Система оценивания образовательных достижений
Оценочная деятельность
Целью оценочной деятельности является ориентирование ученика на достижение результатов:
- в духовно-нравственном развитии и воспитании (личностные результаты)
- в формировании учебных универсальных действий (метапредметные результаты)
- в освоении результатов учебных предметов (предметные результаты).
Результаты ученика – это действия (умения) по использованию знаний в ходе решения задач. Отдельные действия, прежде всего, успешные, достойны оценки (словесной характеристики), а решение полноценной задачи – оценки и отметки (знака фиксации в определенном смысле).
Если способы оценивания предметных результатов более или менее знакомы учителям, то совершенно новыми для школы будут являться метапредметные диагностические работы, составленные из компетентностных заданий, требующих от ученика не только познавательных, но и регулятивных и коммуникативных действий. Новой будет и диагностика результатов личностного развития, которая может проводиться в разных формах (диагностическая работа, результаты наблюдений и т.д.)
В данной работе рассматриваются способы оценки, которые наряду с предметными результатами оценивают метапредметные и личностные результаты.
Приоритетными в диагностике освоения содержания такого предмета как английский язык становятся не репродуктивные задания (на воспроизведение информации), а продуктивные задания по применению навыков, знаний и умений для создания учениками своего собственного информационного продукта.
Привычная форма контроля в виде тестов, зачетов и контрольных работ теперь дополняется новыми формами контроля результатов такими как:
- целенаправленное наблюдение (фиксация проявляемых учениками действий и качеств по заданным параметрам);
- самооценка ученика по принятым формам;
- результаты разнообразных учебных, внеучебных и внешкольных работ, достижений учеников;
- результаты учебных проектов.
Причем эти формы контроля должны быть направлены только на поддержание успешности и мотивации ученика, на обеспечение его психологической безопасности. Подавляющее большинство образовательных результатов конкретного ученика можно сравнивать только с его же предыдущими показателями, но не с показателями других учеников класса. У каждого должно быть право на индивидуальный образовательный маршрут, на свой темп освоения материала.
Давайте рассмотрим дополнительные формы контроля более подробно.
Наблюдение учащихся может проводиться по следующим параметрам: отношение к деятельности на уроке, интенсивность усилий по выполнению поставленных задач, активность, умение ставить цели, планировать работу, способы организации работы и т.д. По результатам наблюдений и после определенной фиксации ( на каждый урок могут предполагаться разные параметры для наблюдений, которые фиксируются, например при помощи «+» или «-») учитель может давать оценку, т.е. словесную характеристику результатов действий (молодец, оригинально, очень логично, здесь неточно, надо подумать и т.д.)
Еще один способ контроля – это самооценка. Может ли ученик адекватно оценивать свои результаты? Для развития самоконтроля и адекватной самооценки существует ряд техник. На уроках английского языка можно применять следующие способы для формирования данного умения.
- Очень хороший способ – ведение дневников успешности. Каждую неделю учащиеся записывают, что ими усвоено успешно и какие есть проблемы и делают записи по преодолению проблем.
- Учитель индивидуально обсуждает с учащимися зону ближайшего развития, саморазвития, способы достижения прогресса.
- При проверке письменных работ можно не исправлять ошибки, а использовать коррекционные коды, чтобы дать возможность учащимся самим исправить ошибки.
- Для включения учащихся в действие взаимоконтроля и взаимооценки при индивидуальных ответах все учащиеся делают краткие записи по определённой схеме, включающей критерии оценивания определённого вида деятельности, и дают словесную характеристику ответу. Этот способ помогает научиться адекватно воспринимать конструктивную критику и корректно высказывать замечания.
- Очень хороший способ – записать речь учащегося, а потом дать ему возможность при прослушивании найти свои ошибки.
- При выполнении письменных творческих работ в классе на этапе редактирования можно выполнять эту работу в парах или группах либо обменяться текстами и отредактировать чужую работу.
- Интересно проходят и групповые статистические опросы. Учащиеся выясняют наличие приоритетов и проблем, успешность выполнения заданий, а потом, обобщив данные, сообщают статистические данные классу либо оформляют стенгазету, памятку и т.д.
- В качестве одного из способов развития самооценки учащиеся размещают себя на «лестнице успеха», оценив свои знания и умения, а затем одноклассники размещают друг друга на той же лестнице, т. к. оценка проводится не только личностью самой себя, но и окружающими людьми.
Важным условием для развития адекватной самооценки является совместная выработка критериев оценивания определенных умений. Что касается английского языка, то навыки и рецептивные умения (чтение и аудирование) оценить достаточно просто, сравнив ответы с ключами. В то время как для корректного оценивания продуктивных умений (говорение и письмо) должны быть выработаны определенные критерии.
Давайте рассмотрим способы оценивания достижений учеников в разных областях (учеба, творчество, общение, труд) и т. д. Одним из способов фиксации таких достижений является портфолио – сборник работ и результатов, которые показывают усилия, прогресс, и достижения ученика.
Применительно к английскому языку таким своеобразным портфолио может служить языковой портфель, который представляет собой пакет материалов, отражающий тот или иной опыт и результаты учебной и внеучебной деятельности учащихся по овладению иностранным языком. Он дает учителю и ученикам возможность накапливать результаты деятельности и совместно анализировать и оценивать объем работы и спектр достижений учащихся, исходя из результатов сформированности языковой, речевой и стратегической компетенций. Ценность работы над языковым портфелем заключается в том, что он дает возможность формирования у школьников способности к объективной самооценке и умения делать необходимые выводы относительно собственного самосовершенствования. Причем цели, содержание, оформление, формы работы с языковым портфелем могут быть различными, он может быть адаптирован практически к любой учебной и неучебной ситуации.
Еще одним способом оценивания результатов учебной деятельности является проект. Проект это и движущая сила развития личности и прекрасный способ контроля образовательных результатов. Проект является способом и средством обретения учащимися жизненного опыта, важными компонентами которого являются самовыражение и самореализация личности в разных видах деятельности. В ходе реализации проекта учащиеся совместно решают проблему, следуя логической цепочке элементов: потребность – мотив – задачи – действия – результат. Проект ценен тем, что в ходе его выполнения школьники самостоятельно приобретают знания, получают опыт, включаются в реальную деятельность, принимают личную ответственность за продвижение в обучении, участвуют в совместном оценивании результатов проекта.
Данный подход представляет модель, которая способствует наиболее эффективному достижению учащимися запланированных результатов в обучении и развитии и поиску совместных способов их оценивания. Принцип такого подхода для учащихся можно сформулировать следующим образом: я знаю последовательность работы по проблеме, я умею работать самостоятельно, умею работать с источниками информации, я могу разработать проект, публично защитить его и объективно оценить свою деятельность.
Если мы хотим развивать у ученика умение самостоятельно оценивать результаты своих действий, контролировать себя, находить и исправлять свои ошибки, избавить его от страха перед школьным контролем и оцениванием, сберечь психофизическое здоровье детей, то мы неизбежно должны склониться к использованию новых способов оценивания образовательных достижений учащихся.
Скачать:
| Вложение | Размер |
|---|---|
 Буряад хэлээр шалгалтын ажал | 27.02 КБ |
| Оценивание учебных достижений учащихся на уроках бурятского языка и литературы | 18.87 КБ |
| Тестнууд | 18.26 КБ |
| Шалгалтын ажал 7 класс | 25.85 КБ |
| Шалгалтын ажал 8 класс | 28.31 КБ |
| Юумэнэй нэрын падеждэ зохилдол | 43.5 КБ |
| Олимпиадын даабаринууд буряад хэлээр | 21.56 КБ |
Предварительный просмотр:
6 –дахи классай дүн гаргалгын буряад хэлээр шалгалтын ажал.
Ажалай үүргэ – 6-дахи класс дүүргэхэдээ, жэл соо үзэһэн сэдэбүүдээр шабинарай мэдэсэл, шадабаринь хэр зэргэ байнаб гэжэ сэглэхэ.
Даабари бүхэндэ зүбөөр харюусабал, 1 балл абаха. Һурагша бүхы даабаринуудые дүүргэбэл, хамта дээрээ эгээл ехэ 25 балл абажа болохо.
Даабаринуудые дүүргэхэ саг- 40 минута.
5-балльна сэгнэлтын тестово баллнуудай оршуулгын шкала:
Баллнуудай тоо
13 баллһаа доошо
13 – 17
18 – 21
22 – 25
сэгнэлтэ
«2»
«3»
«4»
«5»
1-дэхи вариант
1. Анхан hууритай дайбар үгэнүүд:
а)миин, улам, бута, халба б)хүүесэ, ханхинаса, хоолойсоо в) манайхяар, ялайса, янзатай
- Глаголhоо гараhан дайбар үгэ:
А) мэдэхысээ б) ааляар в) зундаа г)бэлэхэнээр
- Дайбар үгэнүүд мэдүүлэл соо ехэнхидээ ... болоод байдаг:
А) ушарлагша б) элирхэйлэгшэ в) нэмэлтэ
- Зорилгын дайбар yгэнүүд:
А) мүнөө, тугаар,hая, хожом б)тон, угаа, маша, эгээ,тэhэ, биса в)зорёон, зорюута, миин
5. Зэргын дайбар yгэнүүд:
А) мүнөө, тугаар,hая, хожом б)тон, угаа, маша, эгээ,тэhэ, биса в)зорёон, зорюута, миин
6. Хэмжээнэй дайбар yгэнүүд:
А) үбдэгсөө, шадахысаа, мэдэхысээ б)тон, угаа, маша, эгээ,тэhэ, биса в)зорёон, зорюута, миин
7. Гаралай падеждэ байhан тоогой нэрэтэй мэдүүлэл ологты:
А) Хониной далые далан хүн эдихэ ёhотой.
