Авторлык программалары

Татарстан Республикасы Тукай муниципаль районы Башкарма комитеты мәгариф идарәсе

Муниципаль бюджет гомуми белем бирү учреждениесе “Бәтке урта гомуми белем бирү мәктәбе”

Халык авыз иҗаты әсәрләрендә халкыбызның

рухи байлыгы

(Духовное богатство народа в произведениях устного народного творчество)

(татар әдәбиятыннан 9 нчы сыйныф укучылары өчен

электив курс программасы)

Төзүче: Шарапова Рамилә Мөдәрис кызы

2014 нче ел

Аңлатма язуы

Халык авыз иҗаты һәрбер халыкның культура байлыгын чагылдыра.Фольклор халыкның  күмәк акылы һәм художество сәләте тудырган,аны идея-художество һәм форма ягыннан гасырлар буе камилләштереп,сүз сәнгате югарылыгына күтәргән.

Татар фольклоры да,башка халыкларның авыз иҗаты кебек үк,әдәби һәм тарихи мирасыбызның гүзәл бер өлешен тәшкил итә.Анда без ерак гасырлар тавышын да,бүгенге көннәр аһәңен дә ишетәбез.Халык авыз иҗаты әсәрләре- яшь буынга белем һәм тәрбия бирүдә кыйммәтле чыганак.

Халыкның бай  рухлы, кешеләрне гүзәл киләчәккә рухландыручы әкиятләре,киңколачлыҗырлары,тирән фәлсәфи әйтемнәре,тапкыр һәм үткер мәкальләре,үзенчәлекле табышмаклары һәм башка бик күп төрле иҗат җимешләре яшь буынны тәрбияләүдә зур булышлык итәләр.Бу кыйммәтле хәзинәләрнең тарихи һәм тәрбияви әһәмияте елдан-ел үсә.

Ватаныбызның күренекле әдәбият-сәнгать эшлеклеләре, галимнәр, педагоглар фольклор әсәрләренең идея-эстетик тәэсир көченә,аларны өйрәнүнең әһәмиятенә һәрвакыт зур бәя бирделәр.

Фольклор әсәрләре,халык массасына,бигрәк тә яшь буынга тәрбия бирү чарасы булу белән бергә,әйләнә – тирә дөньяны танып белү чыганагы буларак та хезмәт иткән һәм итә.

Электив курсның актуальлеге:

Фольклор әсәрләрен үзләштерү процессында балалар халык тарихы,аның тормышында сизелерлек эз калдырган әһәмиятле тарихи вакыйгалар,хәтта аларда катнашкан конкрет тарихи шәхесләр турында да белемнәр алалар. Туган тел чыганагы булган фольклор әсәрләрен өйрәтү балаларның тел культурасын баетуда,фикерләү сәләтен үстерүдә зур булышлык итә.

Татар фольклорын өйрәнү әдәби әсәрләрне,ә югары классларда исә тарихи планда өйрәнеләчәк татар әдәбияты үрнәкләрен дөрес аңларга ярдәм итә.

Курсның максаты: Әдәбият дәресләрендә халкыбызның тормыш турында уйлануларын,тәҗрибәсен,хыял - омтылышларын һәм тарихын татар халык авыз иҗаты әсәрләе аша тирәнтен өйрәнү;фольклор әсәрен төрләргә бүлү һәм аларга хас үзенчәлекләр белән таныштыру; халкыбызның буыннан – буынга килгән рухи байлыгын сөйләмдә куллану күнекмәләрен формалаштыру барышында милли үз-аң тәрбияләү.

Программаның билгеләнеше:

34 сәгатькә исәпләнгән бу программа 9 нчы сыйныф укучыларына адреслана һәм гомуми белем бирү мәктәпләренең  укучылары куллана ала.

Программа эчтәлегенең төзелеше:

        Программа  10 бүлектән тора һәм алар темаларга бүленгән.

Кереш.

1.Татар халык авыз иҗаты.Халык авыз иҗатын өйрәнүнең кайбер мәсьәләләре.

2.Әкиятләр .

3.Халык җырлары .

4. Афористик жанрлар.

5.Бәетләр.

6. Легендалар.Риваятьләр.

7. Мөнәҗәтләр.

8. Дастаннар

9.Йола фольклоры .

10. Татар халык авыз иҗатыәсәрләре ярдәмендә әхлак сыйфатлары тәрбияләү.

