Учитель года - 2016

Кызыл-Арыг ортумак школазы

6-гы класска

Тыва дыл болгаш чогаал кичээлдеринге

Класстан дашкаар ажык кичээл-оюн

«Эӊ-не күштүг кезек»

Темазы: Оюн «Эӊ күштүг кезек» (тыва дыл болгаш төрээн чогаалдан айтырыглар)

Кичээлдиӊ хевири: интеллектуалдыг оюн.

Сорулгалары: 1) Уругларның тыва дылда болгаш төрээн чогаалда ниити билиин ылавылаар; 2) Уругларны айтырыглар дузазы-биле бодандырып, өөренип эрткен темаларын сагындырып, быжыглаарынга дузалажыр;  3) Ук оюннуң дузазы-биле өөреникчилерниң кичээлге сонуургалын оттуруп, аас чугаазын сайзырадыр;

Кичээлдиң дерилгези: секундомер, янзы-бүрү өңнүг фломастерлер, саазыннар, сигналдыг катрочкалар.

Кичээлдиӊ чорудулгазы:

Киржикчилерни шилиири болгаш оюннуң дүрүмнерин тайылбырлаары:

 Кичээлдиң эгезинде үезин хынап көөр 2 (ийи) шииткекчи шилип алыр. Оларның кылыр ажылы – киржикчиниң харыылаар үезин хынаар. Оюнга 8 (сес) өөреникчи киржир. Киржикчилер туружунуң аайы-биле айтырыгларга дүрген болгаш шын харыылаарын кызыдар.

Шын харыы бүрүзү-ле 1 балл кылдыр санаттынар. Айтырыгга харыылаар ужурлуг киржикчи харыылап шыдавайн баар болза «пас» деп чугаалаар. Ындыг таварылгада өске киржикчи сигналдыг карточканы көдүргеш, шын харыыны бээр эргелиг. Оюн дараазында киржикчиден уламчылап чоруптар.

Эң-не хөй баллды 8 айтырыгга шын харыылаптар болза ап болур. Бир эвес чаңгыс айтырыгга шын эвес харыылаптар болза шупту баллдары казыттынып калыр. Ынчалза-даа кажан харыы мурнунда киржикчи «Банк» деп сөстү адаар болза баллдары «банкче» киир бижиттине бээр. Айтырыгга шын харыылаан болза 1 балл немежир, а шын эвес харыылаар болза 1 балл казыттынар.

Бир дугаар тур 3 минута уламчылаар, а дараазында турлар 10 секунда кызырлып орар болур. Киржикчи бүрүзү салган айтырыгга 5 секунда дургузунда харыылаан турар ужурлуг. 1 турда-ла 2 киржикчини оюндан үндүрер (эң-не эвээш баллдарыг).

Сөөлгү турда артып калган 2 киржикчиге тывызыктар тыптырар. Артып калган чаңгыс өөреникчи супер-оюнну удуп алыр болза «Эң-не күштүг кезек» деп атка төлептиг болур.

Оюннуң чорудуу:

1-ден 3 дугаар турга чедир салыр айтырыглар:

