"Ел укытучысы - 2015"

Татарстан Республикасы Апас муниципаль районы бюджет гомуми белем бирү учреждениесе

«Чури Бураш төп гомумбелем бирү мәктәбе»нең

1 нче квалификацион категорияле

математика  һәм информатика  укытучысы

кызы

Укытучы турында шәхси белешмә

1. Фамилия, исем, әтисенең исеме Шакирҗанова Румилә Илдус   кызы

2. Туган елы 1965 ел, 24 март

3. Белеме югары, КДПИ, математика, информатика һәм исәпләүтехникасы укытучысы,  1994 ел

4. Курслар Идел буе региональара укытучыларның белемен күтәрү институты “Белем бирүдә федераль дәүләт стандартларын гамәлгә кую чорында математика укытуда дәвамчанлык” 108 сәг. 2014ел

5. Гомуми эш стажы 32 ел

6. Педагогик ел стажы 30  ел

7. Категориясе 1 нче калификацион категория, 2013нче ел

8. Эш урыны   Татарстан Республикасы Апас муниципаль районы бюджет гомуми белем бирү учреждениесе «Чури Бураш төп гомумбелем бирү мәктәбе»

Эш тәҗрибәсе

    Укытучы һөнәрен төрле кеше төрлечә аңлый. Минемчә, укытучы, иң беренче чиратта, бала күңелен аңлый белүче изге йөрәкле тәрбияче, ата-анага төпле киңәш бирүче педагог булса, икенчедән, ул мөстәкыйль фикер йөртергә сәләтле ирекле шәхес формалаштыручы остаз да булырга тиеш. Һәр укытучының үз язмышын мәктәп белән бәйләве дә төрлечә. Берәүләр балачактан  ук үзләрен бу һөнәргә багышлаячакларын тоемлыйлар һәм шуңа омтылалар, әзерләнәләр. Икенчеләр исә балага белем бирү, аны олы тормыш юлына әзерләү кебек изге эшкә очраклы рәвештә кереп китәләр. Мин үземне шуларның беренчесенә кертер идем.

    Укытучылар нәселеннән түгел мин, шулай да нишләптер кечкенәдән үк минем хыялым-укытучы булу иде. Балачактагы хыялымны  тормышка ашыру максаты мине Казан дәүләт педагогика институтының физика – математика  факультетына алып килде.

     Бала күңелен мин бәллүр ваза белән чагыштырам. Әгәр дә аны ватасын икән, ничек кенә кире ябыштырырга теләсәң дә, барып чыкмый.  Мин куркып калдым, ничек дөрес эшләргә, нинди метод һәм алымнарны кулланырга, бала күңеленә юлны кайдан табарга?  Җиңел булды димим хезмәтемнең тәүге баскычларын.  Беренче сентябрь, үземнән 5-6 яшь кенә кече укучылар алдына дәреслек тотып кереп басулар, калтыранган тавыш белән тема аңлатулар бүгенгедәй хәтеремдә... Хәзер исә мин укытучы исемен горур итеп күтәреп йөрер дәрәҗәгә ирешкән хезмәт иясе! Ә хәзер исә  менә шул  мине куркытырга теләгән “яңа гасыр балалары” белән эшләргә теләгән,  бүгенге катлаулы тормышта аларга үз юлларын табарга,белемле, теләкләренә ирешә алырдай, намуслы, рухый яктан нык, тәрбияле, мөстәкыйль фикер йөртә белүче, милләтен һәм мәдәниятен яратырдай шәхес тәрбияләргә теләгән гади бер зат.

   Мин – математика һәм  информатика  укытучысы. Дәрескә керер алдыннан мин укучыларымның һәрберсен күз алдымнан үткәрәм, аларның күңел дөньясын ачарга, ышанычларын акларга тырышам. Кәефем нинди булуга карамастан, алар янына ачык күңел белән керәм, чөнки баланың сизгер йөрәген алдый алмыйсың. Аның күңеленә кешелеклелек, игелеклелек орлыклары салырга җыенасың икән, иң беренче чиратта үзең үрнәк булырга тиешсең.

   Элек-электән укытучы хезмәте - гаять катлаулы һәм җаваплы хезмәт булып саналган. Без билгеле бер дәрәҗәдә яңача фикерләүгә игътибар бирелгән, фән-техника өлкәсендә, хезмәттә әледән-әле яңа ачышлар ясала торган заманда яшибез. Үзгәрешләр уку-укыту процессын да урап узмый.

   “Россиядә мәгарифне модернизацияләү концепциясе”, “Безнең яңа мәктәп” милли белем бирү инициативасында бүгенге көн мәктәбенә куелган таләпләр ачык чагылдырылган һәм социаль заказ нигезләнгән. Бүген вакыт мәктәпне тәмамлаучыларның киләчәктә хезмәт базарында конкурентлыкка сәләтле булуларын таләп итә. Моның өчен мәктәпнең  укучыларны белем җыелмасы белән коралландырылуы гына түгел, ә иҗади фикерли белү, инициатива күрсәтә белү, стандарт булмаган чишелешләр таба алу кебек сыйфатларны үстерүе дә кирәк.