Б) Гансаhаа газар дyyрэдэг, хоерhоо хорёо дyyрэдэг.
В) Зуун түхэригhөө зуун нүхэр hайн.
8. Гаралай падеждэ байһан тоогой нэрэ:
А) гурбадахитай б) гурбууланhаа в) хоёрдохёор
9. . Зүгэй падеждэ байһан тоогой нэрэ:
А) гурбадахида б) гурбууланhаа в) хоёрдохёор
10. Тоолоhон тоогой нэрэтэй мэдүүлэл ологты:
А) Наран орожо, хоюулан гэр тээшээ шамдаба.
Б) Тайга - минии хоёрдохи гэр.
В) Арбан хара нyгэлэй нэгэниинь- тамхи таталга.
11. Баглуулһан тоогой нэрэ:
А) хоердохи б)хошоод в) хоюулан
12. Олон, үсөөн- эдэ үгэнүүд ... нэрэнүүд:
А) тэмдэгэй б) юумэнэй в)тоогой
13. Тоогой нэрээр гараhан хэлэгшэтэй мэдүүлэл:
А) Мүнөө жэл манай hургуули дүүргэгшэд- жара.
Б) Наран орожо, хоюулан гэртээ бусабабди
В) Тэдэнэр гурбууландаа дэбтэр абаба.
14. 1-дэхи нюурта хамаадалай олоной тоогой залгалтатай тоогой нэрэтэй мэдүүлэл:
А) Дүрбэниинь байя гээ, дүшэниинь хэбтэе гээ.
Б) Дүрбөөрөө гэшхэнэб, дүрбүүлэн абяатай.
В) Нэгэдэхимнай адхардаг, нүгөөдэмнай уудаг, гурбадахимнай ургадаг.
15. Юрын тоогой нэрэ:
А) дүшэн б)ерэн юhэ в)юhэн зуу г)нэгэ мянган табан зуун табин табан
16. Хүнһөө бэшэ юумэ тэмдэглэһэн юумэнэй нэрэнүүд ... гэһэн асуудалда харюусадаг.
А) юун? Б) хэн? В) ямар?
17. ... мэдүүлэл соо тусхайта юумэнэй нэрэ байна.
А)Нүхэрэйм нюур жаргалаар гэрэлтэнэ. Б)Гэрэйнгээ даабари Жаргалаар хүүлэбэ.
18. .... мэдүүлэл соо юрын юумэнэй нэрэ байна.
А) Хорёошо нохоймнай хонгео дуутай юм.
Б) Манай мал гэрһээн холо ошодоггүй, хорейшо юм.
19. Хонин гэжэ үгын олоной тоогой залгалта:
А) –үүд б)-д в)-нүүд г) –нууд
20. Эдир гэжэ үгын олоной тоогой залгалта:
А) –нар б)-д в)-шүүл г) -тан
21. ... бүлэг үгэнүүд 2-дохи ганса нюурта хамааданхай.
А)нүхэршни, мориншни, нюуршни, наһаншни
Б) талатнай, табагнай, абамнай
в)эжынь, бурууниинь, альганиинь
22. Юумэнэй шанар, шэнжэ тэмдэглэһэн үгэнүүд ... нэрэнүүдтэ ородог.
А)тэмдэгэй б)юумэнэй в) түлөөнэй
23. Намда, танда, шамда гэһэн түлөөнэй нэрэнүүд... падеждэ зохилдонхой.
А) гаралай б)зүгэй в)хамаанай
24. Шамтай бэшэг эльгээлсэһүү. Түлөөнэй нэрэ мэдүүлэлэй ... гэшүүн болоно.
А) нэмэлтэ б) элирхэйлэгшэ в) ушарлагша
25. Хэжэнгэһээ ерэһэн айлшадай зариманиинь гостиницада, бусадынь университедэй хамтын байрада бууба. Энэ мэдүүлэл соо ороһон түлөөнэй нэрэнүүд... гэшүүд болоод байна.
А) хоюулаа нэрлүүлэгшэ б)нэрлүүлэгшэ ба нэмэлтэ в)элрхэйлэгшэ ба нэмэлтэ
2-дохи вариант
- Юумэнэй нэрэhээ гараhан дайбар үгэ:
а)hайса б) нэгэдэхеэр в) туласа г)шагайсаа
2. Дайбар үгэ ... хэлэлгын хуби:
А) хубилдаг б)хубилдаггүй
3. Сонхо дээрэ байhан гоё ваза тэhэ унашаба. Энэ мэдүүлэл соохи дайбар үгэ:
А) ушарлагша б) хэлэгшэ в) элирхэйлэгшэ
4. Сагай дайбар yгэнүүд:
А) мүнөө, тугаар,hая, хожом б)тон, угаа, маша, эгээ,тэhэ, биса в)зорёон, зорюута, миин
5. Үйлын аргын дайбар yгэнүүд:
А) мүнөө, тугаар,hая, хожом б) шууд, гэнтэ, халба, арай гэжэ в)зорёон, зорюута, миин
6. Хамтын падеждэ байһан тоогой нэрэ:
А) гурбадахитай б) гурбууланhаа в) хоёрдохёор
7. Зэбсэгэй падеждэ байһан тоогой нэрэ:
А) гурбадахитай б) гурбууланhаа в) хоёрдохёор
8. Дугаарлаһан тоогой нэрэтэй мэдүүлэл ологты:
А) Наран орожо, хоюулан гэр тээшээ шамдаба.
Б) Тайга - минии хоёрдохи гэр.
В) Арбан хара нyгэлэй нэгэниинь- тамхи таталга.
9. Суглуулһан тоогой нэрэ:
А)арбаад б) арбуулан в) арбадахи
10. Тоогой нэрэнүүд:
А) юумэнэй олон үcөөниие ба дугаарлал тэмдэглэhэн үгэнүүд
Б) юумэнэй тоо, шанар шэнжэ тэмдэглэhэн үгэнүүд
В) юумэнэй шанар, шэнжэ, үйлэ тэмдэглэhэн үгэнүүд
11. Тоогой нэрэтэй бүлэг үгэнүүд:
А) шүдөө зуу б)долоон үбгэд яларна в) хониной дала шатааха заншал
Г)зургаа хyрэтэр тоолохо
12. Өөртэ хамаадалай залгалтатай тоогой нэрэтэй мэдүүлэл:
А) Дүрбэниинь байя гээ, дүшэниинь хэбтэе гээ.
Б) Дүрбөөрөө гэшхэнэб, дүрбүүлэн абяатай.
В) Нэгэниинь адхардаг, нүгөөдэнь уудаг, гурбадахинь ургадаг.
13. Хоёр гy, али хэдэн үгөөр тэмдэглэhэн тоогой нэрэнүүдые .... гэдэг.
А) юрын б) бүридэмэл
14. Хүниие тэмдэглэһэн юумэнэй нэрэнүүд ... гэһэн асуудалда харюусадаг.
А) юун? Б) хэн? В) ямар?
15. ... мэдүүлэл соо тусхайта юумэнэй нэрэ байна.
А)Үнгэ бүриин сэсэгүүд үргэн талым шэмэглээ. Б) Сэсэг намда һонин ном асаржа үгөө.
16. ... мэдүүлэл соо юрын юумэнэй нэрэ байна.
А) Баяр баясхалан сэдьхэл зүрхөөрни дүүрэн.
Б)Баяр Баясхалан хоёр һургуулиһаа бусажа ябанад.
17. Ямаан гэжэ үгын олоной тоогой залгалта:
А) –үүд б)-д в)-нүүд г) -нууд
18. Дамдин гэжэ үгын олоной тоогой залгалта:
А) –нар б)-д в)-шүүл г) -тан
19. Багша гэжэ үгын олоной тоогой залгалта:
А) –нар б)-д в)-шүүл г) -тан
20. ... юумэнэй нэрэнүүд 2-дохи олон нюурта хамааданхай.
А)нүхэршни, мориншни, нюуршни, наһаншни
Б) талатнай, табагтнай, абатнай в)эжынь, бурууниинь, альганиинь
21. ... юумэнэй нэрэнүүд өөртэ хамааданхай.
А) зурангаа, абангаа, ябангаа б)сэсэрлигнай, абамнай, эгэшэмнай
в)абынгаа, эгэшынгээ,зурагайнгаа
22. Минии, шинии, танай, тэдэнэй гэһэн түлөөнэй нэрэнүүд ... падеждэ зохилдонхой.
А) гаралай б)зүгэй в)хамаанай
23. Энэ зохеол дайнай үедэ бэшэгдэһэн. Түлөөнэй нэрэ мэдүүлэлэй ... гэшүүн болоно.
А) нэмэлтэ б) элирхэйлэгшэ в) ушарлагша
24. Манай басаган танай хүбүүн хоёр хани халуун бэшэг бэшэлсэдэг байна. Энэ мэдүүлэл соо түлөөнэй нэрэнүүд ... гэшүүн болоод байна.
