"Саламлашыу адет"

Джарашдыргъан:

5 классны сохтасы

Апаланы Мухаммат

 «САЛАМ БЕРИУНЮ СЫЙЫ»

«Салам - Аллахны саламыды», деучендиле халкъда. Къанлы джауунг эсе да, ол салам берсе, саламын алыргъа керексе. Санында сакъаты болгъан неда ёрге къобалмазча ауруб тургъан адам болмаса, олтуруб неда джатыб тургъанлай салам берген-алгъан адет болмайды. Уллу кёллюлюк этиб, бир кере сени саламынгы алмай къойгъан адамгъа, экинчи тюбеген заманынгда, ол кесини терслигин эсгериб кечгинлик тилемесе, салам бермей къояргъа эркинлигинг барды. Сен танымагъан адамгъа бир сорлугъунг болса, чынг альгъа салам бер. Къабырлада ауазынгы чыгъарыб салам бериб айланма да, къол тутуб къой. Аякъ джолдан чыгъыб келген адамгъа салам бермейдиле, къол а чыртда тутмайдыла. _Экеулен тюбешселе, джылы бла ким гитче эсе, ол биринчи салам берирге керекди. Огъартын келген бла тёбентин келген джыллары бла тенгиш эселе, огъартын келген тёбентин келгеннге биринчи салам береди. Эшикден кирген - юйде тургъаннга; келе тургъан - сюелиб тургъаннга салам берирге керекди. Бир адам сюелиб тургъанлай къатына бёлек адам келди эсе, ол келген къауумда эм тамада ким эсе, ол салам береди. Ол къол тута эсе, къалгъанла да тамадаларыны ызындан къол тутадыла. Бир бёлек адам сюелиб тургъанлай, биреу келсе, ол келген адам салам береди да, аны саламын бёлекни ичинде джылы бла тамада ким эсе ол алады. Кесингден тамада бла неда тиширыу бла сёлеширик болсанг, аланы къатларына джетгинчи, машинангдан, атынгдан тюшюб, къатларына барыб, саламлашыб (кюн ашхы бериб) бошаб, хапарынга керерглакс башен. Салам берген, салам алгъан заманынгда ауазынгы бек къаты да, бек акъырын да чыгъарма. Бек къаты къычырыб саламлашсанг - дюргенча, телича; шыбырдагъанча саламлашсанг - кёлсюзча, къызбайча кёрюннюксе.  Саламлашхан адет - Адет къаланы босагъасыды!