    Югарыда санап үтелгән сыйфатларны булдыруда мәктәп дисциплинасы – математика зур роль уйный. Белем бирүнең яңа стандартларында “математик белем бирүнең бер максаты булып мәктәп укучыларының практик эшчәнлектә куллану өчен кирәк булган  математик белем һәм күнекмәләр системасын үзләштерүе тора”, диелгән.

    Әйе, нинди генә  заманда, кайсы гына вакытта эшләмәсеннәр, укытучылар алдында зур бурычлар, яңадан – яңа таләпләр куела. ФГОС программасы буенча курсларда укыгач, мин яңа стандартларның “Укырга өйрәтү”, “Яшәргә өйрәтү” һәм “Эшләргә өйрәтү”, “Бергә эшләргә өйрәтү” икәнен аңладым. Чөнки яңа стандартлар буенча белем алганда укучының белем дәрәҗәсе бермә-бер үсә, логик яктан фикер йөртергә өйрәнә, максатка ирешергә омтылышы барлыкка килә. Һәм иң мөһиме-укучы мөстәкыйль белем алырга өйрәнә, бу очракта укытучы ярдәмче.

     Шушы дүрт этап бер берсе белән бәйләнеп барырга тиеш, шул очракта гына дәрес камил дәрәҗәгә ирешә ала.

      Хәзерге заман укучысын “фәннәр патшасы” булган математиканы яратуга ничек этәрергә, аны ни белән кызыксындырырга?

    Дәресемне балалар өчен кызыклы итәргә теләп, төрле алымнар һәм чаралар кулланам. Мәсәлән, төркемләп эшләүне бик нәтиҗәле күрәм. Балаларда  сорауга җавап бирү, проблеманы чишү  барышында бер-берсе белән ярышу, үзен яхшырак, белемлерәк итеп күрсәтү өчен күбрәк мөмкинлекләр ачыла. Киңәшләшү, фикер уртаклашу мөмкинлекләре ачыла. Әлеге төр эшчәнлек вакытында , бер төркемнең икенче төркемгә сорау бирә белүен дә максат итеп куюым, балаларның математик сөйләм  телен үстерүгә ярдәм итә дип саныйм.

    Бүген укытучы укучыга белемнәр суммасын җиткерүче булып кына кала алмый, киресенчә, ул баланы мөстәкыйль рәвештә белем алырга өйрәтергә тиеш.

     Математика нинди практик белемнәр бирергә тиеш соң? Математиканың кредит алу өчен документлар тутыру, телефон тарифын сайлап алу, налог җыемнарын, коммуналь түләүләрне исәпләү кебек кешене гомере буена кирәк булачак аерым белемнәр белән тәэмин итә алмавы көн кебек ачык, ләкин ул укучыны белем алуның төрле алымнары белән коралландырырга, укучыда белем алу ихтыяҗын формалаштырырга тиеш. Шуңа күрә математика дәресләрендә укучылар фикер йөртергә, исбатларга, биремне үтәүнең рациональ юлларын табарга, тиешле нәтиҗәләр ясарга, кыскасы, уйларга өйрәнәләр. Югарыда әйтеп кителгән гамәлләрнең нигезендә укучыларның анализга, синтезга, ассоциатив чагыштыруга, гомумиләштерүгә, әйләнә-тирә турындагы белемнәрне системалы конструкцияләүгә нигезләнгән фикер йөртүе ята. Шуңа күрә хәзерге заман шартларында белем биргәндә танып-белү активлыгын, мөстәкыйльлекне үстерергә, проблемалы-эзләнү, тикшеренү эшчәнлегенә ориентлашырга кирәк. Бу проблеманы иске традицион алымнар белән чишү мөмкин түгел.

   Түбәндә санап кителгән капма-каршылыклар  белем һәм тәрбия бирүдә яңа алымнар куллануга сәбәп булып тора:

• укытучының укучыга әзер белемне, күпчелек вакытта репродуктив ысул белән, бирүенә нигезләнгән математика курсын укыту системасы белән үсеп килә торган җәмгыятьтә компетенцияле шәхеснең нигезе булып торган практик һәм иҗади фикерләүне формалаштыру арасындагы;
• математикадан мәктәп программасының авырлыгы арта баруы, укучыларның белем дәрәҗәсенә таләпләрнең арта баруы белән укучыларның тәкъдим ителгән мәгълүматны үзләштерү мөмкинлеге арасындагы.

    Әлеге каршылыклар, нигезендә укучыга әзер белем бирү түгел, ә аларга яңа белемнәрне эзләүгә этәргеч бирү яткан яңа технологияләр куллануга җирлек булды. Эш тәҗрибәмдә өйрәнелә торган темага һәм укучыларның яшь үзенчәлекләренә бәйле рәвештә эшчәнлекле (деятельностный), проблемалы-эзләнү, компетенция-юнәлешле, информацион-коммуникатив, сәламәтлекне саклау технологияләрен кулланам.