А) элирхэйлэгшэ б) нэмэлтэ в) нэрлүүлэгшэ
25. Бидэ һургуулиингаа концертдэ эдэбхитэй хабаадалсабабди. Энэ мэдүүлэл соо түлөөнэй нэрэ ... гэшүүн болоод байна.
А) хэлэгшэ б)элирхэйлэгшэ в)нэрлүүлэгшэ
Предварительный просмотр:
Оценивание учебных достижений учащихся на уроках
бурятского языка и литературы
Современное образование предусматривает комплексный подход к оценке и
использование разнообразных методов и форм оценивания. Акцент делается
на оценку индивидуальных достижений обучающихся в процессе освоения
основной общеобразовательной программы основного общего образования по
бурятскому языку.
В новой системе оценивания предлагаются следующие уровни достижения
планируемых результатов.
Базовый уровень достижений – решение простой типовой задачи, подобной
тем, что решали уже много раз, где требовалось применить сформированные
умения и усвоенные знания, прежде всего опорной системы, что необходимо
всем. Овладение базовым уровнем является достаточным для продолжения
обучения на следующей ступени образования, но не по профильному
направлению. Достижению базового уровня соответствует оценка
«удовлетворительно» (или отметка «3»).
Повышенный уровень достижений – это превышение базового уровня.
Решение нестандартной задачи, где потребовалось либо применить знания по
новой, изучаемой в данный момент теме, либо «старые» знания и умения, но в
новой, непривычной ситуации. Повышенный уровень достижения
планируемых результатов, оценка «хорошо» (отметка «4»).
Высокий уровень достижений планируемых результатов, оценка «отлично»
(отметка «5»). Решение «сверхзадачи» по неизученному материалу, когда
потребовались либо самостоятельно добытые вне уроков знания, либо новые
самостоятельно усвоенные умения. Этот уровень демонстрирует
исключительные успехи отдельных учеников по отдельным темам сверх
школьных требований. Ученик умеет добывать знания, умеет преподносить
материал.
Пониженный уровень достижений оценка «неудовлетворительно» (отметка
«2»). Нет достижения базового уровня. Пониженный уровень достижений
свидетельствует об отсутствии систематической базовой подготовки, о том,
что учащимся не освоено даже и половины планируемых результатов, которые
осваивает большинство обучающихся; о том, что имеются значительные
пробелы в знаниях, дальнейшее обучение затруднено. Ученик пробует
выполнять задания, но допускает ошибки.
Низкий уровень достижений оценка «плохо» (отметка «1») Низкий уровень
освоения планируемых результатов свидетельствует о наличии только
отдельных отрывочных фрагментарных знаний по предмету, дальнейшее
обучение практически невозможно. Нет мотивации к обучению. Ученик
выполняет задание, но неправильно. В современной системе оценивания
практически отсутствует.
Оценивание по критериям включает в себя критерии выполнения основных
видов оцениваемых работ: проектов, письменных работ, тематических
проверочных работ, текущего контроля, заданий, выполняемых в рабочей
тетради. Кроме того, критерии оценивания направлены на оценивание умений:
предметных и метапредметных.
В работе я применяю оценочные листы. На каждый раздел темы учащимся
выдается оценочный лист, в котором прописана тема урока по разделу, сроки
его прохождения, перечень формируемых умений, требования к данной теме,
формы работы, которые могут быть использованы во время изучения данной
темы. Основная цель оценочных листов – выделение основных умений,
формируемых в конкретной теме, и способов проверки уровня их
сформированности самими учениками. Помимо перечня умений, оценочные
листы содержат результаты самооценки учащихся по каждому из них и их
оценку учителем. Оценочный лист служит способом фиксации оценок по
работам, оцениваемых в этом разделе. В зависимости от вида работы, до или
после выполнения задания, учащиеся самостоятельно оценивают себя. После
проверки работы я выставляю свою оценку, таким образом, оценочный лист
является дополнительным и более подробным источником информации о
достижениях или проблемах учащегося. Такой вид контроля одобряется
родителями.
Для учителя инструментом фиксации результатов оценивания является
классный журнал, у меня есть еще один, собственный, или рабочий журнал
учителя. У каждого преподавателя своя система работы с личным журналом:
кто- то выставляет неудовлетворительные оценки только в него, а по
накоплении определенного количества оценок, выставляет одну «2» в
классный журнал, кто -то выставляет в него баллы, накопленные учениками, а
потом преобразовывает эти баллы в отметки в классном журнале. В рабочем
журнале я фиксирую все баллы и оценки. При этом неудовлетворительные
оценки ученик может исправить в течение недели. В классный журнал вношу
результаты основных видов работ (самостоятельные, тестовые задания,
творческие работы и т.д.),в соответствии с планированием, в том числе
отработанных и исправленных. Результаты итоговых контрольных работ не
исправляются. Рабочий журнал, таким образом, позволяет проследить
динамику развития планируемых результатов обучения школьников по
русскому языку и литературе.
На уроках (в зависимости от изучаемого материала) я применяю систему
накопительных баллов, т.е. оценка накапливается в течение всего урока.
Например, за правильно выполненное домашнее задание — 1 балл, за три
правильных ответа с места — еще 1 балл, за правильный ответ у доски — еще
2 балла, за замеченную и объясненную ошибку – 2 балла и т.д. Это
увеличивает работоспособность класса, так как каждому хочется получить
положительную оценку, кроме того, такой прием дает шанс отстающим
получить хорошую оценку.
В процессе оценки используются разнообразные методы и формы, взаимно
дополняющие друг друга метапредметные и предметные письменные и устные
работы, проекты, практические работы, творческие работы, самоанализ и
самооценка, наблюдения, развернутая оценка, диагностика самоконтроля.
Особое место среди них занимают комплексные проверочные работы.
Комплексная проверочная работа. Результативность ее выполнения
устанавливается по уровневой системе. Описание уровней раскрывает знания
и умения, необходимые для выполнения работы. Тем самым у каждого
ученика выявляются зоны усвоения и неусвоения, что позволит грамотно
построить его дальнейшее обучение. В случае необходимости уровни легко
соотносятся с балльной системой оценивания: 4 уровень – 5 баллов, 3 уровень
– 4, 2 уровень – 3, 1 уровень – 2.
На уроках даётся возможность детям эмоционально оценить прошедший урок.
Эта рефлексия станет основой для адекватной оценки своих учебных успехов.
На полях тетради или в дневнике дети обозначают своё настроение, реакцию
на урок («доволен», «было трудно» и т.п.) в виде понятных им символов. В
рамках урока обучающиеся учатся самостоятельно оценивать свои результаты
по «Алгоритму самооценки»: 1.Какова была цель задания ( задачи)? 2.Удалось
получить результаты (решить, ответить)? 3.Правильно или с ошибками?
4.Самостоятельно или с чьей -то помощью? 5.Какую себе поставишь отметку?.
6.Почему? 7. Каков был уровень задания?
Самооценка и взаимооценка важнейшие составляющие оценочной
деятельности на уроке, ибо эта деятельность побуждает ученика быть на
уроке в активной деятельной позиции, анализировать, сравнивать, оценивать,
делать выводы, стремиться работать лучше. Перед началом взаимопроверки,
каждый учащийся дает самооценку своей работе.
Значит, учащийся должен:
∙иметь представление о цели учебной деятельности;
∙познавательных результатах своей учебной деятельности;
планировать свою
∙способы достижения поставленных целей, решения задач;
понимать, что самооценка нужна для
того, чтобы процесс его учения становился сознательным, а следовательно,
более эффективным. Такая оценочная деятельность предполагает включение
каждого учащегося в действие взаимоконтроля и взаимооценки. Для этого
используются: оценочные карты, цель которых – научить адекватно
оценивать себя и других; краткие записи – обоснования оценки в виде
похвалы, одобрения, пожелания; развернутый ответ у доски по какому-либо
вопросу; ученик по желанию вызывается к доске, класс получает задание по
окончании ответа дать рецензию ответа по заданному алгоритму. Чтобы
эффективно управлять обучением учащихся, учитель должен обладать
достаточной информацией, которую даст ему новая форма контроля —
оценочный лист. Причем стоит отметить, что оценочный лист — довольно
оперативная форма контроля, позволяющая получить информацию о знаниях
и умениях школьника в виде таблицы, к которой заранее сформированы
критерии. По отношению к ученику оценочный лист играет еще и
мотивирующую роль, так как, глядя в него и используя критерии оценивания,
ученик может сделать вывод об уровне своих знаний на уроке, в контрольной
работе, по окончанию изучения темы.
Для обучающихся оценочный лист является стимулом самообразования, так
как позволяет видеть им изучаемую тему через свои действия и
самостоятельно организовывать учебно-познавательную деятельность в
соответствии со своими возможностями. Смысл данной работы —
сформировать у детей способность понимать и выбирать критерии
оценивания, давать содержательную оценку тому или иному способу действий
и полученному результату, уметь оценивать себя, пользуясь разными
шкалами. Самооценка ребенка должна предшествовать оценке учителя, лишь
тогда можно воспитать относительно адекватную самооценку. Задача учителя
на протяжении всего этапа обучения контролировать достижение учащимися
планируемых ими результатов.