Укучыларның белем һәм осталыкларына төп таләпләр

Укучылар белергә тиеш:

-халык авыз иҗатына хас үзенчәлекләрне,төрләргә бүленешен, халкыбызның язмышын,үткәнен,уй – фикерләрен, кичерешләрен күзалларга, дөньяны танып белергә,фольклор әсәрләрендәге чорларга бәя бирергә;

-татар халык авыз иҗатының(мәкаль, әйтем,табышмак, җырһ.б.)төрләрен сөйләмдә куллана белергә һәм шуннан чыгып әдәби сөйләмгә ия булырга;

-әкиятләр сөйли белергә,бишек җырлары һәм халык җырларын башкара белергә; такмак һәм такмазаларны, мәкаль – әйтемнәрне яттан белергә; бәет,мөнәҗәт кебек төрләрне көйләп укый белергә;

Укучыларның иҗади сәләтләрен үстерергә (шигырь, әкият,бәет һ.б. язу).

2014-2015 нче уку елына методик тема

Электив курсны тематик планлаштыру (34 сәгать)

Программаның эчтәлеге

Фольклор бик борынгы заманнардан  бирле халык   тарихына үзенчәлекле юлдаш  булып  килә  һәм  анын мәнге шиңмәс культура  байлыгын тәшкил итә. Халык  авыз иҗаты әсәрләрендә халыкнын  тарихи үсеш юлында алган тормыш тәҗрибәсе, аң дәрәҗәсе  һәм иң яхшы милли традицияләре дөньяга эстетик карашларын  ачыкларга  булыша. Халык авыз иҗаты – ул халык педагогикасының энциклопедиясе, яшьләр  яттан белергә  тиеш булган тормыш дәреслеге, гасырлар дәвамында ничәмә ящь буынны тәрбияләүдә тупланган унай  тәжрибәләр, язылмаган  кагыйдәләр кодексы.Халык авыз иҗаты әсәрләренең бөтенесе дә диярлек яшьләргә тәрбия һәм белем бирү идеяләре белән сугарылган.                                                                                                                        

Һәр халыкның,һәр җәмгыятьнең тормыш ысулларын,йолаларын,гореф-гадәтләрен,тарихи үсешен,беркеткән һәм милли традицияләрен чагылдырган  үзенә хас,халык телендә әйтелгәнчә “ташка баскан законы” була.Язма яки басма әдәбиятлары булмаган халыкларда бу бурычны,бу функцияне фольклор әсәрләре башкарып килгән.Язма әдәбияты туганга кадәр татар халкының меңәр елга сузылган тормыш-көнкүреш тәҗрибәсен эченә алган законнары,әхлак нормалары буыннан буынга ,телдән телгә күчеп килгән фольклор  байлыгында  сакланган.

Шулай итеп,халкыбызның авыз иҗаты безнең өчен тарихи һәм юридик чыганак булып тора һәм халык тормышындагы уңай традицияләр туплаган кодекс, зур җыелма функциясен үтәп килә.

Әкиятләр

Укучыларга  әкиятләр  турында  башлангыч  һәм иң мөһим төшенчәләр җиткерелә. Әкиятләрнең ничек килеп чыгуы, төрләре хакында әңгәмә  үткәрелә. Әкият жанрына  билгеләмә бирелә. Реаль һәм фантастик  алымнарда  сурәтләнгән кешеләр, хайваннар яки мифик образлар аша халыкның үткән тормышы, киләчәккә теләк һәм хыялларын  чагылдыручы чәчмә фольклор әсәрләре әкиятләр дип атала. Халкыбызның поэтик иҗатында әкиятләр иң бай һәм мөһим жанрларның берсе булып санала. Әкиятләрне өйрәнү укучының эстетик зәвыгын арттыруга ярдәм итә, ә аның әдәби тел байлыгын үстерә, иҗади фантазиясен баета.

Җырлар

Җыр-халыкның  күңелендә гасырлар буе  сакланып килгән гүзәл музыкаль – поэтик хәзинә ул. Җырларда без тарихта булып үткән иң  мөһим, иң күренекле вакыйгаларның елъязмасын , халык тормышының , көнкүрешнең, гореф- гадәтләренең төрле яклап чагылышын, аның матурлыкны тою сәләтен, дөньяга карашының  гәүдәләнешен күрәбез. Җырларда халык үзенең туган җиренә, туган иленә, батырларына булган  мәхәббәтен чагылдыра, шатлыгын һәм кайгы- хәсрәтен уртаклаша.