   “Ишеткәнемне онытам, күргәнемне истә калдырам, ә эшләп өйрәнгәнемне үзләштерәм,”- диелә кытай мәкалендә. Димәк, укытучының бурычы, укыту процессын, укучыларның алган белемнәре үз эзләнүләренең нәтиҗәсе булырлык итеп оештыру. Ләкин бу эзләнүләрне, укучыларның танып – белү активлыгын үстерерлек итеп дөрес  оештыра белергә кирәк.

     Эшчәнлекле (деятельностный) һәм проблема-эзләнүле якын килү дәрестә укучыларны “ачыш”лар ясарга этәрүче проблемалы ситуацияләр тудыру белән бәйле.
   Проблемалы ситуация тудыру өчен капма-каршы фактлар кулланырга яки яңа материалга нигезләнеп кенә үтәлергә мөмкин практик эш тәкъдим итәргә мөмкин. Дәрестә хезмәттәшлек, проблемалы сорауга бергәләп җавап эзләү атмосферасы туа.

    “Ноктага карата симметрия”, “Турыга карата симметрия ”темаларын өйрәнгәндә укучыларга иҗади эш бирелә: симметрия үзәге, симметрия күчәре булган фигураларны сурәтләргә. Биремне рәсем ясап та, ябыштырып та  башкарырга ярый.    

     Мәсьәләләр чишәргә өйрәткәндә эшчәнлекле һәм проблемалы-эзләнү технологияләре чишелешне эзләү эшчәнлеген ачыклауны, эзләнүнең төрле ысул һәм алымнарын аңлатуны күз алдында тота. Укучыларның интелектуаль күнекмәләре запасын мәсьәләләр чишүнең төрле ысулларын өйрәтү исәбенә арттырырга була. Бу ысулларны өйрәнү аларны стандарт булмаган ситуациядә югалып калмаска, дөрес хәрәкәт итәргә өйрәтә, математика дәресендә аларның эшчәнлеген максатчан итә.

     Компетенция-юнәлешле якын килү алымының бер технологиясе булып проектлар методы тора. Проектлар методы дистә еллар игътибар үзәгеннән төшеп торганнан соң кабат әйләнеп кайтты. Татарстан Республикасы хөкүмәте ярдәме белән төрле предмет укытучылары өчен оештырылган “Intel. Обучение для будущего» курсларында бу методка игътибар зур булды. Мин дә 2010 һәм 2011 нче елда әлеге курсларда белемемне күтәрдем. “Комбинаторика”, “Сюжетлы мәсьәләләр”, “Мәсьәләләрдә сугыш сәхифәләре” темалары буенча  проект  эшләре бүгенге көндә дә актуаль. “Мәсьәләләрдә сугыш сәхифәләре” проекты Бөек Җиңүгә  багышланды. Балаларга патриотик тәрбия бирү төп максатым булу, әлеге теманы яктыртуга  этәрде. Бу проект эшенең русча һәм татарча вариантлары булдырылды,  һәм интернет  челтәрендә дә үз урынын тапты.

     Проектлар методы балаларны фән  белән кызыксынуның яңа юнәлешенә- информацион–коммуникатив технология  куллануга тарта.

     Информацион-коммуникатив   технология хезмәттәшлекне оештыруга һәм гамәлгә ашыруга юнәлтелгән. Ул партнерны тыңлый һәм аңлый белүдән, мәгълүматны тулы һәм төгәл кабул итә һәм тапшыра, үзеңнең эш-хәрә-кәтеңне партнер эш-хәрәкәте белән чагыштыра белүне үз эченә ала.

    Федераль дәүләт белем бирү стандартлары кысаларында дәрескә әзерләнгәндә укытучы нәрсәләрне исәптә тотарга тиеш соң?

   Иң беренче дәрес этапларының  конструкциясен төзү мөһим. Һәр дәреснең үз структурасы бар.(Презентация)

   Һәр укытучының   һәр вакытның үз алдына куйган максаты, бурычлары, үз философиясе. Заманалар нинди генә булмасын укытучы – Укытучы булып кала бирә инде ул. Халык мәнфагатьләрен, милләт идеяләрен алга сөрү, баланың үсеш чорында тирә яклап чәчелгән әдәп-әхлак, кешелеклелек сыйфатларын туры юлга салучы да шул ук –Укытучы.

Мин –бәхетле, әле кичә генә тормыш сукмагыннан атлап барган тәҗрибәсез укытучы кыз идем, борылып карасам, 30 ел вакыт үтеп киткән. “Очасым” килә, белем үрләренең иң биек ноктасына күтәреләсем, кешеләргә файда китереп яшисем килә. Яшәгән саен яшьнисем килә!

Бу тормышта минем адымым нык,

Укытучы-минем һөнәрем!

Бар көчемне, талантымны биреп,

Балалар дип уза көннәрем!

