ИГРА С ПРИМЕНЕНИЕ

 СЧЕТНЫХ ПАЛОЧЕК (СПИЧЕК)

Цель: развитие мелкой моторики рук ребенка, воображения, формирование пространственно-ориентированного мышления. С помощью счетных палочек (спичек), выкладывать различные фигуры: сначала по схеме, затем по памяти. Желательно, что бы счетные палочки были не гладкие, а ребристые (это служит дополнительным массажем для пальцев)

Йомаҡтарҙы сисәйек!!!

1. Барам, барам – осо юҡ. (Юл) 2. Ике аяҡлы үгеҙ, маңлайында ҡуш мөгөҙ. (Велосипед)

3. Дүрт тәгәрмәс, ике елтыраҡ, бер ыжғырыҡ. (Автомобиль)

4. Транспортта шофёр янында ултырып барыусы кеше. (Пассажир)

5. Урамда юлды арҡыры сыҡҡанда, иң элек ҡайһы яҡҡа ҡарайбыҙ. (һулға)

6. Ат башында ҡара көйәнтә. (Дуға)

7. Йәйен, көҙөн, яҙ, кышын,

Иртән, кисен, көндөҙөн.

Аса, йома өс күҙен,

Телһеҙ әйтәҙер һүзен

Бик тиҙ аңлайҙар үҙен. (Светофор)

8. Ҡош түгел, үҙе оса

Һаүала эҙе ҡала. (Самолёт)

9. Йәйәүлеләр йөрөй торған урын. (Тротуар)

10. Урам уртаһында тора

Өс күҙле бер командир.

Үҙе уҫал, үҙе ҡырыҫ,

Үҙе беҙгә яҡын дуҫ. (Светофор)

ТӨҪТӘРЕН ДӨРӨҪ БУЯ!!!

Муниципаль автономлы

мәктәпәкәсә белем биреү учреждениеһы

«Сулпылар» балалар баҡсаһы

АТА-ӘСӘЛӘР ӨСӨН ПАМЯТКА

 «ИҒТИБАР,

 ЮЛДА БАЛАЛАР!!!»

Әҙерләне: тәрбиәсе Аблаева Г.Ә.

Ата-әсәләр, иғтибар!!!

1. Баланы балалар баҡсаһына тиклем оҙатыу, ҡаршы алыу мөмкинлеге юҡ икән, таныштарҙан, туғандарҙан ярҙам һорағыҙ. Шау-шыуға, транспорт хәрәкәтенә өйрәнгәнсе уның янында оло кешенең булыуы мөһим. Урам аша сыҡҡанда балаға юл ҡағиҙәләрен өйрәтергә, иғтибарлы, һаҡ булыуҙы талап итергә кәрәк.

2. Иң мөһиме – етеп килгән

транспорттың алдынан йүгереп сығырға ярамай, сөнки тайып йығылыуың, тәгәрмәс аҫтында ҡалыуың бар. Икенсенән, яҡынлашып килгән транспортты яҡшыраҡ күреү өсөн туҡтап торған машинаның артынан үтергә тырышығыҙ. Өсөнсөнән, хәрәкәт көсөргәнешле булған урам аша тәғәйен юл билдәләре, «зебра» тамғаһы ҡуйылған ерҙән генә сығырға мөмкин. 

3.  Ата-әсәләрҙең юл хәрәкәте ҡағиҙәләрен ҡәтғи үтәүе балалар өсөн өлгө, һау-сәләмәт һәм имен тормоштоң нигеҙе булһын!

БЫНЫ БЕЛЕҮЕ МОТЛАҠ!!!

1. Фәҡат тротуар буйлап ҡына бар һәм бер ҡасан да машина юлынан йөрөмә.

2. Юл аша тейешле урындан ғына сыҡ һәм һис ҡасан рөхсәт ителмәгән урындан атлап сыҡма.

3. Урам аша светофорҙың бары тик йәшел уты янғанда ғына сығырға ярай һәм һис тә ҡығыл утҡа ҡаршы сығырға ярамай.

4. Машина юлынан һәр ваҡыт ситтәрәк булырға тырыш, сөнки берәй машина яңлыш тротуар өлөшөнә менергә мөмкин.

5. Йәшел ут яныуға уҡ юл аша сығырға ашыҡма, сөнки берәй автомобиль туҡтап өлгөрмәҫкә мөмкин. Шуға күрә көтөп тор, барлыҡ машиналар һәм мотоциклдар туҡтағанына ышан, ә һуңынан тыныс ҡына сыҡ.

6. Юл аша кешеләр төркөмө менән сығырға тырыш, бергә барғанда күпкә ҡурҡынысһызыраҡ.

7. 14 йәше тулмаған балаларға машина юлынан велосипедта йөрөү тыйыла.

8. Тротуарҙа кескәйҙәргә генә балалар велосипедында йөрөргә рөхсәт ителә.

9. Юл хәрәкәте ҡағиҙәләре велосипед рулен тотмайса йөрөүҙе тыя.

10. Бер кемде лә рам өҫтөнө йәки багажникка ултыртып йөрөмә.

11. Машинаға тротуар яғынан ултырырға һәм, машина бөтөнләй туҡтағас ҡына, тротуар яғындағы ишектән төшөргә кәрәк.

Родительского собрание по теме:
«Адаптация ребёнка к детскому саду»

Цель: ознакомление родителей с адаптацией ребенка к условиям детского сада и их готовности эмоционально поддержать малыша в адаптационный период.
Задачи:
1. Установить контакт между родителями и педагогом.
2. Дать знания о проблеме и вариантах адаптации к условиям детского сада.
3. Дать  родителям рекомендации, направленные на их помощь ребенку в период адаптации к ДОУ.

Добрый вечер, уважаемые родители! Мы рады видеть вас на нашей первой встрече.

Итак, Вы привели своих детей в детский сад и у нас с Вами одна общая цель, сделать их пребывание здесь комфортным, безопасным, интересным, увлекательным, познавательным.

Сегодня знаменательное событие первое родительское собрание в вашей жизни. В детском саду вашим детям и вам вместе с ними предстоят долгих пять лет. Станут ли эти годы для вашего ребенка, а значит и для вас счастливыми, интересными, запоминающимися – это во многом зависит от вас, от вашего участия в жизни группы и детского сада, от вашего взаимодействия не только с воспитателями, но и с другими родителями группы

-Поэтому, давайте познакомимся поближе,

Игра с мячом. Передаем друг другу мяч и называем свое имя.

Адаптация – сложный процесс приспособления организма к новым условиям. С поступлением ребёнка в дошкольное учреждение в его жизни происходит множество изменений: строгий режим дня, отсутствие родителей в течение 9 и более часов, новые требования к поведению, постоянный контакт со сверстниками, новое помещение, таящее в себе много неизвестного, а значит, и опасного, другой стиль общения. Все эти изменения обрушиваются на ребёнка одновременно, создавая для него стрессовую ситуацию, которая без специальной организации может привести к невротическим реакциям, таким, как капризы, страхи, отказ от еды, частые болезни, психическая регрессия и т. д. Поэтому очень важно осуществлять плавный переход из семьи в детский сад.

Адаптация - это приспособление организма к новой обстановке, а для ребенка детский садик несомненно является новым, еще неизвестным пространством, с новым окружением и новыми отношениями. Адаптация зависит от психофизиологических и личностных особенностей ребенка, от сложившихся семейных отношений, от условий пребывания в дошкольном учреждении. То есть  каждый ребенок привыкает по-своему. Однако, можно отметить некоторые закономерности, про которые хотелось бы Вам рассказать.
Существуют определённые причины, которые вызывают слёзы у ребёнка:
- Тревога, связанная со сменой обстановки (ребёнок до 3 лет ещё нуждается в усиленном внимании. При этом из привычной, спокойной домашней атмосферы, где мама рядом и в любой момент может прийти на помощь, он перемещается в незнакомое пространство, встречает пусть и доброжелательных,  но чужих людей) и режима (ребёнку бывает сложно принять нормы и правила жизни группы, в которую он попал. В детском саду приучают к определённой дисциплине, а в домашних условиях она не была так важна. К тому же личный режим дня ребёнка нарушается, это может спровоцировать истерики и нежелание идти в ДОУ).
Дети 2-3 лет испытывают страхи перед незнакомыми людьми и новыми ситуациями общения, что как раз и проявляется в полной мере в ДОУ. Эти страхи - одна из причин затрудненной адаптации ребенка к яслям. Нередко боязнь новых людей и ситуаций в саду приводит тому, что ребенок становится более возбудимым, ранимым, обидчивым, плаксивым, он чаще болеет, т. к. стресс истощает защитные силы организма.
- Отсутствие навыков самообслуживания. Это сильно осложняет пребывание ребёнка в детском саду.
- Избыток впечатлений. В ДОУ малыш испытывает много новых позитивных и негативных переживаний, он может переутомится и вследствие этого – нервничать, плакать, капризничать.
По тому, как дети приспосабливаются к садику, их можно разделить на три основные группы.

Легкая адаптация - почти половина детей составляет самую благополучную группу - они посещают садик без особых потерь, более или менее с желанием. Обычно период адаптации составляет 3-4 недели. С таким ребенком почти нет хлопот, и изменения, которые видны вам в его поведении, обычно кратковременны и незначительны, поэтому ребенок не болеет. 
Средняя степень адаптации - в эту группу опадают дети без нервных расстройств - они в детском саду "всего лишь" начинают часто болеть. При этом типе адаптации заболеваемость ребенка может снизить врач. Чем раньше он назначит корригирующие мероприятия ребенку, тем меньше вероятность, что малыш ваш заболеет. 
Тяжелая степень адаптации - дети, которые реагируют на перемену обстановки нервным срывом, к этому еще прибавляются и простудные заболевания. Может возникнуть регресс (обратное развитие), недержание мочи, короткие вспышки температуры (адаптационные свечи); бывают сложные психические реакции организма (например; ложный круп, обмороки, сыпь). Это наиболее неблагоприятный вариант. 
Мальчики более уязвимы в плане адаптации, чем девочки, поскольку в этот период они больше привязаны к матери и более болезненно реагируют на разлуку с ней. 

Необходимо приучать ребенка к самостоятельности в приеме пищи, кушать ложкой, в фартучке, кушать аккуратно. Заранее ознакомиться с меню детского сада, а по возможности готовить дома некоторые блюда, включая в обед полный набор блюд (первое, второе, третье). Дорогие родители, поделитесь, пожалуйста, друг с другом, у кого получается приучить ребенка к самостоятельности в еде, а у кого нет, поделитесь своими рекомендациями.

Воспитатель:. Чтобы малыш лишний раз не беспокоился и не отвлекался от своих занятий, подберите ребенку удобную и по размеру одежду и обувь. Желательно давать ребенку одевать хлопчатобумажные носки и колготы, так как если у него запотеют ножки, ему будет легче снять и одеть их. И снова повторюсь: приучайте ребенка к самостоятельности!
Полная адаптация ребенка к детскому саду возможна не раньше чем через 2-3 месяца. И в течение всего этого периода надо заботиться о том, чтобы ребенок не слишком остро ощущал разрыв между своей прежней и теперешней жизнью. Например, старайтесь первое время одевать его в знакомую одежду, дать с собой в садик любимую игрушку. Если ребенок сильно скучает, облегчить его состояние сможет фотография мамы в шкафчике для одежды или под подушкой его кроватки, тому же самому может послужить какая-то небольшая вещь мамы, например: ее шарфик или платочек.

Помните, что с началом посещения детского сада ребёнок на время лишается физического контакта с матерью. Маленьким детям важно, чтобы их продолжали брать на руки, обнимали, укладывали спать. Поэтому старайтесь уделять больше внимания ребёнку дома, читайте, играйте, смотрите вместе мультики, делайте домашнюю работу. Подчеркивайте, каким большим и умелым стал ваш малыш, как пошел в детский сад, каким он стал сильным, смелым и умным, как многому он  учится каждый день в детском саду. Будьте нежны, терпеливы и доброжелательны. И, скорее всего, стресса, связанного с поступлением в детский сад, удастся избежать. Удачи Вам!

Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение

детский сад «Кояшкай» д.Абзелилово  

\

Планирование воспитательно-образовательной работы в

младшей группы на сентябрь месяц

                                                       Воспитатаели: Аблаева Гульсина Аслямовна

Абзелилово 2023

Дүшәмбе. 18 сентябрь 2023 йыл

Иртәнсәк. Балаларҙы ҡабул итеү.

Әңгәмә: « Ял көндәрен мин нисек үткәрҙем». Маҡсат: коммуникатив оҫталыҡтар формалаштырыу, телмәр үҫтереү. Тематик һүрәттәр ҡарау.

Индивидуаль эш:  Дидактик уйын «Беҙ төҫтәрҙе беләбеҙ». Маҡсат: ҡара, ҡыҙыл, һары төҫтәрен  өйрәнеү, иҫкә төшөрөү. (Әлиә, Сафия, Нурсилә) 

Ябай-көнкүреш хеҙмәте: тәбиғәт үҙәгендәге  бүлмә гөлдәренә һыу һибеү. Маҡсат: балаларҙы бүлмә үҫемлектәрен дөрөҫ тәрбиәләү, үҫемлектәргә  кәрәкле  һыу күләмен билдәләргә өйрәтеү.

Иртәне гимнастика. Маҡсат: сәләмәт булырға өндәү. Физик үҫештәрен нығытыу.

Иртәнге түңәрәк.

Иртәнге аш. Маҡсат: балалрҙы таҙа ашарға өндәү. Ҡалаҡты дөрөҫ тоторға өйрәтеүҙе дауам итеү.

Дәрестәр:

1. Музыка.

2. Һүрәт төшөрөү. «Идет дождь»

Программное содержание. Учить детей передавать в рисунке впечатления от окружающей жизни, видеть в рисунке образ явления. Закреплять умение рисовать короткие штрихи и линии, правильно держать карандаш. Развивать желание рисовать.