1. «Ёзу» деп сөсте үннер хөй бе, азы үжүктер бе? (үннер)
2. Кылыг сөзү чүнү илередип турарыл? (чүвениң кылдыныын)
3. Тыва дылда каш падеж барыл? (7 падеж бар)
4. Чылыг–изиг-чылбай дээн чижектиг сөстерни кандыг сөстер дээрил? (синоним)
5. Демдек ады чүнү илередип турарыл? (чүвениң демдээн)
6. «Тараа» деп сөсте үннер хөй бе, азы үжүктер хөй бе? (үжүктер)
7. Чараш-чүдек, чымчак-кадыг дээн чижектиг сөстерни кандыг сөстер дээр бис? (антоним)
8. Чүве ады чаңгыстың санынга тургаш кандыг айтырыгларга харыылаарыл? (кым, чүү)
9. Кылдыныгның херек кырында боттанган азы боттанмаанынга чугаалап турар кижиниң хамаарылгазын илередир кылыг сөзүнүң хевирлерин чүү деп адаар бис? (наклонениелер)
10.  Кылыг сөзүнүң кылдыныг боттандырар дугайында дужаал, айтыышкын азы дилег илередир наклонениези? (дужаал)
11.  Кылыг сөзүнүң кайы наклонениези херек кырында болган, бооп турар азы болур кылдыныгны илередип турарыл? (болуушкун)
12.  Кылыг сөзүнүң  кайы наклонениези өске кылдыныгның боттанырынга эргежок чугула кылдыныгны азы кылдыныг боттандырар күзелди азы дилегни илередип турарыл? (даар)
13. Кылыг сөүнүң кайы наклонениези кылдыныгның боттанырынга чугаалап турар кижиниң чөпшээрелин азы бүзүрелин илередирил? (чөпшээрел)
14.  Кылыг сөзүнүң кайы наклонениези өске бир кылыг сөзүнүң кылдыныын үе азы хемчээл талазы-биле кызыгаарлаар кылдыныгны илередирил? (кызыгаарлаар)
15.  Болуушкун наклонениезиниң  кылыг сөзү каш кол үелигил? (3, эрткен, амгы, келир үелер)
16. Даар наклонение кандыг айтырыгга харыылаттынарыл? (канчалза?)
17.  Бээриниң падежи хөйнүң санынга тургаш кандыг айтырыгларга харыылаттынар ийик? (Кымнарга? Чүлерге?)
18.  «Башкыларымга» деп чүве адының дазылын тывыңар? (башкы)
19. «Дагларым» деп сөсте каш слог барыл? (3 слог: даг-ла-рым)
20.  Аът, оът, ыт, эът, чаъс – бо сөстерни кандыг сөстер дээр бис? (өк-биле адаар)
21.  Турарының падежи кандыг айтырыгларга харыылаттынарыл? (Кымда? Чүде?)
22.  «Меге» деп сөстүң антонимин адаңар? (шын)
23.  «Бедик» деп сөстүң антонимин адаңар? (чавыс)
24.  «Чалыы» деп сөстүң синонимин адаңар? (аныяк)
25.  «Арга» деп сөстү хөйнүң санынче салыңар? (аргалар)
26.  Кижи бодун кандыг ат орну-биле адаарыл? (мен)
27.  Айтырыг домааның сөөлүнге кандыг бижик демдээн салырыл? (айтырыг демдээ)
28.  Медээ домааның төнчүзүнге кандыг бижик демдээ салырыл? (улуг сек)
29.  «Кызыл» деп сөс кандыг чугаа кезээнге хамааржырыл? (демдек ады)
30.  «Беш» деп сөс кандыг чугаа кезээнге хамааржырыл?
31.  Үениң аайы-биле ажыглалдан үне берген сөстерни кандыг сөстер дээр бис? (эргижирээн)
32.  Кылыг сөзүнден чижекке бериңер? (ойнаар, ыглап турар…)
33.  Чүве адындан чижекке бериңер? (бөрү, ыяш, хем)
34.  «Ложка» деп сөстү тыва дылче очулдуруңар? (омааш, шопулак)
35.  «Авамның ынак оглу» деп шүлүктү кым бижээнил?
36.  «Авамның ынак оглу» деп шүлүкте орус оолдуң ады? (Огонёк)
37. Мерген хем кайы кожуунда агып чыдарыл? (Тожу)
38.  «Араттың сөзүн» кым бижээнил? (Салчак Тока)
39.  Салчак Токаны бичии турда кым деп адаар турганыл? (Тывыкы)
40.  Чоннуң ырының автору кым болурул? (чон боду)
41.  Салчак Токаның төрээн чурту? (Тожу)
42.  Дараазында сөстер аразында артык сөстү тып: ааржы, саржаг, чөкпек, чигир. (чигир)
43.  Дараазында чаңгыс дазылдыг сөстер аразында артык сөстү тып: баш, баштыг, баштыңчы, баштак. (баштак)
44.  Үлегер домакты уламчыла: Ие төөгүзү – алдын, ада төөгүзү-… (мөңгүн).
45.  Үлегер домакты уламчыла:  Адалыг оол томаанныг, иелиг кыс … (шевер)
46.  Баштай ушкан эжин… (каттырбас)
47.  Демниг сааскан теве …. (тудуп чиир)
48. Эжишкилер найыралы…. (эртине даг тургузар)
49. Эки кижээ эш хөй, эки аътка… (ээ хөй).
50.  Далашкан күске… (сүтке дүжер)
51.  «Авамның ынак оглу» деп шүлүкте авазының оглунуң ады? (Опай)
52.  «Араттың сөзү» деп чогаалда Албанчының уруун кым деп адааныл? (Сүрүңмаа)
53.  «Араттың сөзү» деп чогаалда Албанчының ашаан кым дээр ийик? (Данила)
54.  Россияның президентизиниң ады? (В.Путин)
55.  Бистер кайы республикада чурттап турар бис? (Тыва)
56.  Бистер чүү деп чуртта бис? (Россия)
57.  Кызылда чүү деп хем агып чыдар ийик? (Енисей)
58.  Ада-чурттуң дайыны каш чылда эгелээнил? (1941)
59.  «Авамның тону» деп чечен чугааны кым бижээнил? (Михаил Дуюнгар)
60.  «Араттың сөзү» деп чогаалда маадыр каяа, кандыг оран-савага чурттап турган ийик? (тос чадыр)

