На домашнюю работу было предложено написать сказку на новый мотив))) мои сорванцы справились....
Вложение | Размер |
---|---|
antonimdar.doc | 87.5 КБ |
Тема: Антонимдар.
Маҡсат: Антонимдар тураһында белем алырға шарттар тыуҙырырға;
дәрестең төрлө этабында уҡыусыларҙың үҙаллы эшләүҙәре
өсөн карточкалар менән тәьмин итергә
Бурыстар: 1)белем биреү: уҡыусыларҙы антонимдар менән танышты-
рырға, һөйләм эсендә антонимдарҙы табырға өйрәтергә,
антонимдарҙы телмәрҙә ҡуллана белергә өйрәтергә;
2)үҫтереүсе: уҡыусыларҙың телмәрен үҫтерергә һәм антоним-
дар һүҙлеге менән эшләү күнекмәһе булдырырға;
3)тәрбиәүи: уҡыусылар менән яҡшылыҡ, изгелек темаһына
әңгәмә үткәрергә.
Дәрес тибы: яңы белем үҙләштереү
Эш формаһы: төркөмдәр менән
Дәрес төҙөлөшө
б)Антонимдар һүҙлеге менән эш
в)Антонимдарҙың художестволы мөмкинлектәре
г)Антонимдарҙың телмәрҙәге роле
5)Физкультминутка
6)Тикшереү
7)Йомғаҡлау
8)Өй эше биреү
9) Рефлексия
Дәрестең тулы конспекты
Инеш һүҙ. Һаумыһығыҙ, уҡыусылар. Ә хәҙер артҡа боролоп ҡунаҡтар, жюри ағзалары менән һаулыҡ һорашығыҙ. Ултырығыҙ.
Уҡыусылар, бөгөн дәрестә беҙгә ҡунаҡтар килде. Әйҙәгеҙ әле, ҡунаҡтарға исем биреп китәйек. Ниндәй исемдәр тәҡдим итер инегеҙ.
Ике исемде таҡтаға һүрәт өҫтөнә беркетеп ҡуйыу.
-Уҡыусылар, малайҙарҙың кәйефтәре нисек?
-Ни өсөн … кәйефе юҡ ?
Уҡыусыларҙың яуаптары
Әйҙәгеҙ , уҡыусылар һеҙ тырышып уҡығыҙ, һеҙҙең өсөн ата-әсәйҙәрегеҙ ҙә, уҡытыусылар ҙа ҡыуаныр. Яҡшы билдәләр генә алып уҡыһағыҙ үҙегеҙҙең дә кәйефегеҙ һәр саҡ яҡшы булыр. Килештекме?
-Малайҙар тағы бер-береһенән нимә менән айырыла?
Иғтибарлыраҡ ҡарағыҙ.
… менән … һүрәтләргә ниндәй һүҙҙәр ярҙам итте?
Ҡапма-ҡаршы мәғәнәле һүҙҙәр
-Башҡорт телендә ундай һүҙҙәр нисек атала?
Антонимдар
-Тимәк, бөгөн дәрестә ниндәй тема менән танышасаҡбыҙ?
Дәфтәргә число менән теманы яҙып ҡуйыу.
Дәрескә ниндәй маҡсат ҡуябыҙ?
Слайд. Нимә ул антоним икәнен аңларға
Антонимдарҙың ҡайҙа ҡулланылғанын тикшерергә
Антонимдарҙы нисек табырға
Антонимдарҙы үҙебеҙгә ҡулланырға өйрәнергә
Уҡыусылар, бөгөн беҙ дәрестә төркөмләп эшләйәсәкбеҙ. Үҙебеҙ ҡуйған маҡсаттарға ирешеү өсөн ошо темаға ҡағылышлы күнегеүҙәр эшләргә кәрәк.
һеҙгә беренсе эш: антонимдар булған юлдарҙы ғына билдәләргә кәрәк. Эште шул карточкала башҡарырға кәрәк. Дөрөҫ яуаптарҙы түңәрәк эсенә алығыҙ. Һеҙгә бергәләп, кәңәшләшеп эшләргә кәрәк.