Методика проведения. Вспомнить с детьми, как они наблюдали дождь; как падали капли, образуя водяные нити. Спросить у ребят: «А дождь всегда одинаковый?» Если кто-либо ответит, что дождь бывает разный, похвалить. Если дети будут затрудняться с ответом, помочь наводящими вопросами, активизирующими их опыт.

Напомнить детям, как правильно держать карандаш. Показать несколько приемов рисования дождя (короткие, длинные линии, точки). Предложить детям нарисовать дождь. В процессе работы следить за использованием правильных приемов рисования.

В конце занятия рассмотреть все рисунки вместе с детьми. Предложить выбрать те работы, на которых изображен сильный дождь, и рисунки, на которых изображен тихий, небольшой дождь.

Похвалить ребят за то, что все нарисовали разный дождь.

Материалы. Карандаши синего цвета, бумага размером 1/2 альбомного листа (на каждого ребенка).

Саф һауала ял:  «Күк йөҙөн күҙәтеү». Маҡсат: балаларҙы төрлө тәбиғәт күренештәре менән таныштырыуҙы дауам итеү, күк йөҙөнөң торошо менән бәйләп һауа торошон билдәләргә өйрәтеү (болотло, аяҙ, аяҙлы – болотло).

Дидактик  уйын «Тирә яҡ ниндәй төҫтәрҙән тора?». Маҡсат: балаларҙың ҡыш миҙгеле тураһындағы белемен тулыландырыу, ҡылыҡһырлама бирергә өйрәтеү, телмәрҙәрен үҫтереү.

Физик тәрбиә буйынса индивидуаль эш: Сәпкә һуғыу. Маҡсат: күҙҙәр менән төҙләргә өйрәнеү, тигеҙләнеш тотоу. Сыҙамлылыҡ үҫтереү, бала сәләмәтлеген нығытыу.

Хәрәкәтле уйындар «Бесәй менән сысҡан». Маҡсат: етеҙлек, уяулыҡ, хәтер үҫтереү, хәрәкәттәрҙе  координациялау,  камиллаштырыу.

Ябай-көнкүреш хеҙмәте: участоктағы ҡыйҙарҙы йыйыу. Максат: үҙ хеҙмәтенән  ҡыуаныс кисереү.

Төш алдынан эш. Саф һауалағы ялдан һуң кейемдәрҙе матурлап элеү, бер-береһенә ярҙам итеү.

КИС: Йоҡонан һуң гимнастика. 

Үҙ аллы уйын эшмәкәрлеге

Китап мөйөшендә эш: хайуандар, ҡоштар тураһында  һүрәттәр ҡарау.

Маҡсат: хайуандарҙы, ҡоштарҙы танырға өйрәнеүҙе дауам итеү, һүрәттәр аша бөтә тирә-яҡ тереклеккә һөйөү тәрбиәләү.

Үҙ аллы уйын эшмәкәрлеге.

Саф һауала ял. Индивидуаль эш: хәрәкәттәрен үҫтереү: ян- яҡҡа һикереү. (һулға һәм уңға). Эмилия менән Арслан.

Хәрәкәтле уйындар «Кем тиҙерәк йүгерә», «Тупты тот»

Маҡсат: балаларҙың  хәрәкәт активлығын үҫтереү. Үҙ аллы хәрәкәтсәнлек эшмәкәрлеге.

Шишәмбе. 19 сентябрь 2023 йыл

Иртәнсәк: Балаларҙы ҡабул итеү.

Әңгәмә «Һаумы баҡса». Маҡсат: балаларҙы баҡсала күңелле кәйеф менән ҡаршылау. Баҡса тураһында тик яҡшы тәҫ-йораттар булдырыу.

Индивидуаль эш: Дидактик уйын  «Матур итеп әйт». Маҡсат: балаларҙы матур, таҙа башҡорта һөйләшерә өйрәтеүҙе дауам итеү. Телмәр үҫтереү. ( Самира, Нурсилә, Рәмис)

Тәбиғәт үҙәгендә  дежур итеү: бүлмә гөлдәренең саңын һөртөү.  (Арслан, Амелия). Маҡсат: тәбиғәткә ҡарата һөйөү тойғоһо һәм яуаплылыҡ тәрбиәләү. 

Иртәнге гимнастика. Маҡсат: сәләмәт тормош рәүешенә ылыҡтырабыҙ.

Иртәнге аш. Маҡсат: балаларҙы өҫтәл артында дөрөҫ утырырға, салфетка менән ҡулланырға өйрәтеүҙе дауам итеү.

Дәрестәр:

1. ФЭМП. Занятие 1.

Программное содержание

• Закреплять умение различать и называть шар (шарик) и куб (кубик) независимо от цвета и размера фигур.

Дидактический наглядный материал

Демонстрационный материал. Большие и маленькие красные шары, большие и маленькие зеленые кубы; 2 коробочки красного и зеленого цветов; игрушки: мишка, грузовик.

Раздаточный материал. Маленькие красные шары, маленькие зеленые кубы.

Методические указания

I часть. Воспитатель ввозит в группу грузовик, в кузове которого находятся медведь, шары и кубики, и спрашивает: «Кто к нам приехал? (Дети рассматривают мишку.) Что привез мишка в грузовике?»

Воспитатель предлагает детям найти шар (дает понятие шар): «Что вы нашли? Какого цвета шар?»

Воспитатель просит показать, что можно делать с шаром. (Катать.)

Аналогичные задания дети выполняют с кубом. (Действия с кубом обозначаются словом ставить.)

II часть. Игровое упражнение «Спрячь куб (шар)».

Воспитатель предлагает кому-нибудь из детей взять в одну руку шар, а в другую – куб и спрятать одну из фигур за спину. Остальные дети должны отгадать, что спрятал ребенок и что осталось у него в руке.

III часть. Воспитатель просит детей помочь мишке разложить в коробки шары и кубы: шары нужно класть в красную коробку, а кубы – в зеленую.

В процессе выполнения задания воспитатель уточняет у детей: «Что ты положил в коробку? Сколько шаров (кубов)? Они одинакового цвета? Чем еще отличаются шары и кубы?»(Большие и маленькие.)

Мишка благодарит детей за помощь и прощается с ними.

2. Физик үҫеш. Тема: Көҙгө баҡсала

Маҡсат: ике аяҡта урында һикереүҙе өйрәнеү. Имгәкләп, иҙәнгә ҡуйылған әйберҙәрҙе урап йөрөүҙе ҡабатлау. Туп тәгәрәләтеүҙе, арауыҡта дөрөҫ хәрәкәт итеүҙе, дөйөм үҫеш күнегеүҙәрен үтәгәндә һәм йүгергәндә, атлағанда кәүҙәне дөрөҫ тота белеүҙе үҫтереү, сослоҡ, етеҙлек тәрбиәләү.

Йыһазландырыу: туптар, төрлө ҙурлыҡтағы кубиктар.

I. Инеш өлөш.

Балалар, баҡсала уңыш өлгөрҙө. Миңә уңыш йыйрға ярҙам итегеҙсе. Әйҙәгеҙ, баҡсаға барайыҡ. (Бер – бер артлы теҙелеп атлау)

Ямғыр яуған, күләүектәр аша үтәбеҙ. (Аяҡ осонда атлау)

Аяҡты еүешләүҙән һаҡлайбыҙ. (Үксәләрҙә атлау)

Баҡсаға килеп еттек (Теҙелешеп атлау. Тәрән итеп тын алып һулыш алыуҙы тигеҙләү)

II. Төп өлөш.

Дөйөм үҫеш күнегеүе: «Баҡсала». Баҡсаны күҙәтеү. (4-5 тапҡыр). (Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар билдә: 1-2 – башты уңға бороу; 3-4 – башты һулға бороу).

Ҡарбуҙ ҙур булып үҫкән (5-6 тапҡыр). Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар төшөрөлгән: 1-2 – аяҡ остарын баҫып, ҡулдарҙы төрлө яҡтан өҫкә күтәреү; 3-4 – тәү торошҡа ҡайтыу.

Ағастан алма өҙәбеҙ (4-5 тапҡыр). Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар ирекле төшөрөлгән: 1-2 – ҡулдарҙы өҫкә күтәреү, аяҡ осона күтәрелеү; 3-4 – тәү торошҡа ҡайтыу).  

Кишер йыйабыҙ. (5-6 тапҡыр) Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар ирекле төшөрөлгән: 1-2 – алға эйелеү, тубыҡтар тура, ҡулдар менән иҙәнгә тейеү; 3-4 – кәүҙәне турайтып тәү торошҡа ҡайтыу.

Ҡыяр йыйабыҙ. (5-6 тапҡыр) Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар ирекле төшөрөлгән: 1-2 – сүгәләү, ҡулдар менән иҙәнгә тейеү; 3-4 – тәү торошҡа ҡайтыу.

Мул уңышҡа ҡыуанып йүгерәбеҙ. (10 тапҡыр) Урында йүгереү.

Төп хәрәкәт төрҙәре.

Уңышҡа ҡыуанабыҙ. (Ике аяҡта урында һикереү).

Түтәлдәр араһынан йөрөйбөҙ. (Имгәкләп иҙәнгә ҡуйылған кубиктарҙы урап йөрөү).

Хәрәкәтле уйын: «Ҡарбуз йыйыу». Балалар, беҙҙең баҡсала ҡарбуҙ уңған. Ҡарбуздарҙы йыйып алайыҡ. (2-3 тапҡыр). Тупты ике ҡуллап этәреп тәгәрләтеү.

Йомғаҡлау.

Баҡсаларҙан машиналарҙа ҡайтайыҡ. (Зал буйлап руль тотҡан хәрәкәттәр яһап атлап сығыу).

Саф һауала ял. Ҡояшты күҙәтеү

Максат: көҙ көнө ҡояш ниндәй икәнен билдәләү. Ҡояш йылыһы кешегә нисек ярҙам итә икәнен асыҡлау.

Нәфис әҙәбиәт:

Ҡояш, ҡояш мәңге балҡый, мәңге нур һибә.

ҡояш ғүмере теләйем мин әсәйем һиңә.

Физик тәрбиә буйынса индивидуаль эш : Урындан бейеклеккә һикереү. Маҡсат: балаларға көстө бер нөктәгә туплау һәләтен үҫтереү. (Әлиә, Амелия, Инсаф, Сафия) 

Хәрәкәтле уйындар “Баҫтырыш”. Маҡсат: Иғтибарлыҡ, етеҙлек, сослоҡ һыҙаттары тәрбиәләү.

Ябай- көнкүреш хеҙмәте: уйнаған ерҙән таштарҙы сүпләп алыу. Маҡсат: егәрлелек  тәрбиәләү.

Кис.  Күңелде күтәреү өсөн гимнастика 

Үҙ аллы уйындар.

Темаға ҡағылышлы һүрәттәр ҡарау.

Нәфис әҙәбиәтте ҡабул итеү:  Р.Ниғмәтуллиндың «Тырышлыҡ» шиғыры.

Маҡсат: Балаларға тырышлыҡ төшөнсәһен  биреү; белемдәрен киңәйтеү; телмәрҙәрен, ишетеү һәләттәрен үҫтереү.

Йәйғор.  Хрестоматия. ӨФӨ - 1995,  209–се бит.

Индивидуаль эш: дидактик уйын «Кемдең кейеме?».

Маҡсат: балаларҙы үҙҙәренең кейем танырға өйрәтеүҙе дауам итеү,  иғтибарлыҡ, хәтер, телмәр, фекерләү үҫтереү. ( Инсаф, Асрлан, Булат, Әлиә)

Сюжетлы-ролле уйын "Ғаилә"

Маҡсат: баланы үҙаллы фекер булдырып уйындар яһарға әйҙәү,  уйын барышында дуҫтарса мөнәсәбәт тәрбиәләү.

Үҙ аллы уйындар. Маҡсат: үҙаллылыҡ үҫтереү, дуҫтарса мөнәсәбәт булдырыу.

Саф һауала ял: Күҙәтеү: Елгә ҡылыҡһырлама биреү.

Маҡсат: көҙ көнө ел ниндәй икәне тураһында белемдәрен арттырыу, телмәр үҫтереү.

Нәфис әҙәбиәт: 

Ел иҫә беҙҙең биткә,

Ағастарҙы һелкетә.

Индивидуаль эш:  Хәрәкәт алымдарын үҫтереү. Маҡсат: предметтарҙы йыраҡҡа ырғытыу күнекмәһен нығытыу.  (Радмила, Марат, Әлиә Х.)

Хәрәкәтле  уйын "Осто, осто". Маҡсат: хәрәкәт әүҙемлеген  үҫтереү .

Үҙ аллы хәрәкәт эшмәкәрлеге.

Шаршамбы. 20 сентябрь 2023 йыл

Итәнсәк: балаларҙы ҡабул итеү.

Әңгәмә «Кем менән баҡсаға килдең?». Маҡсат: балаларҙы дөрөҫ һөйләм төҙөп һөйләшергө өйрәтеү. Иғтибарлылыҡ, телмәр үҫтереү.

Ябай– көнкүреш хеҙмәте: тәбиғәт календары  менән эшләү. Маҡсат: ниндәй миҙел икәнен иҫкә төшөрөү, көҙ миҙгеленең үҙенсәлектәре менән танышыу.

Индивидуаль эш: дидактик уйын “Төҫөн билдәлә”. Маҡсат: төҫтәр өйрәнеү, дөрөҫ итеп әйтергә өйрәнеү, телмәрҙе шымартыу.

Иртәнге гимнастика. Маҡсат: сәләмәт тормош рәүешенә ылыҡтырыу.