4 дугаар тур. Финал. Тывызыктар мөөрейи:

1. Сарыг аскыр – сайт диди.

Сарыг довурак – бурт диди. (өрге)

2. Ыракты ырак дивес –

Ылап чоруктуг,

Берт черни берт-межел дивес-

Бедик мербегейлиг. (аът)

3. Чиңгир-кызыл торгу тоннуг,

Чигир-чимис амданныг. (честек кат)

4. Ыргак оол ыглай берди. (хүлчүк)
5. Буян талдың буду чүс. (тараа)
6. Тии чок торгум,

Дизии чок чинчим. (дээр, сылдыстар).

7. Ак ширтек хову шыпты (хар).
8. Өттүнчектиң өөгүн чежип чадаштым. (көрүнчүк).

5 дугаар тур. Супер-оюн. 

Саазында 3 айтырыглыг кроссвордту тывар. Боданырынче 1 минута бээр. Айтырыгларын база бижип каар.

Узун дургаар:

1. Тывызыкты тывыңар:

Аар ийде аалымны,

Бээр ийде мен көрүп олур мен. (телевизор).

(баажызы эт-септе деп албан чугаалаар)

Доора дургаар:

2.  «Авамның ынак оглу» деп шүлүкте боонуң ады. (ланчыы)
3. Дараазында сөстер кандыг наклонениеде турарыл: четкижеге, баргыжеге, дүшкүжеге. (кызыгаарлаар)

Супер-оюнну удуп алган киржикчиге «Эң-не күштүг кезек» деп атты тыпсыр.

Тываның күрүне университеди

Филология факультеди

Тыва филология болгаш ниити дыл эртеминиң кафедразы

11-ги класска кичээл-оюн

Брейн-ринг

«Тыва дыл болгаш чогаал оранынче аалдаашкын»

Кызыл – 2014 ч.

11-ги класска кичээл-оюн.

Брейн-ринг «Тыва дыл болгаш чогаал оранынче аалдашкын»

Сорулгазы: 1. Өөреникчилерниӊ тыва дыл болгаш тыва чогаалга билиин быжыглаар; 2. Төрээн черинге, төрээн дылынга болгаш чогаалга сонуургалын ханыладыр;  3. Уругларныӊ аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр.

Ажыглаар арга, методтар: айтырыг-харыы методу, хайгаарал методу, өөреникчилерниң бот ажылдар методу, индукция болгаш деңнелге аргазы, дилеп тыварыныӊ методу.

Ажыглаан технологиялар: информация-медээлиг технология

Дерилгези: мультимедиа дериг-херексел, кара, картон хааржакчыгаш.

Оюннуӊ дүрүмнери: Оюнга 4 (дөрт) бөлүк киржир. Бөлүк бүрүзүнге бир капитан биле үш киржикчи турар ужурлуг. Оюн үш кезектиг болур.  Бир  кезээнде-ле 2 бөлүк киржир. Башкы бир бөлүкке айтырыгны салыр. Киржикчилер 60 секунда иштинде боданыр эргелиг. Ук бөлүк айтырыгга харыылап шыдавайн баар болза, өске бөлүк харыылап болур. Кайы-даа бөлүк салган айтырыгга шын харыы берип шыдавас болза ук айтырыг оюннуӊ дараазында  кезээнче чыла бээр. Бир кезекте-ле 8+8=16 айтырыг салдынган турар.  Бир шын харыы дээш, 1 балл салыр, чартыы шын харыы бээр болза 0,5 балл, а меге харыы 0 балл болур. Хөй балл алган команда уткан деп санаттынар болгаш дараазында оюнче шилчиир. 3 дугаар оюнда 1,2 дугаар оюннарга уткан командалар киржир. Бо оюнда айтырыгларга харыылаар болгаш тускай даалгалар  күүседир. Хөй баалдыг команда уткан деп санаттынар.

