Методические материалы
Важнейшим условием достижения результативности обучения является выбор образовательной технологии. В своей педагогической деятельности я использую такие технологии, как проектная технология, интерактивная технология, технология проблемного обучения, компьютерная технология, здоровьесберегающая технология и другие. Использование разнообразных технологий помогает учитывать возрастные особенности учащихся, удовлетворять их интеллектуальные запросы.
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 Урок в форме игры | 443.58 КБ |
 КИМы | 28.17 КБ |
| листы самооценки | 365.89 КБ |
Предварительный просмотр:
Предварительный просмотр:
Контрольная работа бурятский язык как государственный
- Какое ударение используется в бурятском языке?
а) силовое
б) тоническое
г) ритмичное
- В каком слове используется вариант чтения букв /г/ от двух остальных?
а) хадаг
б) амгалан
в) магтаал
3.Сколько вариантов окончаний имеет родительный падеж?
а) 3
б) 4
в) 5
4. В каких случаях не пишется неустойчивый –н?
а) 1 басаган
б) 6 дэбтэр
в) 16 һурагшад
5. Выберите окончания возвратного притяжания
1. Би уг гарбалай түүхээр һонирходогби. | а) – гаа б) – нгаа в) - нгээ |
2. Гэртэһээ_ һургуули хүрэтэр хэр холоб? | а) –нб) – гээ в) - нгээ |
3. Бидэ энэ зундаа бүлөөр_ Байгалда амараабди. | а) –ээ б) – өө в) - оо |
4.Бадматан хүдөөдэ нагасата_ байдаг. | а) –яаб) – еэ в) - ёо |
6. Каким словам относятся данные ниже группы слов?
1) ойлгосотой, Сурхарбаан, Дарима а) женские
2) тэмээдэй, хөөрхэн, Бэлигтэ б) мужские
7. В каждой группе слов найдите лишнее слово
а)дээрэ, тухай, соо, руу, саашаа, хажууда
б) манай, шамтай, намайе, өөрөө, тэрэнэй, таанадаар
в) хилээмэн, хартаабха, һүн, сай, һонгино, үгэрсэ
д) мүнөөдэр, саадэр, урдандаа, үглөөдэр, һайндэр, үсэгэлдэр
8. Выберите из предложенных вариантов правильное падежное окончание
Байгал һайхан нуур даа! Дэлхэй дээрэ гансал иимэ нуур бии. Тиимэһээ дэлхэй (1. -гэй, -н, ын) шэмэг, хоморой нангин нуур. Эгээл сэбэр уһа (2. –тай, -аар, -тэй) нуур. Эгээр гүнзэгы нуур. Эгээл олон ургамал, амитад (3. –тай, -аар, -гаар) баян нуур. Үшөө һонин юуб гэхэдэ, Хара далайн курортнууд (4. –һоо, -һаа, -ой) наратай байдаг. Иимэ һайхан нуур олон олон аяншалагшад (5. –иин, -ай, -ын) дура сэдьхэл татадаг. Жэл бүри олон тоото хүнүүд (6. –иие, -ые, -е) угтан абадаг. Тэдэ Байгалай гоё һайхан байгаали (7. –аар, -һаа, -яар) сэдьхэлээ баярлуулдаг.
Байгал далаймнай дэлхэй дээрэ эгээл суутай нуур ха юм. Тиимэһээ бидэ, тэрэнэй эрье (8. –тэ, -дэ, -да) ажаһуудаг зон бэеэ дээхэнүүр абажа, ябаха ёһотойбди. Байгал тухай түүхэ домогуд (9. –е, -ые, -иие) һайнаар мэдэхэ, далайгаа гамнаха, сахиха ёһотойбди. Би Байгалай эрье (10. –гэй, -ын, -н) хүнби гэжэ омогорходогби!
9. Восстановите пословиөы, установив соответствие между колонками слева и справа.
| а) өөртэ туһа болохо |
| б) олзо, амжалта – оролдосото ажалһаа |
| в) зайран хүн залхууда тоотой |
| г) ухаанай ехэ эрдэмһээ |
| д) залхуу - гутаадаг |
10. Знаете ли вы значение данных реалий бурятского языка? Выберите правильны ответ.