Дәрестәр:

1. Тәбиғәт һәм кеше. Тема: Көҙ

Маҡсат: балаларҙың йәшелсәләр тураһындағы белемдәрен тулыландырыу, тәрәнәйтеү. Уларҙа ниндәй витаминдар булыуын аыҡлау.мнемотаблицалар ярҙамында балаларҙың һөйләү һәләтен үҫтереү.

Һүҙлек эше: йәшелсәләр, ҡыяр, һуған, һарымһаҡ, кишер, кәбеҫтә.

Йыһаз: йәшелсә һүрәттәре, мнемотаблицалар.

Дәрес барышы: йомаҡ әйтеп, балаларға йәшелсәләрҙең һүрәттәрен күрһәтеү. Балалар менән бергәләшеп ҡабатлау. Мнемотаблица менән ябай һөйләм әйтеп ҡарау. Йәшелсәләрҙең файҙалғы тураһында һөйләү.

2. Физик үҫеш. Тема: Көҙгө баҡсала

Маҡсат: ике аяҡта урында һикереүҙе өйрәнеү. Имгәкләп, иҙәнгә ҡуйылған әйберҙәрҙе урап йөрөүҙе ҡабатлау. Туп тәгәрәләтеүҙе, арауыҡта дөрөҫ хәрәкәт итеүҙе, дөйөм үҫеш күнегеүҙәрен үтәгәндә һәм йүгергәндә, атлағанда кәүҙәне дөрөҫ тота белеүҙе үҫтереү, сослоҡ, етеҙлек тәрбиәләү.

Йыһазландырыу: туптар, төрлө ҙурлыҡтағы кубиктар.

I. Инеш өлөш.

Балалар, баҡсала уңыш өлгөрҙө. Миңә уңыш йыйрға ярҙам итегеҙсе. Әйҙәгеҙ, баҡсаға барайыҡ. (Бер – бер артлы теҙелеп атлау)

Ямғыр яуған, күләүектәр аша үтәбеҙ. (Аяҡ осонда атлау)

Аяҡты еүешләүҙән һаҡлайбыҙ. (Үксәләрҙә атлау)

Баҡсаға килеп еттек (Теҙелешеп атлау. Тәрән итеп тын алып һулыш алыуҙы тигеҙләү)

II. Төп өлөш.

Дөйөм үҫеш күнегеүе: «Баҡсала». Баҡсаны күҙәтеү. (4-5 тапҡыр). (Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар билдә: 1-2 – башты уңға бороу; 3-4 – башты һулға бороу).

Ҡарбуҙ ҙур булып үҫкән (5-6 тапҡыр). Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар төшөрөлгән: 1-2 – аяҡ остарын баҫып, ҡулдарҙы төрлө яҡтан өҫкә күтәреү; 3-4 – тәү торошҡа ҡайтыу.

Ағастан алма өҙәбеҙ (4-5 тапҡыр). Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар ирекле төшөрөлгән: 1-2 – ҡулдарҙы өҫкә күтәреү, аяҡ осона күтәрелеү; 3-4 – тәү торошҡа ҡайтыу).  

Кишер йыйабыҙ. (5-6 тапҡыр) Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар ирекле төшөрөлгән: 1-2 – алға эйелеү, тубыҡтар тура, ҡулдар менән иҙәнгә тейеү; 3-4 – кәүҙәне турайтып тәү торошҡа ҡайтыу.

Ҡыяр йыйабыҙ. (5-6 тапҡыр) Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар ирекле төшөрөлгән: 1-2 – сүгәләү, ҡулдар менән иҙәнгә тейеү; 3-4 – тәү торошҡа ҡайтыу.

Мул уңышҡа ҡыуанып йүгерәбеҙ. (10 тапҡыр) Урында йүгереү.

Төп хәрәкәт төрҙәре.

Уңышҡа ҡыуанабыҙ. (Ике аяҡта урында һикереү).

Түтәлдәр араһынан йөрөйбөҙ. (Имгәкләп иҙәнгә ҡуйылған кубиктарҙы урап йөрөү).

Хәрәкәтле уйын: «Ҡарбуз йыйыу». Балалар, беҙҙең баҡсала ҡарбуҙ уңған. Ҡарбуздарҙы йыйып алайыҡ. (2-3 тапҡыр). Тупты ике ҡуллап этәреп тәгәрләтеү.

Йомғаҡлау.

Баҡсаларҙан машиналарҙа ҡайтайыҡ. (Зал буйлап руль тотҡан хәрәкәттәр яһап атлап сығыу).

Саф һауала ял: көҙгө ағастарҙы күҙәтеү. Маҡсат: көҙ көнө ағастар ниндәй икәнен асыҡлау.

Хәрәкәтле уйын: “Йыраҡҡараҡ, бейеккәрәк”. Маҡсат: ҡаршылыҡтар һыҙатын үтергә өйрәнеүҙе дауам итеү, еңел һәм тауышһыҙ һикерергә өйрәтеү.

Башҡорт халыҡ уйыны «Осто, осто». Маҡсат: Иғтибарлыҡ, етеҙлек  тәрбиәләү.

Ябай – көнкүреш хеҙмәте: Веранданы һепереү. Маҡсат: бер-береһенә ярҙам итеп, хәбәр итеп эшләргә өйрәтеү, һепертке менән эшләү күнекмәләрен нығытыу.

Үҙ аллы уйын эшмәкәрлеге.

Төш алдынан эш.

Нәфис әҙәбиәт:  «Бутыр-бутыр бутҡа бешкән». Г. Юнысова Маҡсат:  Шиғырҙың йөкмәткеһенә ҡыҙыҡһыныу уятыу, ишетеү һәләтен, иғтибарлыҡ үҫтереү.  

Кис:  Йоҡонан һуң гимнастикалар.

Үҙ аллы уйындар.

Һүрәткә ҡарап хикәйә төҙөү.

Иллюстрациялар, темаға ҡағылышлы альбомдар, фотолар ҡарау. Маҡсат: Балаларҙы ҡыҙыҡһындырыу, телмәр үҫтереү.

Индивидуаль эш: Дидактик уйын “ Бармы, юҡмы?” Маҡсат: Балаларҙы  һүрәткә ҡарап һорауҙарға төплө яуап  бирергә өйрәтеү. (Марат, Ласын, Тамьян.)

Ҡоролмалар ҡороу:  “ Мишина өсөн гараж”. Маҡсат: ваҡ ҡул моторикаһын үҫтереү.

Саф һауала ял. «Урамдарҙа нимә үҙгәрҙе” күҙәтеү.

Маҡсат: балаларҙа  үҙгәрештәрҙе күреү, таба алыу оҫталығы формалаштырыу, баҡса участкаһында булғанда һуңғы күҙәтеүҙәр һөҙөмтәһен телмәр аша тапшырыу.

Хәрәкәтле уйын: "Хәйләкәр төлкө", Маҡсат: етеҙлек, үҙ көсөнә ышаныс үҫтереү.

Балаларҙың үҙ аллы эшмәкәрлеге .Маҡсат: Балаларҙа үҙаллылыҡ тәрбиәләү.

Кесе йома. 21 сентябрь 2023 йыл

Иртәнсәк. Балаларҙы ҡаршылау.

Әңгәмә: “Минең дуҫым”. Маҡсат: балаларҙы үҙ-ара мөләйем, ыңғай мөнәсәбәттә булырға өйрәтеү.бер-береһенә ярҙамлашырға өндәү. Балаларҙа телмәр үҫтереү.

Индивидуаль эш: Дидактик уйын “ Ярай, ярамай”

Маҡсат: Балалар баҡсаһында үҙ-үҙенүңде тотоу ҡағиҙәләрен ҡабатлау. ( Самира, Бәхтиәр, Рәмис)

Балаларҙың үҙ аллы эшмәкәрлеге .Маҡсат: Балаларҙа үҙаллылыҡ тәрбиәләү.

Иртәнге гимнастика. Маҡсат: балаларҙың һаулығын нығытыуҙы дауам итеү. Хәрәкәтләнеүҙең төрлө төрҙәрен үҙләштереүгә өйрәтеү.

1. Музыка. Музыка етәксеһенең планы буйынса.

2. Әүәләү. Тема “Кәнфиттәр”

Программное содержание. Учить детей отщипывать небольшие комочки глины, раскатывать их между ладонями прямыми движениями. Учить работать аккуратно, класть готовые изделия на доску. Развивать желание лепить.

Методика проведения. Предложить детям слепить красивые палочки (как конфеты, как счетные палочки). Рассмотреть с детьми конфеты (счетные палочки), вызвать желание вылепить их для занятий, игр.

Показать, как нужно отщипнуть комочек глины и раскатать прямыми движениями.

Предложить всем детям повторить движение раскатывания глины руками в воздухе. Ребятам, у которых движение не получается, показать, взяв их руки в свои.

Все вылепленные детьми предметы расположить на общей подставке. Обратить внимание ребят на то, как много конфет (палочек) они слепили; предложить в свободное время завернуть «конфеты» в фантики.

Материалы. Красивые конфеты, счетные палочки, фантики для завертывания конфет. Глина, доски (на каждого ребенка).

Саф һауала ял. Ҡояшты күҙәтеүҙе дауам итеү. Маҡсат: Ҡояштың йәнле һәм йәнһеҙ тәбиғәткә тәьҫирен күрһәтеүҙә балаларға ярҙам итеү.

Нәфис әҙәбиәт: 

Ҡояш, ҡояш мәңге балҡый,

Мәңге нур һибә.

Күҙәтеү барышы: Һауа торошон билдәләй торған фактор булып тормош, яҡтылыҡ, энергия сығанағы булып ҡояш тора. Көҙ көнө ҡояш нисек йылыта икәнен асыҡлау.

Физик тәрбиә буйынса индивидуаль эш:  Туп менән күнегеү. Маҡсат: тупты өҫкә һикертеп, ике ҡуллап өҫкә һикертеү күнекмәһен нығытыу.

Ябай-көнкүреш хеҙмәте: майҙансыҡты сүп-сарҙан таҙартыу. Маҡсат: егәрлелек тәрбиәләү.

Хәрәкәтле уйындар "Бүре һәм ҡуяндар". Маҡсат: балаларҙың йүгереү һәләтен үҫтереү. Хәрәкәттең үҫешен координациялау, иғтибарлыҡ; етеҙлек  тәрбиәләү.

Төш алдынан эш.

Әңгәмә « Ашағанда һөйләшеүҙең ҡурҡыныс яғы». Маҡсат: Балаларҙы аш һеңдереү системаһының төҙөлөшө һәм эшмәкәрлеге, кеше ни өсөн  ашауының тәғәйенләнеше менән таныштырыу. Баланы үҙ һаулығы тураһында ҡайғыртырға өйрәтеү, өҫтәл  артында этикет ҡағиҙәләрен һәм хәүефһеҙлекте үтәү .

Кис:  Йоҡонан һуң гимнастика.

Үҙ аллы уйындар.

Индивидуаль эш: дид. уйын “Ҡайҙа һинең өйөң”. Маҡсат: геометрик фигуралар менән таныштрыуҙы дауам итеү, улар тураһында төшөнсә биреү. Танып белергә өйрәтеү, ҡаарап хәтерҙә ҡалдырыу һәләтен үҫтереү.( Инсаф, Амелия)

Сюжетлы-ролле уйын “Дауахана”. Маҡсат: Сюжетлы уйын төҙөргә өйрәтеү..

Саф һауала ял: Күк йөҙөнөң төҫөн күҙәтеү. Маҡсат: балаларға  күк йөҙөн  күҙәтергә тәҡдим итеү һәм уның һауа торошо менән бәйлелеген аңлатып биреү.  Күк йөҙөнөң төҫөнә ҡылыҡһырлама биреү.  (аҡһыл күк, зәңгәр).

Хәрәкәтле  уйын: “Турғайҙар һәм бесәй”. Маҡсат: Балаларҙы уйындың ҡағиҙәһе менән таныштырыу, уйын хәрәкәтен дөрөҫ башҡарыу. Етеҙлек үҫтереү, хәрәкәттәрҙе координациялау.

Йома. 22 сентябрь 2023 йыл

Иртәнсәк. Балаларҙы ҡабул итеү.

Әңгәмә “Беҙҙең ғаилә”. Маҡсат:  Балаларҙың кем менән бергә йәшәгәндәрен, улаҙың исемдәрен һорашып телмәрен, хәтерҙәрен үҫтереү. Ололар менән дөрөҫ аралашырға өйрәтеү.

Индивидуаль эш:  «Артыҡ әйберҙе тап». Маҡсат: балаларҙы предмет билдәләрен айырырға өйрәтеү. ( Булат, Ласын, София)

Дидактик уйын: “Хайуандың балаһын тап”. Маҡсат: балаларҙы бергә, ҡағиҙәне һаҡлап уйнарға өйрәтеү. Телмәр, хәтер үҫтҫреү.

Иртәнге гимнастика. Маҡсат: сослоҡ, йылдамлыҡ үҫтереү. балаларҙың һаулығын нығытыуҙы дауам итеү.

Иртәнге аш. Маҡсат: балаларҙы таҙа ашарға өндәү. Ҡалаҡты дөрөҫ тоторға өйрәтеүҙе дауам итеү.

Дәрестәр:

1. ЧХЛ. Чтение русской народной сказки «Кот, петух и лиса» 

Программное содержание. Познакомить детей со сказкой «Кот, петух и лиса» (обраб. М. Боголюбской). Вызывать эмоциональный отклик на произведение. Способствовать формированию интереса к чтению.

Ход занятия.

Чтение сказки.

Воспитатель читает сказку так, чтобы дети переживали за простодушного петушка радовались благополучному окончанию его приключений. Затем интересуется, волновались ли дети за петушка, которого лиса все время обманывала. «И я за него очень-очень волновалась. Ведь лиса могла съесть петушка по дороге. И тогда была бы страшная сказка. И, наверное, она бы нам не понравилась, не так ли?» – завершает занятие педагог.