Оюннуӊ планы:

1-ги оюн – 15 мин;

2-ги оюн – 15 мин

Финал – 20 мин.

Оюннуӊ чорудуу:

1-ги оюн. Башкы киржикчилерге оюннуӊ утказын болгаш кандыг темага эртерин чугаалап бээр. Эгеки ийи бөлүк бот-боттарынче көрүндүр туруп алыр. Оюн эгелээн деп чарлаан соонда баш айтырыгларны салып эгелээр:

Бирги бөлүкке айтырыглар:

1. Тыва бижик каш чылда тыптып келгенил?  (1930 чылда)
2. А. Пальмбах деп кымыл? (тыва дылдыӊ тургузукчузу, шинчээчизи)
3. Тыва бижик тывылбаан турда тывалар кандыг бижикти ажыглап турганыл? (моол бижик)
4. Тыва дылда каш диалект бар ийик? Оларны адаӊар? (1.Төп; 2.барыын; 3.мурнуу-чөөн; 4.соӊгу-чөөн 5. холушкак)
5. Шүлүглел деп чүл? Чижектен бериӊер. (Шүлүглел – шүлүктеп бижээн улуг хемчээлдиг чогаал. С.Сарыг-оол «Алдын-кыс»).
6. «Самбажык» деп шииниӊ автору кымыл? Ук шииниӊ кол темазы. (В.Ш.Көк-оол, төөгү-революстуг тема)
7. Шии аймаа кандыг үш кол бөлүктерге чарлырыл? (драма, комедия, трагедия)
8. В.Көк-оолдуӊ «Хайыраан бот» деп шиизи кандыг бөлүкке хамааржырыл? (трагедия)

Ийиги бөлүкке айтырыглар:

1. Түрк дылдарда чугаалажып турар улустуӊ саны каш деп санаттынып турарыл? (150-160 млн. кижи)
2. Сингармонизм деп чүл? (ажык үннерниӊ кадыг, чымчааныӊ аайы-биле аяннажыры)
3. Эртеги түрк бижикти чүге орхон-енисей бижик деп адай бергенил? (Енисей болгаш Орхон хемнериниӊ уннарындан тывылганын барымдаалап ынчаар адаан)
4. Бижиктиг тураскаалдарныӊ уран чечен очулгаларын тыва дылче кымнар очулдурганыл? (А.Даржай, Ю.Кюнзегеш)
5. С.А.Сарыг-оол каш чылда, каяа төрүттүнгенил? (1908 чылда, Өвүрнүӊ Торгалыгга төрүттүнген)
6. Тыва чогаалда бир дугаар тоожуну кым бижээнил, ооӊ ады? (С.А.Сарыг-оол «Аӊгыр-оолдуӊ тоожузу»)
7. «Тараа» деп тоожунуӊ автору кымыл? Кол темазы? (К-Э.К.Кудажы, репрессия, революция)
8. Сюжеттиӊ кезектерин адаӊар (дүүшкүн, өөскүдүлге, дыӊзыгыышкын, чештиниишкин).

2-ги оюн:

1-ги бөлүкке айтырыглар:

1. Тыва дыл кайы дылдарныӊ бөлүктээшкинче кирип турар ийик? (түрк дылдарныӊ бөлүктээшкини)
2. Омонимнер деп чүл? Чижээн бериӊер. (адаары болгаш бижиири дөмей, ынчалза-даа уткалары дүүшпес, аӊгы сөстер)
3. Неологизмнер деп чүл? (Чаа тывылган сөстер)
4. Табу сөстер деп кандыг сөстерил? (хоруглуг, адап болбас, ыдыктыг деп утканы илередип чоруур сөстер)
5. Салим Сюрюн-оол каш чылда, каяа төрүттүнгенил? (1924 чылда , Барыын-Хемчик, Ак)
6. Тыва улустуӊ аас-чогаалынга кандыг чогаалдар хамааржырыл? (үлегер домак, тывызык, улустуӊ ыры, тоолдар, чеченнер сөзү, дүрген чугаа, узун-тыныш,алгыш- йөрээл)
7. Эпилог деп чүл? (чөрүлдээ кандыг-бир түӊнелдиг доозулган соонда, маадырларныӊ оон ыӊай кандыг салымныг болганын дыӊнадыр кыска медээ чугаа)
8. «Ханы дазыл» деп чогаалды кым бижээнил? (Көк-оол Чамыян)

