешелеклелек ҡиммәте - үҙең һәм башҡалар өсөн яуаплылыҡ тойоп үҫеү, кешенең йәшәү урыны булған тәбиғәтте һаҡлау кәрәклеген аңлау.
Башҡорт телен үҙләштереүҙең шәхси, метапредмет һәм предмет һөҙөмтәләре.
Яңы стандарттарға ярашлы уҡыу сифатын өйрәнгәндә, йәғни тикшереү процесында, түбәндәге һөҙөмтәләр күҙаллана:
шәхси үҫеш кимәле;
метапредмет кимәле;
предмет буйынса белем кимәле.
Шәхси үҫеш кимәле. Баланы шәхес итеп үҫтереү, кешелек сифаттарын тәрбиәләү. Уны үҙ аллы үҫешкә, камиллашыу оҫталығына өйрәтеү, һөҙөмтәлә уҡымышлы, үҙ еренең, иленең, халҡының ҡиммәттәренә төшөнгән, уны һанлаған һәм һаҡлаған, яҡлаған социум итеп формалаштырыуға башланғыс нигеҙ һалыу.
Метапредмет кимәле. Универсаль эш төрҙәренә өйрәтеү: танып белеү, ойоштopoy һәм коммуникатив эшмәкәрлек, йәғни баланы үҙ аллы уҡырға, белем алырға өйрәтеү.
Универсаль эш төрҙәренә өйрәтеү: танып белеү, шәхси, ойоштороу һәм коммуникатив эшмәкәрлек. Шәхси эшмәкәрлек баланы уҡымышлы һәм аңлы шәхес итеп үҫтереү. Эшмәкәрлекте уның тормош һәм кешелеклелек ҡиммәттәрен, әхлаҡи һәм мораль нормаларҙы аңлап ҡабул итеүеп, әйләнә- тирәләге күренештәргә һәм ваҡиғаларға шәхси ҡарашын формалаштырыуға йүнәлтеү.
Ойоштороу эшмәкәрлеге танып белеү процесы менән идара итеүҙе күҙ уңында тота: эшмәкәрлекте күҙаллау, планлаштырыу, башҡарыу, тикшереү, үҙгәрештәр индереү һәм баһалауҙы үҙ эсенә ала.
Танып белеү эшмәкәрлеге тейешле мәғлүмәтте эҙләп табыу һәм анализлауҙы, проблемаларҙы хәл итеү юлдарын эҙләүҙе һәм ҡулланыуҙы тәьмин итә.
Аралашыу эшмәкәрлеге белем алыу процесында аралашырға өйрәнеүҙе ойоштороуға йүнәлтелгән. Ул башҡа кешеләрҙе тыңлай белеү һәм аңлауҙы, мәғлүмәтте теүәл тапшырыуҙы үҙ эсенә ала.
Предмет кимәле. Уҡыу предметын өйрәнеүҙә яңы белем үҙләштереү, уны эшкәртеү һәм ҡулланыу өлкәһендә тейешле тәжрибә туплау.

Уҡытыу предметының төп йөкмәткеһе

I. Яңынан мәктәпкә (5 сәғәт)

5-6-сы кластарҙа алған белемдәрҙе тулыландырыу. Был тема буйынса яҙыусылар, шағирҙар ижады менән таныштырыу, яңы текстар уҡыу. Диалог һәм монолог ярҙамында бәйләнешле һөйләм төҙөү дауам итә. Туған тел, белем, уҡытыусы, мәктәп һәм көҙгө байлыҡ тураһында һөйләшеү күберәк урын ала. Бәйләнешле текст төҙөү, бер телдән икенсе телгә тәржемә итеү күнегеүҙәре башҡарыла. Көҙ, көҙгө эштәр, уңыш йыйыу темаһы төп урындарҙың береһен алып тора.

Мәктәп, уҡыу, китап, икмәк, уңыш, емеш-еләк тураһында мәҡәлдәр, әйтемдәр, йомаҡтар менән танышыу.

Грамматика:

6-сы класта үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

II. Ауыл тормошо (6 сәғәт)

Ауыл тормошо, ауыл кешеләренең көнкүреше, хеҙмәт, игенсе хеҙмәте тураһында әңгәмәләр үткәреү. Игенсе эшенең нескәлектәрен һөйләү. Ауыл тормошоноң ҡала тормошонан айырмалы яҡтары тураһында аңлатыу. Ауыл еренән сыҡҡан күренекле шәхестәрҙең тормош юлы менән таныштырыу, осрашыуҙар ойоштороу. Был тема буйынса яҙылған әҫәрҙәр уҡыу.

Грамматика:

Ҡылым. һүҙбәйләнеш. һөйләм төҙөлөшө.

III. Башкортостан буйлап сәйәхәт (9 сәғәт)

Башҡортостан тураһында 1-6 кластарҙа үтелгәндәрҙе ҡабатлап, белгән фактик материалды эҙмә-эҙлекле итеп һөйләргә өйрәнеү. Был тема буйынса уҡыусыларға яңы мәғлүмәт биреү. Тыуған еребеҙҙең сал тарихы барлығын, Башҡортостан тураһында рус яҙыусылары, «Урал» эпосы, һуңғы йылдарҙағы тарихи Башҡортостан ерендә үткәрелгән фәнни экспедициялар мәғлүмәттәре менән таныштырып китеү («Арҡайым», «Сынташты», боронғо ҡалалар, алтын әйберҙәр табыу һ.б. тураһында), бының өсөн һуңғы йылдарҙа сыҡҡан матбуғат баҫмаларына мөрәжәғәт итеү. Был тема буйынса тәҡдим ителгән әҫәрҙәр менән танышыу, уҡыусыларҙың яҙыу һәм һөйләү телмәрен үҫтереү өҫтөндә эш алып барыла.

Грамматика:

Яңғыҙлыҡ исемдәр.

IV. Спорт. Спорт кәрәк-яраҡтары (9 сәғәт)

Кешегә сәләмәт булыу өсөн спорт менән шөғөлләнергә кәрәк икәнлеген аңлатыу һәм был турала уҡыусылар менән һөйләшеү, әңгәмә ойоштороу. Уҡыусылар үҙҙәре спорт менән ҡыҙыҡһыныуҙары, күренекле спортсмендар тураһында һөйләргә өйрәтеү. Спорт тураһында теле-радио тапшырыуҙары, газета материалдары буйынса һөйләү.

Башкортостанда спорт төрҙәре. Спорт өлкәһендә данлыҡлы кешеләр.

Грамматика:

Башҡорт теленең үҙенсәлекле хәреф, өндәре, һөйләм төрҙәре.

V. Мин һәм беҙҙең ғаилә (9 сәғәт)

Уҡыусы үҙенең ғаиләһе тураһында тулы һәм иркен һөйләй белергә тейеш. Сөнки был тема йылдан-йыл ҡабатлана. Ғаилә ағзаларын дөрөҫ атау, уларға ихтирамлы, иғтибарлы булырға өйрәтеү. Ғаилә, ғаилә ағзалары тураһында яҙылған әҫәрҙәр уҡыу, уларҙы аңлы ҡабул итергә өйрәтеү, һөйләү күнекмәләрен үҫтереү. Уҡылған әҫәрҙәр буйынса план төҙөргә өйрәтеү, план буйынса һөйләү. Телмәр үҫтереүгә айырым иғтибар бирелә. Был бүлектә билдәле рәссамдарҙың әҫәрҙәре күп кенә урын алған. Картинаны ҡарай, аңлай һәм уның йөкмәткеһен һөйләргә өйрәтеү.

Грамматика:

Ҡылым. Ҡылымдарҙың заман, зат, һан менән үҙгәреше.

VI. Әсәйҙәр байрамы. (З сәғәт)

Әсәй, өләсәйҙәрҙең изгелеге, ҡәҙере хаҡында әҫәрҙәр уҡыу, йөкмәткеһе өҫтөндә эш төрҙәре башҡарыу, һүҙлек байлыҡтарын арттырыу. "Катын-ҡыҙҙар байрамы тураһында әңгәмәләр, иртәлектәр үткәреү, данлыҡлы ҡатын-ҡыҙҙар менән осрашыуҙар ойоштороу.

Грамматика:

Теркәүес тураһында төшөнсә. Теҙеү теркәүестәре.

VII. Сәнғәт оҫталары. (6 сәғәт)

Республиканың данлыҡлы һәм арҙаҡлы шәхестәре менән танышыуҙы дауам итеү. Сәнғәт оҫталарының тормош юлы һәм ижады менән таныштырыу. Теле-радио тапшырыуҙар, яҙмалар ҡарау. Уларҙың әҫәрҙәрен таныу, данлыҡлы кешеләребеҙ тураһында һөйләй белеү. Йырҙар өйрәтеү, бергәләп йырлау, һәләтле балалар менән йырҙар өйрәнеү. Мәктәп сәхнәһе өсөн концерт номерҙары әҙерләү.

Грамматика:

Эйәртеү теркәүестәре. Теркәүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы. Теркәүес темаһын нығытыу.

VIII. Исемең матур, кемдәр ҡушҡан? Исемдәрҙә - ил тарихы (5 сәғәт)

Был тема кеше исемдәренән башҡа тау, ер, һыу атамалары мөнән берлектә алып барыла. Исемдәрҙең мәғәнәһе, уның кеше холоҡ-фиғеленә тәьҫир итеүе. Данлыҡлы кешеләрҙең исемдәренә бәйләп, төрлө тарихи ваҡиғалар һөйләү, әҫәрҙәр уҡыу. Атамалар буйынса легендалар, риүәйәттәр уҡыу ҙа дәрестәрҙе ҡыҙыҡлы, мауыҡтырғыс итеп үткәрергә ярҙам итәсәк.

«Исемдәрҙә – ил тарихы», «Исемең матур, кемдәр ҡушҡан?» темаһына иртәлектәр үткәреү, уҡыусыларҙың һөйләү телмәрен үҫтерергә, кеше алдында сығыш яһау өсөн ярҙам итәсәк.

Грамматика: Бәйләүестәр. Яңғыҙлыҡ исемдәрҙе дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәһен ҡабатлау.

IX. Борон-борон заманда... (5 сәғәт)

Башҡорт халыҡ ижады темаһын киңәйтеү, уҡыусыларҙың белгәндәрен тулыландырыу, һүҙ байлығын, һөйләү телмәрен үҫтереү маҡсат булып тора. Күберәк иғтибарҙы тексты аңлы ҡабул итеү һәм йөкмәткеһен һөйләй белеүгә йүнәлтеү. Бында башҡорт халыҡ әкиәттәренән башҡа, Ф.Туғыҙбаеваның «Тайыштабан ниңә уйнарға сыҡманы?» әкиәте лә урын алған. Уларҙың айырмаһын билдәләп үтеү кәрәк.

Грамматика:

Киҫәксә тураһында төшөнсә.Киҫәксәләрҙең бүленеше. Киҫәксәләрҙең дөрөҫ яҙылышы.

Х. Берҙәмлек, дуҫлыҡ, тыныслыҡ (8 сәғәт) Иң төп темаларҙың береһе - берҙәмлек, дуслык, тыныслыҡ. Бында тик кешеләр араһындағы дуҫлыҡ тураһында ғына һөйләшеү бармаясаҡ, ә халыҡ-ара булған мөнәсәбәттәр ҙә иғтибар үҙәгендә торорға тейеш. Был тема буйынса уҡыусыларҙы аңлап фекер йөрөтөргә һәм һөйләй белергә өйрәтеү. Уҡылған әҫәрҙәрҙең йөкмәткеһе буйынса фекер алышыу, әңгәмә ойоштороу.

Грамматика:

Мөнәсәбәт һүҙҙәр. Ымлыҡтар. Уларҙың дөрөҫ яҙылышы.

XI. Йәмле йәй (3 сәғәт)

Йәй миҙгеленең үҙенсәлектәрен билдәләү. Уҡыусыларҙың һүҙ байлығын арттырыу, һөйләү һәм яҙыу телмәрен үҫтереү. Тәбиғәтте күҙәтеү, алған тәьҫораттар буйынса фекер алышыу. Был айҙарҙа уҙғарылған Милли байрамдар менән таныштырыу, улар тураһында белгәндәрен һөйләү. Балаларҙың йәйге ялы, хеҙмәте, ололарға ярҙамы тураһында әҫәрҙәр уҡыу һәм әңгәмәләр үткәреү.

Грамматика:

7-се класта үткәндәрҙе ҡабатлау, дөйөмләштереү.

Сит телде тәрәнәйтеп өйрәнеү кластарында башҡорт дәүләт теле аҙнаһына 1 дәрес, дөйөм сәғәттәр һаны – 34 сәғәт.

Уҡытыу предметының төп йөкмәткеһе

I. Яңынан мәктәпкә (3 сәғәт)

Мәктәп, уҡыу, китап, икмәк, уңыш, емеш-еләк тураһында мәҡәлдәр, әйтемдәр, йомаҡтар менән танышыу.

Грамматика:

6-сы класта үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

II. Ауыл тормошо (2 сәғәт)

Грамматика:

Ҡылым. һүҙбәйләнеш. һөйләм төҙөлөшө.

III. Башкортостан буйлап сәйәхәт (5 сәғәт)

Грамматика:

Яңғыҙлыҡ исемдәр.

IV. Спорт. Спорт кәрәк-яраҡтары (4 сәғәт)

Башкортостанда спорт төрҙәре. Спорт өлкәһендә данлыҡлы кешеләр.

Грамматика:

Башҡорт теленең үҙенсәлекле хәреф, өндәре, һөйләм төрҙәре.

V. Мин һәм беҙҙең ғаилә (5 сәғәт)

Грамматика:

Ҡылым. Ҡылымдарҙың заман, зат, һан менән үҙгәреше.

VI. Әсәйҙәр байрамы. (2сәғәт)

Грамматика:

Теркәүес тураһында төшөнсә. Теҙеү теркәүестәре.

VII. Сәнғәт оҫталары. (3 сәғәт)

Грамматика:

Эйәртеү теркәүестәре. Теркәүестәрҙең дөрөҫ яҙылышы. Теркәүес темаһын нығытыу.

VIII. Исемең матур, кемдәр ҡушҡан? Исемдәрҙә - ил тарихы (2 сәғәт)

Грамматика: Бәйләүестәр. Яңғыҙлыҡ исемдәрҙе дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәһен ҡабатлау.

IX. Борон-борон заманда... (2 сәғәт)

Грамматика:

Киҫәксә тураһында төшөнсә.Киҫәксәләрҙең бүленеше. Киҫәксәләрҙең дөрөҫ яҙылышы.

Х. Берҙәмлек, дуҫлыҡ, тыныслыҡ (4 сәғәт) Иң төп темаларҙың береһе - берҙәмлек, дуслык, тыныслыҡ. Бында тик кешеләр араһындағы дуҫлыҡ тураһында ғына һөйләшеү бармаясаҡ, ә халыҡ-ара булған мөнәсәбәттәр ҙә иғтибар үҙәгендә торорға тейеш. Был тема буйынса уҡыусыларҙы аңлап фекер йөрөтөргә һәм һөйләй белергә өйрәтеү. Уҡылған әҫәрҙәрҙең йөкмәткеһе буйынса фекер алышыу, әңгәмә ойоштороу.

Грамматика:

Мөнәсәбәт һүҙҙәр. Ымлыҡтар. Уларҙың дөрөҫ яҙылышы.