Слайд Антоним – грек һүҙе «anti» -ҡаршы һәм «onima»-исем һүҙҙәренән яһалған.
Ҡапма-ҡаршы мәғәнәле һүҙҙәр тигәнде аңлата
Антоним иштәр бер һорауға яуап биреп, бер һүҙ төркөмдәренән килергә тейеш
Ә һеҙ ниндәй антонимдар беләһегеҙ? Миҫалдар килтерегеҙ әле. Ярай, ә хәҙер һеҙҙең антонимдарҙы белеү кимәлегеҙҙе тикшерәйек. Һеҙгә ошо карточкалағы һүҙҙәрҙең антонимдарын яҙырға кәрәк.
Бай-ярлы Көньяҡ-төньяҡ Тулы-буш Иҫке-яңы Бейек-тәпәш Хәҡиҡәт-ялған | Ҙур-бәләкәй Илау-көлөү Йылы-һыуыҡ Ҡайғы-шатлыҡ Насар-яҡшы Дыуамал-сабыр | Тәрән-һай Һимеҙ-ябыҡ Яҡын-алыҫ Юғары-түбән Ҡараңғы-яҡты Зар-ҡыуаныс | Әҙ-күп Әрләү-маҡтау Ялҡау-егәрле Оҙон-ҡыҫҡа Ҡиммәт-арзан Сағыу-һүрән |
Слайд. Дыуамал-күп уйлап тормай, ҡыҙыулыҡ менән эш итеүсе
Зар-ҡайғы, хәсрәт
Сағыу-асыҡ төҫтә
Хәҡиҡәт-дөрөҫлөк
Бөтә антонимдарҙы ла табып яҙа алдығыҙмы?
Был осраҡта беҙгә ярҙамға һүҙлек килә.
Слайд.М.Х.Әхтәмов «Башҡорт теленең антонимдар һүҙлеге» 2009
450 –ләгән антоним иш бирелгән.
Әхтәмов тураһында
М.Х.Әхтәмов – ғалим, прфессор, беҙҙең яҡташыбыҙ. Ошо көндәрҙә 85 йәш тулды. Күп һүҙлектәр төҙөгән.
Уҡыусылар, һүҙҙәрҙе таптығыҙмы? Әйҙәгеҙ, эштәрегеҙҙе тикшереп үтәйек.
Уҡыусылар төркөмләп уҡый, ҡалғандар тыңлай.
Аңлашылмаған һүҙҙәр осраһа, һәр саҡ һүҙлеккә мөрәжәғәт итегеҙ. Башҡорт телендә һүҙлектәр бик күп. Башҡорт теленең синонимдар, омонимдар һүҙлеге телебеҙҙең бай икәнен күрһәтә.
Беҙгә әлегә компьютер кәрәкмәй.
Компьютерҙы һүндереү.
Уҡыусылар, илайбыҙ - көләбеҙ
Ултырабыҙ----баҫабыҙ
Бейек- тәпәш
Киң - тар
Еңел-ауыр
Күҙҙәрҙе асабыҙ - йомабыҙ
Тура торабыҙ - бөгөләбеҙ
Баҫабыҙ-ултырабыҙ
Тәпәш - бейек
Тар- киң
Ял иттегеҙме?
Ә антонимдар ҡайҙа ҡулланыла икәнен беләһегеҙме
Хәҙер башҡарасаҡ эшебеҙҙә бирелгән һөйләмдәрҙән антонимдарҙы табырға һәм уларҙың ни өсөн ҡулланылғанын аңлатырға кәрәк.
Карточкаларҙы таратыу һәм ике-өс минут ваҡыт биреү.
1 Бөтә нәмә була ике яҡлы:
Ике яҡлы ҡапма-ҡаршылыҡ,
Изгелеккә ҡаршы - яуызлыҡ
Яманлыҡҡа ҡаршы - яҡшылыҡ
(В.Әхмәҙиев “Һүҙ ҡәҙере”)
2. Оло инәйем һөйләгән әкиәттәге кеүек, ут менән һыу бергә ҡушылыр, бүреләр менән һарыҡтар аралашып, бер көтөүҙә йөрөр, яуыздар - изгегә, дошмандар дуҫҡа әйләнер.