Предварительный просмотр:
Һурагшын нэрэ, обог: ___________________________________
Һургуули: _____________________________________________
Класс: ___
Багшань: ______________________________________________
II. Тестнүүд. 8-9 классууд.
1.Хэлэлгын абяанууд тухай hургаалые … гэнэ.
а) фонетикэ; б) фонологи; в) морфологи.
2. Хэлэлгэ юунhээ бүридэнэб?
а) үзэгүүдһээ; б) үгэнүүдһээ; в) абяануудһаа.
3. «Хараасгай» гэhэн үгэ хэды хашалган, хэды аялган абяануудhаа бүридэнэб?
а) 3 аялган, 4 хашалган; б) 4 аялган, 4 хашалган; в) 5 аялган, 3 хашалган.
4. Алфавидай хэды үзэгынь аялган үзэгүүд гэжэ нэрэтэйб?
а) 12; б) 10; в) 8.
5. Аялганай тааралдал ологты.
а) һайндэр; б) абяанууд; в) гэрнай.
6. Аялганай нугарал ологты.
а) наадаха; б) сохюулба; в) орохо.
7. Аялганай hубарил ологты.
а) дулаан; б) ялагар; в) галуун.
8.Ямар эрдэм hургаал үгэнүүдые зүбөөр бэшэхэ дүримүүдые үзэнэб?
а) орфоэпи; б) орфографи; в) графика.
9. Υгэнүүдэй али бүлэг соонь –ээ бэшэгдэхэб?
а) мэлх…, төөд…, төөл…;
б) һэр…, хир…, с…жэ;
в) һүрх…, түүрх…, бээл…
10.Зүбөөр бэшэгдэhэн үгэ ологты.
а) хүбшэргэй; б) ээзгээ; в) түүхээ.
11. Буряад хэлэндэ хэды дифтонг бииб?
а) 5; б) 6; в) 4.
12. Али үгэ соо йотированна аялган 2 абяа тэмдэглэнэб?
а) нямняа; б) хаялга; в) нёдондо.
13. Хэды хашалган абяан гансал абтаhан үгэнүүдтэ хэрэглэгдэдэг бэ?
а) 4; б) 5; в) 6.
14. Лексикэ гэжэ юун бэ?
а) абтаhан үгэнүүд; б) үндэhэн буряад үгэнүүд; в) хэлэнэй словарна бүридэл.
15. Ямар холбуулал соо хуурай гэжэ үгэ шэлжэhэн удхатайб?
а) түмэр хуурай; б) хуурай энеэдэн; в) хуурай түлеэн.
16. Хэлэхэдэшье, бэшэхэдэшье адлинууд аад, тад ондоо удхатай үгэнүүд юун болодог бэ?
а) синонимууд; в) антонимууд; в) омонимууд.
17. Холбуулалнуудые ологты.
а) модон ургана; б) модоной набшаhан; в) аха бэшэнэ; г) ахын ном.
18. Хэлэхэhээ бү ай, хэхэhээ бү сухари.
Энэ мэдүүлэл хэлэгдэhэн зорилгоороо ямар болоноб?
а) юрэ хөөрэһэн; б) асууһан; в) идхаһан.
19. Хазагай падежнүүдэй асуудалнуудта харюусадаг мэдүүлэлэй гэшүүн
юун гэжэ нэрэтэйб?
а) элирхэйлэгшэ; б) нэмэлтэ; в) ушарлагша.
20. Хүнэй хэлэһэн үгэ хубилгангүй дамжуулһые юун гэдэг бэ?
а) ϴөршэлэн хэлэлгэ; б) мэдүүлэл; в) сэхэ хэлэлгэ.
21. Хаана үгын үндэһэниинь зүб илгаатай байнаб?
а) хүхэрнэ; б) нэрлэгдэһэн; в) ургасаһаа.
22. Υгын илган хэблэгдэhэн хуби нэрлэгты.
а) басагаднай; ______________
б) малшантай; ______________
в) ошолсогты. ______________
23. 1 үндэһэнһөө, 2 суффиксһаа, 1 залгалтаһаа бүридэһэн үгэ заагты:
а) харгыемни; б) барилдаанда; в) унтахаяашье.
24. Хамаанай падеждэ өөртэ хамаадалтай үгэ тэмдэглэгты:
а) нэрэнүүдээ; б) мэргэжэлтэй; в) нюурайнгаа.
25. Ямар хэлэлгын хубинуудhаа гараhан тэмдэгэй нэрэнүүд бэ?
Таримал, ябаган, нэхэмэл
а) юумэнэй нэрэhээ; б) үйлэ үгэһөө; в) түлөөнэй нэрэһээ.
26. Ямар тоогой нэрэб? Табуулан
а) тоолоhон; б) дугаарлаhан; в)суглуулhан.
27. Илгаhан түлөөнэй нэрэ ологты:
а) зарим; б) нүгөө; в) таанар.
28. Ямар наречинүүд бэ? Гэнтэ, арай гэжэ, ябагаар
а) зэргын; б) байрын; в) аргын.
29. Ямар түхэлэй глагол бэ? Бэшэе
а) причастна; б) мэдүүлһэн; в) хандаhан.
30. Доогуураа зураатай үгэ мэдүүлэлэй ямар гэшүүн бэ?
Тархяа hэжэржэ, хамаг амитанда мундуурхадаг.
а) ушарлагша; б) нэмэлтэ; в) элирхэйлэгшэ.
Предварительный просмотр:
7–дохи классай дүн гаргалгын буряад хэлээр шалгалтын ажал.
Ажалай үүргэ – 7-дохи класс дүүргэхэдээ, жэл соо үзэһэн сэдэбүүдээр шабинарай мэдэсэл, шадабаринь хэр зэргэ байнаб гэжэ сэглэхэ.
Даабари бүхэндэ зүбөөр харюусабал, 1 балл абаха. Һурагша бүхы даабаринуудые дүүргэбэл, хамта дээрээ эгээл ехэ 25 балл абажа болохо.
Даабаринуудые дүүргэхэ саг- 40 минута.
5-балльна сэгнэлтын тестово баллнуудай оршуулгын шкала:
Баллнуудай тоо
13 баллһаа доошо
13 – 17
18 – 21
22 – 25
сэгнэлтэ
«2»
«3»
«4»
«5»
1-дэхи вариант
- Үйлэ үгын түхэлнүүдэй тоо.
А)3 б)5 в)4 г)2
2. Үйлэ үгэ ... тэмдэглэдэг хэлэлгын хуби.
А)юумэнэй шанар, шэнжэ б)юумэнэй тоо в)юумэнэй үйлэ, байдал
3.Ондоо хэлэлгын хубиһаа суффикснуудай хүсөөр бии болоһон үйлэ үгын һууриие ... һуури гэдэг.
А)анхан б)гараһан
4. Анхан һууритай үйлэ үгэнүүд:
А) яба, гара,гүй, хүхи, үргэ
Б)үргэлэ, ябагша, гарга, гүйгшэ
В)ябалса, гаогалса, гүйлсэ, хүхилдэ
5. Би һүүлһээш бариһуу, тиихэдэм ши тогоон сооһоо һү уухаш, һүүлээрнь ши намай баряарай. Энэ мэдүүлэл соо үйлэ үгэнүүд ... нюурнуудта хандаһан.
А)2н.х.н.т., 2 н.х.о.т. б)1 н.х.н.т. , 2н.х.н.т.
6. Ябая, дуулая, хөөрэлдэе, наадаябди, хүлеэебди. Эдэ үйлэ үгэнүүд ... нюурта хандаһан.
А) 1 н.х.н.т. б)2 н.х.о.т. в)1 н.х.о.т. в)2 н.х.н.т.
7. Ерээрэйш, һанаарай, эреэрэй. Эдэ үйлэ үгэнүүд ... нюурта хандаһан.
А)1 н.х.н.т. б)1 н.х.о.т. в)2 н.х.н.т. г) 2н.х.о.т.
8. Уншана, ерэнэ, хэлэнэ, дуулана. Эдэ үйлэ үгэнүүд үйлын ... сагта болоһые харуулна.
А) үнгэрһэн б) ерээдүй в)үнгэржэ байһан г)мүнөө
9. Ерээ, агнаа, наадаа,олоо. Эдэ үйлэ үгэнүүд үйлын ... сагта болоһые харуулна.
А) үнгэрһэн б) ерээдүй в)үнгэржэ байһан г)мүнөө
10. Болоһонһоо ама хүрэ, бууралһаа үгэ дуула. Причасти мэдүүлэл соо ... болоод байна.
А)нэмэлтэ б)элирхэйлэгшэ в)нэрлүүлэгшэ
11. Эблэбэл бүтээхэ, хоблобол эбдэрхэ. Деепричастинууд мэдүүлэл соо ... болоод байна.
А)нэрлүүлэгшэ б)хэлэгшэ в)ушарлагша
12. Уншажа дүүргээд байжа байһан байна. Энэ суг үйлэ үгэ соо ... деепричасти оронхой.
А)3 б)1 в)2 г)5 д)4
13. Деепричаститай мэдүүлэл:
А)Болоһон таряа болзор соонь хуряа.
Б) Аадар бороогой һүүлдэ агаар арюун.