XI. Йәмле йәй (2 сәғәт)

Грамматика:

7-се класта үткәндәрҙе ҡабатлау, дөйөмләштереү.

Уҡыусыларҙың белем кимәленә талаптар

7 класс өсөн телмәр күнекмәләре:

Өйрәнелгән әҫәрҙәрҙең авторын, исемен белеү;
Яҙыусы ижад иткән художестволы картиналарҙы уйлап күҙ алдына баҫтырыу;
Эпик һәм лирик әҫәрҙе айыра белеү;
Программала ятлау өсөн тәҡдим ителгән әҫәрҙәрҙең тексын ятлау, 8-10 шиғырҙы яттан тасуири һөйләй белеү.
Художестволы, фәнни популяр һәм публицистик текстарҙы ҡысҡырып, етеҙ уҡыу;
Художестволы әҫәрҙәрҙе тасуири уҡыу;
Ҙур булмаған хикәйәләрҙе йәки уларҙың өҙөктәрен һөйләп биреү.
Йәмғиәт тормошонда телдең роле; туған телдең әһәмиәте;
Фонетика, телмәр өндәре, ижек, баҫым, һуҙынҡы һәм тартынҡы өндәр;
Графика, алфавит; хәрефтәрҙең өндәрҙе сағылдырыуы төшөнсәләре;
Лексика; һүҙҙең лексик мәғәнәһе; һүҙҙең тура һәм күсмә мәғәнәһе; синоним, антоним, омоним;
Исемдәрҙең һан, килеш менән үҙгәреше, күплек һәм килеш ялғауҙарының дөрөҫ яҙылышы, яңғыҙлыҡ исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышы;
Ҡылымдарҙың заман, һан, зат менән үҙгәреше;
Ярҙамсы һүҙ төркөмдәре, уларҙың яҙылышы, һөйләмдәге роле.
Ижади диктанттар яҙыу.

Уҡыу-уҡытыу программаһында планлаштырылған һөҙөмтәләрҙе үҙләштерелеүен баһалау

Класта һәм өйҙә башҡарыла торған яҙма эштәр өйрәтеү һәм тикшереү характерында була.

Уларға түбәндәгеләр инә:

башҡорт теленән төрлө типтағы күнегеүҙәр;
тәржемә эштәре (башҡорт теленән рус теленә һәм киреһенсә);
дәреслектәрҙәге әҙәби текстарға пландар төҙөү;
һорауҙарға яҙма яуаптар;
тел һәм әҙәби материалдар буйынса аналитик һәм дөйөмләштереү тибындағы схемалар, проекттар төҙөү.

Башҡорт теленең ағымдағы, сирек йәки йыл аҙағында, шулай уҡ уҡыу йылы башында инеү диктанты, ҙур темаларҙан һуң йомғаҡлау контроль эштәре үткәрелә.

Уҡыу йылы башында инеү диктанты, сирек һәм йыл аҙағында йомғаҡлау контроль эштәре мәктәп администрацияһы менән берлектә төҙөлгән график буйынса үткәрелә. Контроль эштәрҙе сиректең беренсе көнөндә һәм дүшәмбелә үткәреү тәҡдим ителмәй.

Программа материалының үҙләштереү кимәле уҡыусыларҙың дәрестәрҙә телдән биргән яуаптарына һәм яҙма эштәренә ҡарап баһалана. Бының өсөн башҡорт теленән һәр класта түбәндәге күләмдә контроль эштәр, яҙма эштәр үткәреү ҡарала:

Яҙма эштәрҙең төрҙәре:

Һорауҙарға яуаптар-1

Диктант- 3

Тестар-5

Предварительный просмотр:

2017- 2018 уҡыу йылына

6-сы класс өсөн

башҡорт (дәүләт) теленән

эш программаһы

дөйөм сәғәттәр һаны – 34 сәғәт

аҙнаһына – 1 сәғәт иҫәбенән

Аңлатма яҙыу.

Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙә 6-сы класс өсөн башҡорт (дәүләт) теленән эш программаһы.

Эш прогаммаһы 68 сәғәткә бүленгән (аҙнаға 2 сәғәт) , шул иҫәптән контроль эштәр өсөн 5.

Дәреслек: Толомбаев Х.А., Дәүләтшина М.С. Башҡорт теле: Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең 6-сы класы уҡыусылары өсөн дәреслек. – Өфө : Китап, 2010.

Программа кимәле : базислы

Уҡытыусының тел буйыса уҡыу- уҡытыу методик комплекты (комплексы): Ғәбитова З. М., Усманова М. Ғ.- Уҡытыу урыҫ телендә алып барылған мәктәптәрҙең 6 синыфы өсөн «Башҡорт теле» дәреслегенә методик күрһәтмәләр.-Өфө: Китап, 2003., М.И. Баһауетдинова, Г.Н. Йәғәфәрова- Башҡорт телен һәм әҙәбиәтен заманса уҡытыу.-Өфө: Китап, 2009.

Уҡыусылар өсөн тел буйынса уҡыу- уҡытыу методик комплексы (комплексы) : Әхтәмов М.Х.- Омонимдар һүҙлеге.-Өфө: Китап, 2006., Әхтәмов М.Х.- Башҡорт теленең антонимдар һүҙлеге.-Өфө: Китап, 1987.

Программа үҙенсәлектәренең характеристикаһы: Эш программаһы Башҡортостан Республикаһы Мәғариф министрлығы тарафынан раҫланған «Башҡорт теленән программа» (Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәрҙең I-IX кластары өсөн) нигеҙендә төҙөлдө. Төҙөүселәре Толомбаев Х. А., Дәүләтшина М.С., Ғәбитова З. М., Усманова М. Ғ.- Ижевск: «Книгоград», 2008.

Был эш программаһында федераль һәм республика закондары талаптары тормошҡа ашырыла:

Программа йөкмәткеһе 3 йүнәлештән тора: телмәр эшмәкәрлеген формалаштырыу;телдең системаһын ( фонетика, орфография, орфоэпия, грамматика, пунктуация) өйрәнеү;бәйләнешле текст менән эшләргә өйрәтеүҙе күҙ уңында тота. Шулай уҡ унда милли тәрбиә тураһында ла мәсьәлә күтәрелә.

Программаның йөкмәткеһе һәм төҙөлөшө.

Был программала башҡорт теле фәне буйынса уҡытыу тематикаһы, уның йөкмәткеһе һәм уҡыусы үҙләштерергә тейеш булған универсаль уҡыу эш төрҙәре системаһы, метапредмет, шәхси, предмет һөҙөмтәләре бар.

Мәктәп алдында, шулай уҡ тел дәрестәрендә, ҡуйылған иң төп маҡсат - баланы шәхес итеп үҫтереү.

Яңы стандарттар буйынса уҡыусыларҙа лингвистик (тел), аралашыу (коммуникатив), этнокультура өлкәһенә ҡараған (культурологик) компетентлыҡ булдырыу талап ителә.

Лингвистик компетентлыҡ (уҡыусыларҙың башҡорт теленән мәғлүмәтлелеге) өндәр һәм хәрефтәрҙе, һүҙьяһалышын, һүҙбәйләнештәрҙе, һөйләмдәрҙе, һүҙ төркөмдәрен, һөйләм киҫәктәрен, лексик һәм грамматик берәмектәрҙе, лингвистик анализды һ. б. үҙ эсенә ала.

Аралашыу (коммуникатив) компетентлығы - уҡығанды һәм башҡалар һөйләгәнде аңлау, хәҙерге әҙәби башҡорт теленең нормаларына эйә булыу, һүҙ байлығын, телдең грамматик яғын дөрөҫ итеп үҙләштереү, телдән һәм яҙма формала бәйләнешле телмәр күнекмәләрен булдырыу һ. б.

Этнокультура өлкәһенә ҡараған (культурологик) компетентлыҡ, йәғни телде милли-мәҙәни юҫыҡта үҙләштереү - ул уҡыусыларҙың телгә өйрәнеү барышында милли үҙенсәлектәрҙе сағылдырған текстар менән эшләүе, халҡыбыҙҙың тормош- көнкүреш, йола, ғөрөф-ғәҙәт үҙенсәлектәрен, шанлы үткәнен, әҙәп-әхлаҡ нормаларын, телмәр әҙәплелеген, һынлы сәнғәт әҫәрҙәрен, мәҙәниәтен, халыҡ ауыҙ-тел ижады үрнәктәрен белеүе, башҡорт халҡының телмәр әҙәплелеген үҙләштереүе, рухи ҡомартҡыларын ихтирам итеүе һ. б.

Башҡорт теле дәрестәрендә белем биреүҙең төп бурыстары:

- туған телдә камил һөйләшеү, фекереңде еткерә белеү, тел һәм телмәр күнекмәләрен тәрән үҙләштереүгә өлгәшеү;

- уҡыусыларҙың төрлө эшмәкәрлекте (уҡыу һәм белем алыу, хеҙмәт, аралашыу күнекмәләрен) үҙләштереүҙәренә ирешеү, универсаль уҡыу эш төрҙәренә өйрәтеү;

- башҡорт халҡының рухи мираҫын өйрәнеүгә ҡыҙыҡһыныу тәрбиәләү;

- дәреслек, өҫтәмә материал, һүҙлектәр, белешмә әҙәбиәт менән эш итеү күнекмәләрен камиллаштырыу;

- башҡорт телек башҡа фәндәр буйынса белем алыу сараһы булараҡ ҡулланырға әҙерләү;

- уҡыусыларҙың логик фекерләү һәләттәрен үҫтереү.

Программаның бурыстарын тормошҡа ашырыу өсөн заманса эш методтарын һәм алымдарын ҡулланырға кәрәк. Дәрестә уҡыусыларға төплө белем нигеҙ- ҙәре, ныҡлы күнекмәләр биреү менән бергә, уларҙың танып белеү эшмәкәрлеген һәм фекерләүен үҫтереүсе, дөйөм үҫешен тәьмин итеүсе алымдар һәм саралар менән файҙаланыу мотлаҡ талап булып тора. Уҡыусылар грамматик ҡағиҙәләрҙе практик эш нигеҙендә аңлап, әүҙем үҙләштерергә, алған белемдәрен аңлата, нигеҙләй, иҫбатлай, ҡуллана белергә тейеш. Уҡыусыларға проект төҙөү методын ҡулланыу ҙа тәҡдим ителә.

Уңышҡа ирешеү өсөн тел дәрестәрен уҡыу дәрестәре менән тығыҙ бәйләп алып барыла.

Программа түбәндәге принциптарға таянып төҙөлде:

1) һәр баланың шәхси үҙенсәлектәрен иҫәпкә алыу;

2) фәннилек һәм системалылыҡ принциптары;

3) уҡыусыларҙы төрлө яҡлап өҙлөкһөҙ үҫтереү;

4) баланың психик һәм физик һаулығын һаҡлау.

Программаның нигеҙендә коммуникативлыҡ принцибы ята.

Уҡыу предметына дөйөм характеристика:

Башҡорт теле курсында предмет ярҙамында түбәндәге үҫеш юлдары тормошҡа ашырыла:

предмет кимәлендә белемгә эйә булыу;

уҡыу техникаһын үҫтереү, текстарҙы анализлау юлдарына эйә булыу;

яҙма һәм һөйләү телмәренә эйә булыу;

тел тураһында бел ем алыу һәм системалаштырыу;

орфография һәм пунктуацияны өйрәнеү;

башҡорт теленең тәрбиәүи потҫнциалын ҡулланыу;

телде тойомлауҙы үҫтереү.

Фонетика һәм графика

Уҡыусы түбәндәге компетентлыҡҡа эйә була:

-өндәрҙе һәм хәрефтәрҙе айырыу;

-өндәргә характеристика биреү:һуҙынҡылар (нәҙек һәм ҡалын, баҫымлы

һәм баҫымһыҙ); тартынҡылар (яңғырау һәм һаңғырау, парлы һәм парһыҙ);

-башҡорт алфавитында хәрефтәрҙең урынлашыу тәртибен һәм уның әһәмиәтен үҙләштереү (һүҙҙәрҙе билдәле тәртипкә килтереү, алфавит ярҙамында кәрәкле мәғлүмәт эҙләү һ. б.).

Башланғыс класты тамамлаусы уҡыусы бирелгән схема буйынса өн-хәреф анализын эшләргә өйрәнеү һәм уның дөрөҫ булыу-булмауын тикшереү мөм-кинселегенә эйә булырға тейеш.

Орфоэпия

Уҡыусы өйрәнергә мөмкинселек ала:

-башҡорт теленең нормаларын үтән уҡыу һәм һөйләү, әңгәмәселәренең телмәрендә был нормаларҙың үтәлешен баһалау (программала бирелгән күләм кимәлендә);

-белмәгән осраҡта һүҙлектән йәки дәреслектән дөрөҫ әйтелеш нормаларын үҙ аллы табыу йәки уҡытыусыға мөрәжәғәт итеү.

Һүҙ составы

Уҡыусы түбәндәге компетентлыҡҡа эйә була:

-үҙгәрмәүсе һәм үҙгәреүсе һүҙҙәрҙе айырыу;

-тамырҙаш һүҙҙәрҙе һәм һүҙ формаларын таныу;

-һүҙҙәрҙә тамыр, яһаусы һәм үҙгәртеүсе ялғауҙарҙы табыу.

Уҡыусы һүҙҙәрҙе составы буйынса тикшерә белергә, анализ яһарға өйрәнеү мөмкинселегенә эйә була.

Лексика

Уҡыусы түбәндәге компетентлыҡҡа эйә булырға тейеш:

-һүҙҙең мәғәнәһен дөрөҫләү, кәрәк булған һүҙҙе айырып алыу;

-һүҙҙең мәғәнәһен текст буйынса йәки аңлатмалы һүҙлек буйынса дөрөҫләү.

Уҡыусы өйрәнергә мөмкинселек ала:

-бер төрлөлөктән азат булыу маҡсатында тейешле синонимдарҙы табыу һәм ҡулланыу;

-сағыштырыу һәм теүәл характеристика биреү өсөн антонимдар ҡулланыу;

-текстағы телмәрҙә ҡулланылған тура һәм күсмә мәғәнәле һүҙҙәрҙе таныу;

- ябай фразеологик берәмектәрҙең мәғәнәһен аңлау һәм уларҙы телмәрҙә ҡулланыу;

-һүҙҙәрҙе урынлы йәки урынһыҙ ҡулланыуҙы баһалай белеү;

-аралашыу мәсьәләһен урынлы хәл итеү маҡсатында тәҡдим ителгән һүҙҙәрҙең тейешлеһен һайлал алыу.

Морфология

Уҡыусы түбәндәге компетентлыҡҡа эйә булырға тейеш:

-исемдең һанын, затын, килешен, һөйләмдәге урынын билдәләү, исемдәргә морфологик анализ яһау;

-сифаттарҙың төрөн, дәрәжәһен билдәләү, уларға морфологик анализ яһау;

-ҡылымдың грамматик билдәләрен: һөйкәлешен, заманын, затын билдәләү, морфологик анализ яһау;

-рәүештәрҙең грамматик билдәләрен таныу: үҙгәрмәүсе һүҙ төркөмөн,төрөн, дәрәжәһен белеү;

-алмаштарҙың грамматик билдәләрен таныу: һанын, затын;

-һандарҙың грамматик билдәләрен белеү: төрөн, төркөмсәләрен һ. б.

