Родительский комитет, тематика родительских собраний, план работы с родителями

Ата – аналар җыелышы.

Тема: “Баланы мактау һәм җәза бирү”

Максат: 1. Ата – аналар белән берлектә “ Баланы җәзага тарту кирәкме?”

              дигән сорауга җавап эзләү, баланы җәзага тарту иң соңгы чиктә    

              кулланыла торган чара икәнлегенә инандыру.

              2. Өйдә ата – аналарга балалары белән уйный торган, яшь үзенчә-

               чәлекләренә туры килердәй уеннар өйрәтү.

           3. Мәктәп, ата – ана һәм бала арасында җылы мөнәсәбәт булдыру.

Үткәрү формасы: ата – аналарга педагогик тренинг.  

      Җиһазлау:  Балаларга һәм әти-әниләргә анкета сораулары, ситуацияләр; тарату өчен киңәшләр; плакат.

                   Җыелыш барышы.

1. Укытучының кереш сүзе.

Хәерле көн, хөрмәтле әти - әниләр! Бүгенге ата – аналар җыелышын түбәндәге сүзләр белән башлап җибәрәсем килә:

    Минемчә, һәр ата – ананы үз баласының язмышы, киләчәге борчыйдыр. Һәр ата-ана баласына бәхет тели, картлык көнендә аның таяныч булырына өметләнә. Балалар – безнең тормышыбыз чәчәкләре. Бары тик дөрес тәрбия биргәндә генә без бу чәчәкләрнең татлы җимешләрен татый алабыз, ә начар тәрбия бу чәчәкләрнең бу чәчәкләрнең ачы җимешләрен татырга мәҗбүр итәчәк. 

(Әти - әниләргә “Тагын икеле” картинасын искә төшерергә тәкъдим ителә.) Шушы картинаның финалын 21 нче гасыр чорына туры китереп телдән сурәтләргә кушыла.      Класс җитәкчесе укучылар белән алдан үткәргән “Тагын икеле” картинасы буенча әңгәмә нәтиҗәләре белән таныштыра (исеме, фамилиясе әйтелми).

 И. Репинның “Тагын икеле” картинасы буенча әңгәмә.

              - Бу картина сиңа ошыймы, юкмы? (ни өчен?)

              - Картинада сурәтләнгән малай үзен ничек хис итә?

              - Синең уйлавыңча, аңа якын кешеләр һәм туганнары нинди мөгамәләдә?

              - Син аңа булышырга теләр идеңме?

              -Синең тормышыңда менә шушы картинада сурәтләнгән ситуация (хәл) булганы бармы?

              - Синең уйлавыңча, бу хәл нәрсә белән бетәр? (ҖӘЗА БИРҮ БЕЛӘН ТӘМАМЛАНАЧАК).

   Бүгенге җыелышта ата-аналар һәм укытучыларны борчыган мәсьәләләрнең берсе: “Балага җәза бирү кирәкме?” – дигән сорауга җавап эзләрбез.

    Җәза бирү – барлык төр тәрбияви алымнар кулланып та уңай нәтиҗәләргә ирешмәү сәбәпле, иң соңгы чиктә кулланыла торган чара.

2. Баланы җәзага тартырга мөмкинме?

1 нче ситуация. Бер малайны һәр хатасы өчен дә почмакка бастырганнар. Ә бервакыт, 5 нче класста укыган чагында, ул үзенең әнисенә : “Тагын бер тапкыр почмакка бастырасың икән, мин әбиләргә китәм. Мин сезнең белән бүтән яшәмим”, - ди.

2 нче ситуация. Бер гаилә атна азагында баланың уку нәтиҗәсен караган. Әгәр дә нәтиҗә яхшы икән, әти-әнисе фикере буенча – бу яхшы, һәм бала кесә акчасы кебек мактау ала. Әгәр дә нәтиҗә начар икән, ул чагында әти - әниләр балага өйдә, бакчада эш куша: тулы уборка, бакчада су сибү һ.б. Эш табылып тора, нәтиҗәдә бала җәза төре буларак, эштән качарга тырышып яхшы укырга тырыша.