Җыр- халкыбызның борын-борыннан килгән тормыш юлдашы. Фольклорның башка жанрларыннан аермалы буларак, җыр һәркемнең үзе белән яши. Аны кәефнең төрле чагында, теләсә кайда җырларга,һич тә булмаса көйләргә мөмкин .Бу хәл аның халык авыз әсәрләре арасында иң киң таралган иҗат төре булып формалашуына булышлык иткән.

Мәкаль һәм әйтемнәр

Халыкның тормыш тәжрибәсе,деньяга карашы,тирән акылы,гореф-гадәте әхлак нормалары бигрәк тә аның афористик иҗатында,шул исәптән мәкальләрдә тулы чагыла.

Татар халык авыз иҗатында мәкаль һәм әйтемнәр шактый зур урын алган, тормышта нык таралган һәм киң файдаланыла торган жанр исәпләнә. Тәмамланган тирән фикернең образлы һәм тапкыр итеп бирелүемәкаль һәм әйтемнәрне гаять үтемле жанрга әйләндергән, көндәлек сөйләм процессында киң кулланудан тыш,алар язма әдәбият әсәрләре тукымасына да киң үтеп кергәннәр.

Табышмаклар

Халык табышмакларын өйрәнүпедагогик күзлектәнкараганда зур әһәмияткә ия.Ул укучыларга өстәмә мәгълүмәт биреп,тормышны танып белергә өйрәтеп кенә калмый,укучыларда игътибарлык,күзәтүчәнлек сыйфатлары формалаштыра,аларның логик һәм образлы фикерләү сәләтләрен үстерергә булыша,тел байлыкларын арттыра,туган телгә мәхәббәт тәрбияли.

Бәетләр

Бәетләр ( гарәп сүзе ; “ике юллы” дигәнне аңлата ) – эпик, лиро-эпик һәм лирик, язмача һәм телдән, көйләп яки көйсез әйтәлә торган, икеюллыклар төзелгән  шигъри әсәрләр. Икеюллыклар  икедән  алып биш йөз  строфага кадәр булырга мөмкин. Жанр буларак, бәетләр  XIV- XV йөзләрдә барлыкка килгән .

Бәет жанрының барлыкка килүдән һәм формалашуында әкияти – мифологик традицияләр дә зур рольуйнаган . Шулай да татар халкында бәетләр бик күпләп XIX гасырда иҗат ителгән.

Эчтәлеге белән бәет конкрет тарихи вакыйгалар һәм тормыш – көнкүреш хәлләренә бәйле. Тематикасы буенча бәетләр күптөрле: хәрби-тарихи, солдат бәетләре, крестьян күтәрелешләре, хатын-кызларның авыр тормышы, фаҗигале  язмышлары  турындагы бәетләр, сатирик, юмористик  бәетләр һәм башкалар. Алар өч төркемгә бүленә: тарихи, сатирик, иҗтимагый эчтәлекле бәетләр.

Риваятьләр һәм легендалар

Риваятьләрдә күп очракта тарих түгел, ә тарихи вакыйгаларга,  тарихи шәхесләр эшчәнлегенә  халыкның мөнәсәбәте   чагыла. Татар халкы хәтерендә  хәзерге көнгә кадәр сакланып калган күп санлы легенда – риваятьләр Болгар чоры белән бәйле. Ә  татарлар арасында бик күп легенда –риваятьләр Казан турында. “Казан кайда корылган” , “Утсыз кайный торган Казан” . “Сөембикә манарасы”   һ.б. моңа  ачык мисал булып торалар.

Мөнәҗәтләр

Мөҗәтләр(гарәп сүзе)-лирик жанр атамасы. Аларның  нигезендәялгызлыкта үз-үзең белән сөйләшү,  Бөек көчкә мөрәҗәгать итү, ялварып, ярлыкауны сорау  ята. Мөнәҗәт борынгы заманнардан  ук татар язма әдәбиятының һәм халык иҗатының үзенчәлекле жанры булып формалаша. Биредә  изге затлар, гадәттә, максималь югарылыкка куелып тасвирлана, ә лирик герой, киресенчә, кечерәйтелә. Трагизм бик көчле була. Мөнәҗәт текстларын тематик яктан дүрт төркемгә бүлеп анализларга мөмкин: дини – фәлсәфи; туган ил турында; ана  һәм бала мөнәсәбәтләре турында; яшәү һәм үлем турында. Гадәттә, мөнәҗәтләр көй белән башкарылалар, бәетләр белән уртак яклары күп.