2. 2. Физик үҫеш. Тема: Көҙгө баҡсала

Маҡсат: ике аяҡта урында һикереүҙе өйрәнеү. Имгәкләп, иҙәнгә ҡуйылған әйберҙәрҙе урап йөрөүҙе ҡабатлау. Туп тәгәрәләтеүҙе, арауыҡта дөрөҫ хәрәкәт итеүҙе, дөйөм үҫеш күнегеүҙәрен үтәгәндә һәм йүгергәндә, атлағанда кәүҙәне дөрөҫ тота белеүҙе үҫтереү, сослоҡ, етеҙлек тәрбиәләү.

Йыһазландырыу: туптар, төрлө ҙурлыҡтағы кубиктар.

I. Инеш өлөш.

Балалар, баҡсала уңыш өлгөрҙө. Миңә уңыш йыйрға ярҙам итегеҙсе. Әйҙәгеҙ, баҡсаға барайыҡ. (Бер – бер артлы теҙелеп атлау)

Ямғыр яуған, күләүектәр аша үтәбеҙ. (Аяҡ осонда атлау)

Аяҡты еүешләүҙән һаҡлайбыҙ. (Үксәләрҙә атлау)

Баҡсаға килеп еттек (Теҙелешеп атлау. Тәрән итеп тын алып һулыш алыуҙы тигеҙләү)

II. Төп өлөш.

Дөйөм үҫеш күнегеүе: «Баҡсала». Баҡсаны күҙәтеү. (4-5 тапҡыр). (Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар билдә: 1-2 – башты уңға бороу; 3-4 – башты һулға бороу).

Ҡарбуҙ ҙур булып үҫкән (5-6 тапҡыр). Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар төшөрөлгән: 1-2 – аяҡ остарын баҫып, ҡулдарҙы төрлө яҡтан өҫкә күтәреү; 3-4 – тәү торошҡа ҡайтыу.

Ағастан алма өҙәбеҙ (4-5 тапҡыр). Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар ирекле төшөрөлгән: 1-2 – ҡулдарҙы өҫкә күтәреү, аяҡ осона күтәрелеү; 3-4 – тәү торошҡа ҡайтыу).  

Кишер йыйабыҙ. (5-6 тапҡыр) Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар ирекле төшөрөлгән: 1-2 – алға эйелеү, тубыҡтар тура, ҡулдар менән иҙәнгә тейеү; 3-4 – кәүҙәне турайтып тәү торошҡа ҡайтыу.

Ҡыяр йыйабыҙ. (5-6 тапҡыр) Аяҡтар яурын киңлегендә, ҡулдар ирекле төшөрөлгән: 1-2 – сүгәләү, ҡулдар менән иҙәнгә тейеү; 3-4 – тәү торошҡа ҡайтыу.

Мул уңышҡа ҡыуанып йүгерәбеҙ. (10 тапҡыр) Урында йүгереү.

Төп хәрәкәт төрҙәре.

Уңышҡа ҡыуанабыҙ. (Ике аяҡта урында һикереү).

Түтәлдәр араһынан йөрөйбөҙ. (Имгәкләп иҙәнгә ҡуйылған кубиктарҙы урап йөрөү).

Хәрәкәтле уйын: «Ҡарбуз йыйыу». Балалар, беҙҙең баҡсала ҡарбуҙ уңған. Ҡарбуздарҙы йыйып алайыҡ. (2-3 тапҡыр). Тупты ике ҡуллап этәреп тәгәрләтеү.

Йомғаҡлау.

Баҡсаларҙан машиналарҙа ҡайтайыҡ. (Зал буйлап руль тотҡан хәрәкәттәр яһап атлап сығыу).

Саф һауала ял. Күҙәтеү: Эттәрҙе күҙәтеү.

Маҡсат: Эттәрҙе ҡарау. Кешеләр өсөн нимәһе менән файҙалы, нимәһе менән ҡурҡыныс икәнен асыҡлау. Иғтибарлы булырға өйрәтеү.

Нәфис әҙәбиәт:

Ишек алдына хужа,

Сит малдарҙы ул ҡыуа,

“Һау-һау!” - тиеп ул өрә,

Барса ерҙә өлгөрә.(А.Йәғәфәрова) 

Хәрәкәтле уйын "Айыу-бүре юҡ икән", “Бесәйҙе тотоғоҙ”. Маҡсат: балаларҙың йүгереүҙә күнектереү, төп хәрәкәттәрҙе камиллаштырыу.

Индивидуаль эш: күнегеүҙәр  "Кем бейегерәк, кем алыҫыраҡ?". Маҡсат: балаларҙы дөрөҫ итеп ике аяҡта алға һикереү, һығылмалылыҡ үҫтереү. (Әлиә, Самира, Тамьян)

Үҙ аллы уйын эшмәкәрлеге.

Төш алдынан эш. Йоҡоға  әҙерлек: кейемдәрҙең  бөхтә булыуы һәм сисенеп ултырғысҡа элеү. Маҡсат: балаларҙа бөхтәлек һәм йыйнаҡлыҡ  тәрбиәләү

Кис: йоҡонан һуң гимнастика.

Үҙ аллы уйындар. 

Нәфис әҙәбиәт:  «Колобок», “Шалҡан”. Маҡсат: Йөкмәткеһе буйынса әңгәмә, балаларға  һорауға тулы яуап бирергә өйрәтеү.  

Индивидуаль эш: Дидактик уйын "Үҙең тураһында һөйлә". Маҡсат: Балаларҙы һөйләм төҙөргә өйрәтеү; телмәр үҫтереү.

Сюжетлы-ролле уйын “ Бөҙрәхана”. Маҡсат: Сюжетлы уйын төҙөй белеүҙе үҫтереү, бергә уйнарға ынтылыш тәрбиәләү.

Үҙ аллы уйын эшмәкәрлеге 

Саф һауала ял. Күҙәтеүҙәр: көндөң  оҙонлоғо.

Маҡсат:  Кискеһен балаларҙың иғтибарын көндөң оҙонлоғона иғтибар итеү.

Нәфис әҙәбиәтте ҡабул итеү: 

Ел шаяра, ел ҡотора,

Тәҙрәгә һуғып китә,

Шағыр-шоғор ишек шаҡый,

Ҡапҡаны дер һелкетә. (Фәрзәнә  Ғөбәйҙуллина)

Хәрәкәтле уйын "Себештәр һәм бесәй". Маҡсат: Балаларҙа әүҙемлек үҫтереү, хәрәкәттәрҙе координациялау, оҫталығына иғтибар бүлеү.

Үҙ аллы уйын эшмәкәрлеге.

2023-2024 уҡыу йылының сентябрь айына дәрестәр теҙмәһе

1-2 аҙна (1.09-15.09) – педагогик диагностика

2023-2024 уҡыу йылының октябрь айына дәрестәр теҙмәһе

2023-2024 уҡыу йылының ноябрь айына дәрестәр теҙмәһе

2023-2024 уҡыу йылының декабрь айына дәрестәр теҙмәһе

2023-2024 уҡыу йылының ғинуар айына дәрестәр теҙмәһе

2023-2024 уҡыу йылының февраль айына дәрестәр теҙмәһе

2023-2024 уҡыу йылының март айына дәрестәр теҙмәһе

2023-2024 уҡыу йылының апрель айына дәрестәр теҙмәһе

        2023-2024 уҡыу йылының май айына дәрестәр теҙмәһе

Совместное  мероприятие родители и дети в младшей группе.

Тема: «Моя любимая мама».

Цели:

    1. Развитие познавательной активности в области психологических знаний.

   2. Привлечение внимание и интерес родителей к совместному занятию с ребенком.

   3. Тренировка мелкой моторики.

    4. Активизировать внимание, память и мыслительную деятельность детей.

    5. Настроить детей на активную работу и контакт с родителями.

    6. Тренировка умение действовать по инструкции.

    7. Расширение словарного запаса.

Стимульный материал:

1. Сердечки из бумаги;

2. Листы бумаги;

3. Доска с магнитами.

4. Салфетки;

5. Сундучок;

6. Доска;

7. . Маркеры;

 8. Повязка для глаз;

9. Магнитофон;

10. «Звероаэробика»;

11. Картинка одуванчика;

12. Губки, пальчиковые краски для рисования;

13. Песенка мамонтенка;

14. Поднос.

15. Планшет со звуками животных.

Ход занятия:

Беседа.

Здравствуйте, ребята! Скажите, кто вас сегодня привел в детский сад? (ответы детей). И все-таки большинство детей привели мамы.

- Ребята, а как зовут ваших мам? (Ответы детей.)

- Какие красивые имена у ваших мам.

- Ребята, а вы своих мам любите? (Да.)

 -Хотите сделать мамам подарок? (Да.)

-Вот, посмотрите, какой волшебный сундучок. Давайте подберем для своей мамы самые нежные, самые ласковые слова и сложим их в сундучок. Когда вы придумали слово, подходите, называйте его и кладите сердечко с подноса в сундучок (Дети подбирают слова, ведущие помогают детям наводящими вопросами.):

- Когда мама обнимает вас, гладит по голове, целует, она какая? (Ласковая).

- Когда мама модно одевается, какая она? (Красивая).

 -Когда мама улыбается, смеется? (Веселая).

- Когда мама не ругает, если вы шалите, какая она? (Добрая).

-А если вы маму любите, то она какая? (Любимая).

-Молодцы, вот сколько чудесных слов собрали мы в сундучок для мамы. А пока мы его закроем, чтобы наши слова не растерялись и не забылись.

- Ребята, а теперь поиграем. (Игра с пиктограммами.)

Ребята у вас на столах лежат картинки с личиками, покажите, пожалуйста, когда ваша мама бывает веселая, какая карточка на нее похожа. (Выбор пиктограммы.)

-А почему эту? Как вы догадались? (Глаза добрые, радостные, губы улыбаются.)

-А когда мама грустная, какая карточка подходит? (Выбор пиктограммы.)

- Как вы догадались? (Глаза грустные, печальные.)

-А кто маму огорчает, когда она такая грустная? (Ответы детей.)

- Когда маму не слушают дети, у нее портится настроение. Она становится грустной, обиженной.

- Наши детки умненькие, они не хотят расстраивать своих мамочек, ребятки любят свои мам. Ребят, покажите, как вы их любите.

Узнай на ощупь

- Ребят, а теперь давайте посмотрим, какие у нас замечательные мамы. Пусть мамы поиграют. Маме  нужно узнать своего ребенка с завязанными глазами. (мамы под песенку мамонтенка по очереди с завязанными глазами ищут и пытаются узнать своего ребенка из остальных детей).

Игра в животных

Ведь хорошо, когда у каждого ребенка есть своя мама. Ребята, а вы знаете какие мамы бывают у зверей и птиц?

-У зайчат мама... (зайчиха).

-У лисят мама... (лиса).

- У щенков мама... (собака).

-У теленка мама... (корова).

- У бельчат мама... (белка).

- У жеребят мама…(лошадь).

- У утят мама…(утка).

- У котят мама…(кошка).

- У ягнят мама…(овца).

Вот какие молодцы всех назвали!

Узнай по голосу

- А ведь наши детки  узнают животных и по голосу. (На музыкальном планшете по очереди нажимаются кнопки со звуками, а дети угадывают какое это животное).

Танец «Кошек»

- Какие у нас ребята хорошие все знают, все умеют. А умеют ли они танцевать, как кошечки? А ну-ка детишки выходите и покажите-ка мамам как вы умеете хорошо танцевать (под музыку «Звероаэробика» динамическая пауза для детей).

Конкурс для мам

- Ребята, а ведь мамы у вас очень талантливые. Давайте они нам сейчас это покажу. (вызывается мама, которая рисует при помощи геометрических фигур героев из сказки, дети отгадывают, что это за сказка).

Угадай по действию

Но мамы не только хорошие художники, но и замечательные актрисы. (мамы изображают героев сказок, а дети угадывают).

Совместная деятельность, рисование «Одуванчика»

Ой, кажется мы совсем забыли про волшебный сундучок! А ну-ка посмотрим, что он нам подскажет. Давайте прислушаемся, что это говорим нам сундучок. Он говорит, что если мы отгадаем его загадку, то сможем сделать нашим мамам подарок:

- На зеленой, хрупкой ножке

Вырос шарик у дорожки.

Ветерок прошуршал

И развеял этот шар. (Одуванчик.)

- Молодцы, ребята! Угадали загадку, давайте теперь посмотрим, что в сундучке (ведущие достают и прикрепляют к магнитной доске картину «Одуванчики», просят детей рассмотреть и описать ее (внимание детей обращается на части цветка). Дети выполняют задание). Ведущие  показывают и поясняют:

стебель — ребро ладони (зеленый цвет);

листья — ладони с соединенными пальцами примакиваются из одной точки в разные стороны (зеленый цвет);

бутон — ладонь с соединенными пальцами (желтый цвет);

лепестки бутона у цветка — согнутые ребра ладоней (зеленый цвет);

раскрытый цветок — большой палец, примакивание по кругу (желтый цвет);

«пушистый» цветок — указательный палец, примакивание по кругу и в середине (серый цвет).

(на столах лежат краски, листы бумаги и салфетки; детям предлагается сесть за столы):

(Дети рисуют, родители помогают; по окончанию работы все рассматривают рисунки).

Окончание мероприятия.

Вот и закончилось наше приключение. Надеюсь, вам понравилось. Всем спасибо за участие.

АТАЙ, ӘСӘЙ ҺӘМ МИН – ОЛИМПИЕЦТАР ҒАИЛӘҺЕ

Маҡсат : мәктәпкәсә йәштәге балаларҙа олимпиада уйындары тураһында белемдәр формалаштырыу.