Уҡыу йөкмәткеһенең ҡиммәттәр йүнәлеше

Башҡорт телен өйрәнеү һөҙөмтәһенең бер йүнәлеше булып башланғыс класс уҡыусылары тарафынан рухи ҡиммәттәрҙең системаһын төшөнөү һәм үҙләштереү тора. Түбәндәге рухи ҡиммәттәргә иғтибар бүлеү мотлаҡ.

Изгелек ҡиммәте - үҙеңде һанап бөтөргөһөҙ бәйләнештәрҙән торған донъяның бер өлөшө итеп тойоу, кешеләрҙең тел ярҙамында бер-береһе менән бәйләнеше әҙәплелекте таныуға нигеҙләнеүен аңлау.

Аралашыу ҡиммәте - аралашыуҙы йәмғиәттең, мәҙәниәттең әһәмиәтле бер өлөшө итеп таныу.

Матурлыҡ (гармония) ҡиммәте — башҡорт теленең матур, яғымлы халыҡ байлығы булыуын аңлап үҙләштереу.

Хеҙмәт һәм ижад ҡиммәте - хеҙмәт кешелек йәшәйешенең төп шарты булыуын ҡабул итеү. Хеҙмәткә һөйөу тәрбиәләүҙә уҡыу эшмәкәрлегенең әһәмиәте ҙур. Уҡыу эшмәкәрлеге барышында ойошҡанлыҡҡа, уҙаллылыҡҡа, яуаплылыҡҡа, хеҙмәтте һөйөргә өйрәнергә мөмкин икәнлеген аңлау.

Илһөйәрлек ҡиммәте - үҙ телеңде һәм халҡыңды хөрмәт итеу, халыҡтың йолаларын, ғөрөф-ғәҙәттәрен өйрәнеү, ғаилә, ил алдында бәләкәйҙән үк яуаплы булыуҙы тойоп үҫеү.

Кешелеклелек ҡиммәте - үҙең һәм башҡалар өсөн яуаплылыҡ тойоп үҫеү, кешенең йәшәү урыны булған тәбиғәтте һаҡлау кәрәклеген аңлау.

Башҡорт телен үҙләштереүҙең шәхси, метапредмет һәм предмет һөҙөмтәләре.

Яңы стандарттарға ярашлы уҡыу сифатын өйрәнгәндә, йәғни тикшереү процесында, түбәндәге һөҙөмтәләр күҙаллана:

шәхси үҫеш кимәле;

метапредмет кимәле;

предмет буйынса белем кимәле.

Шәхси үҫеш кимәле. Баланы шәхес итеп үҫтереү, кешелек сифаттарын тәрбиәләү. Уны үҙ аллы үҫешкә, камиллашыу оҫталығына өйрәтеү, һөҙөмтәлә уҡымышлы, үҙ еренең, иленең, халҡының ҡиммәттәренә төшөнгән, уны һанлаған һәм һаҡлаған, яҡлаған социум итеп формалаштырыуға башланғыс нигеҙ һалыу.

Метапредмет кимәле. Универсаль эш төрҙәренә өйрәтеү: танып белеү, ойоштopoy һәм коммуникатив эшмәкәрлек, йәғни баланы үҙ аллы уҡырға, белем алырға өйрәтеү.

Универсаль эш төрҙәренә өйрәтеү: танып белеү, шәхси, ойоштороу һәм коммуникатив эшмәкәрлек. Шәхси эшмәкәрлек баланы уҡымышлы һәм аңлы шәхес итеп үҫтереү. Эшмәкәрлекте уның тормош һәм кешелеклелек ҡиммәттәрен, әхлаҡи һәм мораль нормаларҙы аңлап ҡабул итеүеп, әйләнә- тирәләге күренештәргә һәм ваҡиғаларға шәхси ҡарашын формалаштырыуға йүнәлтеү.

Ойоштороу эшмәкәрлеге танып белеү процесы менән идара итеүҙе күҙ уңында тота: эшмәкәрлекте күҙаллау, планлаштырыу, башҡарыу, тикшереү, үҙгәрештәр индереү һәм баһалауҙы үҙ эсенә ала.

Танып белеү эшмәкәрлеге тейешле мәғлүмәтте эҙләп табыу һәм анализлауҙы, проблемаларҙы хәл итеү юлдарын эҙләүҙе һәм ҡулланыуҙы тәьмин итә.

Аралашыу эшмәкәрлеге белем алыу процесында аралашырға өйрәнеүҙе ойоштороуға йүнәлтелгән. Ул башҡа кешеләрҙе тыңлай белеү һәм аңлауҙы, мәғлүмәтте теүәл тапшырыуҙы үҙ эсенә ала.

Предмет кимәле. Уҡыу предметын өйрәнеүҙә яңы белем үҙләштереү, уны эшкәртеү һәм ҡулланыу өлкәһендә тейешле тәжрибә туплау.

Уҡытыу предметының төп йөкмәткеһе

Беҙҙе мәктәп ҡаршылай – 6 сәғәт

1 сентябрь- Белем көнө. Уҡыусыларҙың хеҙмәт көндәре башланыуы. Белем, тел тураһында мәҡәлдәр өйрәнеү. Грамматика буйынса 1-5-се кластарҙа үткәндәрҙе ҡабатлау.

Башҡортостан ере буйлап- 11 сәғәт

Башҡортостан Республикаһы, уның тарихы, күренекле шәхестәре, байлыҡтары менән танышыу. Тема буйынса һөйләү телмәрен үҫтереү, ижади эштәр башҡарыу. Башҡорт телендә эйәлек төшөнсәһе. Сифат. Сифат дәрәжәләре. Синоним. Антоним. Омоним.

Юл йөрөү ҡағиҙәләре һәм билдәләре- 6 сәғәт

Хәүефһеҙлек, юл йөрөү ҡағиҙәләре,транспорт төрҙәре тураһында һөйләргә,өйрәтеү,уҡыу материалын тасуири,аңлы уҡыу. Рәүеш.

Рәүеш дәрәжәләре.

Почта.Телефон.Телеграф-5 сәғәт

Почтала үҙеңде тота,телефондан дөрөҫ һөйләшә белеү,хат яҙыу ҡағиҙәләренә өйрәтеү.Ҡылым.Ҡылым һөйкәлештәре.Хәбәр һөй-кәлеше.Хәҙерге заман.

Ҡыш дауам итә– 6 сәғәт

Ҡыш миҙгеленең үҙенсәлектәре.Текстар уҡыу ,шиғырҙар,һынамыштар ятлау,һөйләү һәм яҙыу телмәрен үҫтереү,һүҙ байлығын арттырыу.Ҡылымдың хәбәр һөйкәлеше.Үткән заман. Киләсәк заман.

Дуҫ ҡәҙерен бел– 6 сәғәт

Ысын дуҫлыҡтың ҙур мәғәнәгә эйә булыуы,уны һаҡлай белеү.Дуҫлыҡ хаҡында әҫәрҙәр уҡыу,мәҡәлдәр табыу. Ҡылымдың шарт һөйкәлеше.

Башҡортостан йылғалары,күлдәре.Экология мәсьәләһе- 7 сәғәт.

Башҡортостандың тәбиғәте,уның байлыҡтары тураһындағы мәғлүмәт менән таныштырыу.Республикалағы йылға, күлдәр тураһында текстар уҡыу.Уларҙың атамаларының мәғәнәһе,килеп сығышы тураһында һөйләшеү.Экология мәсьәләһе.Ҡылымдың теләк һөйкәлеше.

Һанарға өйрән – 21 сәғәт

Көн режимы. Аҙыҡ-түлек магазины.Телмәрҙә һандарҙы практик ҡулланыу.Һан.Һан төркөмсәләре.Ябай һәм ҡушма һандар.

Яҙ миҙгеленең үҙенсәлектәре. Яҙғы тәбиғәтте күҙәтеү. Осоп килеүсе ҡоштар тураһында һөйләшеү. 1 май, 9май байрамдары. Грамматика буйынса 6-сы класта үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

Сит телдәрҙе тәрәнәйтеп өйрәнеү кластарында башҡорт дәүләт теле аҙнаһына 1 дәрес, дөйөм сәғәттәр һаны-34сәғәт

Уҡытыу предметының төп йөкмәткеһе

Беҙҙе мәктәп ҡаршылай – 3 сәғәт

Башҡортостан ере буйлап- 5 сәғәт

Юл йөрөү ҡағиҙәләре һәм билдәләре- 3 сәғәт

Рәүеш дәрәжәләре.

Почта.Телефон.Телеграф-3 сәғәт

Ҡыш дауам итә– 3 сәғәт

Дуҫ ҡәҙерен бел– 3 сәғәт

Башҡортостан йылғалары,күлдәре.Экология мәсьәләһе- 4 сәғәт.

Һанарға өйрән – 10 сәғәт

Уҡыусыларҙың белем кимәленә талаптар

Һүрәтләү, хикәйәләү тибындағы текстарҙы тыңлау һәм аңлап ҡабул итеү;
Бирелгән тема буйынса диалог төҙөү, диалогты дауам итеү;
Ишеткәнде, күргәнде 4-6 һөйләм менән бәйләнешле итеп һөйләү.
Ҡысҡырып шыма һәм тасури уҡыу.
Һүҙлек һүҙҙәрен белеү һәм уларҙы телмәрҙә дөрөҫ ҡулланыу.
Дәрестә өйрәнелгән грамматик материалды практик ҡуллана белеү.
Ижади диктанттар, өйрәтеү изложениелары һәм иншалары яҙыу
Программала күрһәтелгән шиғырҙарҙы яттан белеү; 3-4 башҡорт йырын башҡара белеү, мәктәптең үҙешмәкәр сараларында ҡатнашыу, сәхнәлә сығыш яһау. Бөтә был эштәр тураһында бәйләнешле һөйләй белеү.

V. Уҡыу-уҡытыу программаһында планлаштарылған һөҙөмтәләрҙе үҙләштерелеүен баһалау

Класта һәм өйҙә башҡарыла торған яҙма эштәр өйрәтеү һәм тикшереү характерында була.

Уларға түбәндәгеләр инә:

башҡорт теленән төрлө типтағы күнегеүҙәр;
тәржемә эштәре (башҡорт теленән рус теленә һәм киреһенсә);
дәреслектәрҙәге әҙәби текстарға пландар төҙөү;
һорауҙарға яҙма яуаптар һәм иншалар;
тел һәм әҙәби материалдар буйынса аналитик һәм дөйөмләштереү тибындағы схемалар, проекттар һ.б. төҙөү.

Башҡорт теленең ағымдағы, сирек йәки йыл аҙағында, шулай уҡ уҡыу йылы башында инеү диктанты, ҙур темаларҙан һуң йомғаҡлау контроль эштәре үткәрелә. Ағымдағы контроль эштәр программаның өйрәнелгән материалын үҙләштереүҙе тикшереү маҡсатында уҙғарыла. Уларҙың төрө һәм үткәреү йышлығы өйрәнелә торған материалдың ҡатмарлылығынан, уҡыусыларҙың белем кимәленән сығып билдәләнә. Ағымдағы контроль эштәр өсөн уҡытыусы йә тотош дәресте, йә уның бер өлөшөн генә файҙалана ала.
Уҡыу йылы башында инеү диктанты, сирек һәм йыл аҙағында йомғаҡлау контроль эштәре мәктәп администрацияһы менән берлектә төҙөлгән график буйынса үткәрелә. Контроль эштәрҙе сиректең беренсе көнөндә һәм дүшәмбелә үткәреү тәҡдим ителмәй.

Яҙма эштәрҙең төрҙәре

Күсереп яҙыу-1

Һорауҙарға яуап-1

Диктант-3

Яҙма эш төрҙәре (изложение,инша) яҙыу уҡыусыларҙың уҡыу кимәленә, белеменә, мөмкинселегенә ҡарап уҡытыусы ҡарамағына ҡалдырыла һәм улар урынына шул уҡ күләмдә түбәндәге яҙма эштәр үткәрергә мөмкин:

-карточкалар менән эш;

-тест;

-һүрәт буйынса һөйләмдәр төҙөү;

-текста һөйләмдәрҙә һүҙҙәр тәртибе;

-һүҙлек диктанты;

-һөйләмдәр төҙөү;

-һүҙлек менән эш.

Предварительный просмотр:

2017-2018 уҡыу йылына

8 - се класс өсөн

башҡорт (дәүләт) теленән (2 сәғәт)

календарь –тематик планлаштырыу.

№	Темалар	Планлаштырылған дата	Фактик дата	Иҫкәрмә
1.	Мәктәпкә барабыҙ.	05.09
2.	Мәктәптә.	09.09
3.	Туған тел.	13.09
4.	Тырышлыҡ	16.09
5.	Илем, Башҡортостаным.	19.09
6.	Көҙ күренештәре.	23.09
7.	Көҙ.	27.09
8.	Баҡсала көҙгө эштәр	30.09
9.	Көҙгө урман.	04.10
10.	Беҙҙең яҡта көҙ. М.Меос “Шығайҙағы ҡайындар”	07.10
11.	“Һөнәрлеләр һөйкөмлө”.	11.10
12.	А. Игебаев. Тәмленең дә тәмлеһе	14.10
13.	Башҡортса исемдәр	18.10
14.	Алтын көҙ	21.10
15.	Б. Рафиҡов. Нисек әйтһен?	25.10
16.	Р. Ханнанов. Япраҡтар.	28.10
17.	Көҙгө эштәр һәм көҙгө тәбиғәт. Тикшереү эше.	08.11
18.	Й. Солтанов. Өфө-беҙҙең баш ҡалабыҙ.	11.11
19.	Н. Дәүли, С. Садиҡова. Өфө ни өсөн матур?	15.11
20.	Ҡаланың иҫтәлекле урындары.	18.11
21.	Мин театрға барҙым.	22.11
22.	Дим районы	25.11
23.	“Өфө - минең баш ҡалам” Телмәр үҫтереү.	29.11
24.	Өфө менән танышыу темаһын йомғаҡлау.	02.12
25.	Кластан тыш уҡыу дәресе. Өфө (белешмә)	06.12
26.	Хеҙмәт төбө – хөрмәт.	09.12
27.	В.Моратова Башҡорттар әрме хеҙмәтендә.	13.12
28.	А. Насиров. Көслө сабаҡ.	16.12
29.	Н.М.Бадридзе. “Зарядкаға баҫ!”	20.12
30.	Аңлатмалы диктант. Уҡытыусы.	23.12
31.	Геологтар көнө.	27.12
32.	М. Шиһан. Сит телде өйрәнеүсегә кәңәштәр.	30.12
33.	Ә. Атнабаев. Ҡара икмәк. Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.	17.01
34.	Ҡыш. Яңы йыл.	20.01
35.	Н.Нәжми. Ҡыш.	24.01
36.	С. Әлибаев. Ҡышҡы урман.	27.01
37.	В. Сухомлинский. Буран. Һүҙлек менән эш.	31.01
38.	Башҡортостан Республикаһының Дәүләт флагы.	03.02
39.	“Ҡыш” темаһын йомғаҡлау. Тикшереү эше.	07.02
40.	С. Юлаев – башҡорт халҡының милли батыры.	10.02
41.	Палдискиҙа Салауат музейы.	14.02
42.	А.Кузнецов. “Салауаттан һорау алыу”. Картина буйынса эш	17.01
43.	Салауат һәйкәле	21.02
44.	“Салауат – милли батыр” темаһын йомғаҡлау.	24.02
45.	Йәшел алтын.	28.02
46.	Йәмле яҙ килде.	03.03
47.	8 Март - Әсәйҙәр байрамы.	07.03
48	Ә. Таһирова. Боҙ китә.	10.03
49.	Р. Ниғмәти. Ватан.	14.03
50.	Минең дуҫым.	17.03
51.	Контроль эш. “Яҙ килә”	21.03
52.	Яҙғы эштәр.	24.04
53.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау, йомғаҡлау.	04.04
54	Тәүге космонавт.	07.04
55.	Һалдат тора киләсәкте тотоп.	11.04
56.	М. Харис. Хат	14.04
57.	Үлемһеҙ батырлыҡ.	18.04
58.	Ҡ. Даян. Шайморатов генерал.	21.04
59.	Тыуған ерем биҙәктәре.	25.04
60.	Урманды һаҡлайыҡ.	28.04
61.	В. Исхаҡов. Талпан.	02.05
62.	Р.Ниғмәтуллин. Башҡортостан.	05.05
63.	З. Биишева. Йәшәү-хеҙмәт.	12.05
64	Р.Бикбаев. Уралыма.	16.05
66.	IV сиреккә тикшереү эше. Ай, Уралым, Уралым	19.05
66.	Башҡорт илкәйенең бер ҡото.	26.05
67.	Йәмле йәй етте	29.05

Предварительный просмотр:

РУС КЛАСТАРЫ ӨСӨН ЯҘМА ЭШТӘРҘЕ БАҺАЛАУ НОРМАЛАРЫ.