В) Айлһаа бэдэрэнхаар, абдараа уудалһан дээрэ
14. Холбоһон деепричасти:
А) шадажа б)ябахалаар в) угаахаа
15. Өөртэ хамаадаһан деепричаститай мэдүүлэл:
А)Гэртээ ермсээрээ, үбгэн абаяа золгохоео ошохоб.
Б) Хуһан, уляаһан модод хаанашье ургажа болохо.
В)Хабар болоходо, шубууд эхэ нютагаа бусадаг.
16. Унагаамсаараа- энэ деепричастиин хамаадал.
А) 1 н.х.н.т. б)2 н.х.н.т. в)2 н.х.о.т. г)өөртэ хамаадал
17. Харамсаарни - энэ деепричастиин хамаадал.
А) 1 н.х.н.т. б)2 н.х.н.т. в)2 н.х.о.т. г)өөртэ хамаадал
18. Халуун оронуудай ой ... солбон, түргэн һармагшад модо ... дүүлижэ ябадаг.
Сэгүүдэй орондо дахуул үгэнүүд:
А)доро, дээрэ б)тула, түлөө в)соо, руу
19. Нюурай зүйр үгэнүүд (-б, -бди,-ш,-т, -д) урдахи үгэтэй ... бэшэгдэдэг.
А) хамта б)тусгаар
20. Холболто үгэнүүд мэдүүлэлнүүдые холбоно.
А) Багшанар ба һурагшад шалгалтада бэлдэнэ.
Б) Үдэртөө дулаан болоно, харин һүниндөө уһан захаараа хайнагтаад хононо.
В)Хуһан, уляангир ба үшөөһэн хабарайнгаа дэгэл нэмэрнэ.
21. Һүүе, ай, үй, ай зайлуул гэһэн үгэнүүд .. тэмдэглэнэ.
А) гайхалга б) сошолго в) айлга
22. Абяа дууряаһан үгэнүүд:
А) һаб-һаб б)татай в)зүб даа
23. Тюу, нэгэ жаахан гээгдэшоо байнаб! Энэ аянгалһан үгэ ... харуулна.
А)дураа гуталга б)баяр в) гомдол
24. Баатар минии нүхэр юм. Энэ мэдүүлэл соо зүйр үгэ ... нэмэри удха оруулна.
А) баталһан б)тухайлһан
25. Ай ямар һонин үбгэн гээшэбта! Аянгалһан үгын һүүлдэ ... сэглэлтын тэмдэг табигдаха.
А)точко б)шангадхаһан тэмдэг в)запятой
2-дохи вариант
- Үйлэ үгын сагай түхэлнүүдэй тоо.
А)3 б)5 в)4 г)2
2. Юумэнэй үйлэ, байдал тэмдэглэжэ, юу хэнэб? Яанаб? г.м. асуудалнуудта харюусадаг хэлэлгын хубиие ... гэдэг.
А) дайбар үгэ б)холболто үгэ в)үйлэ үгэ
3.Суффиксгүй, ондоо үгэһөө гараагүй үйлэ үгын һууриие ... һуури гэдэг.
А)анхан б)гараһан
4. Гараһан һууритай үйлэ үгэнүүд:
А) анхара, ниидэ, були, һүрэ, тула.
Б) баяжа, барилда, хүхэрэ, баруула
5. Хандаһан түхэлэй үйлэ үгэнүүд ... харуулдаг.
А)үйлын болоһон саг б)үйлын үйлэдэгшэдэ хабаадалга в)захиралта, уряал, гулта
6. Ерээрэйгты, орхигты, туһалыт, харыт. Эдэ үйлэ үгэнүүд ... нюурта хандаһан.
А) 1 н.х.н.т. б)1 н.х.о.т. в)2 н.х.о.т. в)2 н.х.н.т.
7. Хараһууб, асарһуу, хөөрэһүү, уншаһуу. . Эдэ үйлэ үгэнүүд ... нюурта хандаһан.
А)1 н.х.н.т. б)1 н.х.о.т. в)2 н.х.н.т. г) 2н.х.о.т.
8. Зураха, бариха,ниидэхэ. Эдэ үйлэ үгэнүүд үйлын ... сагта болоһые харуулна.
А) үнгэрһэн б) ерээдүй в)үнгэржэ байһан г)мүнөө
9. Ерээ, агнаа, наадаа,олоо. Эдэ үйлэ үгэнүүд үйлын ... сагта болоһые харуулна.
А) үнгэрһэн б) ерээдүй в)үнгэржэ байһан г)мүнөө
10. Урдадагай саана маарадагыемнай улидаг эдижэрхиһэн байна. Энэ мэдүүлэл соо ... причастинууд байна.
А)дабтаһан ба шэнжын б)дабтаһан ба үнгэрһэн сагай
11. Ябаһан хүн яһа зууха, хэбтэһэн хүн хээли алдаха. Причастинууд энэ мэдүүлэл соо ... болоод байна.
А) элирхэйлэгшэ Б)нэмэлтэ в) ушарлагша г)нэрлүүлэгшэ
12. Хүсэжэ ядаад хусаба. . Деепричасти мэдүүлэл соо ... болоод байна.
А) ушарлагша Б) хэлэгшэ в) нэрлүүлэгшэ
13. Хөөрэжэ дүүргээд байжа байһан байна. Энэ суг үйлэ үгэ соо ... деепричасти оронхой.
А)3 б)1 в)2 г)5 д)4
14. Уридшалһан деепричасти:
А) дабтабал б) дуулаад в) дүүргэмсээр
15. Өөртэ хамаадаһан деепричаститай мэдүүлэл:
А)Хониной шагай хүүгэдэй нааданда ехэ үүргэ дүүргэдэг.
Б) Мэргэн буудагшыемнай үгын дээжээр угтабад.
В) Һургуулидаа ошомсоороо, багшадаа һониео хөөрэхэб.
16. Сохихолооршни- энэ деепричастиин хамаадал.
А) 1 н.х.н.т. б)2 н.х.н.т. в)2 н.х.о.т. г)өөртэ хамаадал
17. Угаатартнай - энэ деепричастиин хамаадал.
А) 1 н.х.н.т. б)2 н.х.н.т. в)2 н.х.о.т. г)өөртэ хамаадал
18. Падежэй залгалтатай дахуул үгэнүүдтэй мэдүүлэл.
А)Урда зүгэй һарьдагууд тээрээ хүйтөөр һэбшээлбэ.
Б)Үхибүүд нарһан модотой ой соо алирһа түүбэ.
В) Багшын стол дээрэ олон һонин номуудхэбтэнэ.
19. Ябаа (-дүй), ошохо(-л), бэрхэ(-шье), олоо (-бди) гэһэн үгэнүүд ... бэшэгдэдэг.
А) хамта б)тусгаар
20. Холболто үгэнүүд мэдүүлэл соо үгэнүүдые холбоно.
А) Хүбүүд ба басагад эбтэйгээр сэсэг һуулгана.
Б) Бидэниие тойроод агаар бии, харин бидэ тэрэниие обеорногүйбди.
В) Галдаа шорой хаяхагүй гэһэн заншал һайхан даа.
21. Хүнэй мэдэрэл, сэдьхэлэй байдал, хүсэл тэмдэглэдэг үгэнүүдые ... гэдэг.
А) дууряаһан үгэнүүд б) аянгалһан үгэнүүд в) дахуул үгэнүүд
22. Абяа дууряаһан үгэнүүд:
А) ёр-ёр б)ай, халаг! в)һүүе
23. Ай, бурхан даа! Хаанаһаа гансатын гансые оложо, гай тодхор дайрабаб.
Энэ аянгалһан үгэ ... харуулна.
А)зүбшөөлгэ б)сошордолго в) заналга
24. Манай хүршэ багша һэн. Энэ мэдүүлэл соо зүйр үгэ ... нэмэри удха оруулна.
А) баталһан б)тухайлһан
25. Татай Могой ябанал. Аянгалһан үгын һүүлдэ ... сэглэлтын тэмдэг табигдаха.
А)точко б)шангадхаһан тэмдэг в)запятой
Предварительный просмотр:
8–дахи классай дүн гаргалгын буряад хэлээр шалгалтын ажал.
Ажалай үүргэ – 8-дахи класс дүүргэхэдээ, жэл соо үзэһэн сэдэбүүдээр шабинарай мэдэсэл, шадабаринь хэр зэргэ байнаб гэжэ сэглэхэ.
Даабари бүхэндэ зүбөөр харюусабал, 1 балл абаха. Һурагша бүхы даабаринуудые дүүргэбэл, хамта дээрээ эгээл ехэ 25 балл абажа болохо.
Даабаринуудые дүүргэхэ саг- 40 минута.
5-балльна сэгнэлтын тестово баллнуудай оршуулгын шкала:
Баллнуудай тоо
13 баллһаа доошо
13 – 17
18 – 21
22 – 25
сэгнэлтэ
«2»
«3»
«4»
«5»
1-дэхи вариант
- Синтаксис хадаа ... тухай үзэдэг эрдэм.
А) үзэг,абяан ба үе б)үгын удха. Бүридэл в)холбуулал, мэдүүлэл,үгүүлэл
- Холбуулалнууд байгуулгаараа хоер хубиһаа бүридэнэ:
А) шухала ба юрын б)гол ба дулдыданги
3. Хэбтэһэн хони бодхоогүй хүн. Энэ ... холбуулал.