(Мостай Кәрим «Оҙон-оҙаҡ баласаҡ»)
3 Яҡшы ғәҙәт әҙәм итер, яман ғәҙәт - әрәм итер.(мәҡәл)
Мең яҡшылыҡты бер яуызлыҡ ҡаплай.(мәҡәл)
( «Урал батыр» әкиәтенән)
Уҡыусыларҙың яуаптарын тыңлау
Был миҫалдар бөтәһе лә нимә тураһында булды?
Яҡшылыҡ, изгелек тураһында
Әле беҙҙең Башҡортостаныбыҙҙа Изгелек айы тигән бик матур акция бара. Башҡалала Изгелек көнө тип кенә иғлан ителгән акцияға төрлө райондар, ауылдар дәррәү ҡушылды. «Бәйләнештә» сайтында улар төркөм ойоштороп, шунда кем ниндәй изге эш эшләгән, кем кемгә ярҙам иткән, шуны сағылдырып баралар. Әгәр, һеҙҙең гимназияла ошондай акция иғлан ителһә, һеҙ ниндәй изге эштәр башҡарыр инегеҙ?
Уҡыусыларҙың яуаптары
Мин һеҙгә ышанам.
Уҡытыусының һүҙҙәре: Халыҡ аҡылы Изгелек эшлә лә һыуға һал, халыҡ белер, халыҡ белмәһә балыҡ белер ти. Мин дә һеҙҙе үҙегеҙҙең ҡулығыҙҙан килгән изгелек эшләргә саҡырам. Яҡшылыҡты үҙебеҙҙән башлайыҡ, кемдәндер көтөп ултырмайыҡ. Ҡоштарға ем бирһәң дә, оло инәйҙәргә ҡар көрәһәң дә, ауырыу кешеләрҙең хәлен белһәң дә изгелек була. Шул ваҡытта бәлки беҙҙең тормошобоҙҙоң ҡара, кире яҡтары кәмер һәм аҡ, ыңғай яҡтар күбәйер.
Артабан беҙ үҙебеҙҙең телмәребеҙҙә ҡулланып ҡарайыҡ антонимдарҙы
Дәреслектә 187-се күнегеүҙе асабыҙ 128-се бит, тәүҙә бирелгән һүҙҙәрҙең антонимдарын әйтәбеҙ һәм ошо антонимдар менән һөйләмдәр төҙөйбөҙ.
Сылбыр буйынса антонимдарҙы әйтеү һәм һөйләмдәр төҙөү, антоним иш бер һөйләм эсендә булырға тейеш
-Ҡайһы төркөм күберәк төҙөр икән. Өс минут бирелә һеҙгә.
Һөйләмдәрен уҡытыу.
Йомғаҡлау:
Ә хәҙер беҙ бөгөн дәрестә нимәләр тураһында һөйләшкәнебеҙҙе йомғаҡлап ҡуяйыҡ.
1-cе төркөм алға сыға һәм һорауға яуап ҡайтара.
Нимә ул антоним? Ул ниндәй һүҙҙәрҙән яһалған?
Ә һеҙ беренсе төркөмдөң эшен баһалағыҙ. Партағыҙҙа ятҡан смайлдың ҡайһыһы беренсе төркөмдөң эшенә тура килә?
2-се төркөм алға сыға һәм һорауға яуап ҡайтара.
Башҡорт теленең антонимдар һүҙлеген кем төҙөгән? Уның тураһында нимәләр беләһегеҙ?
Икенсе төркөмдөң эшен нисек баһалар инегеҙ?
3-сө төркөм алға сыға һорауға яуап ҡайтара
-Антонимдарҙы беҙ ҡайҙа осратабыҙ? Антонимдар ҡайҙа һәм ни өсөн ҡулланыла ?
3-сө төркөмдөң эшен нисек баһалайбыҙ?