      3 нче ситуация. Гаиләдә кечкенә бала туа. 4 нче класста укучы өлкән уллары кинәт кенә үзгәреп китә. Тик торганнан еларга тотына, әти - әнисенә һәм кечкенәгә ярсулы була башлый.

     Бервакыт әнисе бу өлкән балага апаен карарга куша, ә ул каршы төшеп:

 “Мин нянка булып ялланмадым”, ди. Әниләре аптырашта калдылар һәм җәза бирделәр.

           Фикер алышу.

      Кызганычка каршы, кайчагында балага җәза бирергә туры килә. Тик җәза бирүне мөмкин кадәр сирәгрәк кулланырга кирәк. Бала еш кына гаепле булып калмасын дисәк, аңа карата куелган таләпләрнең ул үти алырлык дәрәҗәдә булуын тәэмин итәргә кирәк. Баладан озак вакытлар бер үк эш белән шөгыльләнүен, яки тыныч кына басып, я утырып торуын таләп итү бөтенләй кирәксез күренеш. Кычкырулар, “ярамыйлар” никадәр азрак булса, балалар күпкә тыңлаучанрак була.

     Әгәр бала, дөрестән дә, гаепле булса аңа нинди җәза бирергә соң? Белинский түбәндәге фиерне әйткән: “Баланы шулай тәрбияләргә кирәк, ягымлы әнинең бер кырыс карашы аның өчен зур җәза булырлык булсын.”

     Ә шулай да бу караш кына аз булса? Андый очракта мондый сүзләр әйтергә була: “Син бер дә яхшы эшләмәгәнсең, минем синең белән сөйләшәсем килми”. Һәм, әлбәттә, бераз вакыт аның белән сөйләшмәскә кирәк. бала тарафынныннан ертылган китап, махсус ватылган чокыр өчен аны берничә көнгә китап укудан мәхрүм итәләр. Ә ватылган чокыр урынына ямьсезрәк чокыр бирәләр. Шулай ук барырга дип алдан планлаштырылган күңел ачу кичәсенә дә җибәрмәскә була. Тик баланың сәламәтлегенә тискәре яктан тәэсир итә торган җәза кулланырга ярамый. Мәсьәлән, баланы саф һавада йөреп керүдән тыю тискәре күренеш. җәза йөзеннән балага кул күтәрү бөтенләй тыела.

     Баланы дөрес тәрбияләү – ата-ананың төп бурычы. Кайбер ата-аналар бала тәрбияләүдә кыенлыкларга очрыйлар һәм югалып калалар. Гадәттә алар балага янарга, кычкырырга, кул күтәререгә тотыналар. Баланың чыннан да гаепле булуына аларны инандырмыйча торып, ата-ана үзенең сүзе һәм эш-гамәлләре белән, аның тәртибендә тискәре күренешләр барлыкка килүгә генә этәрә. Җәза бирү күпчелек балалар өчен начар эш-гамәлләрдән тыелып калуга китерми. Башка чарабыз калмыйча, җәза бирергә мәҗбүр булсак та, баланың үзен тотышында без күрергә теләгән уңай күренешләр булмас.

    III. Мозговой штурм

    1. Әти-әниләрне ике группага бүлү. Группаларга уен ярдәмендә бүләбез. Мәсәлән,

    “Молекулалар” уенын алыйк. Укытучы “ике” диюгә ата-аналар парлап, “өч” дисә өчәрләп, “дүрт” дисә дүртәрләп басалар. Шулай итеп 4-әр кешелек 2 группа  барлыкка килә.

    2. Мозговой штурмның кагыйдәләре белән таныштыру.

• Фикерләр әйткәндә кабатламаска.
• Фикерләр күп булган саен әйбәтрәк.
• Фикерләр бәяләнми һәм тәнкыйтьләнми.

    3. Проблемалы сорауны әйтү.

    1 нче группага сорау: Кайсы очракта баланы мактарга була?

    2 нче группага сорау: Кайсы очракта баланы җәзага тарту кирәк дип саныйсыз?

    4. Группаларда уйланырга 2 минут вакыт бирелә.

    5. Такта икегә бүленә һәм фикерләр шунда языла.

    6. Тактадагы җаваплар буенча фикер алышу, нәтиҗә ясау.