Дастаннар

        Дастан –матур яңгырашлы, аһәңле, затлы сүз. Ул данлау, кемнәрнеңдер исемен, ниндидер вакыйгаларны, язмышларны еракларга яңгырату, киләчәк буыннар хәтеренә, халык күңеленә язып кую, тарихта калу дигән сүз. Дастан халык иҗатының башка жанрлары арасында аерым урын алып тора.

        Гасырлар авазын саклаган әсәр – “Идегәй” дастаны.

        Электив курс буенча  көтелгән нәтиҗәләр:

• әдәбият теориясенең төп төшенчәләрен белү;
• халык авыз иҗаты әсәрләрен аера, анализлый һәм аңлый белү;
• жанр төрләре белән эшли белү;
• үз фикереңне әйтә һәм дәлилли белү;
• фәнни әдәбият белән эшли белү;
• кеше каршында чыгыш ясый белү күнекмәсе булдыру.

Кулланылган әдәбият исемлеге:

1. Балалар фольклоры. Р.Ф. Ягъфәров. Казан. “Мәгариф” нәшрияты.

2000 нче ел.

2. Бала бишеге-гомер ишеге. Ф.Зарипова. Яр Чаллы “Идел-йорт” нәшрияты.

2002 нче ел.

3. Гөлбакча (Балалар бакчалары өчен хрестоматия). Казан. Татарстан китап

нәшрияты. 1990 нчы ел.

4. Дастаннар. Ф.И.Урманче. Казан. Татарстан китап нәшрияты. 2001 нче ел.
5. Идегәй дастаны. М.А. Усманов. Казан. Татарстан китап нәшрияты. 1990

нчы ел.

6. “Мәдәни җомга” газетасы.
7. “Мәйдан” журналы.
8. “Мәгариф” журналы.
9. Риваятьләр һәм легендалар җыентыгы. Казан. 1997 нче ел.
10.  “Салават күпере” журналы.
11.  “Сөембикә” журналы.
12.  Татар халык иҗаты. Мәкальләр һәм әйтемнәр. Казан. Татарстан китап

нәшрияты. 1987 нче ел.

13.  Татар халык әкиятләре (Тылсымлы әкиятләр) Казан.Татарстан китап

нәшрияты. 1994 нче ел.

14.  Татар халык табышмаклары. Яр Чаллы. “Идел-йорт” нәшрияты. 2000 нче

ел.

15.  Татар әдәбияты (5-11 класслар өчен) Казан. “Мәгариф” нәшрияты.

Рецензия

гомуми белем бирү мәктәбенең 9 нчы сыйныф укучыларына төзелгән “Халык авыз иҗаты әсәрләрендә халкыбызның рухи байлыгы” дип исемләнгән электив курс программасына

        Программа Бәтке урта гомуми белем бирү мәктәбенең татар теле һәм әдәбияты укытучысы Шарапова Рамилә Мөдәрис кызы тарафыннан төзелгән.

        Әлеге программа гомуми белем бирү мәктәпләренә дә, фәннәрне тирәнтен өйрәнүче уку йортларына да туры килә.

        Курс 34 сәгатькә, атнага 1 сәгать исәбенә төзелгән. Электив курсның эчтәлеге  мәктәп программасы темаларын яктыртып кына калмый, материал тирәнәйтелеп, системага салына, өйрәнелүче төшенчәләр, эш төрләре катлаулана.

        Структурасы түбәндәгеләрдән тора:

• аңлатма язуы;
• курсның максат, бурычлары;
• эчтәлек;
• эшне оештыру төрләре;
• укучыларның белем дәрәҗәсенә таләпләр;
• календарь-тематик план;
• укыту-методик материал.