А) сүлөө б)тогтомол
4. Үбһэ сабшалга. Энэ ... холбуулал.
А) сүлөө б)тогтомол
5. Тогтомол холбуулал:
А)гал уһан болохо; б)һөөл болохо; в)холо болохо
6. Нэрэ холбуулал:
А)абаниинь ерээд; б)гайтай һонин в)түргэн гүйхэ
7. Үйлэ холбуулал:
А)сай бусалгаха б)һайн һургаал в)бүдүүн модон
8. Холбуулалнууд соо мэдүүлэл оронхой:
А)хабарай үдэшэ б)одо мүшэд үзэгдэхэ в)шэниисын таряан
9. Хуряангы мэдүүлэл:
А)Ходо сэлмэг үдэрнүүд болоно. Б)Наран доошоо оробо. В)Долоогоно, мойһон сэсэглээ.
10. Дэлгэрэнгы мэдүүлэл:
А)Үдэшэ болобо. Б)Гэр соо Һорнии Пиглай хоер һууна. В)Хүбүүд, басагад ехэ баярлана.
11. Юрэ хөөрэһэн мэдүүлэл:
А)Мүнөө һүни аргагүй ехэ шуурган болобо. Б)Зай, залуу дүүтэн, шинии гэр хаана юм?
В)Яһала хүлеэхэ болохош.
12. Арадай дуунай аялга сэдьхэлдээ хадуун шагна. Энэ ... мэдүүлэл.
А)юрэ хөөрэһэн б) асууһан в)идхаһан
13. Тала дайда үргэлжэдөө ногооржо харагдана. Энэ ... мэдүүлэл.
А) нэгэ бүридэлтэ б)хоер бүридэлтэ
14.Байгаалидаа нангинаар хандая. Энэ ... мэдүүлэл.
А) нэгэ бүридэлтэ б)хоер бүридэлтэ
15. Өөһэдөө зохеожо шадаха хэбэртэйбди. Энэ ... мэдүүлэл.
А)нэрлэһэн б)тодо нюурта в)тодо бэшэ нюурта г)нюургүй
16. Лейтенант Шарапов ехэ баяртайгаар эсэгынгээ урдаһаа үлэгэд гэбэ.
Энэ мэдүүлэл соо ... хабсаргалта.
А)юрын б)холболтотой в)тусгаарлагдаһан
17. Нэгэ түрэл гэшүүдтэй мэдүүлэл:
А)Аргын болоол һаа, заал һаа ерэхэб.
Б)Үхибүүд елкоео гое һайханаар шэмэжэ, бултаниие гайхуулба.
В)Аргын болоол һаа, шадаал һаа, мүрйй олоо һаа, ерэхэб.
18. Мэдүүлэл соо сэглэлтын тэмдэгүүд буруу табяатай:
А)Хабарай һайхан саг ерэжэ, ой модон, тала губи, хада гүбээ булта ногооршобо.
Б)Геологууд хада уулаар, ой тайгаар, гол мүрэнэй эрьеэр ябажа ажалладаг.
В)Манай Буряад орондо үнэтэ малтамалнууд алтан, вольһрам, сагаан туулган элбэг юм.
19. ..., ямар шэмэрүүн хүйтэн үдэр болобо гээшэб? Удхаараа таараха аянгалһан үгэ.
А)Аһаа б)Тэ-ты в)Халхай
20. А, Доржо, ши эндэ ябанабши! Энэ мэдүүлэл соо хандалга мэдүүлэлэй ... байна.
А)эхиндэ б)дунда в)һүүлдэ
21. Эдээр бэеэ шэмэглэнхаар, эрдэмээр шэмэглэһэн дээрэ.
Энэ мэдүүлэл соохи деепричастиин илгаа.
А)шэлэһэн б)уридшалһан в)үргэлжэлһэн
22. Үглөөнэй үүр хираанаар газаагаа тулажа ерэхэдээ, Бодинсы үбгэнэй зосоо уужам болоно. Энэ мэдүүлэл соо ... сагай причасти хэрэглэгдэнхэй.
А) үни үнгэрһэн б)хүсэд үнгэрһэн в)ерээдүй
23.Тэрэ үбгэн һүни түүдэгэй галай хажууда һуугаад, энэ һара тээшэ эрьежэ, шэнэ шанаһан сайнгаа дээжые дээшэнь үргөө һэн.
Энэ мэдүүлэл соо хэрэглэгдэһэн деепричастинуудай илгаа.
А)холбоһон, илгаһан б)илгаһан, холбоһон в)холбоһон, ниилэһэн
24. Тэндэ, Украинада, Днепрэй эрьедэ танигдаагүй унаһан сэрэгшын хүл доро хатуу гранит табсан яларна. Энэ мэдүүлэл ... гэшүүдтэй.
А)тододхоһон б)нэгэ түрэл
25. Үбэлдөө ой соо шонын улилга дуулахадаа, Гомбын нюрга уруу хүйтэ дааба.
Энэ мэдүүлэлэй характеристикэ.
А)юрын, юрэ хөөрэһэн,шангадхаагүй, 2 бүридэлтэ,дэлгэрэнгы, деепричастна дахуулалаар ореологдонхой;
Б) юрын, юрэ хөөрэһэн,шангадхаагүй, 2 бүридэлтэ,дэлгэрэнгы, причастна дахуулалаар ореологдонхой;
В) юрын, юрэ хөөрэһэн,шангадхаагүй, 1 бүридэлтэ,дэлгэрэнгы, причастна дахуулалаар ореологдонхой;
2-дохи вариант
- Холбуулал .... тэмдэглэдэг.
А)ойлгосо б)ойлгомжо в)бодол
- Юумэнэй, тэмдэгэй, тоогой, түлөөнэй нэрэнүүдээр гаргагдаһан гол үгэтэй холбуулалнууд ...холбуулалнууд болоно.
А) үйлэ б) нэрэ в)тэмдэг
3. Нюдэ сабшаха зуура. Энэ ... холбуулал.
А) сүлөө б)тогтомол
4. Наранай туяа. Энэ ... холбуулал.
А) сүлөө б)тогтомол
5. Тогтомол холбуулал:
А)һүхөө бүлюудэхэ; б)хэлэ амаа бүлюудэхэ;
6. Нэрэ холбуулал:
А)бэрхээр бэшэнэ; б)һонин наадан в)нютагаа магтаха
7. Үйлэ холбуулал:
А)мянган түхэриг б)ухаагаа гүйлгэхэ в)яараһан хүн
8. Холбуулалнууд соо мэдүүлэл оронхой:
А)Наран тойроно б)Нютагай түрүүшүүл в)Хабар айлшалан ерээ;
9. Хуряангы мэдүүлэл:
А)Эдеэн амтатай. Б)Хонохо хэрэг гараба. В)Һорнии баянай гэр.
10. Дэлгэрэнгы мэдүүлэл:
А)Аляаһа батагана олошорбо. Б)Залинта аадар орохонь. В)Наран оробо.
11. Нүхэд, илалтын дуунуудые дууулая. Энэ ... мэдүүлэл.
А)юрэ хөөрэһэн б) асууһан в)идхаһан
12. Хани нүхэсэл хооһон үгөөр бэшэ, харин бодото хэрэгээр гэршэлэгдэдэг.
Энэ ... мэдүүлэл.
А)юрэ хөөрэһэн б) асууһан в)идхаһан
13. Шубуудай жэргээн замханагүй. Энэ ... мэдүүлэл.
А) нэгэ бүридэлтэ б)хоер бүридэлтэ
14.Хүхын дуунай һүни һэн. Энэ ... мэдүүлэл.
А) нэгэ бүридэлтэ б)хоер бүридэлтэ
15. Володиие шатараар хэдэн дахин шүүбэб. Энэ ... мэдүүлэл.
А)нэрлэһэн б)тодо нюурта в)тодо бэшэ нюурта г)нюургүй
16. Манайхин Барда гэжэ нохойтойбди, тэрэ нохоймнай хамаг хотонойхүнүүдые хуу танидаг. Энэ мэдүүлэл соо ... хабсаргалта.
А)юрын б)холболтотой в)тусгаарлагдаһан
17. Нэгэ түрэл гэшүүдтэй мэдүүлэл:
А)Мүнөөдэр эжы гэр соохиео сэбэрлэжэ, айлшад ерэхэ хэбэртэй.
Б)Би нүхэртэеэ телеһоноор хөөрэлдэхэ гү, али уулзаха гээ һэм даа.
В)Час тухай ябажа, наранай орохо багаар үбһэшэдтэ хүрэбэбди.
18. Мэдүүлэл соо сэглэлтын тэмдэгүүд буруу табяатай:
А)Хүбүүнэйм һамган минии бэри Дэжэд хүүгэдэй яслида хүдэлнэ.
Б)Бидэ дайн сэрэг бэшэ, харин эб найрамдал, амгалан байдал, зол жаргал хүсэнэбди.
В)Доржо Банзаров хурса бэлигтэй, гүнзэгы ухаатай, сэбэр сэдьхэлтэй хүн байһан юм.
19. ..., хургаяа шаташан алдабаб. Удхаараа таараха аянгалһан үгэ.
А)Аһаа б)Тэ-ты в)Халхай
20. Ши, Согто Будаевич, Москва ошохо болобош.
Энэ мэдүүлэл соо хандалга мэдүүлэлэй ... байна.