       Әти-әниләргә өч төстәге тасмалар өләшенә: кызыл, сары, яшел. Һәр катнашучы үзенә ошаган 3 җавапны сайлап тасмаларга язарга һәм бәяләргә тиеш.

    Иң яхшы идея – 15 балл – кызыл тасмага язарга;

    Әйбәт идея – 10 балл – сары тасмага язарга;

    Начар булмаган идея – 5 балл – яшел тасмага язарга.

    Һәр идеянең ничә балл җыйганын яки җыймаганын санау. Ә хәзер балаларыгызның бу темага булган фикерләрен белеп китик. Аларны нәрсә борчый икән ? (  Балаларның туган фикерләре язылган плакат эленә.)

    7. Мозговой штурмда катнашканнары өчен әти - әниләргә рәхмәт белдерү.

IV. Ата-аналар өчен анкета.

 Сорауга 1  җавапны сайласагыз-2 балл,  икенчесенә -1 балл,  өченчегә-0 балл өстәп барыгыз.

      Анкета сораулары һәр ата-ананың алдына куела. Сорауларга җавап бирергә тәкъдим ителә. Анкета түбәндәге сорауларны үз эченә ала:

1. Балагызның сезгә (әти-әнисенә) мөнәсәбәте нинди?

               1) ярата;  хөрмәт итә; 2) тупас мөнәсәбәттә; 3)исе   китми;

2. Барыннан да бигрәк балага нәрсә тәэсир итә?

1. иркәләү; 2) таләпчәнлек; 3) җәза бирү.

3. Бала өчен гаиләдәге кайсы кеше үрнәк булып тора?

     1) әтисе; 2) әнисе; 3) башкалар.

4. Өйдә балагызга кем дип дәшәсез?

1) улым, кызым;2) исеме белән; 3) әй.

5. Балагыз белән бергә  эшләр башкарасызмы?

1) әйе;  2)  өлешчә;  3) юк.

6. Өй җыештырырга булышканда, бала, ялгышып, вазаны төшереп ватты. Бу очракта нинди чара күрәсез?

1. баланы тынычландырам.
2. азрак орышам.

                    3) бүлмәдән куып чыгарам;

7. Әгәр сез балага җәза бирүнең гадел булмавын аңласагыз:

                    1)үз гаебемне таныйм;        

                    2) өлкәннәрнең дә ялгышу ихтималын аңлатам:

                    3) дәрәҗәне төшермәс өчен дәшми калам;

               V. Ата-аналарның анкеталарын анализлау.

10 баллдан артса.

Нигездә, балалар белән яшисез дип санарга мөмкин. Сездә балаларыгызны аңлый белү сәләте бар. Ләкин камиллеккә җитәргә әле бер адым калган.

5-10 балл.

Канәгатьләнерлек кенә. Сезгә ике арадагы монәсәбәтләрне яхшырту турында уйларга кирәк. Барысы да сездән тора. Вакыт юк яки баланың холкы холык түгел дип акланмагыз.

5 баллдан азрак.

Куркырга кирәк . Әгэр дә болай барса, балагыз өчен бервакытта да якын дус һәм олы тормыш юлына озатучы була алмыйсыз.

VI. Магнитофон тасмаларыннан балаларга бирелгән сорауларга    җавапларны тыңлату.                                        

Ә хәзер, әйдәгез, баларарыгызны тыңлап карыйк әле. Аларда нинди фикерләр бар икән.

 Сораулар:

1. Әти-әнинең сине ачуланырга тиеш дип уйлыйсыңмы?
2. Кайсы очракларда алар сине ачуланырга мөмкин?
3. Кайчан алар сине мактыйлар?
4. Кайсы вакытта син шатланасың?
5. Ә кайсы вакытта кәефең китә?

VII. Баланы ничек кызыксындырырга?           Педагогик тренинг.

      4 нче ситуация. Ел азагын яхшы билгеләргә бетергәне өчен, 2нче класста укучы кызны мактау йөзеннән, әти-әнисе аңа бүләк бирергә дип озак кына уйлады. Һәм алар җәйге фотолар өчен альбом белән уку программасы буенча китап сатып алдылар. Бүләкне алгач, кызның күңеле төште: “Сез миңа башка әйбер сатып алырсыз, дип уйлаган идем! Менә Ләйләгә әниләре велосипед алганнар!” (ФИКЕРЛӘР ӘЙТЕЛЕП, ЧИШЕЛӘ).