Электив курсның эчтәлеге аның максатына туры килә: халкыбызның тормыш турында уйлануларын, тәҗрибәсен, хыял - омтылышларын һәм тарихын татар халык авыз иҗаты әсәрләре аша тирәнтен өйрәнү; фольклор әсәрен төрләргә бүлү һәм аларга хас үзенчәлекләр белән таныштыру; халкыбызның буыннан-буынга килгән рухи байлыгын сөйләмдә куллану күнекмәләрен формалаштыру барышында милли үз-аң тәрбияләү.

Программаның эчтәлеге шулай ук текст белән эшләү күнекмәләрен булдыруга юнәлдерелгән: анализлау, аны кабул итү, төрләргә бүлү һ.б.

Программаның эчтәлеге 9 нчы сыйныф укучыларына бердәм дәүләт имтиханнарын уңышлы тапшыруга да ярдәм итә. Ул укучыларның сөйләм һәм язма тел байлыкларын арттыра, инша язу күнекмәләрен булдыра.

Алда билгеләп үткәнннәр электив курсның актуальлеген, практик әһәмиятен билгели.

Әлеге электив курс программасы уку процессында куллануга тәкъдим ителә.

Филология фәннәре кандидаты, доцент,

 Яр Чаллы социаль-педагогик технологияләр

һәм ресурлар институтының татар теле

һәм әдәбияты,

аларны укыту методикасы кафедрасы мөдире                                 Р.Р. Галиуллин

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

«Бетькинская средняя общеобразовательная школа»

Тукаевского муниципального района

Республики Татарстан

                                                                                      Рецензент – З. А. Ягудина,

                                                                             доцент кафедры воспитания и  

                                                                       дополнительного образования  ИНПО,

                                                                             кандидат педагогических наук

Воспитательная концепция

(авторская программа)

Направления: средняя школа

                                                                                        Автор-составитель:

                                                                     Шарапова Рамиля  Мударисовна,

                                                                     учитель татарского языка и литературы

                                                                     первый квалификационной категории

Село  Бетьки,

2014 год

                                                  Пояснительная записка

     Воспитание – это целенаправленный процесс формирования у детей высоких  гражданско-политических, морально-нравственных, психологических и физических качеств, привычек поведения и действий в соответствии с предъявляемыми обществом социальными и педагогическими требованиями.

  В последние годы в педагогической среде значительно взрос интерес к использованию системного подхода в обучении и воспитании школьников. Появилось  много педагогических коллективов, которые пробуют моделировать и создавать воспитательные системы. Изучение их опыта показывает, что системный подход и метод моделирования могут стать эффективными средствами обновления и повышения результативности воспитательной деятельности классного руководителя в современных условиях. Построение воспитательной системы класса в связи с этим становится объективной необходимостью.                                                                                                

      Воспитание – целенаправленное управление процессом развития личности.

В идеале человек, живущий в современном обществе должен уметь самостоятельно строить свою жизнь, неся ответственность за нее и транслируя гуманистические ценности. Главная идея воспитания состоит в том, чтобы подготовить человека к трём главным ролям реальной жизни – гражданина, работника, семьянина.

     Работая с детьми  я поняла  то, что воспитательная работа не может быть без системной работы и с этой целью я решила составить воспитательную концепцию.

     При составлении своей концепции опиралась на следующие документы:

• Закон Российской Федерации «Об образовании»
• Концепция  модернизации российского образования (которая гласит:

«Школа  должна стать важнейшим фактором формирования новых жизненных установок личности. Развивающему обществу нужны современно образованные, нравственные предприимчивые люди, которые могут самостоятельно принимать ответственные решения в ситуации выбора, способны к сотрудничеству, отличаться динамизмом, конструктивностью, обладать развитым чувством ответственности  за судьбу страны».)

• Конвенция о правах ребёнка, 1993 г.
• Устав муниципального образовательного учреждения МБОУ

«Бетькинская средняя    общеобразовательная школа».

      Я стала классным руководителем 5 «Б» класса (нынче 9 «Б») в  2009 году (пятый год являюсь наставником данного класса). Своеобразие классной воспитательной системы во многом обусловлено индивидуальными и групповыми особенностями учащихся класса, в котором она создается. Поэтому мне, как начинающему классному руководителю, необходимо было увидеть и понять специфические черты классного сообщества, определить уровень развития каждого  ученика.                                                                

      Воспитание без цели не бывает, так как сущностными характеристиками этого процесса является  целесообразность, целеустремленность, целенаправленность.                                                                                              

     В своей концепции определила следующие цели и задачи воспитательной системы.                                    