Бурыстар:

• Олимпия уйындары тураһында күҙаллауҙар үҫтереү;
• Балаларҙың Олимпия   билдәләре тураһында белемдәрен киңәйтеү;
• Балаларҙың хәрәкәт активлығын , көсөн, етеҙлеген арттырыу;
• Сыҙамлылыҡ  тәрбиәләү;
• Балалар һәм өлкәндәр араһында мөнәсәбәттәр нығытыу;
• Балаларҙы, ата – әсәләрҙе һәм балалар баҡсаһы хеҙмәткәрҙәрен берләштереү;
• Өлкәндәрҙе сәләмәт йәшәү рәүешенә ылыҡтырыу;
• Ярышыу сифаттары, ярҙамсыллыҡ, терәклек сифаттары тәрбиәләү; Балаларҙың һүҙлеген активлаштырыу: билдә, континент, факел, ант, девиз, эмблема, пьедестал.
• Күңелле кәйеф булдырыу.

Марш көйө яңғырай.

Алып барыусы:

Һаумыһығыҙ, барсағыҙ ҙа

Күрешеү бит шунан башлана.

Бөгөн илдә оло байрам!

Олимпиада башлана!

Балаларҙы һәм ололарҙы

Беҙ баҡсабыҙға йыяйыҡ,

Әйҙгеҙ  әле бергә  

спорт байрамы   яһайыҡ!

Марш аҫтында балалар һәм ата – әсәләр залға инәләр. 

Алып барыусы:

Иғтибар! Иғтибар!

Бер нисә минуттан балалар баҡсаһында ла бәләкәй Олимпиада уйындары башлана.

Алып барыусы:

Хәйерле көн, балалар, ата – әсәләр, ҡунаҡтар!

Бөгөнгө беҙҙең спорт байрамы Сочи ҡалаһында үтәсәк Олимпиадаға бағышлана.  Балалар, һеҙ беләһегеҙме? Нимә ул Олимпиада?

Балалар:

-Беренсе олимпиада Грециялағы Олимп тауы янында үткәрелгән, шуға күрә “Олимпиада” уйындары тип атала.

Алып барыусы: Иғтибар!  2014 йылғы олимпиада уйындарының талисмандары бар. Балалар, әйтегеҙ әле,нимә улар? (балалар яуаптары- Барс, аҡ айыу, ҡуян)

Ҡуян килеп инә.

Ҡуян:

Эй, хөрмәте ҡунаҡтар, ҡәҙерле балалар! Мине юҡҡа ғына олимпиада талисманы итеп һайламанылар. Сөнки мин шәп йүгерәм, етеҙмен,  спорт яратам һәм бигерәк тә конькила шыуырға яратам. Балалар баҡсаһында Олимпиада уйындары башлана тип ишеткәс килеп тә еттем етеҙ генә.  

Алып барыусы: Олимпиаданың үҙ флагы ла бар!  Экранға ҡарағыҙ әле!(мультимедиа) Аҡ туҡымала 5 бер – береһе менән тығыҙ бәйләнгән балдаҡтар урынлашҡан. Был нимәне аңлата икән?

Ҡуян:  был балалар, 5 континенттың дуҫлығын аңлатҡан билдә.

1 бала:

Ниңә 5 ҡулса икән?

Ни өсөн 4 йәки алты түгел?

2 бала: 

Йәшел төҫ –Австралия

Австралиянан сәләм!

3 бала: 

Көнсығышта бик иртә

 Алтын ҡояш ҡалҡа.

Сөнки һап – һары төҫ

Азияны аңлата

4 бала: З

Бөтәһе лә беләлер

Бигерәк тынсыу унда

Ҡара төҫ ул - Африка -

5 бала: 

Ә иң  сағыу төҫ белгең килһә

Америка тигән илдә

6 бала: 

Европала  чемпиондар

Бигерәк тә күп икән

Европаны билдәләгән

Зәңгәр генә төҫ икән

7 бала:

Биш ҡулса, биш түңәрәк –

Биш материк билдәһе

Бөтә илдәр берләшһендәр

Ул бит дуҫлыҡ билдәһе

Ҡуян: Олимпиада билдәһе флаг ҡына түгел, уның уты ла бар.ут Олимп тауында яндырылып беҙгә лә килеп еткән.

Алып барыусы:  беҙҙең ҡала бигерәк матур. Сөнки ул Башҡортостандың иң матур төбәгендә урынлашҡан.

Башҡортостан гимны яңғырай.

Ҡуян : Сибай ҡалаһында күренекле спортсылар бик күп. Факелды индерергә!

(музыка аҫтында бер бала Олимпиада факелы макетын индерә.) 

Алып барыусы: Хөрмәтле, Ҡуян ағай! Беҙҙең балалар баҡсаһында Олимпиадаға бағышланған “Атай , әсәй һәм мин – олимпиецтар ғаиләһе” исемле ярыш була.

Ҡуян: Олимпиада уйындары асыҡ тип иғлан итәм.  

Миңә китергә ваҡыт етте. Мин Сочиға ашығам. Һеҙҙең ярыштарығыҙҙы алыҫтан күҙәтермен (сыға)

Алып барыусы. Бөгөнгө ярыштарҙа алты ғаилә ҡатнаша. Бына улар (ғаиләләр менән таныштырыу)

Ярыштар алдынан  ант бирергә кәңәш ителә. Әйҙәгеҙ, беҙ ҙә ант итәйек. Бөтәгеҙ ҙә тороғоҙ һәм ҡабатлағыҙ!

Алып барыусы:Кем елдән дә етеҙ?

Балалар:Беҙ , олимпийсылар!

Алып барыусы: Кем еңеүгә ышана, ҡаршылыҡтарҙан ҡурҡмай?

Балалар:Беҙ , олимпийсылар!

Алып барыусы: Кем спортсылар менән ғорурлана?

Балалар: Беҙ , олимпийсылар!

Алып барыусы: 

Ғәҙел булырға

Еңеүгә ынтылырға,

Рекордтарға ирешергә ант итәбеҙ!

Балалар:  Ант итәбеҙ! Ант итәбеҙ! Ант итәбеҙ!

Алып барыусы:

Командалар әҙер. Ә хәҙер жюри ағзалары менән таныштырып китергә рөхсәт итегеҙ (таныштырыу)

Алып барыусы: Спортсмендар еңеүгә өләшер өсөн көн һайын гимнастика яһайҙар.

Гимнастика “Беҙ – баһадирҙар” (ата – әсәләр һәм балалар инструктор күрһәтеүе буйынса эшләйҙәр)

Алып барыусы: беҙ һеҙгә 5 спорт төрө буйынса ярышырға саҡырабыҙ. Олимпиада билдәһе лә 5 ҡулсанан тора бит.

1. Хоккей

2. Саңғыла шыуыу

3. Биатлон

4. Керлинг

5. Сана спорты

Алып барыусы: күрәм, һеҙ бөтәгеҙ ҙә ярышҡа әҙер. Улайһа башланыҡ!

1. Эстафета «Хоккей»

(По очереди ребенок, мама, папа ведут шайбу клюшкой зигзагом до стойки, обратно прямо)

Алып барыусы:  жюри мәрәйҙәр һанағансы беҙ күңелле разминка яһап алайыҡ.

Бейеү  «Бәләкәй өйрәкәтәр» (ата – әсәләр һәм балалар инструктор күрһәтеүе буйынса эшләйҙәр)

Алып барыусы: 

Икенсе ярышҡа күсер алдынан мин һеҙгә йомаҡ әйтәм:

Был спорт төрөн бөтәһе лә ярата

Ҡышҡы көндәрҙә генә

Рәхәтләнеп бер – береңде ҡыуышып

Барабыҙ беҙ шыуышып

Афарин. Тимәк, икенсе ярыштың исеме- саңғыларҙа шыуышыу

2. Эстафета «Саңғы шыуыу»

(Ребенок, мама, папа встают на одни лыжи, надо оббежать стойку)

Алып барыусы: Ғәҙел жюри эшләгәнсе бейеп алайыҡ әле.

Бейеү «Вуги - вуги» (ата – әсәләр һәм балалар инструктор күрһәтеүе буйынса эшләйҙәр)

Алып барыусы: беҙҙең спортсылар төрлө спорт төрәҙер буйынса ярышалар. Мин ышанам, Сочи ҡалаһында  беҙҙекеләр ҙур еңеүгә өлгәшерҙәр.

Алып барыусы: Жюриға һүҙ бирәйек.

Артабанғы ярышҡа әҙерләнәбеҙ. Тыңлағыҙ йомаҡты:

Был спорт төрөндә ярышыу

 бик ауыр ,ти ололар,

тик етеҙҙәр еләләр

елеп етеп аталар

төҙ атһалар, еңәләр (биатлон)

3. Эстафета «Биатлон»

(Ребенок, мама, папа по очереди встают одной ногой на одну лыжину, добегают до стойки, берут два снежка, нужно попасть в корзину и вернуться обратно, передать эстафету)

Алып барыусы: бындай ауыр ярыштан һуң уйнап – бейеп алырға ла мөмкин

Музыкаль уйын «Ҡурай»

Алып барыусы: Кем белә, бәлки алдағы олимпиадаларға үҫеп еткәс һеҙҙең арағыҙҙан да  ҡатнашыусылар булыр.

Киләһе ярыш:

Боҙ өҫтөндә уйынсылар

Майҙанды һеперәләр

Боҙ өҫтөндә сәкән менән

Эй, ташты этәрәләр.(керлинг)

4. Эстафета «Керлинг»

(Ребенок, мама по очереди, кидают – прокатывают набивной мяч, папа щеткой загоняет мяч в обруч на метку и бегом возвращается в команду)

Алып барыусы: Ә хәҙер разминка.

Бейеү «Лавата» (ата – әсәләр һәм балалар инструктор күрһәтеүе буйынса эшләйҙәр)

Алып барыусы: 

Жюри үҙ баһаһын әйтһен, уларға һүҙ бирәйек.

Һуңғы ярышҡа әҙерһегеҙме?

Саналар менән ярышҡа саҡырам.

5. Эстафета «Саналар менән ярыш»

(Ребенка по очереди на ледянке тащат мама, потом папа до стойки и обратно)

Алып барыусы:  Шулай итеп, беҙҙең ярыштар аҙағына ла яҡынлашты. Жюри һығымта яһағансы   ял итеп алайыҡ.

Бейеү:  «Бөрлөгән»

Алып барыусы:

Жюригә һүҙ бирәйек, баһаларҙы беләйек.

Жюри: Еңеүселәрҙе билдәләй.  Дипломдар тапшыра.

Алып барыусы:

Бөтәгеҙгә лә Ҙур рәхмәт. Гел шулай спорт яратыусы , тырыш, берҙәм ғаиләләр булып ҡалығыҙ. Юҡҡа ғына әйтмәйҙәр  бит “берҙәмлектә көс” тип.Киләһе осрашҡанға  тиклем һау  - сәләмәт  булығыҙ!

СЫҒАРЫЛЫШ КИСӘҺЕ

Зал шарҙар менән  байрамса биҙәлгән.  Интерактив экранда презентация.

Залда алып барыусы. Балалар  көй аҫтында залға берәм – берәм инәләр һәм ҡыҙыл балаҫ өҫтөнә баҫып торалар. Алып барыусы һәр – бер балаға яҡшы  һүҙҙәр әйтә һәм залға саҡыра. Балалар инеп бөткәс күңелле көй яңғырай.

1. Күңелле хәрәкәттәр

Алып барыусы

 Һаумыһығыҙ, хөрмәтле ата – әсәләр! Бөгөн беҙгә бер аҙ моңһоу ҙа, күңелле лә, һағышлы ла. Сөнки беҙ сығарылыш кисәһенә йыйылғанбыҙ. Балалар балалар баҡсаһын тамамлап  мәктәпкә баралар.

Бөгөн байрам барыбыҙ өсөн

Хушлашыу мәле етте

Һеҙгә уҡыусы булырға

Ваҡыт та килеп етте.

      Мәктәптәге ауырлыҡтың һәр – беренә түҙегеҙ

Һис ҡасан да бирешмәгеҙ

Нурлы булһын йөҙөгөҙ!

 Бала

Бөгөн беҙ бик шатланышып

Йыйылғанбыҙ байрамға

Сөнки тиҙҙән мәктәпкә

Барасаҡбыҙ уҡырға

Бик ҡыйын да, ҡыуаныс та

Һеҙҙән айырылыуы

Үҙемдең тәрбиәсемә

 Рәхмәтемдең иң ҙуры

Бала

Балалар баҡсаһы беҙгә

иң  яҡын дуҫ булдың һин

Йырларға ла, бейергә лә

Баҡса өйрәттең беҙҙе

Күңелле  байрамдарың менән

Дәртләнеп йәшәргә лә

Бала

Как весело, дружно мы в садике жили

Играли все дни напролет

Смеялись и пели, и крепко дружили

И вот уже школа нас ждет

Для Деда Мороза стихи мы читали

Когда приходил Новый год

Весною мы птиц перелетных встречали

И вот уже школа нас ждет

Дошкольное детство умчалось куда – то

Смотрите, как выросли наши ребята

А время бежит все вперед

И вот уже школа нас ждет

Бала

Һау бул, баҡсам, рәхмәт һиңә

Ҡанаттар бирҙең беҙгә

Беҙҙе мәктәпкә саҡырып

Ҡыңғырау зыңлар инде

(ҡыңғырау тауышы)

Бала

Гел изге уйҙарығыҙ

Арыу белмәҫ ҡулдарығыҙ

Көнө буйы эшләйһегеҙ

Яҡты булһын юлдарығыҙ

Бала

Һөйөклө баҡсабыҙ менән

Беҙ хушлашабыҙ бөгөн

Иҫтәлек булып ҡалһын тип

Йырлайбыҙ һеҙҙең өсөн

Йыр “Һау бул, баҡсам”

Алып барыусы

Әйҙәгеҙ балалар, бергәләп иҫебеҙгә төшөрәйек. Балалар баҡсаһына килгәндә һеҙ ниндәй бәләкәстәр инегеҙ. Ишек асып инергә лә ҡурҡа торғайнығыҙ.