Ә хәзер баланы ничек кызыксындырырга дигән сорауга җавап табып карыйк әле. Әгәр телдән мактау аңа уңай тәэсир итсә, бу бик яхшы. Балагыз еш кына өстәл артында дөрес утырып ашамый, ә бүген бик тырыша икән, аны күреп алыгыз һәм мактагыз. “Молодец!”. “Булганым!” кебек сүзләр балага бик көчле тәэсир итәр. Юк-барга мактап утыру да урынлы түгел . Баланы, бары тик көч куеп башкарган эше өчен генә мактарга, кызыксындырырга мөмкин.

• Кара син, ничек яхшы итеп уенчыкларыңны тезгәнсең, киемнәреңне тәртипләп куйгансың. Хәзер минем сиңа әкият сөйләргә дә вакытым бар.

 Бу  - кызыксындыруның иң яхшы формасы. Тик әйтелгән һәр сүзегезне үтәрлек булсагыз гына вәгъдә бирегез.

Гаилә тәрбиясеннән кызыксындыруның иң киң таралган методы – конфет, шоколад биреп кызыксындыруны булдырмасак иде. Балалар тәмле ашарга яраталар. Тик баланы тәмлегә генә өйрәтмәскә кирәк. Рациондагы ризыкларның сәламәтлек өчен файдалы булуы шарт. Тагын бер кагыйдәне истән чыгармыйк, кызыксындыру алдан әйтелми, ә ниндидер эш- гамәлләрдән соң гына булырга тиеш. Бала бүләк өчен тырышырга тиеш түгел,ә үзенең хезмәтеннән канәгатьләнү алырга тиеш. Тормышта һәр яхшы өчен бүләк  алу каралмаган. Баланы һәр яхшы өчен бүләк көтәргә өйрәтмәскә кирәк.

    Тәрбия процессында ата-ананың балага, баланың ата-анага карата булган мөнәсәбәте зур урын алып тора. Иң мөһиме- әти һәм әнинең балага булган мәхәббәте, аларның балаларына бары тик яхшылык һәм бәхет теләүләре. Ата-ана мәхәббәте белән тәрбияләнгән бала әдәпле булып үсә, башкаларга карата мәрхәмәтле була.

VIII. Балалар белән уйнау өчен уеннар өйрәтү.

   Балаларга якынаюның иң отышлы чарасы алар белән уеннар уйнау. Алар белән уеннар уйнагыз : шашка, шахмат, лото. Саф һавада күп булыгыз, хоккей уйнагыз, тимераяк та, чаңгы да шуыгыз. Бу адымыгыз сезне балагызга тагын да якынайтыр.

               IX. Йомгаклау сүзе.

Хөрмәтле, әти-әниләр! Сөйләшенгәннәрдән чыгып сезгә түбәндәге сорауларны бирергә рөхсәт итегез:

• Бүгенге ата-аналар җыелышында сез үзегезгә нинди яңалык алдыгыз?
• Җыелышта сөйләшенгәннәрдән чыгып тагын нәрсәләр өстәр идегез?

Хөрмәтле, әти-әниләр! Безнең киләчәгебезнең тыныч булуы нинди балалар үстерүебезгә, аларның бәхетле булуына бәйле. Тормыш чәчәкләребез – балаларыбызны кырыс җилләрдән саклыйк. Бу чәчәкләргә бары тик шифалы сулар гына сибик. Иң мөһим сыйфатка – бала белән үзара аралашуга ирешү өчен бөтен осталык – тырышлыгыбызны куйыйк.