      Цели:    

• Воспитание всесторонне и гармонично развитой личности, способной

принимать  решения в ситуациях морального выбора и нести ответственность за эти решения перед собой.                                          

• Формирование личности гражданина, человека высокого интеллекта

через воспитание в дальнейшей учебной и профессиональной деятельности.

• Создание условий для формирования духовно и физически здорового

человека, неразрывно связывающего свою судьбу с будущим родного города, края и страны;                                                        

• Развитие нравственных взаимоотношений в семье;
• Создание условий для формирования способности к восприятию добра,

справедливости, красоты окружающего мира;  

• Воспитание Человека, способного встать на защиту государственных

интересов республики.                    

         Задачи:                                                                                                                                                                                                                                   - Воспитание чувство национальной гордости и сопричастности судьбам родного города и отечества;                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           - Формирование ценностных отношений к различным  сторонам  окружающей действительности и к самому себе;                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 - Воспитание убежденности и в необходимости ведение здорового образа жизни;                                        

 - Воспитывать в детях  высоко  нравственные  черты характера  (показывая  престижность сферы нравственного, а не безнравственного самоутверждения). Насколько возможно скомпенсировать просчёты семейного воспитания.                                                                                                                                                                                                                                                                                                         - Развивать в детях творческие способности, поддержать талант и инициативу  у детей (самореализация).

- Способствовать развитию  у детей художественного вкуса, помочь в выборе  правильной ориентации в окружающем мире, т.е. самоопределению.

- Развивать умение критически оценивать свои поступки (самоанализ).

- Научить процессу повседневного здорового проживания индивидуальной жизни в нормальных, а не экстремальных условиях (самоорганизации и самореабилитации). Создание  в классе условий комфортности и защищенности для каждого ребёнка.

На пути к достижению цели в жизнедеятельности классного сообщества происходит изменения. Постепенно появляются и устанавливаются нормы и права, которые должны соблюдать в данном сообществе детьми и взрослыми.   Они не только в значительной степени регламентируют поведение, деятельность, общение членов классного коллектива, но и заметно влияют на выбор способов педагогического процесса. Эти нормы и правила, отражающие ценностное ориентации классного сообщества, принципами построения жизнедеятельности и воспитательной системы класса.
    Опираясь на свой опыт, имея свое представление о  воспитании, я определи-ла приоритетными для  построения  учебно - воспитательного процесса класса следующие принципы:

• принцип развития  и творчества  личности;
• принцип гуманизации и  демократизации воспитательных  отношений;
• принцип опоры на интересы и потребности учащихся, педагогов, родителей и других участников  образовательного процесса;
• принцип ориентации на общечеловеческие ценности и опоры на национальные и местные традиции;
• принцип индивидуализации  и дифференциации обучения и
  воспитании учащихся;
• принцип креативности  творчества, готовность учителя  воспринимать новое, творческое.
            Актуальность

В концепции модернизации российского образования, определена приоритетность воспитания: «Формирование у школьников гражданской ответственности и правового самосознания, духовности и культуры, инициативности, самостоятельности, толерантности, способности к успешной социализации в обществе…»

      С учётом выбранной мною методической темы: «Развитие творческой  и интеллектуальной личности в школьной воспитательной системе» содержание воспитательного процесса согласно моей Концепции воспитания, можно представить в виде такой схемы (переход к следующему этапу проводится после обязательного диагностирования и анализа результатов предыдущего):

Моя  работа основывалась на таких направлениях:

       - Патриотическое с национальным компонентом;

       -  Нравственно-правовое;

  - Экологическое и физкультурно-оздоровительное;

  - Этическое и эстетическое;

  - Интеллектуально – познавательный.

       Патриотическое воспитание – это систематическая и целенаправленная деятельность органов государственной власти и организаций по формированию у граждан высокого патриотического сознания, чувств верности своему Отечеству, готовности к выполнению гражданского долга и конституционных обязанностей по защите интересов Родины.

       -  Патриотическое воспитание направлено на формирование и развитие личности, обладающей качествами гражданина;

 -  Воспитание патриотизма у подрастающего поколения призвано дать новый импульс духовному оздоровлению народа, формированию в России гражданского общества.