2-ги бөлүкке айтырыглар:

1. Диалектизмнер деп чүл? (кандыг-бир девискээрде кызыгаарлыг ажыглаттынар сөстер)
2. Жаргонизмнер деп чүл? Оларныӊ чижектеринден бериӊер. (кандыг-бир социал бөлүк кижилериниӊ хереглээри бир янзы уткалыг, тускай бок сөстер)
3. Тыва дыл-биле төрел дылдарны адаӊар? (4 чижек бээр)
4. 10-11-ги класстыӊ «Тыва дыл» номунуӊ авторлары? (А.К.Ойдан-оол, Б.К.Ондар, К.Б.Доржу, Е.М.Куулар)
5. «Кызыл үер» деп шииниӊ автору кымыл? Шииниӊ кол темазы? (С.Б.Пюрбю, төөгү-революстуг)
6. Чогаалдыӊ үш кол бөлүктерин адаӊар? (эпос, лирика, драма)
7. К-Э. Кудажыныӊ «Долуманыӊ хуулгаазыны» деп шиизи кандыг бөлүкке хамааржыр? (комедия)
8. «Дөспестер» деп романны кым бижээнил? (Олег Саган-оол)

3-кү оюн:

1. Синтаксистиг арга деп чүл? (ийи азы үш дөстүӊ каттышканы-биле чаа сөстү тургузары)
2. Тыва дылда каш падеж барыл? Оларны адаӊар? (а.п, х.п, б.п, о.п, т.п, ү.п, у.п.)
3. Наречие деп чүл? Чижектерин бериӊер? (өскерилбес тускай чугаа кезээ)
4. Трагедияга хамааржыр шиини адаӊар? Ооӊ кол темазын болгаш идеязын чугаалаӊар. (Хайыраан бот, ынакшыл темазы, идеязы: революция мурнунда ядыы херээжен кижиниӊ салым-чолу берге байдалга турган )
5. Степан Сарыг-оолдуӊ бир шүлүүн шээжи-биле чугаалаар.
6. «Тыва дылым - чоргааралым» деп кыска чогаадыг бижиир.

Түӊнел. Бөлүктерниӊ ниити баллдарын санааш, тиилекчилерни шаӊнаары.

Кызыл-Арыгныӊ ниити ортумак школазы

Кичээл планы

Монгуш Эргептиӊ «Чүрекпен»

деп чогаалынга түӊнел-кичээл.

Интеллектуалдыг оюн

«Парламентиниӊ дебатылары»

Тыва дыл болгаш тыва чогаал башкызы Сарыглар Чойгана Эрес-ооловна тургускан.

Кызыл-Арыг, 2016 чыл.

Кичээлдиӊ темазы: Монгуш Эргептиӊ «Чүрекпен» деп чогаалынга түӊнел-кичээл. Интеллектуалдыг оюн «Парламентиниӊ дебатылары».

Кичээлдиӊ хевири: чугаа сайзырадылгазыныӊ чаа хевирниӊ кичээли.

Сорулгалары:

1. Сайзырадыр сорулгалар: Ѳөреникчилерниӊ бот-тускайлаӊ ажылдап билирин, аас болгаш бижимел чугаазын сайзырадыр; Уругларныӊ логиктиг боданныышкынын сайзырадып, бодунуӊ туружун камгалап билир чоруун быжыктырар; Чаӊгыс айтырыгны каш аӊгы талазындан сайгарып, делгемчидир көөр чоруун сайзырадыр.
2. Ѳөредир сорулгалар: Сюжет шугумун тургузуп билирин быжыктырар; Бодунуӊ бодалын амгы тыва литературлуг дылга илередирип билиринге өөредир;
3. Кижизидикчи сорулгалар: Улус мурнунга бодун шын, төлептиг алдынып билинге чаӊчыктырар; Бодун болгаш өске улусту дыӊнап, долгандыр турар улуска хүндүткелдиг болурунга чаӊчыктырар (толерантность, тактичность).