1. ээзгэй | а) последний перед Белым месяцем день |
2. санзай | б) фигурные или продолговатые печенья, поджаренные в масле и высусенные |
3. хамба | в) творог |
4. бүтүү | г) состав из благовонных трав для окуривания помещения |
5. бообо | д) духовный глава буддийского духовенства Бурятии |
11.Выберите логике рассказа окончания глагола
1. Минии эжы хүүгэдэй сэсрлигтэ хүдэл(э) ... юм | а) –жа байна |
2. Харин мүнөө ажал хэ...гүй | б) – оо |
3. Юундэб гэхэдэ, зунай амаралта эхилэ... | в) – даг |
4. Тэрэ мүнөө номой санда ажалдаа оро... | г) – хэ |
5. Эжымнай ажалгүй хэзээдэшье һуу...гүй | д) – нэ |
6. Бидэ гэр бүлэдөө гурбан һурагшадбди – бултыемнай һургуулида суглуул(а) хэрэгтэй | е) – дог |
7. Бидэ эжыдээ ходо туһалхаяа оролдо...бди | ж) –жэ байна |
8. Үдэшын 18.00 сагта эжымнай ажалһаа ерэ... | з) – дэг |
9. Бидэ ахатайгаа үдэшын эдеэ хоол бэлдэ... ...бди | и) – ха |
10. Одхомнай газаа нүхэдтэеэ наада... | к) - ээ |
12. Расположите реплики в правильной последовательности, чтобы получилс связный диалог
- – Би Баяр гэжэ нэрэтэйб. Ши?
- – Сайн, Алда!
- – Танилсаһандаа баяртайб.
- – Һонин?
- – А, хэрэгээрээ ябанаб.
- – Һонин үгы. Хуу хуушаараа. Шинии һонин?
- – Би Арсаланби.
- – Хайшаа ошожо ябанабши?
- –Бүлэ хүбүүндээ хото харуулжа ябанаб. Танилсагты.
- – Сайн байна, Баяр.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
Прочитайте текст и выполните к нему задания
Яһахан
Нэгэтэ олоной эжы сливэ дэлгүүрһээ худалдан абаба. Тэрэнээ үдын эдеэнэй хойно үхибүүдтээ үгэхэ һанаатай табаг соо хээд орхибо. Ваня хүбүүниинь сливэ нэгэшье эдижэ үзөөгүй хадаа тон ехээр дураа хүрэжэ*, һайхашаана. Тэрээгүүр тойролдоно. Гэртэ хэнэйшье үгы байхада, бэеэ барингүй нэгэ сливэ абаад, эдижэрхибэ. Эдеэнэй урда тээ эжынь сливэеэ угаахадаа, нэгэнэй үгы байхыень хараад, абадань хэлэбэ.
Удаань үдын хоол барихаяа булта столдо һуугаад байхадаа:
- Үхибүүд, танай хэн нэгэн сливэ эдеэ бэшэ бэзэ? – гэжэ абань асууба.
- Үгы, - гэжэ булта харюусаба. Ванишье хабшаахай шэнги болотороо улайгаад:
- Үгы, би эдеэгүйб, - гэбэ. Тиихэдэнь абань иигэжэ хэлэбэ:
- Таанадай хэн нэгэн эдеэ һаа эдеэ юм бэзэ, тэрэшье хамаагуй. Харин сливэ гээшэ дотороо яһахаһантай юм, шадахагүй хүн эдеэ хадаа тэрэнииень залгяад*, хойто үдэрынь үхэдэг юм. Тэрээнһээ айнаб.
Ваня улайгаад:
- Үгы, би яһыень сонхоор хаяа һэнби, - гэбэ. Тиихэдэнь бултадаа энеэлдэбэд, харин Ваня бархиршаба.
(Л.Н.Толстойн зохёолоор Б.Санжинай оршуулга)
*дураа хүрэжэ – хотеться; тянуться; маниться
*хабшаахай - краб
*залгиха – проглатывать
Тестовые задания к тексту
- Ваниин эжы сливэ хаанаһаа абааб?