Яҙма эштәрҙе баһалау нормалары.

Диктанттарҙы баһалау.

Уҡытыу рус телендә алып барылған мәктәптәр өсөн әҙерләнгән диктанттар тексына бөтә үҙ аллы һәм ярҙамсы һүҙҙәр инә.Грамматик эштәр өҫтәп бирелгәндә,диктант текстары бер аҙ ҡыҫҡартыла.Орфограммаларҙың һәм пунктограммаларҙың дөйөм һаны түбәндәгеләрҙән артмаҫҡа тейеш: Iкласта-3 орфограмма, II -4/1 , III- 5/2 , IV-6/2 , V -8/3 VI-10/3 , VII -12/6, VIII-14/6, IX-16/6

Диктантты баһалағанда төҙәтелә,әммә иҫәпкә алынмай торған хаталар:

1)мәктәп программаһына индерелмәгән ҡағиҙәләргә яҙылыштар;

2)әле үтелмәгән ҡағиҙәләргә яһалған хаталар;

3)автор ҡуйған ҡатмарлы пунктуация;

4)механик рәүештә бер хәреф урынына икенсеһен яҙыу.

Тупаҫ булмаған хаталар:

1)ҡағиҙәләрҙең иҫкәрмәләренә ҡараған хаталар;

2)бәйләү юлы менән яһалған ҡушма яңғыҙлыҡ атамаларҙа ҙур хәрефтең яҙылышына хаталар;

3)бер тыныш билдәһе урынына икенсеһен ҡуйыу;

4)үҙләштерелгән һүҙҙәрҙең ялғауҙары яҙылышына хаталар.

Диктант бер генә билдә менән баһалана.

«5»-хатаһыҙ йәки тупаҫ булмаған 1орфографик, 2пунктуацион хата булған эшкә: 1/0,1/2,0/2.

«4»-2 орфографик, 2 пунктуацион , 1орфографик, 3 пунктуацион: 2/2,1/3,2/3,3/3,1/5,0/7.

«3»- 4 орфографик, 4пунктуацион, 3 орфографик, 5 пунктуацион: 4/4,3/5,3/6,

өс бер типтағы хата ебәрелһә,6/6 хаталы эшкә лә өс ҡуйыла.

«2»- 9 орфографик, 9 пунктуацион:8/10,9/9

«1»- уҡытыусы ҡарамағында.
Өҫтәлмә эштәрҙе баһалау:

«5»-бөтә эш теүәл йәки бер хата булғанда.

«4»-эштең яртыһынан күберәге дөрөҫ эшләнһә.

«3»-яртыһынан әҙерегә дөрөҫ эшләнһә.

«2»-бер эш тә дөрөҫ эшләнмәгән.

Инша һәм изложениеларҙы баһалау.

Билдәләр	Баһалауҙың төп критерийҙары
	Йөкмәтке һәм телмәр	грамоталылыҡ
«5»	1.Эштең йөкмәткеһе темаға тулыһынса тап килә. 2.Фактик хаталар юҡ. 3.Йөкмәтке эҙмә-эҙлекле асыла. 4.Эштең һүҙлеге бай. 5.Стиль һәм мәғәнәүи яҡтан текст камил.Эштә йөкмәтке яғынан-5,телмәр яғынан 5 кәмселек булырға мөмкин.	3орфографик, 3 пунктуацион йә 4 грамматик хата булыуы мөмкин.
“4”	1.Эштең йөкмәткеһе нигеҙҙә темаға тура килә(бер ни тиклем тайпылыштар бар). 2.Йөкмәтке дөрөҫ,ләкин ҡайһы бер фактик,һөйләм төҙөлөшөндә хаталар бар. 3.Фекер ебендә бер ни тиклем эҙмә-эҙлелек боҙолған. 4.Ҡайһы бер осраҡта һүҙҙәрҙең ҡулланылышында хата китеүе мөмкин. 5.Эштең стиле ярайһы уҡ төҙөк һәм мәғәнәле.Дөйөм алғанда,эштең йөкмәткеһендә 8,телмәрендә 8 кәмселек булыуы мөмкин.	7 орфографик,6 пунктуацион йәки 2 орфографик, 13 пунктуацион, 5 грамматик хата
“3”	1.Эш теманан байтаҡ ҡына ситкә тайпылған. 2.Эштең йөкмәткеһе нигеҙҙә дөрөҫ,ләкин фактик,һөйләм төҙөлөшөндә хаталар байтаҡ. 3.Эҙмә-эҙлелек тулыһынса һаҡланмай,һүҙҙәрҙең ҡулланылышында хаталар бар. 4.Эштә йөкмәтке яғынан -15,телмәре яғынан15 хата булыуы мөмкин.	10 орфографик,13 пунктуацион, 8 грамматик хата
“2”	1.Эш теманы асмай. 2.Бик күп фактик,һүҙҙәр ҡулланылышында хаталар ебәрелгән. 3.Эштең бөтә өлөштәрендә лә фекерҙең эҙмә-эҙлелеге боҙолған,һөйләмдәр урынлы ҡулланылмаған,бәйләнеш юҡ. 4.Эштең йөкмәткеһендә-20 ,телмәрендә-20-нән күберәк хата ебәрелгән.	12-15орфографик,10 пунктуацион,12 грамматик хата .

Предварительный просмотр:

Башҡорт төркөмдәре өсөн.

Яҙма эштәрҙе баһалау нормалары.

Диктанттарҙы баһалау.

Диктантты баһалағанда төҙәтелә,әммә иҫәпкә алынмай торған хаталар:

1)мәктәп программаһына индерелмәгән ҡағиҙәләргә яҙылыштар;

2)әле үтелмәгән ҡағиҙәләргә яһалған хаталар;

3)автор ҡуйған ҡатмарлы пунктуация;

4)механик рәүештә бер хәреф урынына икенсеһен яҙыу.

Тупаҫ булмаған хаталар:

1)ҡағиҙәләрҙең иҫкәрмәләренә ҡараған хаталар;

2)бәйләү юлы менән яһалған ҡушма яңғыҙлыҡ атамаларҙа ҙур хәрефтең яҙылышына хаталар;

3)бер тыныш билдәһе урынына икенсеһен ҡуйыу;

4)үҙләштерелгән һүҙҙәрҙең ялғауҙары яҙылышына хаталар.

Диктант бер генә билдә менән баһалана.

«5»-хатаһыҙ йәки тупаҫ булмаған 1орфографик, 2пунктуацион хата булған эшкә: 1/0,1/2,0/2.

«4»-2 орфографик, 2 пунктуацион , 1орфографик, 3 пунктуацион: 2/2,1/3,2/3

«3»- 4 орфографик, 4пунктуацион, 3 орфографик, 5 пунктуацион: 4/4,3/5,3/6,

өс бер типтағы хата ебәрелһә,6/6 хаталы эшкә лә өс ҡуйыла.

«2»- 9 орфографик, 9 пунктуацион:8/10,9/9

«1»- уҡытыусы ҡарамағында.
Өҫтәлмә эштәрҙе баһалау:

«5»-бөтә эш теүәл йәки бер хата булғанда.

«4»-эштең яртыһынан күберәге дөрөҫ эшләнһә.

«3»-яртыһынан әҙерегә дөрөҫ эшләнһә.

«2»-бер эш тә дөрөҫ эшләнмәһә.

Инша һәм изложениеларҙы баһалау.

Билдәләр	Баһалауҙың төп критерийҙары
	Йөкмәтке һәм телмәр	грамоталылыҡ
«5»	1.Эштең йөкмәткеһе темаға тулыһынса тап килә. 2.Фактик хаталар юҡ. 3.Йөкмәтке эҙмә-эҙлекле асыла. 4.Эштең һүҙлеге бай. 5.Стиль һәм мәғәнәүи яҡтан текст камил.Эштә йөкмәтке яғынан-1,телмәр яғынан 1 кәмселек булырға мөмкин.	1орфографик, 1 пунктуацион йә 1 грамматик хата булыуы мөмкин.
“4”	1.Эштең йөкмәткеһе нигеҙҙә темаға тура килә(бер ни тиклем тайпылыштар бар). 2.Йөкмәтке дөрөҫ,ләкин ҡайһы бер фактик,һөйләм төҙөлөшөндә хаталар бар. 3.Фекер ебендә бер ни тиклем эҙмә-эҙлелек боҙолған. 4.Ҡайһы бер осраҡта һүҙҙәрҙең ҡулланылышында хата китеүе мөмкин. 5.Эштең стиле ярайһы уҡ төҙөк һәм мәғәнәле.Дөйөм алғанда,эштең йөкмәткеһендә 2,телмәрендә 3 кәмселек булыуы мөмкин.	2орфографик,2пунктуацион йәки 1 орфографик, 3 пунктуацион йәки 4пунктуацион, 2 грамматик хата
“3”	1.Эш теманан байтаҡ ҡына ситкә тайпылған. 2.Эштең йөкмәткеһе нигеҙҙә дөрөҫ,ләкин фактик,һөйләм төҙөлөшөндә хаталар байтаҡ. 3.Эҙмә-эҙлелек тулыһынса һаҡланмай,һүҙҙәрҙең ҡулланылышында хаталар бар. 4.Эштә йөкмәтке яғынан -4,телмәре яғынан 5 хата булыуы мөмкин.	4 орфографик,4 пунктуацион, 4 грамматик хата 3/5,3/7
“2”	1.Эш теманы асмай. 2.Бик күп фактик,һүҙҙәр ҡулланылышында хаталар ебәрелгән. 3.Эштең бөтә өлөштәрендә лә фекерҙең эҙмә-эҙлелеге боҙолған,һөйләмдәр урынлы ҡулланылмаған,бәйләнеш юҡ. 4.Эштең йөкмәткеһендә-8 ,телмәрендә-7-нән күберәк хата ебәрелгән.	7/7,6/8,5/9,8/8 орфографик/пунктуацион,7грамматик хата .

Предварительный просмотр:

№

Бүлек исеме.

Дәрес темаһы

Сәғәт

Дәрес төрө

дата

Фактик дата

Йөкмәткенең өлөштәре

Уҡыусының әҙерлегенә талаптар

Тикшереү һәм үҙ аллы эш төрө

Өй эше

I. ҺАУМЫ, МӘКТӘП! ҺАУМЫ, УҠЫТЫУСЫМ! (11 сәғәт)

1/1

Белем көнө. Мин белемле булырға тейешмен. Фонетика (ҡабатлау)

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау дәресе

6.09

1 сентябрь – белем көнө, белемле булыу кәрәклеге тураһында әңгәмә; афоризмдар. Грамматика буйынса IV класта үткән темалар (ҡабатлау: башҡорт алфавиты; телмәр өндәре)

Белем алыу, уҡыу, белемле булыу темаһына ҡағылышлы һүҙҙәрҙе белеү, һөйләй алыу. Грамматика буйынса IV класта үткәндәрҙе белеү; башҡорт алфавитын белеү; башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен ([ә],[ө],[ү],[ғ],[ҡ],[һ],[ң], [у]=[w]) дөрөҫ уҡыу, яҙыу

Текст өҫтөндә эш: өндәрҙе дөрөҫ әйтеү, тасуири уҡыу. Яҙыу күнекмәһе: тексты дөрөҫ итеп күсереп яҙыу

1) 5-се күнегеү ятла

2)алфавитты ҡабатла.

2/2

Беҙ йәйге каникулды нисек үткәрҙек? Башҡорт алфавиты.Фонетика , орфография һәм орфоэпия

(ҡабатлау)

Телмәр үҫтереү дәресе

8.09

Темаға ҡағылышлы һүҙҙәрҙе иҫкә төшөрөү һәм тематик һүҙлектән яңы һүҙҙәр алыу; тәржемәләрен биреү. Фонетика , орфография һәм орфоэпия – тел тураһындағы фәндең бүлектәре; уларҙың бәйләнеше. Телмәр өндәре (ҡабатлау)

Йәй, йәйге каникулға бәйле һүҙҙәрҙе яттан белеү, бәйләнешле текст төҙөй алыу. Башҡорт алфавитын яттан белеү; практик яҡтан ҡуллана алыу. Фонетика, графика ,орфоэпияның нимәне өйрәнеүсе фән икәнлеген белеү. Башҡорт өндәрен дөрөҫ әйтә белеү

Фонетик анализ өндәрҙе дөрөҫ әйтеү, тасуири уҡыу.

10-сы күнегеү

3/3

Беҙҙең ғаилә. Исем. Исемдәрҙең һорауы; күплек төшөнсәһенең исемдәрҙә бирелеү юлдары (ҡабатлау)

Телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

13.09

Ғаиләгә ҡағылышлы һүҙлек запасын артырыу. Кем? Нимә? Һорауына яуап биргән предметтарға һорау биреүҙең рус теленән айырмаһы. Һүҙ үҙгәртеү (һан менән). Сингармонизм законы. Исемдәргә күплек ялғауын ҡушыу/ҡушмау осрағы;

Класта эшләнгән күне-геүҙәрҙән исемдәрҙе таба алыу; исемдәргә кем? нимә? һорауын дөрөҫ ҡуя белеү; ҡылымдан сығып исемдәргә һорауын дөрөҫ ҡуя алыу. Исемдәрҙе һан менән үҙгәртә белеү; исемдәрҙең тамырын табыу һәм сингармонизм законы нигеҙендә уларға күплек ялғауын дөрөҫ ҡуша белеү;

Текстан кем? нимә? һорауына яуап биргән исемдәрҙе табыу

1)”Беҙҙең ғаилә” – тулы текст яҙып килергә;

2)21-се күнегеү

4/4

Һөнәрҙәр.

Исемдәрҙең һан менән үҙгәреше.

Телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

14.09

Һөнәрҙәргә ҡағылышлы һүҙҙәрҙе өйрәнеү,телмәрҙә ҡулланыу,эйә менән хәбәрҙең ярашыу/ярашмау осраҡтары

Бирелгән тема буйынса һөйләй белеү ;һөйләмдә эйә менән хәбәрҙең ярашыу/ярашмау осраҡтарын үтәй алыу

Текстан кем? нимә? һорауына яуап биргән исемдәрҙе табыу, һөйләмдәр төҙөү

Ата-әсәйеңдең һөнәре тур-да яҙып кил.

5/5

Беҙҙең мәктәп. Күплек төшөнсәһенең исемдәрҙә бирелеше (ҡабатлау)

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау һәм һығымта яһау дәресе

15.09

Һеҙ уҡыған мәктәп тарихы (ҡасан төҙөлгән, мәктәпте тамамлаған билдәле шәхестәр һ.б.) тураһында әңәгәмә. Күплек төшөнсә-һенең исемдәрҙә биреле-шен нығытыу

Үҙегеҙҙең мәктәп тураһында һөйләй белеү; исемдәргә күплек ялғауҙарын дөрөҫ ҡуша алыу; күплек ялғаулы исем менән ҡылымдың ярашыу/ярашмау осраҡ-тарын белеү

Карточкалар буйынса эш

29-сы күнегеү

6/6

Көҙгө көндәр. Һөйләмдә һүҙ тәртибе (ҡабатлау)

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау һәм һығымта яһау дәресе (ҡатнаш дәрес)

20.09

Көҙ көнө һауа торошо, көҙгө күренеш, ҡоштар тураһында яңы һүҙҙәр. Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе

Көҙ тураһында һөйләй белеү. Көҙгө тәбиғәт тураһында һынамыштар өйрәнеү. Һөйләмдәрҙе дөрөҫ төҙөй белеү

Бирелгән һүҙҙәр менән дөрөҫ итеп һөйләмдәр төҙөү; бер-береңде тикше-реү

1)36-сы күнегеү;

2)39-сы күнегеү

7/7

Ҡурай моңо.

Ҡалын һәм нәҙек һуҙынҡылар (ҡабатлау).

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау һәм яңы тема алыу дәресе (ҡатнаш дәрес)

21.09

Лексик байлыҡты арттырыу. Һүҙҙә ҡалын йә нәҙек һуҙынҡылар (йә икеһе лә) булған осраҡтары һәм ялғауҙар

Башҡорт халҡының милли ҡоралы – ҡурай тураһында иркен һөйләй белеү. Һүҙҙә ҡалын йә нәҙек һуҙынҡалар (йә икеһе лә) булған осраҡта ялғауҙарҙы дөрөҫ ҡуша белеү.

Ҡалын һәм нәҙек һуҙынҡыларҙы билдәләү,

дөрөҫ уҡыу

1)46-сы күнегеү

(тәүге 4 һөйләм);

2)59-сы күнегеү

8/8

“Зөһрә ҡыҙ”

әкиәте.Сифат

Ҡатнаш дәрес

22.09

. Сифат – һүҙ төркөмө; сифаттың текстағы роле һәм телмәрҙә ҡулланышы; рус телендә бирелеше (морфологик билдә булмауы)

Темаға ҡағылышлы һүҙҙәрҙе

дөрөҫ уҡый, яҙа белеү һәм ялғауҙарҙы дөрөҫ ҡуша алыу .Сифат менән тулы һөйләм төҙөй алыу

Текст өҫтөндә эш: сифаттарҙы дөрөҫ табып, күсереп яҙыу

1)62-се күнегеү;

9/9

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

З.Ялсыҡаева.Әсә ниңә һөйөндө?

27.09

Лексик байлыҡты арттырыу, белемде тикшереү. Текст. Һүҙҙәр өҫтөндә эш.

Темаға ҡағылышлы һүҙҙәрҙе

дөрөҫ уҡый, яҙа белеү һәм ялғауҙарҙы дөрөҫ ҡуша алыу

Тасуири уҡыу,һөйләү

1)Үткәндәрҙе ҡабатлау

10/

Диктант№1

“Көҙгө урман”

28.09

Диктант

Дөрөҫ яҙыу

Диктант

1)Үткәндәрҙе ҡабатлау

11/

Контроль эште анализлау. Йомғаҡлау дәресе

Төҙәтеү (коррекциялау) дәресе

29.09

Хата өҫтөндә эш

Хатаны аңлау, ҡағиҙәләр нигеҙендә төҙәтә белеү

Индивидуаль эш

1)Ҡабатлау;

2)66. II – һөйләй белергә

II. ҮҘЕМ ТУРАҺЫНДА (12 сәғәт)

12/1

Таныш булайыҡ! Берлектәге исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше. Төп һәм эйәлек килеш

Яңы тема өйрәнеү һәм телмәр үҫтереү дәресе

4.10

Танышыу темаһына ҡағылышлы лексика; диалогтар. Башҡорт теленең килеш системаһы. Төп эйәлек килеш; уларҙың һорауы һәм ялғауы. Сингармонизм законы (ҡабатлау). Эйәлек килештең рус телендәге родительный падежға тап килмәүе

Танышыу темаһына ҡағылышлы лексиканы ҡулланып, диалогтар төҙөй белеү. Сингармонизм законы белеү: килеш һорауҙары ярҙамында, шулай уҡ һүҙ тамырындағы һуҙынҡыларға иғтибар итеп, ялғауҙарҙы дөрөҫ ҡуша белеү

Тестҡа яуап

1)74-се күнегеү;

Үҙеңдең,туғандарыңдың исемдәре нимә аңлата-һөйләргә.

13/2.

Исемең нимә аңлата?

Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше.

Яңы тема өйрәнеү һәм телмәр үҫтереү дәресе

5.10

Үҙенең,туғандарының исемдәре нимә аңлатыуы менән танышыу.Исемдәрҙе килеш менән үҙгәртеү.

Үҙе һәм туғандарының исемдәре хаҡында һөйләй белеү,матур мәғәнәле исемдәр ҡушырға кәрәклеге хаҡында аүлата белеүҙәре;исемдәрҙе килеш менән дөрөҫ үҙгәртеү.

Килеш менән үҙгәртеү,

һөйләү

Дуҫтарыңды,туғандарыүды һүрәтәлә

14/3

Минең туғандарым күп, дуҫым да шәп. Төбәү һәм төшөм килеш

Яңы тема өйрәнеү һәм телмәр үҫтереү дәресе

6.10

Туғандарға һәм дуҫ кешегә ҡағылышлы лексика; сифаттар. Төбәү һәм төшөм килеш; уларҙың һорауы һәм ялғауы

Туғандар тураһында һөйләй белеү; сифаттар ҡулланып, дуҫыңды характерлай алыу. Ҡылымдан исемгә һорау бирә белеү һәм төбәү, төшөм килеште талап иткән исемдәрҙе табыу; уларға ялғауҙы дөрөҫ ҡуша белеү

1)Һүҙлек менән эш;

2)Карточкалар менән эш (килештәрҙе билдәләү)

79-сы күнегеү

15/4

Һеҙҙең өйөгөҙ ҡайҙа?

Урын-ваҡыт һәм сығанаҡ килеш

Яңы тема өйрәнеү һәм телмәр үҫтереү дәресе

12.10

Йәшәгән ер, өйгә ҡағылышлы лексика. Урын-ваҡыт һәм сығанаҡ килеш, уларҙың һорауы һәм ялғауы

Үҙеңдең ҡайҙа һәм ниндәй өйҙә йәшәең тураһында һөйләй белеү. Ҡылымдан сығып исемгә һорау бирә белеү һәм урын-ваҡыт һәм сығанаҡ килештәге исемдәрҙе табып, ялғауын дөрөҫ ҡуша алыу

Һайланма диктант

88-се күнегеү

16/5

Минең бер көнөм. Күплектәге исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше

Үткән дәрестәрҙе нығытыу һәм яңы тема үтеү дәресе

13.10

Көн режимына ҡағылыш-лы лексиканы байытыу. Күплектәге исемдәрҙең килеш менән үҙгәртеү үҙенсәлеге

Көн режимына ҡағы-лышлы лексиканы белеү һәм уның тураһында һөйләй алыу. Күплектә торған исемдәрҙе килеш менән үҙгертә алыу

Диалог төҙөү һәм инсценировкалау (диалогты һәй-бәт төҙөүсегә, матур (тасуири һәм дөрөҫ) уҡыусыға конкурс

1)93-сө күнегеү;

2)129-сы күнегеүҙең Б пункты

17/6

Яңы фатир. Алмаштар. Зат алмаштары. Зат алмаш-тарының килеш менән үҙгәреше, к-г, ҡ-ғ, п-б өндәре (сиратлашыу)

Яңы материал үҙләштереү һәм телмәр үҫтереү дәресе

18.10

Йорт йыһаздарына ҡағы-лышлы лексика. Уларҙы тасуирлаусы сифаттар. Зат алмаштары; уларҙың мәғәнәһе; килеш менән үҙгәреше. к-г, ҡ-ғ, п-б өндәренең сиратлашыуы

Зат алмаштарын дөрөҫ ҡулланыуы; килеш менән дөрөҫ үҙгәртә белеү. к-г, ҡ-ғ, п-б өндәренең сиратла-шыуын белеү

Текст өҫтөндә эш: алмаштарҙы исемдәр менән алмаштарыу, тәржемә итеү

112-се, 113-сө күнегеү

18/7

Минең ярҙамым

Телмәр үҫтереү һәм грамматика буйынса ҡабатлау дәресе

19.10

“ Мин ҙур инде, шуға ла өйҙә ярҙам итәм” темаһына әңгәмә. Ошо темаға ҡағылышлы лек-сика. Килештәрҙе ҡабатлау

“Ғаиләлә минең ярҙамым”, “Мин өйҙә ниҙәр эшләйем?” темаһына һөйләй белеү. Килеш һорауҙарын яттан белеү, килеш ялғауҙарын дөрөҫ ҡуша алыу

Исемдәргә морфологик анализ

1)142-се күнегеү;

2)Контроль эшкә әҙерләнеү: килеш һорау-ҙарын ялғауҙа-рын ҡабатлау,

19/8

Башҡорт халыҡ әкиәттәре.

Арыҫлан менән ҡуян.

Телмәр үҫтереү һәм грамматика буйынса ҡабатлау дәресе

20.10

Башҡорт халыҡ әкиәттәрен иҫкә төшөрөү. Әкиәт уҡыу.

Әкиәттәр тур-да әйтә белеү,берәй әкиәтте һөйләргә өйрәнеү,

Тасуири уҡыу,ролләп башҡарыу,һөйләү.

Әкиәттәр уҡырға

20/9

М.Ғафури “Ҡыр ҡаҙы”.Алмаш.

Телмәр үҫтереү һәм грамматика буйынса ҡабатлау дәрес

25.10

М.Ғафури хаҡында,уның әҫәренән өҙөк менән танышыу;алмаштарҙы билдәләү

Әҫәр буйынса ҡыҫҡаса һөйләү,һорауҙарға яуап биреү,текст менән эшләү

Текст өҫтөндә эш.

Иллюстрация эшләргә,яҡларға.

21/

Кластан тыш уҡыу.“Аҡбуҙат”журналы беҙҙә ҡунаҡта.

Телмәр үҫтереү

27.10

“Аҡбуҙат”журналы менән танышыу,өйрәнеү.

Журнал ,ундағы материалдар хаҡында һөйләй белеү.

Әңгәмә

Әкиәт,шиғыр,башватҡыс төҙөп ҡарарға.

22/

Контроль диктант №1

“Ағиҙел буйында”

Контроль эш үткәреү дәресе: диктант

8.11

Диктант (грамматик эш төрө: исемдәрҙең килеш һорауҙаы, ялғауҙары)

Тексты аңлап ҡабул итә алыу. Исемдәргә ҡылымдан дөрөҫ һорау ҡуйыу һәм уларҙың ялғауһарын дөрөҫ яҙа белеү

Диктант яҙыу

1)Үткәнде ҡабатлау;

2)143-сө күнегеү

23/

Контроль эште тикшереү.

Тест №1

Төҙәтеү (коррекциялау) дәресе

9.11

Хата өҫтөндә эш

Хатаны танып, ҡағмҙә нигеҙендә төҙәтә белеү

Индивидуаль эш

147-се үкнегеү

III. ЙЫЛ МИҘГЕЛДӘРЕ (13 сәғәт)

24/1

Йыл миҙгелдәре.

Алмаштар.

Ҡатнаш дәрес

10.11

Йыл миҙгелдәре хаҡында һөйләшеү.

Алмаш төркөмсәләрен ҡабатлау.

Йыл миҙгелдәренә ҡағылышлы лексиканы белеү,телмәрҙә ҡулланыу;

1)Ижади эш-проект эшен башлайбыҙ- йыл миҙгелдәре тур-да материалдар йыйырға

25/2

Яҙғы айҙар һәм тәбиғәт. Яҙ траһында һынамыштар. Һорау алмаштары

Яңы материал үҙләштереү һәм телмәр үҫтереү дәресе

15.11

Яҙғы тәбиғәткә ҡағы-лышлы лексика. Яҙ тураһында һынамыштар. Һорау алмаштары: мәғәнәһе; һорау һөйләм төҙөүҙәге роле

Яҙғы тәбиғәткә ҡағы-лышлы лексиканы һәм һынамыштар белеү. Яҙ тураҙында һөйләй алыу. Һорау алмаштары менән һорау һөйләмдәр төҙөй белеү

Картина буйынса эш; һорауҙар төҙөү һәм уларға яуап биреү

1)153-сө күнегеү;

2)Һынамыштар яҙып килеү

26/3

Бабай менән һыу инәһе.

Күрһәтеү алмаштары

Ҡатнаш дәрес: яңы материал үҙләштереү; изложение№1

16.11

Күрһәтеү алмаштары; уларҙың мәғәнәһе “Бабай менән һыу инәһе” тексы өҫтөндә эш: күрһәтеү алмаштарын табыу; ҡылымдан һорау биреп, исемдәрҙең килешен билдәләү

Тексты тасуири уҡый белеү. Аңлашылмаған һүҙҙәрҙең тәржемәһен яҙыу. Тәржемә итә белеү. Һорауҙарға яуап биреү; һөйләй алыү; күрһәтеү алмаштарын дөрөҫ ҡуллана белеү

Изложение яҙыу (текст буйынса)

167-се күнегеү.изложение

27/4

Яҙ.Күрһәтеү алмаштары.

Әкиәттәр.

Ҡатнаш дәрес

17.11

Күрһәтеү алмаштары;

Текст өҫтөндә эш.

Тәржемә итә белеү,

һорауҙарға яуап биреү,алмаштарҙы текста дөрөҫ билдәләү.

Текст өҫтөндә эш.

Үҙең уҡыған берәй әкиәтте һөйлә.