А)эхиндэ б)дунда в)һүүлдэ
21. Үхибүүд һургуулиһаа ерэмсээрээ, хүүгэдэй талмай дээрэ наадахаяа ошонод.
Энэ мэдүүлэл соохи деепричастиин илгаа.
А)шэлэһэн б)уридшалһан в)үргэлжэлһэн
22. Үхибүүд һайн һуралсалтай байхадаа, муухай ябадал гаргадаггүй гээшэ ааб даа.
Энэ мэдүүлэл соо ... сагай причасти хэрэглэгдэнхэй.
А) үни үнгэрһэн б)хүсэд үнгэрһэн в)ерээдүй
23.Теэд тэрэ вертоледойнь ниидэһэнһээ хойшо үнишье болонгүй, тэнгэри бүрхэжэ, хоер хоног бороо аадар адхарба.
Энэ мэдүүлэл соо хэрэглэгдэһэн деепричастинуудай илгаа.
А)холбоһон, ниилэһэн б)ниилэһэн, холбоһон в)холбоһон, илгаһан
24. Хүбүүнэй хүбүүн, минии шуһа мяханһаамни гараһан ашамни сэбэр багжагар хүбүүн болоо. Энэ мэдүүлэл ... гэшүүдтэй.
А)тододхоһон б)нэгэ түрэл
25. Дулма гэртээ ерэнхэй, галаа түлижэ һууба. Энэ мэдүүлэлэй характеристикэ.
А)юрын, идхаһан, шангадхаагүй, 2 бүридэлтэ,дэлгэрэнгы, ореологдоогүй;
Б) юрын, юрэ хөөрэһэн,шангадхаагүй, 1 бүридэлтэ,хуряангы, деепричастна дахуулалаар ореологдонхой;
В) юрын, юрэ хөөрэһэн,шангадхаагүй, 2бүридэлтэ,дэлгэрэнгы, деепричастна дахуулалаар ореологдонхой;
Предварительный просмотр:
Юумэнэй нэрын падежнүүдээр зохилдол.
1.Оньhон үгэнүүдые уншаад,тайлбарилагты.Илгагдаhан үгэнүүдэй залгалтыень заагаад,ямар падеж бэ гэжэ бэшэгты:
Хүн болохо багаhаа,
Хүлэг болохо унаганhаа.
Эдээр бэеэ шэмэглэнхаар
Эрдэмээр бэеэ шэмэглэ.
Эрхые hуранхаар,
Бэрхые hура.
Эдэ оньhон үгэнүүдэй удхаар буряадуудай яажа үхибүүдээ хүмүүжүүлдэг тухай багахан найруулга бэшэгты.
2.Таабаринуудые буулгажа бэшээд, таагты.Падежнүүдээр зохилдоhон үгэнүүдые олоод,ямар падеж бэ гэжэ бэшэгты:
Харахан буруу
Яhан хототой.
Бүгэдэ талын адууе
Бүхэтэр хүхөөр хуряагаа.
Хээр морин хэжэмтэй,
Хэжэм бүреэ сасагтай,
Сасаг буреэ монсогтой,
Монсог буреэ эдеэтэй.
Урдаhаа дурбэн хун ерэбэ:
Хоерынь дахатай,
Хоерынь дахагүй. (мойhон,hамар,үнеэн,хадуур).
3.Хаалта соохи үгэнүүдые хэрэгтэй падеждэ табяад бэшэгты,таабаринуудые таагты:
Эрхын шэнээн(бэе),
Эрэ хонгор(дуун).
Гайхама ехэ(аман),
Газарта хүрэмэ(шэхэн).
Дүрбэн аханар
Нэгэ (малгай).
Улаахан буруу
Сагаан яhан (хорео).
Түмэр нохой
Модон (hүүл).
4.Үгтэhэн оньhон үгэнүүд соо хани барисаан тухай оньhон үгэнүүдые олоод,буулгажа бэшэгты,залгалтыень заагты:
Гарай хүдэлхэдэ
Аман хүдэлхэ.
Ганса хурганhаа
Арбан хурган хүсэтэй.
Эрдэмдэ hураха-хэшээлэй,
Эрэ болохо-зоригой.
Зуун улаан сартай байнхаар,
Зуун hайн нүхэртэй байhан дээрэ.
Һайн хүндэ нүхэр олон,
Һайн мориндо эзэн олон.
Хүнэй ажабайдалда хани барисаанай шухала тухай хөөрэгты.
5. Yгтэhэн үгэнүүдые зүб мэдүүлэлнүүд болгоод,таабаринуудые таагты.
-ороод, үрхөөр,гараба,үүдээр.
-бишыхан,шамhаа,найдамтай,шамhаа,аад.
-хоолойгүй,аматай,аад,ангайха,эдихэ.
6.Yгтэhэн юрөөл уншаад,удхыень тайлбарилагты.Падежнүүдээр зохилдоhон үгэнүүдэй залгалтыень заагаад,ямар падеж бэ гэжэ элирүүлэгты:
Гэрээр дүүрэн аза жаргалтай,
Гүсөөр дүүрэн шарахан сайтай,
Тогоогоор халима саган эдеэтэй,
Тонноор хэмжэмэ тарган мяхатай,
Баян бүдүүн
Бардам hуухатнай болтогой.
Энэ юрөөл оршуулагты.
7.Хаалта сохи үгэнүүдые хэрэгтэй падеждэ бэшэгты.Оньhон үгэнүүдэй удха тайлбарилаад,багахан найруулга бэшэгты.
Yтэлhэн эхэ эсэгэеэ (hайхан) үргэхэдөө,
Yри хүүгэдтээ өөрөө (hайн) үргүүлхэш.
Yри түлөөhэтэй,
Yргэмжэ (харюу).
Yхибүүдтэ эхэ эсэгэ хэрэгтэй,
Yтэлhэн (зон) үргэмжэ хэрэгтэй.
(Буурал) хүндэлжэ,
Буян олохош.
8.Точконуудай орондо таараха падежэй залгалта табигты.Оньhон үгэнүүдтэ удхаараа таараха ород оньhон үгэнүүдые ологты.
Аадар бороо… hүүлээр агаар арюун,
Ажал хүдэлмэри… hүүлээр бэе амар.
Муу үрэhэн… hайн ургаса бү хүлеэ.
Холо газар…харгыда мориной hай… мэдэхэ,
Хохидохо ядаха саг… нүхэр… hайниие мэдэхэ.
9.Точконуудай орондо таараха падежэй залгалта табигты. Yгтэhэн хэhэг арадай Аман зохеолой ямар жанрта ороноб?
Ангарынгаа оеорhоо
Алаг шулуу бэдэрэе,
Аглаг сээжын оеорhоо
Аятай зугаа бэдэрэе.
Сэлэнгынгээ оеорhоо
Сэгээн шулуу бэдэрэе.
Сэсэн сээжын оеорhоо
Сэнтэй зугаа бэдэрэе.
10.Буряад арадай Аман зохеолой онсо шэнжэтэй гурбалжан таабаринуудые уншаад,оршуулагты.
Юртэмсын гурбан хүнгэн:
Хурдан мориной хүл хүнгэн,
Хурса хутагын эри хүнгэн,
Худалша хүнэй хэлэн хүнгэн.
Юртэмсын гурбан хурса:
Хулууша хүнэй хутага хурса,
Хурдан мориной туруун хурса,
Гүлгэ нохойн шүдэн хурса.
Юртэмсын гурбан гайхал:
Хада бэhэгүй-нэгэ гайхал,
Тэнгэри тулгууригүй-нэгэ гайхал,
Уhан хабхаггүй-нэгэ гайхал.
Хамаанай падежэй залгалта заагты.
Өөhэдөө иимэ маягтай таабари зохеожо үзэгты.
11.Мори урилдаанда түрүүлжэ ерэhэн хүлэгтэ зорюулжа дуулагдадаг дуунhаа хэhэг уншагты.Падежэй залгалта заагты.
Адуунhаа танижа бариhан,
Агтаhаа hорижо hургаhан,
Утын намар уяжа,
Урилдаанай шэнжэ олгоhон,
Эрхим гүүнэй унаган
Эрхэ гое хүлэг лэ!
Гол газарта уягдажа
Гое сээжэтэй болоhон,
Гал түргэн хүлэг лэ!
Төө ута шэхэтэй,
Шэнгэдхэмэл мүнгэн hоеогоороо ялалзуулан,
Шэрэм турууе табилан,
Хүсэ мэдүүлэн ерэhэн
Хараасгай бэетэй
Харсага жэгүүртэнэй
Шэдиие абалсан ерэhэн
Шинии соло дуудажа байнабди!
Буряад зон мориндоо яажа хандадаг байгааб,юундэ морин-эрдэни гэдэг байгааб гэжэ бодомжолго-найруулга бэшэгты.
Предварительный просмотр:
БУРЯАД ХЭЛЭЭР ОЛИМПИАДЫН ДААБАРИНУУД, 8-ХИ КЛАСС
- Ямар аялгантай үгэнүүд бэ, тааралдуулагты.
1) бээрэхэ а) хэлэнэй дундуурхи
2) зохёолшон б) хэлэнэй үзүүрэй
3) шииг в) хэлэнэй узуурай
- Буруугаар бэшээтэй γгэнγγдые заагты.