а) хүршэ айлда
б) ажалдаа
г)дэлгүүртэ
- Ваня хүбүүниинь сливэ амта үзэһэн гү?
а) нэгэ дахин үзэһэн
б) хэзээшье амталаагүй
г) ходо эдидэг
- Үхибүүдтээ эжынь хэзээ үгэхэ һанаатай байгааб?
а) үдын хоолдо
б) үдэшын хоолдо
г) үглөөнэй хоолдо
- Сливэ һурангүй эдиһэн Ваня яагааб?
а) худалаар хэлээ
б) сэхыень хэлээ
г) юушье хэлээгүй
- Абынь хэлэһээр сливэ эдижэ шадахагүй хүн яадаг бэ?
а) улайдаг
б) үхэдэг
г) үбдэдэг
- Ямар оньһон үгэ хөөрөөнэй удхада таарууб?
а) Аха дүүнэр эбтэй һаа, абдаршье алтан хэрэггүй
б) Худалаар хэлэжэ холо ошохогүйш
г) Хулгайша хүн хулганаһаа айха
Баяртайб шамдаа Байгал далай
Би ноябрь һарада Ивалгын дасанда “Эхэ хэлэн – манай баялиг” гэһэн мүрысөөнэй блиц-урилдаан гэжэ номинацида бэлдэхэдэмни Байгал далай тухай олон асуудалнууд байгаа. Тиигээд Байгал далай тухай ехэ юумэ мэдэхэ болооб. Энээндээ би ехэ баяртайб.
Байгал гээшэ дэлхэй дээрэ эгээн гүнзэгы ехэ нуур юм. Буряадууд “Алдарта Байгал арюухан далай” гээд дуулалдадаг юм. Монголнууд Байгал далайе – “Тэнгис далай” гээд нэрлэдэг. Байгал далай 20-30 миллион наһатай гэжэ багсаамжалагдадаг. Ябагаар ябаа һаа, Байгалые 63 үдэрэй туршада тойрохоор. Байгалай һүлдэ-Сахалишубуун. Байгал эгээл гүнзэгы газартаа 1642метр болодог. Байгал далайда 336 гол горход шудхан ородог. Ганса Ангар мүрэн урдажа гарадаг. Зундаа Байгалай уһан 13 градус болотор бүлеэдэдэг.Байгалай уһан дэлхэйн бүхы дабһагүй сэбэр уһанай 20-оод процент болодог. Байгал 22 олтирогуудтай. Байгал далай дээрэ 30 гаран һалхинууд хүдэлдэг. Байгалай эгээ шанга һалхин хадаа Сарма. Байгал дээрэ 174 хушуунууд бии.
Байгалда 52 янзын загаһад амидардаг. Ганса Байгал далайда амидардаг суутай загаһад гэхэдэ омоли, тоһон жараахай, хаб загаhан. Хаб загаһан 56 жэл соо байдаг, харин омоли 7 жэл соо. Байгалай амитадай аймагта 1500 түхэлэй амитад амидардаг. Байгал соо 1085 янзын ургамалнууд тоологдодог. Байгал далайн хажуудахи байгаали һайхан, баян юм.
1996 онһоо Байгал далай бүхэдэлхэйн соёлой ба байгаалиин нөөсэ баялиг гэжэ соносхогдоо. Байгал шадар Прибайкалиин, Забайкалиин, Түнхэнэй паркнууд. Байгалда дүтэАршаан, Байкал, Горячинск курортнууд бии. Зунай амаралтын Байгал далай олон зон ерэжэ амардаг . Би гэртэхинтэеэ Байгал далай дээрэ амарааб, шунгааб, үүрэй сайхые угтаа һэм. Байгал далайгаа хаража, омогорхожо, бахархажа, баярлажа бусаа бэлэйбди.Дэлхэйн шэмэг - Байгал далайе, оршон тойронхи байгаалииень хамгаалха, арюудхаха гээшэ хүн бүхэнэй нангин уялга мүн. Иимэ гоё Бйгал далайн хажууда байхадаа би ехэ баяртайб, омогорхолтойб.