28/5

Йәйге айҙар һәм тәбиғәт. Йәй тураһында һынамыштар. Күрһәтеү алмаштарының килеш менән үҙгәреше

Яңы теманы үҙләштереү һәм телмәр үҫтереү дәресе

22.11

23.11

Йәйге тәбиғәткә ҡағы-лышлы лексика. Йәй тураһында әңгәмә; һынамыштар. Күрһәтеү алмаштарын килеш менән үҙгәртеү; тәрже-мәһе. Үҙенсәлек:

тамыр булып ул, бы, шу алмаштары тороуы

Йәйге тәбиғәткә ҡағылышлы лексиканы белеү. Йәй тураһында һөйләй алыу, һына-мыштар ҡулланыу. Күрһәтеү алмаштарының килеш буйынса тәржемәһен яттан белеү; улар менән тулы һөйләмдәр төҙөй алыу

Карточкалар менән эш

“Мин ни өсөн йәйҙе яратам?” темаһына хикәйә төҙөргә

29/5

Көҙгө айҙар һәм тәбиғәт. Көҙ тураһында һынамыштар. Билдәһеҙлек һәм билдәләү алмаштары

Яңы теманы үҙләштереү һәм телмәр үҫтереү дәресе

24.11

Көҙгө тәбиғәткә ҡағы-лышлы лексика. Көҙ тураһында һынамыштар. Әңгәмә; билдәһеҙлек һәм билдәләү алмаштары; уларҙың мәғәнәһе

Көҙгө тәбиғәткә ҡағылышлы лексиканы һәм һынамыштар белеү. Көҙ тураһында һөйләй алыу. Билдәһеҙлек һәм билдәләү алмаштарын урынлы ҡуллана белеү

Һайланма диктант

174-се күнегеү

30/6

Сифат.Г.Скребицкий.Көҙ-рәссам.

Яңы теманы үҙләштереү һәм телмәр үҫтереү дәресе

29.11

Көҙ тур-да шиғырҙар,текстар уҡыу.Сифаттарҙы текста билдәләү,рус теле менән сағыштырыу.

Тасуири уҡыу,һөйләү;

Сифаттарҙы дөрөҫ билдәләү һәм телмәрҙә ҡулланыу.

Һөйләмдәр төҙөү.

Көҙ хаҡында

Һүрәт,бер шиғырҙы тасуири уҡырға әҙерлә.

31/7

Ҡышҡы айҙар һәм тәбиғәт. Ҡыш тураһында һынамыштар

Телмәр үҫтереү һәм ҡабатлау дәресе

30.11

Ҡышҡы тәбиғәткә ҡағы-лышлы лексика. Ҡыш тураһында әңгәмә; һынамыштар. Билдәһеҙлек һәм билдәләү алмаштары (ҡабатлау)

Ҡышҡы тәбиғәткә ҡағылышлы лексиканы һәм һынамыштар белеү. Ҡыш тураһында һөйләй алыу. Билдәһеҙлек һәм билдәләү алмаштарын урынлы ҡуллана белеү, улар менән тулы һөйләмдәр төҙөй алыу

Текст өҫтөндә эш: алмаштарҙы исемдәр һәм башҡа алмаштар менән алмаштырыу, тәржемә итеү

175-се күнегеү

32/8

Дүрт теләк. Юҡлыҡ алмаштары

Яңы тема үтеү һәм алмаш темаһын ҡабатлау дәресе

1.12

Текст өҫтөндә эш: уҡыу, тәржемә итеү. Юҡлыҡ алмаштары; уларҙың мәғәнәһе. Алмаш темаһын ҡабатлау

Тексты тасуири уҡыу; тәржемә итә алыу. Юҡлыҡ алмаштарының мәғәнәһен һәм тәржемәһен белеү, һөйләмдәр төҙөй алыу. Алмаштарҙы һәм улар-ҙың тәржемәһен белеү

Үҙ-ара диктант яҙыу

1)178-се күнегеү;

2)”Алмаш”

темаһын ҡабатлау

33/9

Контроль эш

Инша”Минең яратҡан миҙгелем”

Контроль эш үткәреү дәресе: инша

6.12

Инша: “Һәр миҙгел үҙенсә һәйбәт”

План төҙөү; инша яҙыу

Инша яҙыу

1)Үткәнде ҡабатлау;

2)179-сы күнегеү

34/10

Контроль эште тикшереү

Төҙәтеү (коррекция

лау) дәресе

7.12

Контроль эште анализлау.

Хата өҫтөндә эш

Хаталарҙы аңлау һәм аңлата белеү; төҙәтеү

Индивидуаль эш

177-се күнегеү

35/11

М.Пришвин.

Тәбиғәтте һаҡларбыҙ.

Телмәр үҫтереү

дәресе

8.12

М.Пришвиндың рус телендәге текстары менән танышыу,текст өҫтөндә эш.

Тәбиғәтте һаҡлау хаҡында һөйләй белергә,өндәү һөйләмдәр төҙөү,тәржемә итә белеү.

Тәржемә эше,һүҙлек менән эш.

Проектҡа презентация эшләргә өйрән.

36/12

Йомғаҡлау.Йыл миҙгелдәре.Эштәрҙе яҡлау.

Ҡатнаш дәрес

13.12

Бәәләкәй проект эштәрен яҡлау.

Үҙҙәре эшләгән эштәрен презентациялай белеү,дөрөҫ итеп һөйләргә өйрәнеү

Сығыштар.

Бөгөнгө дәрес тур-да яҙып кил.

37/13

Кластан тыш уҡыу.

А.Йәғәфәрова

”Яҡшылыҡ”әкиәте.

Телмәр үҫтереү дәресе

14.12

А.Йәғәфрованың әкиәтен уҡыу,яҡшылыҡ хаҡында һөйләшеү

Әкиәтте тасуири уҡый белеү,ролләп уйнай,дөрөҫ һөйләшә белеү;яҡшылыҡтың мөһимлеге х-да һөйләшеү.

Сәхнәләштереү,тасуири уҡыу

Әкиәттәр уҡырға.

”Әминбәк”әкиәте.

IV. БАШҠОРТОСТАНДЫ БЕЛӘҺЕҢМЕ?Ҡыш. (12 сәғәт)

38/1

Урал –башҡорт иле.

Яңғыҙлыҡ һәм уртаҡлыҡ исемдәр

Яңы теманы үҙләштереү һәм телмәр үҫтереү дәресе

15.12

Башҡортостан картаһы менән эш: райондарын, ҡалаларын, ҙур йылғаларын табыу; исемдәрен дөрөҫ әйтеү; Башҡортостан тураһында мәғлүмәт. Яңғыҙлыҡ һәм уртаҡлыҡ исемдәр

Урал –башҡорттарҙың төйәге тураһында һөйләй алыу. Башҡортостандың район, ҡала, йылға исемдәрен дөрөҫ уҡый, яҙа белеү

Карта менән эш: яңғыҙлыҡ исемдәрҙе русса һәм башҡортса яҙырға

217-се күнегеү

39/2

“Республиканың тыуған көнө!” (Г.Ситдиҡова). Исемдең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау)

Яңы теманы үҙләштереү һәм телмәр үҫтереү дәресе

20.12

Текст өҫтөндә эш. Республиканың тыуған көнө, Президенттары тураһында әңгәмә. Исемдең килеш менән үҙәрешен ҡабатлау. Бер нисә исем алып, уның менән тулы эш алып барыу (миҫал ҡушымтала бирелә)

Текст өҫтөндә эш. Республиканың тыуған көнө, Президенттары тураһында һөйләй белеү. Һөйләмдәрҙә ҡылымдан сығып һорау биреп, исемдәрҙе килештәрҙәдөрөҫ ҡуя белеү. Айырым исемдәр менән тулы эш алып барырға өйрәнеү

Ҡылымдарға исемдәр һайлап яҙыу, һөйләмдәр төҙөү

217-се күнегеү

40/3

Башҡортостан флагы.

Исемдең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау)

Телмәр үҫтереү һәм ҡабатлау дәресе

21.12

Башҡортостан һәм уның флагы тураһында һөйләшеүҙе дауам итеү. ”Ватаным – Башҡор-тостан” тексы өҫтөндә эш. Исемдең килеш менән үҙгәрешен ҡабатлауҙы дауам итеү. Бер нисә исем алып, уның менән тулы эш алып барыу (миҫал ҡушымтала бирелә)

Башҡортостан, уның флагы тураһында һөйләй белеү. Телмәрҙә исемдәргә килеш ялғауҙарын дөрөҫ ҡуя алыу

Исемдәргә ҡылым һайлап яҙыу, һөйләмдәр төҙөү

1)232-се күнегеүҙе күсереп яҙығыҙ, тәржемә итергә;

2)Исмәғил Тасимов тураһында тулыраҡ мәғлүмәт табып, һөйләй белергә

41/4

“Салауат Юлаев һәйкәле” (Р.Латипова. Р.Камалова). Билдәләү, билдәһеҙлек, юҡлыҡ алмаштары (ҡабатлау)

Ҡабатлау һәм телмәр үҫтереү дәресе

22.12

Текст өҫтөндә эш. Билдәләү, билдәһеҙлек, юҡлыҡ алмаштары (ҡабатлау)

Тексты һөйләй белеү. Билдәләү, билдәһеҙлек, юҡлыҡ алмаштарын тәржемәләре менән белеү, телмәрҙә ҡуллана алыу

Хаталы тексты төҙәтеү

251-се күнегеү

Салауат Юлаев хаҡында материал табып һөйләргә.

42/5

Салауат Юлаев.”Уралым”

Яңғыҙлыҡ исемдәрҙең яҙылышы.

Ҡабатлау һәм телмәр үҫтереү дәресе

27.12

С.Юлаев тураһында һәм уның шиғырын өйрәнеү.Яңғыҙлыҡ исемдәрҙең дөрөҫ яҙылышын нығытыу

Шиғырҙы тасуири уҡый,дөрөҫ тәржемә итә белеү,Яңғыҙлыҡ исемдәрҙе дөрөҫ күсереү күнекмәләрен үҫтереү

Текст өҫөтндә эш,тасуири уҡыу,яттан һөйләү

Шиғырҙы тасуири ятларға

43/6

Өфө ҡалаһы. Һорау, күрһәтеү алмаштары (ҡабатлау)

Телмәр үҫтереү һәм ҡабатлау дәресе

28.12

Өфө ҡалаһы, уның исеме, тарихы тураһында әңгәмә. Һорау, күрһәтеү алмаштары (ҡабатлау)

Өфө ҡалаһы тураһында тулы итеп һөйләй белеү. Һорау, күрһәтеү алмаш-тарын тәржемәләре менән белеү, телмәрҙә иркен ҡулланыу

Өфө ҡалаһы тураһында диалог төҙөү. Һәйбәт төҙөгән һәм матур уҡыған уҡыу-сыға конкурс

1)248-се күнегеү;

2)Үткәндәрҙе ҡабатларға

44/7

Изложение №2

“Өфө”

Ижади контроль эш үткәреү дәресе

17.01

Изложение

Төп фекере асыҡлау һәм план төҙөү. Изложениены эҙмә-эҙ рәүештә яҙыу

Изложение

1)Грамматика буйынса ҡабатлау;

2)249-сы күнегеү

45/8

Контроль эште анализлау.

Тест №2

Төҙәтеү (коррек-циялау) дәресе

18.01

Хата өҫтөндә эш

Контроль эште анализлау

Индивидуаль эш

252-се күнегеү

46/9

Башҡортостанда ҡыш.

Яңы теманы өйрәнеү һәм телмәр үҫтереү

19.01

Башҡортостанда ҡыш ,тәбиғәт ,һауа торошо хаҡында өйрәнеү;

“Беҙҙең яҡтарҙа ҡыш”темаһына текст төҙөй белеү,яңы һүҙҙәр өйрәнеү,сағыштыра белеү

Текст төҙөү

Беҙҙә ҡышлаусы ҡоштар хаҡында яҙып килергә.

47/10

Күсереп яҙыу№1.

Байрам менән ҡотлауҙар.

Ҡатнаш дәрес.

24.01

Бирелгән тексты күсереп яҙыу;ҡотлауҙар әҙерләү

Тексты дөрөҫ күсереү,ҡотлау открыткалары эшләп яҙыу.

Индивидуаль эштәр

Яңы йылға нисек әҙерләнәһегеҙ? –хикәйә яҙ йәки шиғыр уйла.

48/11

Яңы йыл килә.Ҡ.Даян “Шыршы”шиғыры

Телмәр үҫтереү дәресе

25.01

Яңы йыл хаҡында шиғырҙар уҡыу,йырҙар өйрәнеү.

Тасуири уҡыу,йырлау күнекмәләрен үҫтереү

Тасуири уҡыу,индивидуаль эштәр.

Ҡышҡы каникулды нисек үткәрҙек?

V. КЕШЕ. ТӘН АҒЗАЛАРЫ. ШӘХСИ ГИГИЕНА (8 сәғәт)

49/1

“Уңған ҡыҙ” (И.Ғүмәрова). Башҡорт телендә эйәлек төшөнсәһе бирелеүенең 1-се юлы. Эйә-лек алмаштары
(ҡабатлау)

Яңы тема үҙләштереү һәм телмәр үҫтереү дәресе

26.01.

“Уңған ҡыҙ”, “Уҡыусыға” текстары. Эйәлек алмаш-тары (ҡабатлау). Башҡорт телендә эйәлек төшөнсәһенең эйәлек алмаштары ярҙамында бирелеүе (1-се юл).

Шиғырҙарҙы тасуири уҡый белеү. Эйәлек алмаштарын яттан белеү һәм улар менән иркен эш итә алыу. Эйәлек төшөнсәһенең эйәлек алмаштары ярҙамында бирелеүен үҙләштереү

Күрмә диктант

1)Компьютер, машина һүҙҙәрен 258-се күнегеү өлгөһө буйынса үтәргә;

2)”Уҡыусыға” шиғырын ятларға

50/2

Кеше. Уның тән ағзалары.

Эйәлек төшөн-сәһе бирелеүенең 2-се юлы.

Яңы тема үҙләштереү, телмәр үҫтереү дәресе

31.01

Кеше һәм уның тән ағзаһына ҡағылышлы лексика. Уларҙы асыҡлаған лексика – сифаттар (уң, һул, түңәрәк һ.б.). Эйәлек төшөнсәһе бирелеүенең 2-се юлы (эйәлек аффикстарының берлектәге формаһы)

Кеше һәм уның тән ағзаһына ҡағылышлы лексиканы белеү. Уларға эйәлек аффикстарын дөрөҫ ҡуша алыу. Телмәрҙә уларҙы асыҡлаусы һүҙҙәр менән ҡуллана алыу

Текстҡа яуап

259-сы күнегеү

51/3

Изложение №3 “Юлбарыҫ менән төлкө”

Ижади контроль эш үткәреү дәресе

1.02

Изложение

Төп фекере асыҡлау һәм план төҙөү. Изложениены эҙмә-эҙ рәүештә яҙыу

Изложение

Һүҙҙәрҙе ҡабатларға

52/4

Хата өҫтөндә эш.

Шәхси гигиена. Эйәлек төшөн-сәһе бирелеүенең 2-се юлы

Яңы тема үҙләштереү, телмәр үҫтереү дәресе

2.02

Темаға ҡағылышлы яңы һүҙҙәр. Үҙеңде таҙа тотоу, таҙа йәрәү тураһында әңгәмә. Эйәлек төшөн-сәһе бирелеүенең 2-се юлы (эйәлек аффикстарының күплек формаһы)

Шәхси гигиенаға ҡағы-лышлы лексиканы белеү. Эйәлек төшөнсәһе бирелеүенең 2-се юлын үҙләштереү һәм телмәрҙә иркен ҡуллана алыу. Эйәлек аффрикстарын таный белеү һәм дөрөҫ тәржемә итә алыу

Аңлатма диктант

“Кейемде, бүлмәмде таҙа тотамӘ темаһына бәләкәй текст төҙөргә

53/5

Был нәмәләр? кемдеке?