- зγбшээл б) зγрхэн в) заншол г) шаажан д) зγблээн е) хэмжγγр
- Бүлэг үгэнүүдэй залгалтанууд падежэй гү, али өөртэ хамаадалай гү гэжэ тайлбарилагты.
- Эмээл... дүрөө. Хүүгэдт... болобо. а) падежэй залгалтанууд
Бээлэйт... гарнууд. Мэлхэйт... урилдаба
- Эмээл... гоёобо. Хүүгэдт... захиба. б) өөртэ хамаадалай залгалтанууд
Бээлэйг... гээбэ. Мэлхэйг... угаахань
4. Ямар мэдүүлэл соо шэлжэһэн удхатай үгэнүүд байнаб?
а) Хамсын туруу малай туруунда адли.
б) Дэнзэтэй малгай баяд, ноёд, ехэ зиндаатай, засаг түрэ баридаг зон үмдэдэг байгаа.
в) Зунай малгай торгоор оёһон, шобогор оройтой.
г) Үбэлэй малгай һарабшатай аад, шэхэеэ хүйтэнһөө халхалха гэһэн шэгэбшэтэй.
д) Малгай бүхэн оройдоо улаан залаатай.
е) Залаагаа шобогорхон мүнгөөр гү, али шүрөөр барюулдаг.
5. Мэдүүлэл соо фразеологизм ологты.
Эртэ урда сагhаа хойшо угаймнай зон уhа голдоо, хада ууладаа, ой модондоо амиды юумэндэ мэтээр хандажа, дайдын хэшэгтэ обтожо болохогγй гэдэг hэн.
6. Үгтэһэн үгэнүүдые ямар фразеологизмуудаар һэлгэжэ болохоб? Тааруулан табигты.
1) номгон, дару а) Ута гартай
2) хэрэлдэхэ, эбээ таһарха б) Унаһан малгайгаа абангүй
3) хулгайша в) Хэбтэһэн хони бодхоохогүй
4) хүшэр хүндые үзэһэн г) Халбагаа хахарха
5) һонор, хурса д) Аманай алдуури
6) үлүү үгэ хэлэхэ е) Халуун шулуу долёоһон
7) дуугай байха ж) Амандаа уһа балгаха
8) унтаха з) Улхархайгаа бусалгаха
9) зөөлэн зантай и) Эльгэ нимгэтэй
10) сүлөө, забгүй й) Нюдэндөө галтайхан
7. Оньһон үгын хоёрдохи хубиие хүсэлдүүлэн бэшэгты.
а) Эрхые hуранхаар, … б) Бууралhаа γгэ дуула, ...
в) hураhан далай, …… г) hураhан хγн толон соо ябаха, …
8. Эдэ үгэнүүдые бүридэлөөрнь илгажа бэшэгты.
а) зурагдаба б) барилгаhаа в) дабhалиг г) бэшэлгэдэ д)hахюулаар
9. Залгалтануудые сэгүүдэй орондо тааруулан табигты.
1) Эсэгэнь хүбүүдт... нэрыень баруун шэхэндэнь, а) -ээ
басагадтаа зүүн шэхэндэнь шэбэнэжэ хэлэдэг. б) -эй
2) Нэрэ хүлеэн абагшад нэр... маша ехээр хайрлан хүндэлнэ.
3) Тэрэн... баримта болобол аха наһатанһаа гуйжа, нэрыень үргэлжэдөө нэрлэхэ, эсэгэ эхэ, багшынгаа нэрые сээрлэжэ хэлэдэг заншал мүнөө болотор дамжуулагдан ерэһэн.
10. Шанарта тэмдэгэй нэрэнүүдые удхаарнь хубаагты.
1) элүүр а) хэмжүүрэй шэнжэ
2) хүйтэн б) бэеын шэнжэ
3) хүрин в) зүһын шэнжэ
4) набтар г) үнгын шэнжэ
5) хула д) байгаалин шэнжэ
6) сабидар 7) дүлии 8) томо 9) сэнхир 10) бүрхэг
11. Тоогой нэрэнүүдэй илгааень заагты.
1) арбан долоодохи а) тоолоһон
2) мянгаад б) дугаарлаһан
3) табан зуун хори в) суглуулһан
4) зуун зургаадахи г) баглуулһан
5) ерээд 6) хорин долоодохи 7) гурбан зуун далан
8) арбан гурбуулан 9) мянга юһэн зуун зургаа 10) жаран зургаалуулан
12. Түлөөнэй нэрэнүүд үгтэһэн мэдүүлэлнүүд соо ямар гэшүүд болоноб?
1) Уран хүүгэд, мэндэ амар! Угтан таниие баясанам. а) нэмэлтэ
2) Сагаан һахалтай хүйтэн, саһаараа маниие хүхеэбэш. б) нэрлүүлэгшэ
3) Өөһэдынгөө хэрэгтэ өөһэдөө оролдонобди. в) элирхэйлэгшэ
4) Тэдэ зоной зүгһөө Абидань үгэ хэлэбэ.
13. Текст соо причастинуудые олоод, илгааень заагты. Синтаксическэ шγγлбэри хэгты.
Дγхэриглэн hууhан зон шагайнуудаа тэгшээр хубаажа абаад, арадаа нюудаг. Тэндэhээ хэдэн шагай γрөөhэн гарайнгаа адха соо бажуугаад, урагшань hарбайха. Тиихэдэнь хэнэй гар соо хэды шагай бииб гэжэ таадаг юм. Тэдэ шагайе зγб таажа шадабал, шγγжэ абадаг. Хэниинь олон шагай зγбөөр таанаб, тэрэнь шγγhэн болодог. Мγн баhа хγнэй хоер гар сохи шагайнуудые сээжээр тоолон нэмэхэ наадан бии. Гараа хооhоор адхажа болохогγй.
14. Синтаксическэ шγγлбэри хэгты.
Бγхы шагайгаа дундаа обоолоод, наадагшад тойрожо hууха. Нэгэдэхи наадагша шагайгаа өөдэнь шэдээд буужа ерэтэрнь, жаса шагайhаа адха шагай таhалан бэлдэжэ γрдинэ. Энэ хадаа шагай шγγрэлгэ болоно.
15. Үгтэһэн мэдүүлэлнүүд соохи илгагдаһан дайбар үгэнүүд мэдүүлэлэй ямар гэшүүн бэ гэжэ тодорхойлогты.
1) Би – Талын бүргэдби гээд, [урагшаа] а) нэрлүүлэгшэ
гурба алхаад, зогсошобоб. б) хэлэгшэ
2) [Үглөөдэр] минии түрэһэн үдэр. в) элирхэйлэгшэ
3) Энэ голой уһан минии [хоолойсоо]. г) нэмэлтэ д) ушарлагша
16. Байрын дахуул үгэнүүдые ологты.
а) шэнги, мэтэ, шэнээн б) тула, тулада, түлөө в) соо, дээрэ, доро, дунда
17. Холбуулалнуудые ологты.
а) Зөөлэн бүхэдэ диилдэхэ б) Хони ямаан в) Хүхэ буха г) Шэхэ хату
д) Нохойн хоншоор түүгээ е) Үхэр морид ж) Эхэ эсэгээ угтаха
з) Ши бидэ хоёрые дуудана и) Хэлэ амаа бүлюудэхэ
й) Долоон хототой к) Алаг дааган к) Алаг дааган
18. Юрын причастна дахуулалтай мэдүүлэл ологты.
а) Цэрэнпил яахашье аргагүй болоходоо, Һалбайн сагаан нуур уруу мориёо сэхэ залан гүйлгэжэ, сагаалхюулан орошоно.
б) Туруугаараа сабшаһан газарынь хонхой хонхойһоор, бурьялма булаг боложо салгидана.
в) Хабартаа хүйтөөр һалхилхадань, ногооншье муугаар ургадаг ха юм.
г) Хада ууланууд хагсуу һалхинда даараһандал, шандаган сагаан малгайнуудаа үмдэбэ.
19. Буруу харюу ологты.
а) Тусгаарлаһан хабсаргалтанууд хабаатай үгынгөө хойно байжа, хоёр тээһээнь таһалалаар, зурлаагаар илгагдадаг.
б) Тододхоһон гэшүүд урда тээхи гэшүүнэйнгээ удхые тодорхойлон тайлбарилжа, хоёр тээһээ таһалалаар илгагдана.
20. Илгагдаһан хэлэлгын хубинууд мэдүүлэлнүүдэй ямар гэшүүд бэ?
1) Тэрэ [эреэгшэн] – минии [нүхэр]. а) нэрлүүлэгшэ, хэлэгшэ
2) Басаганай [зоримгойһоо] боложо илабабди. б) нэмэлтэ
3) Сагай эртэнь дээрэ, наһанай [залуунь] [дээрэ]. в) нэрлүүлэгшэ
4) Удабашьегүй Борбоодойн Бошогто яяр [сагаанаа] яндагашуулан ойртожо ябахадаа харана. г) элирхэйлэгшэ
5) Һохорые гэгүүлһэн, һорогые [мөөрүүлһэн] хүн бэшэб.
21. «Булагаа шэргээhэн нютаг – нютаг бэшэ, хэлэеэ алдаhан арад – арад бэшэ» гэһэн сэдэбтэ найруулга бэшэгты (100 γгэhөө γсөөн бэшэ).