Достижение обучающихся

Татарстан Республикасы Апас муниципаль районы бюджет гомуми белем бирү учреждениесе

«Чури Бураш төп гомумбелем бирү мәктәбе»

МИН  -  УКЫТУЧЫ

( эссе )

1 нче квалификацион категорияле

математика  һәм информатика  укытучысы

Шакирҗанова Румилә Илдус кызы

**** 2015 ****

                   «Һәрбер кеше күңелендә кояш яши, бары тик

аңа яктылык  тарату мөмкинлеге бирегез»

Сократ                                       

   Кешенең иң истәлекле, иң изге хыяллары, иң беренче шатлык – куанычлары аның балачагы яки үсмер чоры белән бәйләнгән була. Менә шушы матур истәлекләр арасында шактый зур урынны мәктәп, балачак дуслары һәм, әлбәттә инде, укытучылар алып тора. Иң беренче мәктәп бусагасын атлап кергән көннән алып, зур тормышка озатып соңгы кыңгырау чыңлаган көнгә кадәр бала белән һәрчак янәшәдә аның Укытучысы атлый. Ул аны белем дөньясына алып керә, яхшыны яманнан аерырга, хезмәт һәм иҗат шатлыгын тоярга өйрәтә, фикерләү сәләтен үстерә, дөньяга карашын формалаштыра, аңардан шәхес тәрбияләүгә бөтен көчен куя.

   Укытучы хезмәте авыр да, җаваплы да, кызыклы да. Укытучы һөнәрен сайлау – тыңгысызлык, эзләнү юлын сайлау, үз – үзеңә искиткеч таләпчән булу, көндәлек тырыш, эзлекле хезмәт юлын сайлау дигән суз.

    Мин – укытучы... Бу җөмлә ахырында нинди тыныш билгесе куярга? Нокта? Әмма мин нокта куярга җыенмыйм. Мин үз юлымны эзлим. Һәр сәгать, һәр көн, һәр ел.Сөенеп һәм куанып, ышанып һәм шикләнеп, ә бәлки.., дип уйланып, тормыш юлын сызам.

    Ә бәлки җөмләм ахырына сорау куярга кирәктер? Мин – укытучы? Чөнки шундый мизгелләр була, үз – үзеңә сорау бирәсең: “Ә мин кирәкме?”, “Миңа бу кирәкме?”. Шикләнү, икеләнүләр чынбырлыкны  тудыралар. Тормышта бит кара сызыктан соң һәрвакыт ак юл сызыла, әлеге ак сызык, өметләрнең акланганын күреп, үзеңнең кирәкле кеше икәнеңә шатланып яшәргә чакыра.

    Мин – укытучы, һәм минем коралым – дәрес. Дәрес скрипка кылларына охшаган: кылларына җиңел генә орынып, һәркемнең йөрәгендә уелып калырлык, аһәңле көй чыгарырга кирәк. Әлеге җиңеллектә укучыларга күренми торган  зур хезмәт, шикләнүләр, канәгатьсезлекләр  тора.  Һәм бу хезмәтнең бервакытта да  заяга түгел икәнен балалар аңлап, күмәкләшеп эшләргә омтылсалар, укытучыга тагын  ни кирәк?    

   Һәр укытучының   һәр вакытның үз алдына куйган максаты, бурычлары, үз философиясе. Заманалар нинди генә булмасын укытучы – Укытучы булып кала бирә инде ул. Халык мәнфагатьләрен, милләт идеяләрен алга сөрү, баланың үсеш чорында тирә яклап чәчелгән әдәп-әхлак, кешелеклелек сыйфатларын туры юлга салучы да шул ук –Укытучы. Әйе,  чыннан да, таш булып сибелгән барлык уңай һәм тискәре сыйфатларның бербөтен булып оешуы да Укытучыга бәйле.  Хәзер менә шул вакыт килеп җитте. Мин барлык коллегалаларым,  укытучыларым  каршында гражданин, укытучы буларак имтихан тотам. Заманның ниндие генә әле, өлкән буыннар әйтүенчә, “балалар туганда ук институт бетереп туа” торган чор. Аларның мәгълүмат алыр чыганаклары күп: радио-телевидение, вакытлы матбугат,  электрон почталар, интернет-мәгълүматларның нидиләрен эзлисең, шунысын табасың. Бала киләчәккә үзеңнән алда бер адым атламасын дисәң, укы, эзлән, өйрән! Менә шуңа  инде XXI гасырда педагогика – белем бирү һәм тәрбияләү фәне түгел, укыту  һәм  тәрбияләү  сәнгате. Тәрбияләү  һәм  укыту...   Укыту һәм  тәрбияләү...  Шул вакытта гына  бала  XXI гасыр  өндәвенә әзер булачак .

    Әмма хәзерге балада ничек итеп авыр фәннәренең берсе булган – математика фәне белән кызыксыну уятырга. Әмма,ничек итеп?.. Яңа укыту ысуллары кулланыргамы?..  

