"Алдар солын хүшөө"

Хурамхаанай аймагай Хурамхаанай хоердохи дунда һургуулиин,

6 - дахи классай һурагша Баторов Тамирай зохёолго

Бархан нютагайм алдар солын хүшөө.

1965 ондо, Агууехэ Илалтын 20 жэлэй ойн баярта, колхозой партком, правлени Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда унаһан сэрэгшэдэй мүнхэ дурасхаалда нютаг дээрээ хүшөө бодхоохо шиидхэбэри гаргаһан юм. Дайнай ветеран Бадмаев Дарижап Хоргановичай  проектээр нютагаймнай бэрхэ барилгашад Даранов Цырен Дансаранович, Гомбоев Малаахан Галданович, Дугаров Гомбо Цыренович, Баторов Борис Бадмаевич гэгшэд түргэн гэгшын болзор соо бодхоогоо. Хүшөө бодхооходо арад зон арга шадалаараа мүнгөөр туһалһан байна. Мраморна самбараа буряадай уран зураашадай холбоондо захижа хүүлээ. Энэ самбар дээрэ дайнда баатарай үхэлөөр унаһан, үгы болоһон 172  хүнэй нэрэ мүнхэлэгдэнхэй.  

2014 ондо багшын ажалай ветеран, Барханай хизаар ороноо шэнжэлэлгын музейн хүтэлбэрилэгшэ Чимитцыренов Цыренжаб Ширеторовичэй дурадхалаар энэ хүшөө дурасхаалай комплекс болоод, самбарта бэшэгдээгүй сэрэгшэдэй нэрэнүүд оруулагдаа. Дурасхаалай комплекс Надагуров Александр Будаев Баир хоерой проектээр, Александр Батодалаевичай бригада баряа.  Энэ дурасхаалай комплекс барилгада, арад зон концерт – марафон хэжэ мүнгэн суглуулагдаа. Дурасхаалай комплексто 436 сэрэгшэдэй нэрэ обог мүнхэлэгдэһэн. Тэдэнэй дунда  минии ехэ баабай Ешонов Радна Ешоновичой нэрэ оронхой. 

Ешонов Радна Ешонович - Агууехэ дайнай ветеран. Дайнай эхилхэдэ, ехэ баабаймни багшаар хүдэлжэ байгаа.  Мянга юһэн зуун дүшэн хоёр ондо   фронтдо ошоо. Ехэ баабайм Москва хото хамгаалгада, Сталинградай ехэ байлдаанда пулемёдоор дайсанай танкнуудые олоор бута сохиһон юм. Бүхы Украинаар ябажа, Харьков, Львов, Киев хотонуудые фашистнуудһаа сүлөөлөө.  Ехэ баабайм дайн тухай иижэ хэлэдэг байгаа: «Һүүлшын тулалдаанууд бузар хүшэр байгаан. Хамтаа ябажайгаан, нэгэ котелок соогаан  эдеэжайгаан нүхэрш хараар байтарш алуулха. Бархиржайгаад, тэдэнээ хүдөөлхэш.  Хүүр дээрэнь нэрэ обогойнш бэшхэ аргагой. Тиижайтараа дайсанай hомондо дайруулаад, госпитальдо удаан хэбтээд, гэртээ ераам».

Гэртээ ерээд, Радна Ешонович түрэл колхоздоо хүдэлжэ, комсомол хүбүүд басагадаар драмкружок эмхидхээ. Өөрөө дуу, шүлэг, сценкэ зохёогоод, харуулдаг байһан байна. Мянга юһэн зуун табин табан онуудаар түрэл Бархандаа театр бии болгоо. Минии хүгшэн эзии, багшайн ажалай ветеран Галина Раднаевна Ешонова иигэжэ хэлэнэ: «Баабайм хэһэн ажал мүнөөшье болотор hалбаржа байдаг. Барханай арадай театр классигуудай, мүнөө үеын авторнуудай зүжэгүүдые табижа, харагшадаа баярлуулдаг. Театраймнай артистнууд театрта дуратай арад зон болоно. Тэдэнэй дунда багшанаршье, эмшэдшье, трактористнууд ба жолоошодшье бии даа. Баабайм нэрые мүнхэлжэ, Барханай арадай театр Радна Ешоновой нэрэ зүүдэг. Минии баабайн эхилһэн ажал заншалта болоо. Би тэрээндэнь ехэл баярлажа, омогорхожо ябанаб!»

Радна Ешонович Ешонов Агууехэ дайнай I ба II шатын орденуудаар, олон тоото медальнуудаар шагнагдаһан. Ехэ баабайм  сэрэгшэшье байгаа, багшааршье хүдэлөө, артистын мэргэжэл эдэлээ, театрайнгаа режиссероор олон жэлдэ хүдэлөө. Нютагаархидтаа ехэл хүндэтэй хүн гээшэ. Би ехэ баабайгаараа омогорхожо, бэрхэ мэдээжэ зоной тоодо орохо гэжэ оролдоноб.