4-cе төркөм Бирелгән һөйләмде дауам итегеҙ
Беҙҙең тормошобоҙҙа кире күренештәр яуызлыҡ, алдашыу, урлашыу кеүек насарлыҡтар осрап тора, һәм беҙ…
Был төркөмдөң эшен нисек баһалар инегеҙ?
Уҡытыусының билдә ҡуйыуы һәм өйгә эш биреүе
1) Антонимдар темаһына кроссворд эщләргә
2)Туған әҙәбиәттән антонимдарға миҫалдар табырға
3) һүрәт төшөрөргә
4)Әкиәт яҙырға «Әгәр антонимдар телебеҙҙән юғалһа?»темаһына
Тема: Көҙ. Сифат темаһын ҡабатлау.
Маҡсат: cифат, сифат дәрәжәләре тураһында алған белемдәрҙе ҡабатлау, нығытыу; телмәр үҫтереү;уҡыусыларҙа зирәклек, отҡорлоҡ, иғтибар тәрбиәләү.
Йыһазландырыу: мультимедиа проекторы, компьютер, интерактив таҡта, карточкалар, таблицалар.
Дәрес барышы:
I.Ойоштороу мәле .Фонетик - орфоэпик күнегеү.
- Һаумыһығыҙ уҡыусылар !
Кәйефтәрегеҙ нисек?
Ҡояшлы иртә кеүек.
Башҡорт телен, дәүләт телен өйрәнергә тип килдек!
Ел ниндәй төҫтә була?
Ел иҫә, ел иҫә,
Иртән дә иҫә, кис тә.
Кемдең, кемдең күргәне бар:
Ел була ниндәй төҫтә?
-Ел йәшел, - ти Нәсимә.
-Юҡ, һары, - ти Рәсимә.
Тимербулат: “Ел, - ти, - аҡ”.
- Юҡ, зәңгәр,-ти Абдулхаҡ.
(уҡытыусының шиғырҙы тасуири уҡыуы, үҙ аллы уҡыу,һүҙлек эше, тәржемә итеү, хор менән уҡыу)
II.Дәрестең темаһын һәм маҡсатын уҡыусыларға еткереү.
Слова, которые отвечают на вопрос какой? относятся …к какой части речи? А на башкирском языке.
III. Төп өлөш.
б) “Ел ниндәй төҫтә була?” шиғырынан сифаттарҙы табып яҙығыҙ. (йәшел, һары,аҡ,зәңгәр)
2. “Билдәләрен билдәлә” уйыны. ( Уҡыусылар дәфтәрҙәренә билдәне белдергән һүҙҙәрҙе яҙалар).
1) Ҡар ниндәй була? Снег какой? (Аҡ,йомшаҡ,һалҡын , епшек һ.б.)
2) Мамыҡтың билдәләрен һана. Перечисли признаки ваты.(Еңел,..)
3) Алтын ниндәй? Золото какое? (Һары, ялтыр, ҡаты…)
4) Япраҡтар ниндәй булалар? Листья какими бывают?(йәшел, һары, ҡыҙыл, ҡоро…)
5) Лимондың билдәләрен яҙ. Напиши признаки лимона.(әсе,һары…)
6) Ҡором ниндәй? Сажа какая? (ҡара…)
-бына , беҙ һеҙҙең менән предметтың билдәһен белдергән һүҙҙәрҙе иҫкә төшөрҙөк. Мы с вами вспомнили слова, которые обозначают признаки предмета и отвечают на вопрос ниндәй?
3. Сифат дәрәжәләрен ҡабатлау. (слайд 2)
- А теперь скажите мне это что? Был нимәләр?
- Был китаптар.
- Китаптың тышлығы ниндәй төҫтә?Какого цвета обложка книги?
- Йәшел.
- Ә бына был китаптарҙың тышлығы тураһында нимә әйтеләһегеҙ?
- Йәм-йәшел, йәшкелт.