Эйәлек төшөн-сәһе бирелеүенең 3-сө юлы

Үткән теманы нығытыу һәм яңы тема үҙләштереү дәресе

7.02

Эйәлек төшөн-сәһе бирелеү-енең 3-сө юлы (-ныҡы/-неке һ.б. аффикстар) (ыңғай һәм кире формалары)

Эйәлек төшөн-сәһе бирелеү-енең 3-сө юлы үҙләштереү. Кейем-һалымдың һ.б. кемдеке икәнен дөрөҫ әйтә белеү. Эйәлек аффикстарын таный белеү һәм дөрөҫ тәржемә итә алыу. Һорауға ыңғай һәм кире формалары менән яуап бирә белеү

Карточкалар менән эш

Өйҙәге әйберҙәрҙең кемдеке икәнлеге тура-һында яҙып килергә ( ыңғай һәм кире ҡағыу формаларын ҡулланырға

54/6

Ул кем булып һәм ҡайҙа эшләй? Ҡылым

Телмәр үҫтереү дәресе

8.02

Профессияға ҡағылышлы лексика: исемдәр, сифаттар, рәүештәр, ҡылымдар. Ҡылым. Профессия тураһында кәм һәм тулы һөйләмдәр төҙөү

Темаға ҡағылышлы һүҙҙәрҙе белеү. Кемдең ҡайҙа, кем булып һәм нисек эшләүе тураһында кәм һәм тулы һөйләмдәр төҙөй белеү

Һүҙлек менән эш

272-се күнегеү

55/7

Дарыу үләндәре беҙҙең ярҙамсы.

Ҡатнаш дәрес

9.02

Дарыу үләндәре һәм һау-лыҡты һаҡлауға ҡағы-лышлы лексика. Эйәлек аффрикстары (ҡабатлау). Диктант. Грамматик эш: исемдәрҙе тәржемә итеү; уларға эйәлек аффрикстары ҡушыу

Дарыу үләндәре исемен һәм уларҙың ниндәй ауырыу ваҡытында ярҙам итә алыуын белеү. Эйәлек аффикстарын таный белең һәм дөрөҫ тәржемә итә алыу

Диктант. Грамматик эш: русса әйткән исемдәрҙе тәржемә итеп, уларға эйәлек аффрикстарын дөрөҫ өҫтәп яҙырға

293-сө күнегеү

56/8

Диктант№2

“Яңғыҙ ҡайын”

Контроль дәрес

14.02

Диктант яҙыу

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

VI. ЯҢЫ ЙЫЛ МЕНӘН!ҠЫШ. (9 сәғәт)

57/1

Башҡортостанда ҡыш. Ҡылымдарҙың зат һәм һан менән үҙгәреше. Хәбәр һөйләм (ҡабатлау)

Телмәр үҫтереү һәм ҡабатлау дәресе

15.02

Ҡыш, ҡышҡы тәбиғәткә ҡағылышлы лексика арттырыу; ҡыш тураһында һынамыштар. Ҡылымдарҙың зат һәм һан менән үҙгәреше. Хәбәр һөйләм

Ҡыш тураһында һөйләй алыу; һынамыштар белеү. Ҡылымдарҙы зат һәм һандаң үҙгәртә алыу

“Уҡыусыға” шиғырын яттан яҙыу

1)300-сө күнегеү (ятларға);

2)305-се күнегеү

58/2

“Алдаҡсы йондоҙҙар” (Ф.Иҫәнғолов). Һорау һөйләм

Телмәр үҫтереү һәм алған белемде нығытыу дәресе

16.02.

Текст өҫтөндә эш. Һорау һөйләм. Һорау һөйләмгә ыңғай һәм кире яуаптар (ҡылымдың ыңғай һәм кире формалары)

“Алдаҡсы йондоҙҙар” тексын һөйләй белеү. Хәбәр һөйләм нигеҙендә һорау һөйләмдәр төҙөү һәм уларға ыңғай һәм кире яуап бирә алыу

Тәржемә итеү

1)Тексты һөйләй белергә;

2)303-сө күнегеү; 3 һорау һөйләм төҙөргә һәм уға тулы яуап бирергә

59/3

Ҡоштарға ярҙам итегеҙ.

Бойороҡ һөйләм

Телмәр үҫтереү дәресе

21.02

Бойороҡ һөйләм

Бойороҡ һөйләм төҙөй белеү

Текстҡа яуап биреү

311-се күнегеү

60/4

Грипп тейә күрмәһен! Башҡорт телендә тиң киҫәктәр (тиң эйәләр)

Телмәр үҫтереү дәресе

22.02

“Ауырыуҙан ҡотолдо” тексы өҫтөндә эш. Ҡыш көнө үҙеңде ҡарай белеү, көн торошона ҡарап кейенеү тураһында әңгәмә. Грипп менән ауырымаҫ өсөн ниҙәр эшләргә (һөйләшеү)? Шуға ҡағылышлы лексика. Тиң эйәле һөйләмдәр

Ҡышҡы кейем исемдәрен яттан белеү, ҡыш нисек кейенеү тураһында һәм грипп менән ауырымаҫ өсөн ниҙәр эшләргә кәрәклеге хаҡында һөйләй алыу. “Ауырыуҙан ҡотолдо” тексын тәржемә итеү. Тиң эйәләр менән һөйләм төҙөй белеү

Бер-береңә файҙалы кәңәш-тәр биреү (һөйләү)

Ауырымаҫ өсөн йә ауырып китһәгеҙ, тиҙ төҙәлеү өсөн ниҙәр эшләйҙәр? Шул турала яҙып килегеҙ

61/5

Ҡышҡы уйындар. Башҡорт телендә тиң киҫәктәр (тиң хәбәрҙәр)

Телмәр үҫтереү һәм үткән теманы нығытыу дәресе

28.02

“Ҡышҡы уйындар” картинаһы буйынса эш. Ҡышҡы уйын төрҙәре. Тиң хәбәрле һөйләмдәр

“Ҡышҡы уйындар” картинаһы буйынса һөйләй белеү. Ҡышҡы уйын төрҙәрен белеү. Тиң хәбәрҙәр менән һөйләмдәр төҙөй алыу

Ҡылымдарға рәүештәр табыу

1)340-сы күнегеү;

2)Күсереп яҙырға;

3)Тасуири уҡырға

62/6

Яңы йыл ҡотло булһын! Грамматика (ҡабатлау)

Телмәр үҫтереү һәм ҡабатлау дәресе

1.03

Яңы йыл байрамы, Яңы йылға әҙерләнеү, шыршы биҙәү

Яңы йыл байрамы, Яңы йылға нисек әҙерләнеү, шыршы биҙәү тураһында һөйләй белеү

346-сы күнегеү (һайлап алырға). Тәржемә эше

345-се күнегеү

63/7

Контроль диктант №2

“Саңғы шыуғанда”

Контроль дәрес

2.03

Диктант яҙыу

Дөрөҫ яҙыу

диктант

1) Һөйләм төҙөлөшөн ҡабатларға

2)5 һөйләм төҙөргә

64/8

Хата өҫтөндә эш

Төҙөтөү (коррекцияла у) дәресе

7.03

Диктантты тулыһынса (комплекслы) анализлау

Өн-хәреф яҙылышы.

Индивидуаль эш

10 яңы ҡылым ятларға

65/9

Кластан тыш уҡыу.Ф.Иҫәнғолов “Йылмайыу”

Телмәр үҫтереү

9.03

Тасуири уҡыу,яңы һүҙҙәр өйрәнеү

Әҫәрҙең йөкмәткеһен үҙ һүҙҙәре менән дөрөҫ һөйләй белеү,үҙ фекерҙәрен әйтә белеү.

Тасуири уҡыу,һөйләү

Ф.Иҫәнғолов “Хәмит күпере”

VII. АҘЫҠ-ТҮЛЕК. КЕЙЕМ-ҺАЛЫМ. ӨЙ. МАГАЗИН. БАҘАР (8 сәғәт)

66/1

Аҙыҡ-түлек магазинында. Синонимдар

Яңы тема үҙләштереү, телмәр үҫтереү дәресе

14.03

Аҙыҡ-түлек темаһына ҡағылышлы лексика. Синонимдар: мәғәнәһе тулыһынса тап килеүе йә яҡын булыу. Башҡорт теленең синоним һүҙлектәре

Аҙыҡ-түлек темаһына ҡараған һүҙҙәрҙе белеү. Синонимдарҙың билдә- ләмәһен белеү һәм баш- ҡорт теленең синоним һүҙлектәрен белеү

1)Һүҙлек менән эш.

2)384-се күнегеү

1)357-се күнегеү

2)350-се күнегеү

67/2

Кейем-һалым. Синоним ҡылымдар

Яңы тема үҙләштереү, телмәр үҫтереү дәресе

15.03

Кейем-һалым темаһына ҡағылышлы лексика. Синоним ҡылымдар

Кейем-ҙалым темаһына ҡағылышлы һүҙҙәрҙе белеү. Синоним ҡылымдар ҡулланып һөйләмдәр төҙөй алыу

Карточкалар менән эш

351-се күнегеү

68/3

“Яңы күлдәк” (Ф.Туғыҙбаева). Синоним сифаттар

Телмәр үҫтереү дәресе

16.03

“Яңы күлдәк” тексы өҫтөндә эш. Күлдәктең элементтары исеме. Кейем-һалым; бесеүҙе, тегеүҙе атаған ҡылымдар. Синоним сифаттар

“Яңы күлдәк”тексын һөйләй алыу. Күлдәктең өлөштәре исемен, кейем тегеүҙе атаған ҡылымдарҙы белеү. Синоним сифаттар нигеҙендә лексик байлыҡты арттырыу

Тексты анализлау

355-се күнегеү

69/4

Магазинда. Рәүештәр.

Телмәр үҫтереү дәресе

21.03

Магазин, һатыу, һатып- алыу менән бәйле лексика. Һатып-алыу этикеты. Темаға ҡағылышлы рәүештәр

Магазин, һатыу, һатып- алыу, алыш-биреш менән бәйле һүҙҙәрҙе белеү; һатып-алыу этикетын үтәү. Темаға ҡағылышлы рәүештәрҙе белеү

Парлашып диалог төҙөү, уны уҡыу / һөйләү

369-се күнегеү

372-се күнегеү

70/5

Магазинға экскурсия.

Телмәр үҫтереү дәресе

22.03

Магазин, һатыу, һатып- алыу менән бәйле лексика. Һатып-алыу этикеты. Темаға ҡағылышлы һүҙҙәрҙе практикала ҡулланыу

Магазин, һатыу, һатып- алыу, алыш-биреш менән бәйле һүҙҙәрҙе белеү; һатып-алыу этикетын үтәү.

Диалог төҙөү

“Минең тыуған көнөм”-хикәйә.

71/6

Тыуған көн.

Тулы һөйләм төҙөү.

Тест №3

Яңы тема үҙләштереү, телмәр үҫтереү дәресе

4.04

Тыуған көн менән бәйле лексика:бүләк әҙерләү; һайлау; өҫтәл әҙерләү; ҡотлау. Изге теләктәр. Табында үҙеңде тота белеү ҡағиҙәһе. Тулы һөйләмдәр

Тыуған көн менән бәйле һүҙҙәр ҡулланып, матур теләктәр әйтеп ҡотлай белеү. Табында үҙеңде матур тотоу ҡәғиҙәһен белеү. Мәғәнәле тулы һөйләмдәр төҙөй алыу

“Тыуған көн” шиғырын тасуири уҡыу

1)Ҡотлау открыткаһы яҙыу;

2)Аҙыҡ-түлек, кейем-һалым һүҙҙәрен ҡабатлау

72/7

Беҙҙең уңыш.Г.Ғәлиева “Икмәк”

Яңы тема үҙләштереү, телмәр үҫтереү

5.04

Үҫтерелгән уңыш,икмәк хаҡында әңгәмәләшеү

Икмәктең төп ризығыбыҙ икәнен аңлатыу,уны үҫтереүселәр тур-да һөйләй белеү.

Әңгәмә,тасуири уҡыу.

Икмәк тур-да ике телдә лә мәҡәлдәр яҙырға

71/8

Инша №2

“Тәмле икмәк”

Телмәр үҫтереү

6.04

Инша яҙыу

Текст төҙөү

Инша

Үткәндәрҙе ҡабатлау

VIII. 8МАРТ – ҠАТЫН-ҠЫҘ КӨНӨ (9 сәғәт)

72/1

Байрам менән ҡотлайым! Контроль эште тикшереү

Ҡатнаш дәрес (контроль эште анализлау һәм яңы тема үтеү)

11.04

Хата өҫтөндә эш.8 март- ҡатын-ҡыҙ байрамы (әңгәме)

Хатаны аңлау, ҡәғиҙәне әйтә белеү һәм төҙәтеү. 8 март- ҡатын-ҡыҙ байрамы, ҡатын-ҡыҙҙың ғаиләләге роле тураһында һөйләшеү

Индивидуаль эш

387-се күнегеү

73/2

“Әсә рәхмәте” (Ә.Ихсан). Антонимдар

Яңы материал үҙләштереү һәм телмәр үҫтереү дәресе

12.04

Текст өҫтөндә эш. Тасуири уҡыу, тәржемә итеү. Антонимдар-ҡапма-ҡаршы мәғәнәле һүҙҙәр

Хикәйәне тасуири уҡый белеү йөкмәткеһен ҡыҫҡаса һөйләй алыу. Антонимдарҙың билдәләмәһен белеү.Текста һүҙҙәргә антонимдар таба алыу

Уҡыусыларҙың сығышы, үҙ-үҙеңде, бер-береңде баһалау

1)404-се күнегеү. Ҡайһы һүҙҙәрҙең антонимы бар? Парлап яҙыу; 2)Ике һорауға яуап яҙығыҙ

74/3

Ф.Туғыҙбаева.

”Яңы күлдәк”.

Синонимдар.

13.04

Тасуири уҡыу,

Индивидуаль эштәр

75/4

Грамматика буйынса үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

Ҡабатлау дәресе

18.04

Карточкалар менән эш.

76/5

Әсәйем, өләсәйем. Туғанлыҡ терминдары (тулыландырыу)

Телмәр үҫтереү һәм үткән дәрес темаһын нығытыу дәресе

19.04

Әсәй-атай, өләсәй-олатайҙар (биографиялары) һәм барлыҡ туғандар тураһында белешмә биреү. Туғанлыҡ терминдары (тулылындырыу). Туғанлыҡ терминдарында антонимдар

Әсәй-атай, өләсәй-олатайҙарҙың биографиялары тураһында һөйләй белеү. Башҡа туғандарығыҙҙың кем икәнлеген әйтә алыу. Туғанлыҡ терминдарын белеү. Һүҙлек запасын антонимдар менән байытыу

Ҡотлау яҙыу

410-сы күнегеү

77/6

Контроль диктант №3

“Көләс булһын әсәйҙәр!”

Контроль дәрес

20.04

Диктант яҙыу

Диктант

Үтелгәндәрҙе ҡабатларға,һүҙҙәрҙе нығытырға.

78/7

Аш-һыу әҙерләйбеҙ. Нисек?Нимә менән?