Видеослайд ҡарау

Бала

Бәләкәй генә саҡта

Беҙ килдек был баҡсаға

Ҡалаҡ тотоп ашай ҙа

Белмәй инек беҙ хатта

Бына хәҙер күрәһегеҙ

Ҙур үҫтек, аҡылландыҡ

Бик тиҙ үҫеп еткәнбеҙ

Бөгөн шуға шатландыҡ

Алып барыусы

Ҡәҙерле, балалар! Һеҙ хәҙер ысынлап та ҙурһығыҙ. Бер ҡасан да үҙегеҙ йөрөгөн баҡсаны онотмағыҙ, килеп, уңыштарығыҙ менән бүлешеп йөрөгөҙ, йәме! Беҙ һеҙҙе ҡыуанып ҡаршы алырбыҙ. Һеҙҙе бөгөнгө байрам менән ҡотларға бәләкәстәр ҙә килгәндәр. Уларға һүҙ бирәйек әле.

Беренсе кескәйҙәр төркөмө балаларының сығышы (шиғырҙар, йыр, бейеү)

Көй аҫтында байрамса кейенгән, ҡулына Әлифба тотҡан Шүрәле килеп инә.

Шүрәле

Иии , ауырта- ауырта! Бармаҡтарым һыҙлай. Былтыр ҡыҫты, Былтыр ҡыҫты!

Алып барыусы

Һаумы,  Шүрәле ! Ниңә шулай ҡысҡыраһың? Ҡыҫҡанға былтыр, ҡысҡыралармы быйыл?

Шүрәле

Ауырта бит, нисек ҡысҡырмайһың? Минең нәфис кенә бармаҡтарым әрәм булды. Мин уҡырға тип йыйынғайным, хәҙер нисек барам инде. Ояты ни тора!!!! Һаумыһығыҙ , балалар! Мине мәктәпкә алырҙар микән?

Алып барыусы

Теләгең улай ҙур булғас алырҙар. Әйҙә , Шүрәле. Беҙҙең менән уйнап ал. Күңелең дә күтәрелеп китер.

Шүрәле

Мин һәр ваҡыт уйнарға әҙер. Тик малайҙар менән ярыш ойошторайым әле. Һеҙҙең малайҙар ҙа минең кеүек ҡыйыу,  етеҙҙәр һәм батырҙарҙыр моғайын. Ике командаға теҙелегеҙ! Быстро!

Шүрәле туп тотоп беренсе торған малайға бара.

• һинең исемең нисек?
• Былтыр (Шүрәле ҡурҡы китә.)
• Юҡ, мин һинең менән уйнамайым. Бармаҡтарым әле булһа ла ауырта.

Шүрәле туп тотоп икенсе командала торған малайға бара.

• һинең исемең нисек?
• Былтыр
• Һин дә Былтырмы? Юҡ мин уйнмайым һеҙҙең менән.
• Балалар, һеҙҙең исемдәрегеҙ нисек?
• (Балалар хор менән): БЫЛТЫР!!!!.

Шүрәле ҡурҡып йығыла

Алып барыусы

Ҡурҡма , Шүрәле! Малайҙар шаярта бит ул! Әйҙәгеҙ инде, уйынды башлайыҡ.

Уйын “Тупты тапшыр”

Шүрәле

Мин дә һеҙҙең менән  уҡырға барайым. Аҙаҡ ҡайтып Үлмәҫйәнде өйрәтермен.юғиһә ул уҡымышлы булып маташа. Үҙе бер нәмә лә белмәй. Юҡ, лутсы мин урман мәктәбенә барам. Тик ул мәктәп бик алыҫ  бит әле. әллә 100 йылға, әллә 200 тау аша үтергә кәрәк.Ә мин һанай белмәйем. Балалар, ә һеҙ һанай беләһегеҙме? Мине өйрәтегеҙ әле!

Алып барыусы

Шүрәле , һиңә нисә йәш һуң?

Шүрәле

Нисә, нисә. Бик күп. (һанап маташа)

Алып барыусы

Һанай ҙа белмәйһең. Бөтөнләй һөнәрең юҡмы әллә? Хатта бейей ҙә белмәйһеңме?

Шүрәле

Бейей? Ул нимә ул?

Алып барыусы

Бына ҡара, беҙҙең балалар бик оҫта бейеүселәр ҙә. Улар Сибай ҡалаһында үткәрелгән балалар ижады фестивалендә ҡатнашып икенсе урын алдылар.

“Ирәндек сәскәһе” бейеүе

Алып барыусы

Тағы ла , Шүрәле, мин һиңә шуны әйтәм. Уйнай – уйнай һанарға ла өйрәнеп була!

Шүрәле

Нисек итеп?

Алып барыусы

Әйҙә, беҙҙең менән уйнап ал. Шунан белерһең.

Уйын “Күңелле һандар”

Шүрәле

Ярай, балалар! Рәхмәт һеҙгә. Хәҙер инде мин һанарға өйрәндем тиһәң дә була. Үлмәҫйәнгә барып һөнәрҙәремде күрһәтеп маҡтанып алайым әле. Пока, пока!!!

Алып барыусы

Хәйерле юл, Шүрәле! Һинең менән бик күңелле булды.  ә хәҙер беҙ байоамыбыҙҙы дауам итәйек. Балалар бик күп һөнәрҙәргә эйә булдылар. Моңло итеп йырлайҙар, оҫта итеп бейейҙәр.

Баҫығыҙ, ҡыҙҙар, баҫығыҙ

Иҫәндәре һелкенһен

Беҙҙең бейегәнде күреп

 күрше  “Айгөл” баҡсаһы балаларының

йөрәктәре елкенһен

“Бөрлөгән” бейеүе

Көй аҫтында ике клоун килеп иәнәләр. Төҫлө шарҙар тотҡандар. Береһенең исеме Чупа, икенсеһе – Чупс

Клоундар

Сәләм, ҡыҙҙар – малайҙар! Беҙ килдек һеҙгә

Күңел асырға бергә!

Чупа

Мин Чупа!

Чупс

Ә  мин – Чупс!

Беҙ бергә - Чупа – Чупс!

Чупа

Ә һеҙ кем булаһығыҙ?Исемдәрегеҙҙе әйтегеҙ! (балалао исемдәрен әйтәләр)

Чупс

Аңлашылды. Бөтә малайҙарҙы – Бу- бу – бу, ә ҡыҙҙарҙы – Сю.- сю-сю тип атайҙар икән.

Алып барыусы

Бөгөн беҙҙә байрам. Сығарылыш кисәһе. Балалар ҙур үҫкәндәр һәм мәктәпкә баралар. ә һеҙ сю- сю – сю, бу – бу – бу тигән булаһығыҙ.

Чупа

Ә , шулаймы ни! Улай булғас беҙ һеҙҙе ысын күңелдән байрамығыҙ менән ҡотлайбыҙ.

Чупс

Бөтәгеҙгә  лә тик  “бишле” билдәһенә генә уҡыуығыҙҙы теләйбеҙ.

Чупа

Балалар, әйтегеҙ әле! Ә мәктәпкә барғығыҙ киләме һуң?

Чупс

Ә мәктәпкә ни өсөн баралар? (хәреф өйрәнәләр, уҡырға, яҙырға өйрәнәләр)

Алып барыусы

Балалар, әйҙәгеҙ һүҙ төҙөп уйнап алайыҡ әле.

Уйын “Һүҙ төҙө” (Ватан, мәктәп)

Чупа

Дуҫтар, беҙ һеҙгә тылсымлы шарҙар бүләк итергә булдыҡ.

Ҡыҙыл шарҙа – уйын – көлкө

Күк шарҙа – моң – йырҙар йәшеренгән.

Чупс

Һарыһында – дәртле бейеүҙәр, йәшелдә - шаян мәсьәләләр, алһыу шарҙа – уйын – уймаҡ. Бөтәбеҙ ҙә күңел асмаҡ!.

Алып барыусы

Балалар, байрамға ниндәй шат клоундар килгәндәр. Рәхмәт бүләгегеҙ өсөн!.

Ҡыҙыл шарҙы алайыҡ. Уйнап күңел асайыҡ.

Уйын “Кем кемде көлдөрә”

Клоундар

Ҡарап – ҡарап ҡуябыҙ ҙа , тағы ҡарап алабыҙ. Һеҙ бигерәк күңелле балалар булып сыҡтығыҙ бит әле!  Беҙ ҙә күңел асйыҡ, бергә - бергә бейейек.

Чупа

Маэстро, музыкаңды ҡуй әле!

Ата - әсәләр менән бергә Рок – н – ролл бейеүе

Вәт күңелле. Афарин, бик шәп бейеүселәр икәнһегеҙ ата - әсәләр!

Чупс

Бына һеҙгә йәшел шар! Ал да мәсьәлә сис! Вәт!

Алып барыусы

Беҙҙең балалар теләһә ниндәй мәсьәләне лә сисә алалар!. Улар бик аҡыллылар. Күп нәмәгә өйрәнделәр!

Чупа

Ҡарарбыҙ, ҡарарбыҙ! Иғтибар менән тыңлағыҙ!

Логик мәсьәләләр сисеү

Чупс

Афарин, балалар! Бик аҡыллы икәнһегеҙ. Бөтәгеҙ ҙә бишкә генә уҡырһығыҙ, алла бирһа.

Алып барыусы

Эйе, Чупа – Чупс! Балалар ысынлап та бик аҡыллылар, күпте беләләр, тырыштар, зирәктәр.

Чупа (күк шар бирә)

Ул йырлы шар. Ә һеҙ йырларға теләйһегеҙме?

Флорида

Мин йырлайым!

Йыр

Чупа – чупс

Афарин, Флорида. Бындай моңло тауышың менән  “Сулпылар” тапшырыуы бәйгеһендә ҡатнаш, балаҡай. Һис шикһеҙ еңеүсе буласаҡһың!

Чупс

Алһыу шар ғына ҡалды. Ул уйын мәктәпкә һеҙҙе әҙерләй. Портфель йыя беләһегеҙме?  

Уйын “Портфель йыйыу” (атайҙар шар өрәләр, әсәйҙәр бутерброд әҙерләй, балалар портфель йыялар)

Алып барыусы

Афарин , балалар! Һеҙ  яҡшы уҡыусылар буласаҡһығыҙ. әйҙәгеҙ уйнап – көлөп күңел асыуҙы дауам итәйек.

Хөрмәтле , балалар баҡсаһы хеҙмәткәрҙәре! Барығыҙға ла күңел күтәренкелеге, яҡшы кәйеф, йәшәү матурлығы теләп бейеү бүләк итәбеҙ.

Бейеү “Дуҫлыҡ”

Чупа

Һеҙҙең менән күңелле лә ул, тик беҙгә башҡа балалар баҡсаларына ла  буласаҡ уҡыусылар менән уйнап – көлөп күңел асып килергә саҡырҙылар бит әле. Бик йәл әлбиттә.  Шулай ҙа саҡырған ергә бармай булмай. Һау – сәләмәт булығыҙ. Яҡшы уҡығыҙ!

Чупс

Беҙ һеҙҙең менән бөтөнләйгә хушлашмайбыҙ. Тышта  осрашырбыҙ. Иҫән – аман тороғоҙ! (сығып китәләр)

Алып барыусы

Батыр булып үҫерһегеҙ

Киң булһын күңелегеҙ

Ах, ниндәй егеттәр, тип

Ҡыҙыр әле күҙегеҙ!

“Батырҙар” бейеүе

Алып барыусы

Беҙҙең балалар ошо балалар баҡсаһында эшләүсе бөтә  хеҙмәткәрҙәргә лә  сикһеҙ рәхмәтлеләр.

Бала

Мең – мең рәхмәт әйтәбеҙ

Апайҙар бөтәгеҙгә

Һеҙҙе бер ҙә онотмабыҙ

Һаулыҡ теләйбеҙ һеҙгә

Бала

Таң атыу менән баҡсаға

Барғылар килеп тора

Унда тәрбиәсе апай

Йылмайып – көлөп тора

Дуҫтарым да көтә унда

Беҙ бит бында бик күмәке

Бейейбеҙ ҙә, йырлайбыҙ ҙа

Донъя беҙҙең түңәрәк

Бала

Ашнаҡсы апайҙарға ла

Рәхмәт тәмле аш өцсөн

Табип апайға ла рәхмәт

Беҙ һәр саҡ һау булһын өсөн

Ул йәлләмәне көсөн!

Бала

Музык етәксеһенә рәхмәтебеҙҙең  иң ҙуры

Бейергә лә, уйнарға ла өйрәтте

 үҙебеҙсә саф башҡортса

йырларға ул өйрәтте

Бала

Күңелле баласаҡ өсөн һеҙгә рәхмәт әйтәбеҙ

Рәхмәтебеҙ менән бергә

 (бергә) Сәскә бүләк итәбеҙ

(Сәскәләр бүләк итеү)

Йыр “Тәрбиәсе”

Алып барыусы

Бына килеп етте инде

Беҙҙең хушлашыр көндәр

Баҡсам һау бул , тиеп

Хәтерҙәрҙә һаҡларбыҙ

Әммә ваҡыт етте беҙгә

Мәктәпкә лә барырға

Күңеле ҡыңғырау  менән мәктәп үҙе саҡыра

Бала

Воспитателям и няням

Медсестре и поварам

Методисту и завхозу

Музыканту и физруку

Говорим “Спасибо” вам!

Бала

И заведующей нашей

Благодарность всех детей!