    В статье № 2 Закона РФ “Об образовании” определены требования  к воспитательной деятельности в государственных и муниципальных образовательных учреждениях. Среди важнейших  названа задача патриотическое направленности: “Воспитание гражданственности, трудолюбия, уважения к правам и свободам человека, любви к окружающей природе, Родине, семье”.

   Сегодня патриотизм идентифицируется с такими личностными качествами, как любовь к большой и малой  Родине, уважение семейных традиций, готовность выполнить конституционный долг перед Родиной.

    На мой взгляд, именно эти качества личности утрачиваются в современном обществе, и понятие «патриотизм» становится каким-то безликим, далёким для  понимания сегодняшними школьниками. А потому главная наша задача – позаботится о том, чтобы ребёнок не утратил чувство бескорыстной любви к матери, близким людям, любви к своему дому, заложенной в его душе с самого рождения.

   Готовясь принять в свои руки детей, я обратила внимание на патриотическое направление в воспитательной работе с классом.

Мероприятия, проводимые в рамках этого направления:

1. Встреча с участниками Великой Отечественной войны.
2. Классный час «Воспитание негативного отношения к вредным привычкам».
3. Подготовка и проведение классной игры «А гражданином быть обязан».
4. Трудовой десант «Помощь ветеранам» и т.д. воспитывают чувства любви к малой и большой Родине, родного края.

Нравственное воспитание - это соблюдающее нормы общественного поведения, требование морали, выработавший определенную систему ценностей, соответствующую общественной морали.

 Именно нравственное воспитание является стержнем воспитания, и мы классные руководители именно в этом направлении должны организовывать, планировать свою работу. Такие мероприятия как:

1.  Урок-игра «Любовь и сердце мамы»

2.  Беседа рассуждение «Забота мамы»

3.  Конкурс сочинений «Наши родители»

4. Лекция рассуждение «Воспитание человечности» и т.д. помогают детям быть более воспитанным и стать примерными.

Экологическое воспитание - это создание условий для социального становления и развития личности через организации  совместных познаваний, преобразований, природоохранной деятельности детей и взрослых, осуществление действенной заботы о себе через заботу об окружающей среде.

1.  Классные часы для мальчиков и девочек.

2.  Общий разговор о вредных привычках.

3.  Игры: «Домашний доктор», «Зарница».

4.  Беседа «В здоровом теле - здоровый дух».

5. Веселые старты «будешь сильным, будешь ловким» и т.д. создают благоприятные условия в воспитании любви, уважения и бережного отношения к экологической среде.

      Эстетическое воспитание – есть формирование эстетического отношения не только к искусству, но и ко всему тому, что может иметь для человека эстетическую ценность. Объектом эстетических переживаний и оценок может стать как произведение искусства, так и любой эстетически значимый объект - человек, человеческие поступки, предметный мир, мир природы,  городской пейзаж и т.д.

Мероприятия, проводимые в рамках этого направления:

1.  Различные выставки (цветов, картин)

2.  Различные беседы: «Как мы общаемся»

3.  Поездка в музей  г. Елабугу.

4.  Экскурсия в город Набережные Челны.

5. Разные мероприятия и т.д. у учащихся повысился интерес к культурным традициям своего народа, национальному языку

Интеллектуально-познавательное  направление:      

  1. Тесты  по выявлению уровня памяти, внимания.

  2. Интеллектуальные  игры.

  3. Тест-опросник по подготовке  к встрече с врачами (невропатолог, нарколог) и т.д.

  4. Классные часы и т.д.

 Работы с родителями: 

  1.   Круглый стол, где каждый родитель может высказать свое мнение, задать интересующий вопрос.

  2.   Посещение семей.

  3.   Родительские лектории, собрания.

  4.   Совместное туристические  походы, поездки.

  5.   Организация классных вечеров отдыха с приглашением родителей.

  6.   Выборы родительского комитета, членов в совете школы и т.д.

         Результативность работы

    Основой воспитательной системы класса является краеведческая деятель-ность, направленная на познание истории родного края, жизни ветеранов Великой Отечественной войны Тукаевского района села Бетьки. Системообразующей воспитательной системы является нравственно-патрио-тическое воспитание. Оно способствует сплочению классного коллектива, духовному обогащению личности ребёнка, проявлению его лучших качеств: доброты, отзывчивости, милосердия, стремления сделать хорошее для старшего поколения.

   При планировании воспитательной работы в классе на год мы учитываем и методику коллективных творческих дел, многие из которых стали уже традиционными.