Кичээлге ажыглаар арга, методтар: айтырыг-харыы, харылзаалыг чугаа, индукция, дедукция, хайгаарал, эксперимент.

Кичээлдиӊ чорудуу:

1. Организастыг кезээ:

а) Башкыныӊ киирилде сөзү: (2 минута)

- Экии, уруглар! Шупту кичээлге белен силер бе? Эр-хейлер! Олуруп алыӊар. Бо хүн бистер Монгуш Эргептиӊ «Чүрекпен» деп чогаалынга түӊнел-кичээлге «Парламентиниӊ дебатылары» деп интеллектуалдыг оюн эртирер бис. Оюнну эртирер мурнунда бичии хемчээлдиг катаптаашкындан чорудуптаалыӊар, уруглар.

2. Катаптаашкын:

а) презентация-биле ажыл: (5 минута)

(катаптаашкынга 4 күзелдиг өөреникчи харыылаар)

1 слайд: Слайдыда 4 (дөрт) аӊгы чурук бар. Харыылаар дээн өөреникчи бир чурукту шилип алыр, чуруктарныӊ артында айтырыглар бар болур.

2 слайд: Ыт чуруунуӊ артында айтырыг. «Чүрекпен» деп чогаалдыӊ өзээнде салдынган кол чидиг айтырыгны тодарадыӊар.

3 слайд: Бөрү чуруунуӊ артында айтырыг. Чүрекпен ээзин каш катап камгалааныл?

4 слайд: Боо чуруунуӊ артында айтырыг. Чүрекпенни Валерий Ховалыг деп кижи чүге өлүрүп кааныл? Ол буруузунган бе?

5 слайд: Ном чуруунуӊ артында айтырыг. Чогаалдыӊ сюжеттиг шугумун тургузуӊар:

• Дүүшкүн:
• Өөскүдүлге:
• Дыӊзыгыышкын:
• Чештиниишкин:

3. Интеллектуалдыг оюннуӊ ниити дүрүмнери:

Оюнга 8 спикер киржир. 2 удурланышкак палаталар турар, бир палатада-ла 4 спикер турар:

1-ги палата: Правительство:

1. Премьер-министр;
2. Премьер-министрниӊ оралакчызы;
3. Правительствонуӊ кежигүнү;
4. Правительствонуӊ секретары.

2-ги палата: Оппозиция:

1. Оппозицияныӊ даргазы;
2. Оппозиция даргазыныӊ оралакчызы;
3. Оппозицияныӊ кежигүнү;
4. Оппозицияныӊ секретары.

Оюнга 1 судья база бир таймспикер (шак хынаар кижи) турар.

8 спикер жребийни тырткаш, бодунуӊ эрге-дужаалын тодарадып алгаш, белеткеп каан олудунче олуруп алыр.

Үе эгелээнин, төнгенин таймспикер столду адыжы-биле соктапкаш көргүзер. Спикер бүрүзү бодун кысказы-биле таныштырар.

Айтырыг салыр кижи чугаалап турар кижиниӊ үезиниӊ төнерин манап алгаш, холун көдүргеш, айтырыгны тода болгаш кысказы-биле харыылаар.

Спикерлер болгаш өске-даа көрүкчүлер чугаалап турар кижи-биле чөпшээрежип турар болза столду оожум 3 катап соктагылаар,чөшпээрешпейн турар болза чаӊгыс катап шала дыӊзыг соктаар. Чугаалап турар кижи айтырыгга харыылавайн барып болур эргелиг, ынчалза-даа баллдар эвээжээр.

Дебатыларныӊ темазы:

1-ги палатаныӊ: «Бо палата Чүрекпенниӊ ээзиниӊ бөрзектерни кижилер аразынче эккелгени шын эвес деп санап турар…».

2-ги палатаныӊ: «Бо палата чүрекпенниӊ ээзиниӊ бөрзектерни улус аразынче эккелгенин шын эвес деп санап турар…»

Сөс белеткээринче 3 минутаны спикерлерге чөпшээрээр.