   Мин укучыларыма өйрәнүче итеп түгел, чын дус, сердәш, киңәшче итеп карарга тырышам. Алар дәрестә куркып утырмасыннар, уйлансыннар, сораулар бирсеннәр, кызыксынсыннар, һәм аларның иҗади сәләтләре калкып чыксын. Һәр бала үзе кечкенә дөнья бит. Аларның холык-фигыльләре төрле булган кебек, уку материалын үзләштерү дәрәҗәсе дә төрле. Моны һәрдаим игътибар үзәгендә тотам. Шуңа күрә укытуның төрле алымнарын кулланам.. Укытучы һөнәре бер урында таптануга, билгеле бер калып буенча эшләүгә корылмаган. Ул һәрвакыт эзләнүдә, яңа ачышлар ясарга омтылуда. Әлеге һөнәр иясе өчен тыныч төннәр, үз-үзен яратып кына яшәү – ят нәрсә.

   Минем профессиональ компетентлыгым  бердәм эшләү вакытында балалар белән очрашуга, алар белән аңлашуга һәрчак әзер булу, үзара хезмәттәшлеккә тарту.  Ә бу хезмәттәшлек үзенә күп сыйфатларны туплаган, эзләнү,  белем һәм күнекмәләр формалашу, шикләнү һәм өметләр,  аңлашу һәм кабул итү,  мөстәкыйльлек һәм ярдәм,  индивидуальлек һәм толерантлык, максат һәм бурычлар. Ә бу хезмәттәшлекнең исеме – ярату!  Баланы ярату, укучыны ярату.  Хәзерге һәм киләчәк буын гражданинын  ярату!

   Әлеге ярату  бала  һәм тормышның һәр нәрсәдән дә өстенлеген курсәтүче ярату! Бу ярату үтә дә серле,  әһәмиятле мизгелләрне , аерым юнәлешләрне үз эченә ала: мәсәлән, укытучыдан – балага:  - мин сиңа ышанам; - мин беләм, син җиңәчәксең: мин сине аңлыйм; - мин синең янәшәдә, бу иң мөһиме!

    “Син минем укучым. Мин синең укытучың. Нишләп мин – укытучы?! Ә

син- укучы?!  Без ни беләбез?  Без нәрсә булдыра алабыз ?  Без янәшә... Без

аңлашабыз. Без яшибез. Бер – беребезне зур җиңүләргә этәрәбез, кечкенә генә өмет чаткысын, ялкынга әйләндерәбез.  Хыялларны чынга ашырырга ярдәм итәбез. Куркаклыкны җиңеп , киләчәк көн белән яшәргә өйрәтәбез! Үз – үзеңне җиңә белсәң генә,  яши аласың ! Хәзер иң мөһиме нәрсә?

    Шулай итеп, мин гомеремне  Укытучы һөнәренә багышларга карар иттем. Балачак хыялларым иленә аяк бастым.

    Чын укытучы  булу күп көч сорый  торган хезмәт. Балаларга дәрес бирәсеңме, экскурсиягә алып барасыңмы, тәрбия чарасы, яисә ата-аналарга җыелыш үткәрәсеңме, барысы да җаваплылык таләп итә. Эшләү дәверендә күп төрле технологияләр үзләштерегә туры килде. Авыл баласы да белем дәрәҗәсе буенча шәһәр укучысыннан калышырга тиеш түгел, таләпләр бертөрле бит. Укытучы һәр бала белән уртак тел табып, аңлашып эшләргә тиеш. Әгәр инде син бала күңеленә ачкыч табып, белем алуга дәртләндерәсең икән, аның нәтиҗәләре күренә.

     Минем укучыларымның да күбесе югары уку йортларында белем алды, җаваплы урыннарда эшли. Гаилә кордылар, үзләре дә балалар үстерәләр. Мәктәпне тәмамлауларына күп еллар узса да укучыларым килеп хәлемне беләләр, ярдәм итәргә тырышалар. Ул мизгелләр эшемә югары бәя буларак бирелгән бүләкләрдән, мактау кәгазьләреннән дә дәрәҗәлерәк бәя булып җанны иркәли. “Куйган хезмәтем бушка китмәгән, бу балаларның чын кеше булуында минем дә өлешем бар”, дип күңел горурлана.

     Бүген авыл мәктәбе зур үзгәрешләр казанында кайный. Авылларда балалар саны кимү — көнүзәк мәсьәлә. Мәктәп бетүгә таба бара, дигән сүз. Укучылар автобуслар белән күрше мәктәпләргә йөреп укый. Шулай булса да, тормыш алга атлый. Икенче буын федераль дәүләт белем бирү стандартларын гамәлгә кертү бара. Мәгълүмати-компьютер технологияләрен кулланып белем бирү — заман таләбе. Моның өчен укытучыга да бик күп белергә, эзләнергә кирәк. Укытучы авылда эшләсә дә белеме һәм осталыгы буенча шәһәр укытучыларыннан калышмый. Интернет, мультимедия, видео аппаратларын иркен куллана, үзбелем дәрәҗәсен күтәрү буенча даими эшли. Укучыларымның конкурсларда катнашып призлы урыннар алуы, үземнең дә 2013 елда  “Ел укытучысы”  Республика конкурсының район этабында “Укытучы һәм заманча технологияләр” номинациясендә, 2014 елда районкүләм “Математика укытучысы-2014” конкурсында “Үз эшенең остасы” номинациясендә җиңүгә  ия булу заман таләпләренә җавап бирә алуым турында сөйли.