   В 9 «Б» классе обучается 13 человек: 3 мальчика и 10 девочек. Большинство ребят 1999 года рождения(12 человек),1998 года (1 человек). Коллектив формировался с 1-го класса, основной его состав сохранился до сих пор (13 человек). Вновь прибывшие ребята успешно адаптируются в коллективе.

   Класс работоспособный (принимает активное участие в уборке парка, классного кабинета), интересуется общественными делами и с удовольствием их выполняют (сбор материала о выпускниках школы, изготовление поздравительных открыток для ветеранов, оформление классного уголка, участие в выставках и др.).

      Успеваемость в учебе средняя:1 ученик учатся на «5», 6 учащийся на «4» и «5», 1 ученик  имеет «3» по одному предмету (резерв). Слабо учатся Костина Д., Тупиков Е., (дети неблагополучных семей). Возможности учащихся реализованы не полностью,  поэтому в этом направлении необходимо работать.

     При составлении таблицы интересов, занятости учащихся во внеурочное время выяснилось, что 3 мальчика  занимаются в спортивном кружке (борьба), 2 девочки в танцевальном кружке, 3- в компьютерных кружках.

    В классе реально действуют органы самоуправления (Пасмурова А., Масимова Н., Салимова Г.,  Шарафеева В. Являются активом класса), ребята со всей ответственностью относятся к своей «должности», однако руководят они преимущественно по инструкции классного руководителя. Яркого лидера  в классе нет. Можно выделить группу учащихся (4 девочки и 1 мальчик), которые обычно выбираются лидерами в микрогруппах. Совершенно равнодушных к делам класса и школы тоже нет. Каждый ученик пытается по мере своих возможностей оказать помощь товарищу. Это свидетельствует о том, что необходимо продолжать развивать в детях такие качества, как чуткость, милосердие, дружелюбие.

     Учащиеся любят проводить вместе время и в школе («Буревестник») и вне ее (походы, экскурсии); стремятся к общению (девочки и мальчики дружат между собой).

    При медицинском осмотре всего 3 ученика были признаны практически здоровыми. Большинство ребят имеют ослабленное здоровье: 2 ученика с заболеванием сердечно – сосудистой системы, 3 – слабое зрение, 3 – желудочно- кишечные заболевания, 2 – внутри – черепное давление.

     Хорошие взаимоотношения сложились с родителями, большинство которых интересуется жизнедеятельностью класса, достижениями своих детей. Особенно активны члены родительского комитета (Масимова Э.Г., Николаева Л.И.).Но половина родителей предпочитает занимать позицию зрителя при поведении коллективных творческих дел в классе. Разнообразен социально- профессиональный  состав семей: руководители предприятий -2, продавцы-3, домохозяйки-2, рабочие -10.

    Родители систематически посещают родительские собрания (численность не менее 13),причем часто приходят вдвоем: папа и мама.

Особое внимание в воспитательной системе уделяется семье как среде первоначального развития ребенка, где закладывается основа личности. Организуется целенаправленное взаимодействие с ней с учетом индивидуальных особенностей детей:

- Посещение семей;

- Родительские лектория, собрания;

- Совместные туристические походы, поездки в театр, музеи (города);

- Организации классных вечеров отдыха с приглашением  родителей.

    Часто мы говорим о единстве семьи и школы в воспитании ребят.  Знать  бы как  трудно  создавать это единство, поскольку работа с родителями – это совершенно отдельная и самостоятельная работа.

При этом главной задачей является воспитание чувства чести рода, забота о продолжении рода, сохранение и умножение его добрых традиций.

Проблемы создания и функционирования воспитательной системы класса не могут не волновать родителей.  Результаты моих наблюдений свидетельствуют о высокой степени референтности  родителей по отношению к своим детям, о большой значимости родительского слова, примера дела в формировании личности сына и дочери. Количество инициативных активных учащихся и родителей их сторонников оказалось достаточно высоким. Эти участники воспитательного процесса были моей группой поддержки.

       Модель выпускника, который должен выйти из моего класс после окончания школы, представляется мне следующим образом:

       Конкурентоспособная и жизнеспособная,  самостоятельная, ответственная личность, способная успешно действовать в настоящем и добиться успехов в будущем.

    Я горжусь своими учениками и верю, что они станут настоящими людьми нашей страны.