- Дөрөҫ. Правильно.Значит сейчас мы с вами вспомним какую тему? Тимәк хәҙер беҙ һеҙҙең менән ниндәй теманы иҫкә төшөрәсәкбеҙ икән?( Степени сравнения прилагательных. Сифат дәрәжәләре.)
- Башҡорт телендә ниндәй сифат дәрәжәләре була?(төп, сағыштырыу, артыҡлыҡ, аҙһытыу дәрәжәләре) (таблица 1) (слайд 3)
- Как образуется сравнительная степень прилагательных? Сифаттың сағыштырыу дәрәжәһе нисек яһала?
- Как образуется превосходная степень прилагательных? Сифаттың артыҡлыҡ дәрәжәһе нисек яһала?
- Как образуется уменьшительная степень прилагательных? Сифаттың аҙһытыу дәрәжәһе нисек яһала?
В башкирском языке не все прилагательные имеют уменьшительную степень. Например:ҡыҫка.
4. Сифаттарҙы төрлө дәрәжәгә ҡуйып яҙыу.
Образуйте из данных прилагательных сравнительную, превосходную, уменьшительную степень. (карточкаларҙа һәм таҡтала) (карточка 2)
төп дәр. | сағыштырыу дәр. | артыҡлыҡ дәр. | аҙһытыу дәр. |
Һоро | |||
Ал | |||
Күк | |||
Әсе | |||
Насар | |||
5. Бирелгән сифаттарҙы дәрәжәләренә ҡарап тарҡатып яҙығыҙ. Запишите прилагательные, распределив их по степеням сравнения.
121-се күнегеү.
Аҡ, йәшел, ап-аҡ, йомшаҡ,йоп-йоҡа, ҡыҙғылт, еңел, һары, йоҡараҡ, ҡыҙыл, йоҡа, йәшкелт, һарыраҡ,ҡып-ҡыҙыл, еңелерәк, һап-һары, йомшағыраҡ, еп-еңел,аҡһыл,һарғылт,йоп-йомшаҡ,ағыраҡ,йәп-йәшел, ҡыҙылыраҡ, йәшелерәк.
төп дәр. | сағыштырыу дәр. | артыҡлыҡ дәр. | аҙһытыу дәр. |
- Бик яҡшы, уҡыусылар, афарин!
IV. Йомғаҡлау. Баһалау.
V. Өй эше.
Тема: Йыл миҙгелдәре. Сифат (ҡабатлау).
Маҡсат: темаға ярашлы һүҙҙәрҙе ҡабатлау, телмәрҙә ҡулланырға өйрәтеү;
Уҡыусыларҙың һүҙ байлығын,телмәрен,фекерләү кимәлен үҫтереү;
Күҙәтеүсәнлек,тәбиғәткә һаҡсыл ҡараш,һөйөү тәрбиәләү.
Йыһазландырыу: проектор,ноутбук,таратма материал.
Һүҙлек эше: саңғы-лыжи,сана-сани,көслө- сильный,шәп-быстро,иҫке-старый,күңелле-веселый.
Дәрес барышы:
Ойоштороу мәле.
-Һаумыһығыҙ,уҡыусылар
-хәлдәрегеҙ нисек?
-Бөгөн класта кем дежур
-Бөгөн класта кем юҡ
- Бөгөн нисәһе
Төп өлөш.
Артикуляцион күнегеү.
Ғ,ҙ,ҡ,һ,ң,ҫ,ә,ө,ү.
Дәрескә көйләү. Ҡыҙыҡ слайд.
-Дети,сегодня урок будет будет необычным. Очень много интересного,а также сегодня у нас гости,будьте активными.
Өй эшен тикшереү, дәрестең темаһын билдәләү.
-Будем проверять домашнее задание, это поможет нам опредилить тему нашего урока.
1 төркөм.
Ҡырҙа,яланда
Бөжәк ҡыуабыҙ.
Болонда йырлап
Еләк йыябыҙ.
Күлдә көн дә беҙ
Һыу ҡойонабыҙ.
Ҡыҙыу ҡомда беҙ
Эй ҡыҙынабыҙ.
2 төркөм.
Килеп етте тағы көҙ көнө,
Ябай түгел – көҙҙөң алтыны.