    Мин үземнең укучымны шәхес буларак кабул итәм . Чөнки һәр бала, һәр шәхес үзен гражданин итеп тоя һәм шуңа омтыла. Бөтен бала- галим. Һәр бала үзенчәлекле . Әгәр ул укырга теләми икән,  монда бала тугел,  бары мин гаепле. Мин бала күңеленэ үтеп керә алмаганмын,  укыту – тәрбияләүнең төрле ысулларын кулланмаганмын . Әмма бала да уйлана, фикер йөртә, һәм акрынлап булса да тормышта үз урынын табарга омтыла. Үзен туган ягының бер патриоты итеп танытырга тырыша.

     Балалар белемнең кирәклеген белсен, кешеләр арасында,  җәмгыятьтә югалып калмасын, тынычлыкта яшәсеннәр иделәр .

     Моннан 2000 еллар элек үк Сократ та: «Һәрбер кеше күңелендә кояш яши, бары тик аңа яктылык тарату мөмкинлеге бирегез», — дигән. Безнең һәркайсыбыз күңел җылысын, ярату хисен башкаларга бирә ала. Шуңа күрә, укытучы, кояш кебек, күбрәк елмаерга тиеш. Укытучы мөгаллимлек юлында ниндидер биеклекләргә ирешим дисә, «үз эшеңә мәхәббәт + иҗади күтәренкелек + компетентлык + алдан күрүчәнлек» формуласын кыйбла итеп тотарга тиеш. Ә уңышка ирешүнең төп формуласы — танылу, ягъни куйган хезмәтеңнең нәтиҗәсен укучыларыңның, ата-аналарның, әйләнә-тирәдәгеләрнең күзләрендә очкыннар итеп күрү шатлыгы ул. Хәзерге заман укытучысы беркайчан да ирешелгәннәргә генә канәгатьләнеп калырга тиеш түгел, ул һәрвакыт алга карарга, заман белән бер сафта барып, гел эзләнеп яшәргә тиеш. Хәзерге чорда нинди генә технологияләр куллансак та, гаиләдә, мәктәптә бала тәрбияләүгә игътибарны көчәйтмичә, уңышка ирешә алмаячакбыз.

    Бала тәрбияләү, аңа белем бирү – гомер буе бәхәсле мәсьәлә булып торган. Тәрбия һәм белем бирүнең мәңге, тутыкмас, мәңге күгәрмәс үз нигезләре бар. Алар - халык педагогикасы нигезләре. Югары әхлакка корылган шушы белемне нигез итеп алсак, камиллеккә ирешүдә зур адымнар ясар идек, тәрбия һәм белем бирү үз-үзен аклар иде дип уйлыйм мин.

Профессиональные достижения:

Эш нәтиҗәләре:

2008 год - участник конкурса «Учитель года-2008» муниципального тура

2010 год  - диплом МОУ "Чуру - Барышевская основная общеобразовательная школа"

 Апастовского муниципального района РТ.

2012 год - грамота за  качественную организацию работы по участию образовательного учреждения в проекте «Школа цифрового века»

2012 год – призер  районного конкурса социальных проектов"Якташлар аллеясы",

2 место

2012год – победитель "Учитель года -2012"  в номинации "Учитель и современные технологии".

2012 год – участник Республиканского семинар-практикума для кураторов школьных отрядов правопорядка.

2012 год - мастер класс. Модель внеклассного мероприятия в рамках Года историко- культурного наследия Республики Татарстан.  

2012 год – грамота МУ “Отдел образования Исполнительного комитета Апастовского муниципального района Республики Татарстан”.

2012 год - Благодарность координатору всероссийского игры конкурса по информатике «Инфознайка 2012»

2013 год – диплом Центра дистанционного образования “Прояви себя” участника  всероссийского педагогического конкурса «Педагогический проект»

2013 год  - сертификат  участника конкурса «Портфолио учителя»  на тему «Сердце отдаю детям».

2013год– сертификат участника II Межрегионального  конкурса  методических разработок «Педагогические инновации XXI века». Методическое пособие по математике 5-6 класс» «Военные странички в задачах»  

2013 год – свидетельство Министерство  образования и науки Республики Татарстан участника Республиканского этапа XI Всероссийского  конкурса  учебных и методических  материалов в помощь организаторам туристско-краеведческой  и экскурсионной  работы  с обучающимися, воспитанниками  

2013 год – участник II республиканской   научно- практической   конференции имени Мусы Джалиля. Приложение к проектной работе «Цена Победы» на тему «Военные странички в задачах».

2013 год - диплом 2 степени Центр дистанционного развития креативности Teachers.kz победителя Международной педагогической  олимпиады «Методическая мозаика»

2013год – Социальная сеть работников образования nsportal.ru. Персональный сайт учителя математики

2013 год - участник восьмого заочного конкурса учителей математики от фонда «Династия».