4. Оюннуӊ чорудуу:

1. Премьер-министирниӊ сөзү: (3 минута: 1,5 - сөс ап чугаалаары, 1,5 айтырыгларга харыылаары). Эвээш дизе 2 аргумент чугаалаар ужурлуг.
2. Оппозицияныӊ даргазыныӊ сөзү: (3 минута: 1,5 – сөс ап чугаалаары, 1,5 – айтырыгларга харыылаары). Эвээш дизе 2 аргумент, Премьер-министрниӊ саналын дүжүр бадыткаары.
3. Премьер-министирниӊ оралакчызыныӊ сөзү: (3 минута: 1,5 – сөс ап чугаалаары, 1,5 айтырыгларга харыылаары). Премьер-министирниӊ туружун быжыдыр бадыткаар, 1 аргумент, оппозиция даргазыныӊ саналын дүжүр бадыткаары.
4. Оппозиция даргазыныӊ оралакчызы: (3 минута: 1,5 – сөс ап чугаалаары, 1,5 айтырыгларга харыылаары). Оппозиция даргазыныӊ туружун быжыдыр бадыткаар, 1 аргумент, удур таланыӊ саналын дүжүр бадыткаары.
5. Правительствонуӊ кежигүнү: (3 минута)1аргумент, 1 контраргумент, айтырыгга харыылаар.
6. Оппозицияныӊ кежигүнү: (3 минута) 1 аргумент, 1 контраргумент, айтырыгга харыылаар.
7. Правительствонуӊ секретары: (1,5 минута) чаа аргументилер киирбес, айтырыгларга харыылавас, бодунуӊ палатазыныӊ ажылын ниитизи-биле түӊнеп, судьяны ол палатаныӊ талазын бадыткаарын дилээр.
8. Оппозицияныӊ секретары: (1,5 минута) чаа аргументилер киирбес, айтырыгларга харыылавас, бодунуӊ палатазыныӊ ажылын ниитизи-биле түӊнеп, судьяны ол палатаныӊ талазын бадыткаарын дилээр.

5. Судьяныӊ түӊнели:

Судья кысказы-биле палаталарныӊ ажылын түӊнээш, чедер-четпестерин айтып бээр. Палата бүрүзүнүӊ ниити баллдарын адап бээр.

6. Демдектер салыры.
7. Онаалга бээри (Степан Сарыг-оолдуӊ «Херээжен» деп шүлүүн номчуп алыр).

Премьер-министр

Премьер-министрниӊ оралакчызы

Правительствонуӊ кежигүнү

Правительствонуӊ секретары

Оппозиция даргазы

Оппозиция даргазыныӊ оралакчызы

Оппозицияныӊ кежигүнү

Оппозицияныӊ секретары

1. Премьер-министирниӊ сөзү: (3 минута: 1,5 - сөс ап чугаалаары, 1,5 айтырыгларга харыылаары). Эвээш дизе 2 аргумент чугаалаар ужурлуг.
2. Оппозицияныӊ даргазыныӊ сөзү: (3 минута: 1,5 – сөс ап чугаалаары, 1,5 – айтырыгларга харыылаары). Эвээш дизе 2 аргумент, Премьер-министрниӊ саналын дүжүр бадыткаары.
3. Премьер-министирниӊ оралакчызыныӊ сөзү: (3 минута: 1,5 – сөс ап чугаалаары, 1,5 айтырыгларга харыылаары). Премьер-министирниӊ туружун быжыдыр бадыткаар, 1 аргумент, оппозиция даргазыныӊ саналын дүжүр бадыткаары.
4. Оппозиция даргазыныӊ оралакчызы: (3 минута: 1,5 – сөс ап чугаалаары, 1,5 айтырыгларга харыылаары). Оппозиция даргазыныӊ туружун быжыдыр бадыткаар, 1 аргумент, удур таланыӊ саналын дүжүр бадыткаары.
5. Правительствонуӊ кежигүнү: (3 минута)1аргумент, 1 контраргумент, айтырыгга харыылаар.
6. Оппозицияныӊ кежигүнү: (3 минута) 1 аргумент, 1 контраргумент, айтырыгга харыылаар.
7. Правительствонуӊ секретары: (1,5 минута) чаа аргументилер киирбес, айтырыгларга харыылавас, бодунуӊ палатазыныӊ ажылын ниитизи-биле түӊнеп, судьяны ол палатаныӊ талазын бадыткаарын дилээр.
8. Оппозицияныӊ секретары: (1,5 минута) чаа аргументилер киирбес, айтырыгларга харыылавас, бодунуӊ палатазыныӊ ажылын ниитизи-биле түӊнеп, судьяны ол палатаныӊ талазын бадыткаарын дилээр.