Саған япраҡтары ғәжәйеп,
Яна,ялҡын төҫлө талпынып.
Һары,йәшел тәңкә ҡойола
Талғын ғына йомшаҡ елдә лә,
Көҙ һаман да көҙ ул,күрәһең,
Япраҡ төшә сыуаҡ көндә лә.
3 төркөм.
Йомшаҡ ҡар яуа
Яуа ла яуа.
Аҡ мамыҡ менән
Ҡырҙар ҡаплана.
Буран да сығыр,
Ҡарҙы йүгертер.
Сана шыуырға
Тауҙар өлгөртөр.
4 төркөм.
Шатлыҡтар өләшеп һәр кемгә,
Яҙ килә, яҙ килә еремә.
Ел иҫә наҙланып,йыуанып,
Тамсылар бейешә ҡыуанып.
Кемгәлер сер һөйләй гөрләүек,
Ҡояшты уйната күләүек.
Күҙәтеп быларҙың барын да,
Сыйырсыҡ маҡтаны йырында.
-Итак, о чем будем говорит сегодня на уроке?
Дәрестең үтәлеү рәүешен билдәләү.
-Класс делится на четыре группы, көҙ,яҙ,йәй,ҡыш. Сегодня у нас урок повторение,будем говорить о временах года,имена прилагательные.
Дәреслек менән эш.
Китаптарҙы астыҡ. Диалог уҡыу.
Көҙҙәр 36-сы б.,4
Ҡыштар 40-сы б., 4
Яҙҙар:(диалог уҡыу)
– Сәләм,Айнур.
-Сәләм,Артур.
-Көн ҡояшлы,тышҡа сығаһыңмы?
-Юҡ,сыҡмайым. Өйгә эш эшләйем.
Йәйҙәр:
-Сәләм,Настя!
-Сәләм,Коля!
-Әйҙә һыу инергә!
-Юҡ.
-Ниңә?
-Көн ҡояшһыҙ,йылы түгел.
Грамматик темаға күсеү.
Осраған сифаттарҙы таҡтаға яҙыу.
Ямғырлы, һыуыҡ, ҡояшһыҙ, ҡояшлы, йылы түгел.
Сифаттарҙың яһалыу юлдарын күрһәтеү,экранда.
Сифаттар менән эшләү. Йыл миҙгелдәрен биҙәү.
Таҡтала ҡағыҙ битендә миҙгелдәр һүрәте, сәскәнең уртаһында,таждарын яһау.
Йыл миҙгелдәре тураһында йомаҡтар.
Һығымта:
Каждое время года красиво по своему: ҡыш та матур,яҙ ҙа матур,йәй ҙә матур,көҙ ҙә матур как и в нашей песне.
Йыр Дүрт миҙгел.
Бөгөнгө көн тураһында әңгәмә үткәреү.
А сейчас какое время года
Так как зима на улице,давайте побольше поговорим о зиме.остальные не обидятся наверное.
Ҡыш тураһында тиҙәйткес.
Яңы яуған аҡ ҡарға
Йығылып төшкән ҡарға.
Физминутка ҡарҙы өрөп алайыҡ,йылыраҡ булып китер
Һүҙлек эше
Саңғы-лыжи
Сана-сани
Көслө- сильный
Шәп-быстро
Иҫке-старый
Күңелле-веселый
40-сы бит,4-се күнегеү.
Һүҙҙәрҙең парын эҙлә.
Һөйләмдәр өҫтөндә эш.
Ҡыш көнө мин санала шыуырға яратам. Бөгөн ап-аҡ ҡар яуған. Ағастар матур. Көн болотло, һыуыҡ түгел. Мин ҡышты бик яратам.
Юлда һаҡ булыуға өндәү.
Йомғаҡлау,баһалау.
О чем говорили на уроке?
Что нового узнали?
Плавает ли канцелярская скрепка?
Сказки пластилинового ослика
Самарские ученые разработали наноспутник, который поможет в освоении Арктики
Браво, Феликс!
Шелковая горка