2013 год – грамота МУ “Отдел образования Исполнительного комитета Апастовского муниципального района Республики Татарстан”.

2013 год – благодарность  за активное  в работе  международного  проекта для учителей videouroki.net

2013 год – свидетельство за подготовку победителя международного  проекта для учителей videouroki.net

2013 год – грамота Отдела образования Исполнительного комитета Апастовского муниципального района Республики Татарстан. Призер (3 место) районного конкурса “Использование новых информационнх и коммуникативных технологий  в образовательной  деятельности” в номинации”Лучшая учебно- методическая  разработка по математике и информатике “

2013 год – благодарность за активное  участие  в работе социальной сети работников образования nsportal.ru 

2014 год – почетная грамота Исполнительного комитета Апастовского  муниципального района РТ

2014год – сертификат участника  Международной научно- образовательной конференции «Актуальные проблемы  современной  педагогической  науки»

2014 год – сертификат участника  вебинара  «Прототип электронного учебника

издательства «Просвещение»

2014 год – почетная грамота Муниципального казенного  учреждения «Отдел образования Исполнительного комитета Апастовского муниципального района Республики Татарстан”. Победитель в номинации “Мастер своего дела”на муниципальном конкурсе “Учитель  математики-2014”

2014 год - почетная грамота Муниципального казенного  учреждения «Отдел образования Исполнительного комитета Апастовского муниципального района Республики Татарстан”. Призер (3 место) на муниципальном смотре – конкурсе “Лучший кабинет математики”

2014 год – благодарственное письмо за помощь в организации Первого фестиваля исламского наследия татар Российского Исламского Института и  Всемирного конгресса татар.

2015год – сертификат проекта Мультиурок о создании персонального сайта http://multiurok.ru/sakirzan/

                           Методические публикации

_______________________________

Девиз под которым  участник выступает на конкурсе:

Стремлюсь к новому, к полезному.

Любимое изречение:

Хорошее в человеке приходится проектировать, и педагог это обязан делать.

                                                                          Антон Семенович Макаренко

Информационная карта участника

муниципального тура

республиканского конкурса

“Учитель года Республики Татарстан – 2015”

Шакирзяновой Румили Илдусовны

Апастовский муниципальный район

Подпись                                            Дата:   03.02.2015 год

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение "Чуру-Барышевская основная общеобразовательная школа Апастовского муниципального района Республики Татарстан"

Проектная работа по математике.

Тема: «Функции и их графики»

Ученицы  7 класса

МБОУ «Чуру-Барышевская основная

общеобразовательная школа»

 Апастовского района РТ

Хамидуллиной Регины

Учитель: Шакирзянова Румиля Илдусовна

Тема проекта:  «Функции и их графики».

Участники проекта: ученики 7 класса.

Сроки реализации проекта: две недели.

Результат: защита проекта, а затем оказание помощи одноклассникам, испытывающим затруднения по данному учебному материалу.

Задание.

1. Сбор информации по теме «Функции и их графики» (использование материалов учебников алгебры 7, справочников, Интернета).
2. Подбор 5-10 упражнений по данной теме (вместе с решением).
3. Оформление отчёта о проделанной работе: теория + практические задания («бумажный» вариант).
4.  Подготовка к защите проекта.
5.  Защита проекта (презентация).

Оглавление

1. Введение

2. Основная часть

3. Заключение.

Введение

Функция – это одно из основных математических и общенаучных понятий, выражающее зависимость между переменными величинами. Каждая область знаний: физика, химия, экономика, биология, социология и др. – имеет свои объекты изучения, устанавливает свойства и взаимосвязи этих объектов. В различных науках и областях человеческой деятельности возникают количественные соотношения, и математика изучает их в виде свойств чисел. Математика рассматривает абстрактные переменные величины и  в отвлеченном виде, изучает различные законы их взаимосвязи, которые на математическом языке называются функциональными зависимостями, или функциями. Свободное владение техникой построения графиков функций часто помогает решать многие задачи и порой является единственным средством их решения. График и есть изображение нашего понимания того, как ведет себя функция. Для этого необходимо знать элементарные функции, их свойства, владеть методикой построения графиков.

Некоторым  моим одноклассникам трудно даётся тема «Функция». Я предлагаю своё мнение и работу о функциях. Для этого я много листала учебник «Алгебра», авторы Ю. Н. Макарычев, Н. Г. Миндюк, К. И. Нешков, С. Б. Суворова и просмотрела по полезным ссылкам школа Кирилла Мефодия (e-КМ-Школa). Там- то  я нашла много ответов на свои вопросы.

В рамках проекта мы  изучаем, как связаны друг с другом самые разнообразные величины, как изменяются они друг относительно друга, как описать графически зависимости между ним.

Цель:

     Обобщить, систематизировать и расширить знания и умения по построению графиков различных функций в прямоугольно-декартовой системе координат, их преобразованию; развить кругозор путем введения новой системы координат и обучения методам построения в ней графиков элементарных функций; возбудить интерес к предмету  математика и, в частности, к теме «Функции и их графики».

