"Иванов Ярослав Сочиненията"

Өйтөн суруйуу

Дьол диэн тугуй?

…Дьол бэйэтэ тоһуйан
Дьон дьолломмот.
Сымыйа.
Эрдээх сүрэх уотунан
Кинини киһи айар…
С.Данилов

       Дьол диэн тугуй… Бу ыйытыыны хас биирдии киһи бэйэтиттэн ыйытара уонна олоҕун устатын тухары ити ыйытыыга эппиэт көрдүүрэ буолуо.
      Дьол диэн бу тугуй, ким этиэҕэй, ким кэпсиэгэй?

       Мин оҕолуу өйдөбүлбэр , дьол диэн бу курдук буолуо, киһи хас биирдии  олоххо буолар кэрэ түгэни сөпкө туттуута, хомолтону кыйдаан, кып кыраттан, быычыкаайыктан да  үөрүүтэ буолуо. Биир өттүнэн, төһө киһи баар да, дьол туһунан өйдөбүлэ  араас буолара буолуо.

      Үгүс дьон, дьол харчыттан тахсар дии саныыллар, дьоллоох буолаары  элбэх харчыны мунньа сатыыллар. Ол гынан баран, дьону сымыйалаан, албыннаан, чэпчэкитик көстүбүт  харчы, аҕыйах бириэмэлээх үөрүүнү эрэ аҕалар.  Итинник көстүбүт баай - дуол , дьолу аҕалбат.

      Мин санаабар, дьол диэн киһи ис туруга, өйө-санаата буолар. Өскөтүн кини бэйэтин уонна тулатын таптыыр, убаастыыр буоллаҕына - кини дьоллоох, уонна этэллэрин курдук, дьол кыра сырдык түгэннэргэ арыллар. Кинини туох да долгуппат, куттаабат буоллагына, саамай учугэй. Дьол кыраттан тахсар, дьиэ кэргэҥҥэр үчүгэй сыһыан, таптыыр чугас дьонноох  буоллаххына  дьоллоох буолаҕын.

      Кимиэхэ эрэ дьол диэн – харчы… оттон миэхэ  - дьиэ кэргэним, мин чугас дьонум үөрэ- көтө сылдьаллара буолар.

      Мин бэйэм дьиэ кэргэмминээн сыһыаным олус үчүгэй. Ийэм, эбээм, эһээм уонна убайым куруутун аттыбар бааллар, хомолтолоох түгэннэргэ кинилэр  миигин өйүүллэр, хомолтобун тэҥҥэ үллэстэллэр . Күнү быһа оскуолага үөрэнэн, сылайан дьиэҕэр кэллэххинэ, дьонуҥ эйигин үөрэ көрсөллөрө, миип - минньигэс ас сыта ыраахтан кэлэрин билэр саҕа, дьоллоох түгэн суох буолар. Арыт табаарыстаргын кытта кыыһырсан, учууталтан мөгүллэн санааҥ түһэн , саппаҕыран дьиэҕэр кэллэххинэ, ийэм кэлэн кууһан ылара, эбээм кэлэн сыллаан ылара , ама дьол буолбатах дуо…

      Мин санаабар , дьол – диэн, кыра кыра түгэннэртэн турар, учугэй сыана ыллыҥ - дьол, дьонуҥ, саамай баҕарар баҕаҕын толордохторуна – дьол, араас күрэхтэргэ кыайдыҥ – дьол, үөрэххэр ситиһиилэнниҥ – дьол. Онон, мин  өйдөбүлбэр, дьол диэн бу курдук хас биир түгэни сөпкө туттуу, хомолтону, ыарахаттары кыйдаан кыраттан да үөрүү, туруоруммут соруккун ситиһии дии саныыбын. Сотору үөрэхпин бүтэрэн , олох киэҥ аартыгар, дьолго тиксэ, дьолу көрдүү аттаныам турдага. Олох  дьолун буларга, тутарга, араас мэһэйи туораан, ыарахаттары көрсөн тиийэгин, бу ыарахаттартан чаҕыйбакка иннин хоту баран истэххэ эрэ, дьолгун таба тутаҕын, олоххун дьоллуугун.  Онон, хас биирдии киһи олоххо көстөр дьикти түгэни сөпкө туттан, мүччү түһэрбэккэ сырыттар, барыта табыллан иһиэ, дьол арылла туруо.

Бэрдьигэстээх В.В.Филиппов аатынан улуустааҕы

 гимназия  9 кылааһын үөрэнээччитэ Ярослав Иванов