Каждый день заботой вашей

Этот садик был все краше

Этот садик был светлей

Алып барыусы  

Хөрмәтле , ата - әсәләр!  Балаларҙың ҡаҙаныштары бының менән генә бөтмәне әле. Улар Сибай ҡалаһы балалар баҡсалары араһында үткәрелгән спор фестивалдәрендә һәр ваҡыт әүҙем ҡатнаштылар. Һәм балалар баҡсаһына тағы ла бер еңеү бүләк иттеләр. Был -  яҙғы спорт фестивалендә  икенсе урын яулау булды. Рәхмәт һеҙгә , балалар! Һеҙгә Ирәндек тауҙарындай оҙон ижади ғүмер, сәскәләй матур тормош юлдары, ҡоростай ныҡлы һаулыҡ теләйбеҙ. Күңелдәрегеҙ  саф, йөҙҙәрегеҙ нурлы булһын!  

Спорт күнегеүҙәре

 Алып барыусы  

Мәктәпкә әҙерлек төркөмө тәрбиәләнеүселәре Кәримова Эльмира һәм Хәсәнов Эмиль  ҡала мәғариф бүлеге ойошторған Урал батыр эпосын ятлау конкурсында  ҡатнашып “Иң йәш сәсән”  номинацияһында еңеүсе булдылар.  Уларҙы ла тәбрикләп үтәйек. (алҡыштар)

Алып барыусы  

Бына шулай еңеүҙәр яулай – яулай уҡыу йылы аҙағы килеп еткәнен, хушлашыу минуттары яҡынлашҡанын һиҙмәй ҙә ҡалғанбыҙ.

Йыр “До свидания детский сад”

Этот праздник – день прощанья

Грустный и веселый

Детский сад наш, до свидания!

Здравству, здравствуй школа!

Бала

Бик ҡыҙыҡ үтте көндәр

Һиҙелмәй ваҡыт үтте

Һау бул, тибеҙ баҡсаға

Уҡырға ваҡыт етте

Алып барыусы

Ҡәҙерле , ата - әсәләр! Һеҙгә лә беҙҙең рәхмәтебеҙ сикһеҙ ҙур. Сөнки балалар баҡсаһында үткәрелгән бөтә сараларҙа ҙа һеҙҙең ҡатнашлығығыҙ  баһалап бөткөһөҙ. Ремонт булһынмы, төрлө бәйгеләрме, асыҡ саралармы, үҫеш мөхитен йәнләндереүме.- барыһы ла һеҙһеҙ булмаҫ ине. Һеҙҙең алда баш эйәбеҙ.   Балалар ҙа артта ҡалманылар. Мәктәпкә әҙерлек төркөмө балалары ҡатнашлығында Сибай ҡалаһының башҡорт төркөмдәре тәрбиәселәре өсөн “Ағинәйҙәр һабаҡтары” исемле фольклор байрамы үткәрелде һәм юғары баһаланды.  Хәҙер шул байрамға  әҙерләгән бейеүҙе тәҡдим итәбеҙ.

“Һыу буйында” бейеүе

Алып барыусы

Һеҙҙең бәхет өсөн төҙөгәндәр

Бүләк итеп гүзәл баҡсаны

Иҫегеҙҙә ҡалһын, онотмағыҙ

“Сулпыларҙа” булған саҡтарҙы

Йыр “Һау бул, балалар баҡсаһы ”

Алып барыусы

Хөрмәтле ҡунаҡтар! Байрам аҙағына ла яҡынлашты. Беҙ балаларға шул тиклем өйрәндек. Улар менән айырылышыу бигерәк ҡыйын икән ул. Ләкин киләсәккә ҡарап йәшәйек, тормош дауам итә. Хөрмәтле , ата - әсәләр! Ҡәҙерле балалар! Бына ниһәйәт, тырышып әҙерләнгән сығарылыш кисәһе тамалана. Беҙҙең менән булған шатлыҡлы көндәр йыраҡта ҡала.  Һеҙҙе алда әллә күпме мөғжизәләр, яңы дуҫтар, танышыуҙар, осрашыуҙар көтә. Һәр ваҡыт та кеше тигән  оло исемгә  тап төшөрмәгеҙ. Ә хәҙер һеҙҙе һуңғы вальсҡа саҡырабыҙ.

“Баҡса вальсы “

Хөрмәтле балалар, ә хәҙер  ҡотлау һәм хушлашыу һүҙҙе  менән балалар баҡсаһы мөдире Нурия Әхәт ҡыҙы сығыш яһай. Рәхим итегеҙ, Нурия Әхәт ҡыҙы.

( ҡотлау һүҙҙәре менән бүләктәр тапшырыла)

Ата - әсәләр һүҙе. Ҡотлауҙар.

Алып барыусы.

Ҡәҙерле балалар, ҡунаҡтар! Беҙҙе тышта клоундар көтәләр. Әйҙәгеҙ тышҡа сығайыҡ әле.

Балалар шарҙар тотоп тышҡа сығалар. Унда клоундар тылсымлы һүҙҙәр, теләктәр әйтеп шарҙарҙы һауаға осорорға ярҙам итәләр. Байрам шуның менән тамамлана.

Муниципаль автономлы мәктәпкәсә белем биреү учрежлениеһы

“Сулпылар” балалар баҡсаһы

Раҫлай

«Йәшел утҡа сәйәхәт»

(уртансылар төркөмө)

Әҙерләнеләр:

Аблаева Г.Ә., Ҡәйепҡолова З.Ғ.

2014-2015 уҡыу йылы

А.б. Һаумыһығыҙ, балалар һәм ҡунаҡтар! Хәүефһеҙлек һаҡлау нигеҙҙәре буйынса ғәҙәти булмаған тамаша башлана! Борон-борон заманда түгел, ә бөгөнгө көндә йәшәгән ти, бер әтәс – ғаилә башлығы һәм уның ғаиләһе.

Күңелле көй аҫтында өс себеш әйткәндәй тауыҡ килеп сыға – бейейҙәр

А.б.: Һеҙ ҡайҙи китеп бараһығыҙ?

Тауыҡ:

А.б.: Ә һеҙ беләһегеҙме, юлда йөрөмәгән бер кеше лә юҡ был донъяла. Ләкин йөрөй белмәгән кешеләрҙе һәр саҡ ҡайғы, авариялар булып тора. Уға бөтәбеҙҙә юлда йөрөү ҡағиҙәләрен белергә тейеш.

Айыу менән ҡуян юл өҫтөндә уйнай-уйнай туп менән килеп инәләр:

Айыу:

Тилибом-тилибом

Юл ҡағиҙәләрен мы не признаем

Ниңә улар беҙгә кәрәк

Юлда уйнау бигерәк рәхәт

Ҡуян:

Һикерәйек, уйнайыҡ

Ҡағиҙә уйлап тормайыҡ

Тра-та-та, тра-та-та

Туп һикертәм мин юлда.

Уларҙың янына аяғы кипсҡа һалынған ҡулы бинт менән уралған әтәс яйлап ына килеп инә:

Әтәс: Кикирику-у-у-у! – тип ҡысҡыра

Өс себеш эйәрткән тауыҡ эргәһенә югерә

Тауыҡ: Әтәс ни булды һиңә? Ныҡ ауыртамы? Кем һуң һине?

Айыу менән Ҡуян: Ысынлап та әтәс дуҫ, һиңә ни булды?

Әтәс: Машиналар себен кеүек осҡан юлда минвелосепедта, төрлө фигуралар яһай-яһай, машина бәреп киткәнен, һиҙмәй ҙә ҡалдым. Ярай  әле тере ҡалдым мин.

А.б.: Йөрөй белмәгән кешеләрҙе һәр ваҡыт хәүеф көтә, авариялар була. Шуға күрә һәр кем юлда йөрөү ҡағиҙәләрен белергә һәм һис шикһеҙ үтәргә тейеш. Хәҙер «Ярай-ярамай» йынын уйнап алайыҡ.

Слайдта уйын «Ярай-ярамай»

А.б.: Проспект, бөтә урамдар шаулы, тратуар буйлап уң ятан һәр саҡ йөрө, шаярып, ҡамасаулап йөрөргә......

Балалар: Ярамай!

А.б.: Өлкән инәйгә автобуста урын бирергә...

Балалар: Ярай!

А.б.: Машиналар хәрәкәт итеүсе юлдан йүгереп сығырға....

Балалар: Ярмай!

А.б.: Йәйәүлеләр тамғаһы торған ерҙән үтергә....

Балалар: Ярай!

Тауыҡ себештәренә әйтә (слайдта күрһәтелеп бара): Наҙлыбикә, Иркәбикә һәм шуҡбай һаҡлан, йәме, күҙ нурҡайым. Был билдәнән ҡурҡ, ҡурҡ, ҡурҡ!

Үтеп тора машиналар

Балам, иғтибарлы бул.

Бынау билдә торған ерҙә

Урам аша ғына юл!

Ҡағиҙәләр үтәмәйсә

Йөрөргә һин ҡурҡ, ҡурҡ, ҡурҡ

Иҫән-һау үҫәһең килһә

Тыңла, балам

Айыу менән ҡуян:

Тауыҡ дуҫ, рәхмәт һиңә

Беҙгә шулай кәңәшбиргәнгә

Башҡа улай юл өҫтөндә, уйнамаҫбыҙ

Балаларҙы ла ҡарарбыҙ бергә.

Әйҙәгеҙ бергәлап йуын уйнп алайыҡ.

«Түңәрәк уйыны»

Әтәсте ике яғынан етәкләп алып китәләр больницаға.

Светофор инә: Һаумыһығыҙ, һеҙ мине танынығыҙмы?

Балалар: эйе, светофор!

Светофор: Кем минең турала нимә белә?

1 –се бала: Светофор- ҡыҙыл, һары, йәшел төҫтәрҙән тора. Машиналарға сигналдар биреп тора.

2-се бала: Светофор урамда һәр ваҡыт тәртип һаҡлай, уны бөтәһе лә хөрмәт итә.

2-сө бала:

Светофорҙың күҙҙәре

Гел сигнал биреп тора

Иғтибарлы кешеләр

Гел уға ҡарап тора

Светофор:

Урам аша сыҡҡанда

Минең сигналды күҙәт:

Ҡыҙыл янһа “Туҡта” тим,

Һары әйтә “Иғтибар итегеҙ”

Йшел янһа “Рәхим итегеҙ”

Юл аша сығып китегеҙ!

Йыр «Светофор»

А.б.: Әйҙәгеҙ бергәләп светофорға үҙебеҙҙең белемебеҙҙе күрһәтәйек

Уйын «Иғтибарлы бул»

А.б.: Ошолай итеп ҡағиҙәләрҙе беләйек, өйрәнәйек һәм

Йыр “Голубой автобус”

Муниципаль автономлы мәктәпкәсә белем биреү учрежлениеһы

“Сулпылар” балалар баҡсаһы

Раҫлай

«Сулпылар» балалар баҡсаһы мөдире

Н.Ә.Биушкина______________

«Еңеү көнө!»

(уртансылар төркөмө)

Бөйөк Еңеүҙең  70 йыллығына арнала

Әҙерләнеләр:

музыка етәксеһе Р.Ә.Ғөбәйҙуллина

тәрбиәселәр Аблаева Г.Ә., Ҡәйепҡолова З.Ғ.

май, 2015 йыл

Залда ҡунаҡтар һәм ата-әсәләр «День Победы» көйө яңғырай, балалар маршҡа баҫып инәләр, урындарҡа ултыралар.

А.б: Һаумыһығыҙ балалар, хәрмәтле ҡунаҡтар, ата-әсәләр, олатай-өләсәйҙәр, ветерандар, Нуриә Әхәт ҡыҙы!

Һеҙҙе Еңеү көнө менән ысын йөрәктән ҡайнар тәбрикләйбеҙ. Ул – 9 май – Еңеү байрамы (слайд “Еңеү көнөнә”). Быйл бөйөк Еңеүгә 70 йыл тула. Һеҙгә һаулыҡ, бәхетле, бәрәкәтле ғүмер теләйбеҙ, ветеран олатайҙарҙы ҡотлайбыҙ.

Йыр “Олатайым миҙалдары”

(ултырышалар)

Шиғырҙар:

***

Болондарҙы күмеп майҙың
Нәфис гөлөнә,
Еңеү көнө балҡып килде
Тыуған илемә!
Тик еңеү үҙенән-үҙе
Килмәне ергә;
Уны яҡлап ҡаһармандар                      РИАНА
Көрәште бергә!
«Мәңгелек дан!» — тигән кеүек
Батыр халҡыма,
Май ҡояшындай нурланып,
Байраҡ талпына!

***

Сафта килә олатайҙар

Орден, миҙал таҡҡандар                                 ИЛЬНУР

Шул бөркөттәр дошман ҡырып

Еңеү яулап ҡайтҡандар.

Йөрәк яраларын ҡаплап тора
Күкрәктәге ялтыр йондоҙҙар.
Еңеү яҙы... Ләкин яраларҙы                        ДИНӘ
Баҫа алмаҫ хатта мең яҙҙар

Һәйкәл булып ҡала еңеүселәр,
Һәйкәл булып баҫа батырҙар.
Ә батырҙар ике тапҡыр үлмәй,                   ИЛЬЯС
Ерҙә улар мәңгә балҡырҙар

***

Һалдаттар сафта уҙалар

Елберҙәтеп бйрағын,                              ИЛЬНАРА

Ҙур тантана илебеҙҙә

Бөгөн еңеү байрамы!

***

Тыныс булһын аяҙ күгебеҙ,
Нур бөркөһөн көләс йөҙөбөҙ!
Хужалары илдең үҙебеҙ,                                        АРСЛАН
Берҙәмлектә беҙҙең көсөбөҙ!!

Еңеү көнө — оло байрам,
Ветерандар байрамы.
Уларға тип өҙөлгәндәр,                              КАМИЛА.Н
Матур гөлдәр бәйләме.

А.б.: Беҙҙең балалар баҡсаһында йыл һайын ошо бөйөк тантана айҡанлы, йылдан-йыл әҙәйә барған ҡаһарман ветерандарҙы ысын күңелдән ҡотлайбыҙ. Барығыҙға ла күңел күтәренкелеге, яҡшы кәйеф, йәшәү тыныслығы теләп ҡыҙҙыр башҡарыуында

«Бөрлөгән» бейеүе

Афарин, ҡыҙҙар!