Задачи: 

• систематизировать  знания  по  теме  «Функции  и  графики»
• Развить способности к математической деятельности.
• Закрепить  умения  определять  функции по  заданным  формулам;
• закрепить  умения  находить  соответствия   данных  графиков  функций  с  формулами;
• закрепить  умения  учащихся  выполнять  построение  графиков  различных  функций.
• Развить исследовательскую и познавательную деятельность.
• Вызвать интерес к изучаемой теме «Функции и их графики».

Проблемные вопросы  и учебные вопросы

• Что такое функция?

• Способы задания функции?

• Что такое график функции?

План проведения проекта

Подготовительный этап:

1. Знакомство со стандартами темы «Функции  и  графики»

2. Подбор материала в виде презентаций для ознакомления ребят, (по полезным ссылкам школа Кирилла Мефодия (e-КМ-Школa))

Основной этап:

1. Повторение  материала

2. Решение задач практической направленности

3. Выполнение практических заданий, работа над индивидуальными заданиями (По полезным ссылкам школа Кирилла Мефодия (e-КМ-Школa)).

Заключительный этап:

Презентация творческого задания  «Функции и их графики».

Понятие функции. Способы задания функции.

     Понятие функции является одним из основных понятий современной математики. С этим понятием часто встречаются при изучении реальных процессов в природе, науке и технике. Понятие функции не является раз и навсегда данным. Это понятие возникло в XVIII веке и прошло сложный и трудный путь развития, на каждом этапе которого определялось по разному. С помощью различных функций могут быть описаны многие процессы и явления реального мира.

     Определение1.  Переменная величина y называется функцией от переменной величины х, если они связаны между собой так, что каждому рассматриваемому значению величины х соответствует единственное вполне определенное значение величины у.

    Это определение в общих чертах было сформулировано гениальным русским математиком Н. И. Лобачевским

y=f(x), y=F(x)-функциональная зависимость х и у.

f, F - характеристики функции, х - независимая переменная (аргумент), у – зависимая переменная.

    Совокупность всех значений независимой переменной х, для которых функция определена, называется областью определения или областью существования функции.

Графики простейших функций

  Линейная функция 
y = ax + b, x ∈ ℜ.
Здесь число a называется угловым коэффициентом прямой. Он равен тангенсу угла наклона прямой к положительному направлению оси абсцисс: a = tan α. Число b является координатой точки, в которой прямая пересекает ось Oy.

  Квадратичная функция 
Простейшая квадратичная функция имеет вид
y = x2,  x ∈ ℜ.
В общем случае квадратичная функция описывается формулой
y = ax2 + bx + c,  x ∈ ℜ,
где a, b, c − действительные числа (при этом a ≠ 0). График квадратичной функции называется параболой. Направление ветвей параболы зависит от знака коэффициента a. При a > 0 ветви параболы направлены вверх, при a < 0 − вниз.

Графиком функции является гипербола, оси координат служат асимптотами гиперболы

1)    D(f) = (-00,0)1U (0,+оо);
2)    если к > 0, то функция убывает на открытом луче (-оо, 0) и на открытом луче (0, +оо) (рис. 66); если к < 0, то функция возрастает на (-оо, 0) и на (0, +оо) (рис. 67);
3)    не ограничена ни снизу, ни сверху;
4)    нет ни наименьшего, ни наибольшего значений;
5)    функция непрерывна на открытом луче (-оо, 0) и на открытом луче (0, +оо);
6)    Е(f)    = (-оо,0) U (0,+оо);
7)    если к > 0, то функция выпукла вверх при х < 0, т.е. на открытом луче (-оо, 0), и выпукла вниз при х > 0, т.е. на открытом луче (0, +оо) (рис. 66). Если к < 0, то функция выпукла вверх при х > О и выпукла вниз при х < О (рис. 67).

Выводы

      В заключении, я  хотел бы сказать, что мне было очень интересно работать с данной темой. Я научилась строить графики простейших функций. А для этого прочитал и изучил немало дополнительной литературы. Получив эти знания, мне будет совсем нетрудно строить графики и показать свойства графиков.

       Начиная с XVII века, одним из важнейших является понятие функции – одно из фундаментальных математических и общенаучных понятий, отражающих взаимосвязь явлений и предметов реального мира. Оно сыграло поныне большую роль в развитии реального мира. В наши дни без функций невозможно не только рассчитать космические траектории, работу ядерных реакторов, бег океанской волны и закономерности развития циклона, но и экономично управлять производством, распределением ресурсов, организацией технологичных процессов, прогнозировать течение химических реакций или изменение численности различных взаимосвязанных в природе видов животных и растений, потому что все это – динамические процессы, которые описывает функция.

Список использованной литературы

1. Учебник «Алгебра», авторы Ю. Н. Макарычев, Н. Г. Миндюк, К. И.  

Нешков, С. Б. Суворова

2. http://km.edu.tatar.ru/
3. Справочники по математике.
4. Интернет ресурсы.