           X. Китапчык рәвешендә ясалган психолог киңәшләрен өләшү.

     Ничек итеп бер көн булса да нервыларыбызны какшытмыйча, акыл сатуларсыз, үпкәләшмичә яшәргә соң? Психологлар безгә түбәндәгеләрне тәкъдим итәләр:

1. Баланы йокыдан тыныч кына уятыгыз, ул сезнең елмаюыгызны күрсен һәм йомшак тавышыгызны ишетсен. иртәдән үк баланы юк-бар өчен шелтәләмәгез.
2. Балагызны ашыктырмагыз. вакытны дөрес бүлү сезнең эшегез.
3. Баланы мәктәпкә иртәнге ашны ашатмыйча озатмагыз. Аны алда авыр хезмәт – уку хезмәте көне көткәнен онытмагыз.
4. Бала белән: “Кара аны иркәләнмә!”, “Бүген начар билге аласы булма!”- дигән кисәтүләр ясый-ясый аерылышмагыз. Аңа уңышлар теләгез, ягымлы сүзләр әйтегез.
5. Баланы мәктәптән тыныч каршы алыгыз. Аңа мең сорау белән “ташланмагыз”, хәл алырга ирек бирегез (авыр хезмәттән соң ничек алҗыганыгызны искә төшерегез). Әгәр бала ни өчендер ярсыган,сезнең белән борчуларын бүлешергә тели икән кул селтәмәгез, “аннан соңга” да калдырмагыз, аны тыңлагыз, аны тыңлагыз.
6. Баланың борчылганын күрсәгез,тик ул борчылуын сезнең белән уртаклашырга теләмәсә сорашмавыгыз хәерлерәк. Бала тынычлансын, үзе үк барсын да сөйләр.
7. Мәктәптән кайткач та баланы дәрес хәзерләргә утыртмагыз. Бала 2-3 сәгать ял итеп алсын (1 нче сыйныфлар 1,5 сәгать йоклап алсалар тагын да яхшырак). Дәрес хәзерләү өчен иң яхшы вакыт көндезге сәгать 3тән 5кә кадәр. кич белән дәрес хәзерләргә бөтенләй киңәш ителми.
8. Барлык фәннәрдән дә дәрес хәзерләүне бер утыруда башкарырга мәҗбүр итмәгез. 15-20 минут шөгыльләнгәннән соң 10-15 минутлык ял кирәк.
9. Дәрес хәзерләгәндә балага мөстәкыйль шөгыльләнергә мөмкинлек бирегез. Әгәр сезнең ярдәм кирәк булса сабыр булыгыз. Аңа борчылмаска кушыгыз, уңышларын күрегез, мактап алыгыз.

10.Көн дәвамында ярты сәгать вакыт булса да үзегезне балага гына багышларга вакыт табыгыз.

11. Гаиләдә бала тәрбияләүдә бердәмлек булсын, әгәр дә үзара       аңлашылмаучылык килеп чыкса, проблемаларыгызны бала катнашыннаннан башка  чишегез.

12.Шуны истән чыгармагыз “бөтенләй зур” балалар да (без бит 7-8 яшьлек

    балалрга:” Син инде зур “,- дибез) йокы алдыннан әкият, җыр тыңларга яраталар. Болар баланы тынычландыра, яхшылап йоклап китәргә ярдәм итә. Йокы алдыннан күңелсез вакыйгалар турында сөйләшмәскә кирәк. Иртәгә яңа көн туар.Ә без ата-аналар  ул тыныч, матур, күңелле үтсен өчен барын да эшләргә тиеш.              

      XI. Җыелышның карарын кабул итү.

Ата-аналар белән киңәшләшеп уртак фикергә килгәннән соң түбәндәге  карар кабул ителде:

1. Баланы җәзага тартырга ашыкмаска, кыен хәлдән чыгуның башка юлларын эзләргә.
2. Баланың үзен тотышында, эш-гамәлләрендә уңай сыйфатларны күрә белергә.

      XII. Йомгаклау.

           Һәр дәрес (ахырында) азагында укучыларга өй эше бирелә. Бүген мин дә сезгә гадәти булмаган өй эше тәкъдим итәм. Һәр ата-ана, мөмкинлек   чыккан  саен, баласын мактарга онытмасын,аңа җылы һәм ягымлы сүзләр әйтергә онытмасын иде.                                            

      Ата-ана һәм бала арасында үпкәләшүләр, аңлашылмаучылыклар булмасын иде дигән теләктә калам.

 2011-2012 уку елына ата-аналар белән

эш планы.