А.б:

Матурлығы өсөн был көндәрҙең

Кемдәр генә ҡорбан булмаған

Исемдәрен тарих беҙгә үҙе

Һаҡлап килә алыҫ йылдарҙан

Еңеү беҙгә еңел бирелмәгән.

Илебеҙҙең миллионлаған батыр һалдаттары Тыуған ер, тыныс тормош өсөн яуҙа баштарын һалғандар.

Бөгөн яуҙа ятып ҡалған олатайҙарыбыҙ хөрмәтенә, иҫән – һау әйләнеп ҡайтҡан хөрмәтле ветерандарыбыҙ алдында хөрмәт менән баш эйәбеҙ.

Ҡәҙерле ветерандар һеҙгә арнап

Йыр “Һалдаттар”

Балалар шиғырҙары

***

Майское утро,
Солнечный свет,
Нашей Победе
70 лет!
Битвы, походы –
Всё пережито,
Радость Победы!                        АНГЕЛИНА
Нет! Не забыто!
Мирное утро,
Солнечный свет,
Нашей Победе –
70 лет!

***

Олатайҙар яуға ингән,
Һаҡлап тыуған ерҙәрен.
Килер матур көн хаҡына
Биргәндәр ғүмерҙәрен.
Бөйөк Ватан һуғышында               К.КАМИЛА
Дошмандарҙы еңгәндәр.
Ошо күктәр, ошо ерҙәр
Тыныс булһын, тигәндәр.

****

Еңеү!Ҡояш балҡый бер битеңдә
Бер битеңдә моңһоу ай һаман!
Бер күҙеңдән шатлыҡ нуры һибелә,     ЭВЕЛИНА
Бер күҙеңдән һаман йәш тама…
***
Ошо көндө яҡынайтып
Олатайҙар алышҡан,
Бик күптәре ҡайтмағандар                ДӘРИӘ
Тыуған яҡҡа һуғыштан...

***

Үҫеп еткәс, буйға еткәс,
Мин булам ил һаҡлаусы.
Һуғыштан ҡайтмағандарҙың              ИСКӘНДӘР
Ышанысын аҡлаусы!

А.б: 9 май көнө халыҡ өсөн иң яҡты, иң шатлыҡлы иҫтәлекле байрам. Еңеү көнө урамдарға меңәрләгән халыҡ сыға, һәр кемдең йөҙөндә бәхетле күҙ йәше тамсылары. Һуҡышта һәләк булған бөтә һалдаттарға арнап һәйкәл монументтар ҡуйылған. Беҙҙең Сибай ҡалаһында иҫтәлекле урындар бар.

(Слайд «Иҫтәлекле урныдар»)

Таш бағананың йөҙөнә
Бик күп исем уйылған.
Ә иң өҫкә ҡыҙыл ғына
Йондоҙ элеп ҡуйылған.                      ИЛЬНАЗ
Батырҙарҙың һәйкәленә
Ҡәнәферҙәр һалайыҡ.
Бер минутҡа тып-тын ҡалып,
Беҙ хәтергә алайыҡ.

А.б: балалар, һуғышта һәләк булған батырҙары иҫкә алыу өсөн бер минут тынлыҡ иғлан итәм. Барыбыҙҙа урындарҙан тороп уларҙы иҫкә алайыҡ.

(Бер минут тынлыҡ)

Рәхмәт! Балалар, бөгөн беҙ тыныс тормошта йәшәйбеҙ, илебеҙ күге аяҙ, башыбыҙ осонда зәңгәр күк, яҡты ҡояш! Ҡыуанып, шатланып йәшәргә лә йәшәргә! Беҙҙең малайҙарыбыҙ ҙа үҫеп еткәс әрме хеҙмәтенә барырҙар, һалдап булырҙар, шулай бит! Киләсәк беҙҙең ҡулда! Малайҙар башҡарыуында йыр:

«Һалдат булам»

Афарин, малайҙар!

А.б.: Хөрмөтле ветерандар, һеҙҙе тағы ла Еңеү байрамы менән ҡотлайбыҙ. Шатлыҡ – ҡыуаныстарға төрөнөп йәшәгеҙ, ошо күтәренке кәйефкә йәм өҫтәп балалар башҡарыуында йыр:

«Ағайым тора һаҡта»

«День Победы» йыры яңғырай. Балалар теҙелеп һалдаттар һымаҡ атлап сығып китәләр.

ҺАУЛЫҠ –

ҘУР БАЙЛЫҠ!

БАЛАҒЫҘ ДѲРѲҪ ТЫН АЛҺЫН

Күп кенә балалар һѳйләшкәндә дѳрѳҫ тын алмай, шунлыҡтан уларҙың һүҙҙәр әйтелешендә хаталар килеп сыға. Тын алыу гимнастикаһы буйынса күнегеүҙәр һауа менән дѳрѳҫ идара итеү һәләттәрен үҫтереүгә ярҙам итә. Тәрбиәселәргә һәм ата-әсәләргә балаларҙы кесе йәштән үк дѳрѳҫ тын алырға, тауышты һауа ағымы менән ашыҡмай сығарырға һәм ѳндәрҙе дѳрѳҫ әйтергә ѳйрәтергә кәрәк.

Тын алыу күнегеүҙәрен башҡарыу ѳсѳн түбәндәгеләрҙе тәҡдим итәм:

- Күнегеүҙәрҙе эшләр алдынан бүлмәне елләтеп алырға һәм туҙанды һѳртѳргә кәрәк.

- Тын алыу күнегеүҙәрен тығыҙ итеп киске йәки тѳшкѳ аш ашағандан һуң үткәрергә ярамай. Дәрестәр һәм һуңғы ашау араһында ваҡыт бер сәғәт булырға тейеш, ас ҡарынға эшләү тағы ла яҡшыраҡ.

- Күнегеүҙәрҙе иркен, ҡыҫмаған кейемдә эшләү отошло.

- Танау менән тын алырға. Тынды «йомшаҡ» һәм ҡыҫҡа, шул уҡ ваҡытта тәрән итеп алырға, һауаны оҙайлы һәм талғын сығарырға, күнегеүҙәрҙе эшләгәндә ҡул, муйын, күкрәк мускулдарын кѳсѳргәндермәү яҡшы, яурындарҙы күтәрмәҫкә һәм сикәләргә һауа тултырмаҫҡа тырышырға кәрәк.

- Тын алыу күнегеүҙәре ваҡытында ҡайһы бер балалар тиҙ арый, башы әйләнеүе ихтимал. Шуға күрә күнегеүҙәр оҙаҡ булмаҫҡа тейеш (3-5 тапҡыр ҡабатлау етә), уларҙы башҡа күнегеүҙәр һәм уйындар менән аралаштырырға кәрәк.

- Тын алыу күнегеүҙәрен кѳн һайын үткәреү яҡшы һѳҙѳмтә бирә, оҙайлығын яйлап 1-2 минуттан 5-7 минутҡа тиклем арттырырға була.

Дѳрѳҫ тын алырға ѳйрәтеү ѳсѳн түбәндәге күнегеүҙәрҙе ойошторорға була: мамыҡты, ҡар бѳртѳктәрен ѳрѳп осороу, ѳҫтәлдәге ҡәләмде ѳрѳп шылдырыу, күбәләкте осороу, күләүектәге япраҡтарҙы, ҡағыҙ кәмәне ѳрѳп хәрәкәтләндереү һ.б. Балалар был күнегеүҙәрҙе тәүге осорҙа яҡшы итеп башҡара алмай. Улар ныҡ кѳсәнеп, сикәләрен артыҡ ҡабартып, алдындағы мамыҡҡа, ҡар бѳртѳгѳнә ѳрѳргә тырышып ҡарай, ләкин үпкәнән килгән һауа ағымын сығарып ѳрә белмәй. Шуға күрә уларҙы тәүҙә иң ябай күнегеүҙәр башҡарырға ѳйрәтергә кәрәк: ауыҙ аша тын алып, ауыҙҙан сығарыу; танау аша тын алып, танау аша сығарыу; ауыҙҙан тын алып, танауҙан сығарыу һ.б.

Һѳйләшкәндә һауаны дѳрѳҫ һуларға һәм сығарырға ѳйрәткән күнегеүҙәрҙе башҡарғанда бала үҙенең тын алышын күҙәтергә ѳйрәнә.

ҠУЛДАРЫҒЫҘ ТАҘА БУЛҺА, СИР ЙОҠМАҪ

Һуңғы осорҙа беҙҙең төбәктә А гепатиты менән сирләүселәр күбәйә башланы. Ниндәй сир һуң ул А гепатиты һәм ул нимәһе менән ҡурҡыныс?

А гепатиты—бауырҙың елһенеүенә килтергән вируслы инфекция. Был сирҙең вирусы башлыса аҙыҡ-түлек һәм бысраҡ һыу аша йоға. Сирле менән туранан-тура бәйләнешкә ингәндә, уның һауыт-һабаһы менән ҡулланғанда, дөйөм бәҙрәф аша ла күсеүе ихтимал. Вирус кешенең ҡулында бер нисә сәғәт һаҡлана, бүлмә температураһында аҙыҡ-түлектә тағы ла нығыраҡ үрсей. Вирус шулай уҡ элек һыу төбөндә ятҡан моллюсктарҙа, йыуылмаған йәшелсә-емештәрҙә лә булырға мөмкин. Термик эшкәртеү А гепатиты вирусын тулыһынса юҡ итә. Әммә ризыҡ бешерелгәндән һуң да зарарланыуы бар. Әйтәйек, кеше гигиена ҡағиҙәләрен теүәл үтәмәһә, ҡулдарын ашар алдынан йыумаһа, был сирҙән ҡотола алмай. Насар шарттарҙа көн күргән кешеләр менән аралашыу ҙа хәүефле.

А гепатиты башланғанда тән температураһы ныҡ күтәрелә, шул хәл 4-10 көн дауам итә, хәлһеҙлек күҙәтелә, аппетит юғала, ҡоҫҡо килә, тән ауырта. Ауырыуҙың сираттағы стадияһында бауыр зарарлана башлай һәм кешенең һейҙеге ҡарая. Тағы бер-ике көндән күҙҙең ағы һәм тән һарғая. Был мәлдә биҙгәк һәм ҡоҫҡо килеү юғала. Сирленең эсе ҡысый, ауырта башлай. Ҡайһы бер кешеләрҙә, айырыуса балаларҙа А гепатиты симптомдарһыҙ үтә. Шуға күрә ауырыуға дөрөҫ диагноз ҡуйылмауы йәки ул бөтөнләй һиҙелмәй үтеп китеүе ихтимал. А гепатиты бауырҙы артыҡ зарарламай, шулай ҙа һирәк осраҡта был ауырыуҙан кешеләр һәләк була. А гепатитын йоҡторғандар (В, С гепатиттарынан айырмалы рәүештә) ваҡытында дауаланһа, сирҙән тулыһынса ҡотола.

Сирҙе йоҡтормауҙың төп ысулы—гигиена ҡағиҙәләрен тотоу. Икенсе ысул—А гепатитын профилактикалаусы вакцинация. Ҡитғалар буйлап сәйәхәткә сыҡҡандарға был вирусҡа ҡаршы прививка эшләтергә тәҡдим ителә.

Һаулыҡ тураһында мәҡәлдәр

Һаулыҡ күрке - эш, эш күрке - аҡыл, аҡыл күрке - йөҙ, йөҙ күрке - күңел.

Һаулыҡ менән хеҙмәт никахынан шатлыҡ менән бәхет тыуған.

Һау хәлен сирле белмәй.

Сәләмәт тәндә, сәләмәт рух.

Байлыҡ бер айлыҡ, һаулыҡ ғүмерлек.

Һаулыҡты  аҡсаға  һатып  алаып  булмай.

Баланың бармағы ауыртһа, әсәнең йөрәге ауыртыр.

Ауырыуҙарҙан нисек һаҡланырға?

Файҙалы кәңәштәр:

1. Вирустар туҙанға эләгеп, һулыш юлдары аша организмға инә. Шуға күрә өй эсен һәр саҡ таҙалыҡта тоторға кәрәк.

2. Ҡулды һабын менән йыш йыуып торған кешегә вирустар аҙыраҡ эләгә. Аҙнаға бер тапҡыр булһа ла, бөтә тәнде йыуыу мотлаҡ. Йыуынғанда ҡулланылған әйберҙәр уртаҡ булырға тейеш түгел. Теш щёткаларын бер-береһенә терәтеп тотмағыҙ.

3. Табип прививка тәҡдим итһә, унан баш тартмағыҙ.

4. Танау эсен аш тоҙо иретмәһе менән йыуҙырып, һулыш юлдарын вирустарҙан һаҡлау әмәле бар. Быны табип менән кәңәшләшеп кенә башҡарығыҙ.

5. Дүрт ҡатлы марлянан яһалған битлек менән ауыҙ-морондо ҡаплап йөрөү һауа һәм һулыш юлдары аша йоғоусан сирҙәрҙән һаҡлай. Кеше күп булған урындарҙа грипп, киҫкен респиратор ауырыу, вируслы киҫкен инфекция йоғоу ихтималлығы арта. Уйлағыҙ, күп кеше сирләп, эпидемия иғлан ителгәндә, театрға йә иһә мәжлестәргә йөрөү кәрәкме икән?

6. Һаҡланам, тип, табип менән кәңәшләшмәйенсә, аптеканан витаминдар алырға ашыҡмағыҙ. Дөрөҫ туҡланғанда улар былай ҙа аҙыҡ менән тейешенсә инә. Шулай ҙа иммунитетты нығытыу өсөн табип тарафынан витаминдар бирелеүе мөмкин.