Тест №3

Телмәр үҫтереү дәресе

20.04

Аш-һыу әҙерләүгә ҡағылышлы лексика: ризыҡ исемдәре. Нисек?нимә менән? әҙерләйбеҙ һорауына яуап биреү өсөн һүҙҙәр. Һөйләмдә антонимдар, синонимдар, тиң хәбәрҙәр

Аш-һыу әҙерләүҙә ҡулланылған ризыҡ, предмет исемдәрен, ҡылымдарҙы белеү. Бер нисә ризыҡты нисек әҙерләү тураһында һөйләй алыу. Тиң киҫәктәр, синоним, антоним булған һөйләмдәр төҙөй белеү

Парлап диалог төҙөү һәм уҡыу (һөйләү)

Бер нисә рецепт яҙып килеү

79/8

Кластан тыш уҡыу.”Әсә йөрәге”ҡобайыры.

Телмәр үҫтереү дәресе

25.04

Әсәйҙәр хаҡында әҫәрҙәр уҡыу,ҡобайырҙың йөкмәткеһен үҙләштереү

Әсәйҙәр тур-да ,уларҙы хөрмәтләргә,яратырға кәрәклеге хаҡында һөйләй,тормоштағы хәлдәргә үҙҙәренең ҡараштарын белдерә белеү

Тасуири уҡыу,тәржемә,

Карточкалағы эштәрҙе үтәргә.

80/9

Синонимдар,

антонимдар,

омонимдар.

Телмәр үҫтереү дәресе

Синонимдар,

антонимдар,

омонимдар буйынсанығытыу,

һүҙлектәр менән эшләү

Синонимдар,антонимдар,

омонимдар булған һөйләмдәр төҙөй белеү,һүҙлектәр менән эшләргә өйрәнеү

Тәржемә ,һүҙлектәр менән эш.

IX. ЯҘ ЕТТЕ (8сәғәт)

81/1

Яҙғы көндәр. Омонимдар

Яңы тема һәм һүҙ байлығын арттырыу дәресе

26.04

Яҙ темаһына ҡағылышлы яңы һүҙҙәр, һынамыштар. Омонимдар-бер төрлө яҙылышлы, мәғәнәләре төрлө булған һүҙҙәр

Яҙғы тәбиғәт, яҙғы үҙгәрештәр тураһында һөйләй алыу һәм һынамыштар белеү. Омонимдарҙың тәржемәһен белеү, телмәрҙә дөрөҫ ҡуллана алыу

Ижади эш: йомаҡтарҙан, шиғырҙарҙан омонимдар табыу

423-сө күнегеү

82/2

Ҡоштар.

Тулы һөйләм төҙөү.

Телмәр үҫтереү һәм грамматика буйынса белемде нығытыу дәресе

27.04

Тема буйынса лексика. Йылы яҡҡа осар ҡоштар, Башҡортостанда ҡышлаусы ҡоштар. Тема буйынса тулы һөйләмдәр төҙөү (сифат, рәүештәр менән)

Ҡоштар (ҡышлаусы, йылы яҡҡа китеүсе) тураһында һөйләй алыу; исемдәрен яттан белеү. Ҡоштарҙы төрлө яҡлап тасуирлай белеү

Һайланма диктант

429-сы күнегеү

83/3

Минең дуҫым компьютер.

Төп башҡорт һүҙҙәре һәм үҙләштерелгән һүҙҙәр

Яңы тема һәм телмәр үҫтереү дәресе

2.05

Яңы технология, компьютерға ҡағылышлы лексика. “Минең дуҫым компьютер ” тексы өҫтөндә эш.Төп башҡорт һүҙҙәре һәм башҡорт теленә үҙләштерелгән һүҙҙәр. Рус телендә төрки сығанаҡлы һүҙҙәр булыуы

Компьютер менән эш итеүгә ҡағылышлы һүҙҙәрҙебелеү.“Минең дуҫым компьютер” тексын һөйләй белеү. Һәр телдә лә сит телдәрҙән үҙләштерелгән һүҙҙәр булыуын белеү һәм уларҙы айыра алыу. Рус телендә төрки сығанаҡлы һүҙҙәрҙең барлығын белеү

Һүҙлек менән эш

1)430-сы күнегеү. Һөйләй белергә;

2)Урта өлөштө күсереп яҙырға;

3)Башҡорт һәм рус телдәрендәге үҙләштерелгән һүҙҙәрҙе белергә

84/4

Ваҡыт күпме?

Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау). Рус телендәге у,от предлогының башҡорт телендә бирелеше

Телмәр үҫтереү һәм грамматика буйынса алған белемде нығытыу дәресе

3.05

Ваҡыты белдереүсе лексика (исем, рәүеш, һан). Килештәрҙе ҡабатлау. Рус телендәге у, от предлогының башҡорт телендә бирелеше. Тулы һөйләмдәр

Ваҡытты белдереүсе һүҙҙәрҙе (исем, рәүеш, һан: дүшәмбе,.., бөгөн,..; 1 көндән һ.б.) белеү. Улырҙы килештәрҙә дөрөҫ ҡулланып, тулы һөйләмдәр төҙөү. Рус телендәге у, от предлогының башҡорт телендә бирелешен белеү

Текстҡа яуап

1)Һүҙҙәрҙе ятлау;

2)447-се күнегеү

85/5

Еңеү көнө. Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау). Рус телендәге в, на предлогының башҡорт телендә бирелеше

Телмәр үҫтереү һәм грамматика буйынса алған белемде нығытыу дәресе

4.05

Темаға ҡағылышлы лексика. Һуғыштың афәт килтереүе, Еңеү көнө тураһында әңгәмә. Рус телендәге в, на предлогының башҡорт телендә бирелеше

Еңеү көнө, атай- олатай-ҙарҙың батырлығы, һуғыш килтергән ауырлыҡтар тураһында аңлай һәм һөйләй белеү. Рус телендәге в, на предлогын башҡорт телендә дөрөҫ биреү

Хаталы тексты төҙәтеү

451-се күнегеү

86/6

Һаулығыңды һаҡлай бел. Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау). Рус телендәге в, на предлогының башҡорт телендә бирелеше

Телмәр үҫтереү һәм грамматика буйынса алған белемде нығытыу дәресе

10.05

Яҙ, йәй ваҡытында, ҡояшлы көндәрҙә һаулыҡты нығытыу, һаҡлау. Файҙалы үләндәр. Рус телендәге к, до предлогының башҡорт телендә бирелеше

Яҙ, йәй ваҡытында ҡояшлы көндәрҙең һаулыҡ өсөн файҙалы булыуын һәм һаулыҡты нығытыу өсөн төрлө сарала тураһында һөйләшеү. Файҙалы үләндәр. Рус телендәге к, до предлогының башҡорт теленә бирелешен белеү

Текст өҫтөндә эш

463-се күнегеү

87/7

Текст өҫтөндә эш.А.Игебаев “Еңеү көнө”

Яңы тема һәм телмәр үҫтереү дәресе

11.05

А.Игебаевтың шиғырын уҡыу,Еңеү байрамы хаҡында һөйләшеү.Текстан һүҙ төркөмдәрен табыу

Шиғырҙы тасуири уҡый,Еңеү байрамы тур-да һөйләй,текстан һңҙ төркөмдәрен табыпбилдәләй белеү

Тасуири уҡыу,

тәржемә

“Оҫта шиғыр һөйләүсе”ярышына әҙерлән

88/8

Һорауҙарға яуаптар яҙыу.

“Шиғыр уҡыу оҫтаһы” ярышы

Телмәр үҫтереү

16.05

Бирелгән һорауҙарға яуаптар яҙыу.

Дөрөҫ яуап бирә,яҙа белеү;Шиғырҙарҙы тасуири уҡыу,оҫта башҡарыу

Тасуири уҡыу,һорауҙарға яуаптар яҙыу

Иптәшеңә яҙ темаһына һорауҙар әҙерлә.

89/9

Кластан тыш уҡыу. В.Исхаҡов “Миҙал һәм малай”

телмәр үҫтереү дәресе

17.05

Әҫәрҙең йөкмәткеһен үҙләштереү

Һорауҙарға яуап бирә,тасуири уҡый,һорауҙар төҙөй,план төҙөй белеү

План төҙөү

Грамматик материалды ҡабатларға

90/10

Диктант №3 Июнь

Контроль дәрес

18.05

Диктант яҙыу

Диктантты дөрөҫ яҙа белеү

Диктант

------------

X. ЯҘҒЫ ЭШТӘР (8сәғәт)

91/1

“Баҡсасы һәм уның улдары” (К.Ушинский). Һан

Яңы тема һәм телмәр үҫтереү дәресе

23.05

Текст өҫтөндә эш. Темаға ҡағылышлы лексика. Баҡса тотоуҙың файҙаһы, баҡсасы хеҙмәте тураһында әңгәмә

Баҡса тотоу, баҡсасы хеҙмәтенәҡағылышлы һүҙҙәрҙе белеү. Баҡсала нимә үҫтереп булыуы, баҡса тотоуҙың файҙаһы, баҡсасы хеҙмәте тураһында һөйләй белеү

Тәржемә эше

1)464-се күнегеү (тасуири уҡырға);

2)469-сы күнегеү

92/2

Эш ҡоралдары. Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау). Рус телендәге о (об, обо), при придлогының башҡорт телендә бирелеше

Яңы тема, телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

23.05

Хеҙмәт, эш төрҙәре (профессия), һәр эштең эш ҡоралдары тураһында әңгәмә. Эш ҡоралдары буйынса һүҙлек (классификация). Исемдәрҙеңкилеш менән үҙгәреше: рус телендәге о (об, обо), при предлогының башҡорт телендә бирелеше

Эш төрөнә (профессия) ҡараған эш ҡоралдары исемен белеү. Рус телендәге о (об, обо), при предлогының башҡорт телендә бирелеү һәм дөрөҫ тәржемә итеү

464-се күнегеү: тасуири уҡыу, тәржемә итеү

1)471-се күнегеү;

2)464-се күнегеү (һөйләй белергә)

93/3

“Суфия” (С.Агиш). Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау). Рус телендәге с (со) предлогының башҡорт телендә бирелеше

Телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

24.05

Текст өҫтөндә эш. Яҙ, яҙғы эштәр тураһындағы лексика (байытыу). Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау).Рус телендәге с (со) предлогының башҡорт телендә бирелеше

Тексты тасуири уҡый һәм тулы итеп һөйләй белеү, үҙегеҙҙең тәьҫораттар менән бүлешеү. Рус телендәге с (со) предлогының башҡорт телендә бирелеү һәм дөрөҫ тәржемә итеү

Һүҙлек менән эш

485-се күнегеү

94/4

Яҙғы сәскәләр. Сифат (ҡабатлау). Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау). Рус телендәге около предлогының башҡорт телендә бирелеше

Яңы тема, телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

25.05

Темаға ҡағылышлы лексика. Текст өҫтөндә эш (489-сы күнегеү: Первый цветок весны). Сифат (лексика). Исемдәрҙең килеш менәнүҙгәреше (ҡабатлау). Рус телендәге около предлогының башҡорт телендә бирелеше

Яҙғы сәскәләрҙең исемен, уларҙың ҡасан үҫә башлауын белеү. Сифаттар ярҙамында уларҙың ниндәй булыуы (төҫө, ҙурлығы, еҫе) тураһында һөйләй алыу. Рус телендәге около предлогының башҡорт телендә бирелеү юлдарын белеү һәм дөрөҫ тәржемә итә алыу.

Исемдәргә сифаттар табыу

“Әсәйемдең һәм минең сәскәләрем” темаһына бәләкәй хикәйә төҙөгөҙ

95/5

Яҙғы байрамдар. Яһалма сифат. Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау)

Телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

30.05

Темаға ҡағылышлы лексика. Яҙғы байрамдар. Яһалма сифат. Исемдәрҙең килеш менән үҙгәреше (ҡабатлау). Рус предлогтарының башҡорт телендә нисек бирелеүенә иғтибар

Яҙға байрамдарҙың исемен, ҡасан булыуы тураһында һөйләй алыу. Һүҙ төркөмдәренән сифат яһалыуын белеү. Рус предлогтарының башҡорт телендә бирелеү юлдарын белеү һәм һүҙбәйләнештәрҙе дөрөҫ тәржемә итеү

Текстҡа яуап

473-се күнегеү (II пункт)

96/6

Башҡорттарҙың байрамдары.Исем.Сифат.Алмаш.

Телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

31.05

Темаға ҡағылышлы лексика. Яҙғы байрамдар.

Яҙға байрамдарҙың исемен, ҡасан булыуы тураһында һөйләй алыу. Һүҙ төркөмдәренән таба,билдәләй белеү

Текст өҫтөндә эш

Текстан һәр һүҙ төркөмөнә унар миҫал күсереп ал.

97/7

Әкиәттәр уҡыу.

Телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

Әкиәттәрҙе уҡыу,йөкмәткеләрен үҙләштереү

Әкиәттәрҙе оҡшатып һөйләй белеү,етеҙ уҡый алыу.

Тасуири уҡыу,һөйләү

Әкиәттәр буйынса кроссворд төҙөргә

98/8

Кем отҡор?ярышы.

Үтелгәндәрҙе ҡабатлау.

Телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

Үтелгән текстар һәм грамматик темалар буйынса дәрес-уйын үтәреү

Уйында әүҙем ҡатнаша,һорауҙарға тиҙ генә дөрөҫ яуап таба,эштәрҙе үтәй белеү

Уйын

Ятлаған шиғырҙарҙы иҫкә төшөрөгөҙ

99/9

Ғаризаны дөрөҫ яҙыу.

Тест №4

Телмәр үҫтереү һәм үткәндәрҙе нығытыу дәресе

Ғариза яҙырға өйрәнеү,грамматика буйынса тест үткәреү

Ғариза яҙа белеү,тест һорауҙарына уйлап дөрөҫ яуап биреү

Тест,ғариза

Аҡ ҡағыҙға бер нисә һорау буйынса ғариза яҙып килтерергә

XI. ЯҘҒЫ БАЙРАМДАР (7 сәғәт)

100/1

Һабантуй.

Телмәр байытыу һәм белемде тикшереү дәресе

25.05

Яҙғы байрамдарҙың береһе-Һабантуй (ул ҡасан һәм нисек үткәрелә?). Инша

Һабантуй тураһында һөйләй белеү. Теманы аса алырлыҡ итеп, инша яҙыу

Инша яҙыу

1)Үткәндәрҙе ҡабатларға;

2)507-се күнегеү

101/2

“Ҡарға бутҡаһы”байрамы

Телмәр байытыу һәм белемде тикшереү дәресе

30.05

Ҡарға бутҡаһы байрамы тураһында.

Был байрам ни өсөн,ҡасан үткәрелеүе хаҡында һөйләй белеү

Һөйләү,картина менән эшләү

Грамматик материалды ҡабатларға

102/3

Контроль диктант №4

“Батырҙар ниндәй була?”

белемде тикшереү дәресе

Диктант яҙыу

Диктант

Индивидуаль эш

Грамматик материалды ҡабатларға

103/4

Контроль эште тикшереү.

Төҙәтеү (коррекция

л ау) дәресе

Хата өҫтөндә эш

Хатаны аңлау, аңлата белеү; төҙөтөү

Индивидуаль эш

----

104/5

Ижади дәрес.

Телмәр үҫтереү

Шиғырҙар,хикәйәләр уйлау

Ижад итеү күнекмәләре.

Индивидуаль эш

----

105/6

Йомғаҡлау дәресе.

Викторина.

Йомғаҡлау дәресе.

Төрлө темаға һорауҙар

Һорауҙарға яуаптар табыу

Һорауға яуаптар.

Әҙәби китаптар уҡырға

Навигация

Методик ҡумта

Скачать:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр:

Предварительный просмотр: