Бөтенроссия "Туган тел" мастер-класс бәйгесенә материаллар

Заявка на участие во Всероссийском конкурсе  мастер-класса

учителей родного языка и литературы «Туган тел»

Эссе  “Минем педагогик эшчәнлегем”

        Сентябрь аеның кояшлы һәм чәчәкле иртәсе. Мин сумкамны һәм чәчәк бәйләмемне тотып, беренче тапкыр мәктәпкә укырга барган көнем бүгенгедәй күңел түремдә. Анда эчкерсез елмаеп, ягымлы дәшеп беренче укытучым Зөлфия апа каршы алды. Ул көн миңа шундый истәлекле һәм

кадерле. Шундый көннәрнең күбрәк булуын, ешрак кабатлануын теләп, үземнең киләчәгемне укытучы һөнәре белән бәйләдем. Хәзер һәр сентябрь иртәсен шулай каршы алам.

        Мин кечкенә чактан ук укытучы булырга хыялландым.  “Кем булырга?” дигән темага сочинение, хикәяләр язганда да, “Киләчәктә мин укытучы булам,” - дип яза идем. Башлангыч классларда  укыганда,  дәрестән соң алып калып,”укытучы-укытучы “ уйный идек, диктантлар яза һәм математикадан мисал, мәсьәләләр чишә идек. Мин аларны тикшерә һәм билгеләр куя идем. Шушы мавыгулар мине Казан шәһәренең 1 нче номерлы педагогика училищесына, ә аннан соң Татар дәүләт педагогика университетына керергә этәргеч булды. Бу минем өчен искиткеч зур бәхет иде.

         Минем һөнәри баскычым  1992 нче елдан  туган мәктәбем -Әлки районының  Иске Салман урта  мәктәбендә башланып китте.  20 елдан артык вакыт эчендә мин 12ел башлангыч сыйныф укытучысы, 6 ел укыту эшләре буенча директор урынбасары,5ел  мәктәп директоры булып эшләдем. Бүгенге көндә мин Иске Салман төп гомуми белем бирү мәктәбендә татар теле һәм әдәбияты укытучысы булып эшлим.Балаларда  туган телебезне, илебезне ярату хисе тәрбиялим.Эшемдә һәр укучыга шәхси якын киләм, аларга зур шәхес итеп карыйм. Баланың үз-үзенә ышанычын үстерәм, өмет хисе тәрбиялим, төшенкелеккә бирелергә урын калдырмаска тырышам. Бала үзенә тавыш күтәргәнне яратмый. Аның белән матур, йомшак, ягымлы итеп сөйләшү генә илебезгә файдалы шәхес буларак формалашу теләге уята.

        Тәрбияле, белемле, бар яктан булган шәхес, ягъни көндәшлеккә сәләтле укучы тәрбияләү өчен заман белән бергә атлау, укучыларны кызыксындырырлык яңа технологияләр кулланып эшләү мөһим. Бүгенге мәктәп шартларында педагогларның шәхескә бик сак якын килә белү сәләтенә, тирә-юнь белән аралашканда балаларга фәнни-нигезле тәэсир итүне булдыруга юнәлтелгән педагогик технологияләргә ия булуы зарури. Инновацион технологияләрнең нигезен тәшкил итә торган эшлекле һәм рольле, имитацион уеннар укучыларның оештыру сәләтен, икътисади фикерләү дәрәҗәсен экологик культурасын үстерергә ярдәм итә. Төрле дидактик шоу рәвешендә уздырыла торган уеннар да кызыксыну уята. Алар мөстәкыйль эзләнү эше нәтиҗәсе, талантлы, сәләтле балаларны иҗади эзләү чарасы да булып тора. Шулай итеп, укучыларым “Сабантуй”  журналына шигырьләр, хикәяләр, рәсемнәр, мәкаләләрен җибәреп торалар.

         Хәзерге заманда укучыларыңның сәләтле булуы гына җитми, үзеңнең дә артта калмавын кирәк.        Бөек мәгърифәтче Риза Фәхреддиннең бик акыллы сүзләре искә төшә : “Балаларны үзегезнекеннән башка бер заманда яшәү өчен укытыгыз”. Никадәр дөреслек, алдан күрүчәнлек ята бу фикердә. Бары тик үзе әз булса да заманнан алдарак барган укытучы гына баланы киләчәк кешесе итеп тәрбияли һәм белем бирә ала бит. Татар теле һәм әдәбиятын укытуда киң таралыш алган компьютер технологияләрен файдалану да укучыларым күзендә мине бераз үстереп җибәрә кебек тоела миңа. Монда инде без бала белән хезмәттәш. Яңа әйберне үзләштерергә теләвем укучыга үрнәк булып торса, шуны өйрәнү өчен нәкъ менә аңа мөрәҗәгать итүем, аның миңа булыша алырлык белеме булуын тануым бала йөзендә горурлык булып чагыла. Шуңа күрә дәресләргә, класстан тыш эшләргә, әти-әниләр белән үткән бәйрәмнәргә еш кына бергәләп презентацияләр әзерлибез, виртуаль дөньяда да сәяхәт итәргә өлгерәбез, социаль челтәрләрнең мөмкинлекләрен дә файдаланабыз. Мондый  уртак эшләребез мине укучыларым белән тагы да якынайта, мөнәсәбәтләргә җылылык өсти кебек тоела миңа...

          “Күп белүгә караганда да, аз белдереп, эзләнү орлыгын салу һәм эзләнгәнен табарга юллар күрсәтү – мөгаллим бирә торган хезмәтләрнең иң кадерлесе, иң зурысыдыр”-дип язган моннан 100ел элек Г. Ибраһимов. ФДБСның нигезендә дә шул ук фикер ята, ләбаса . Шуңа күрә һәр балага сәләтенә карап үсәргә мөмкинлек бирү - укытучының осталыкка ирешүе дип саныйм мин. Шуңа омтылырга, камилләшергә тырышып  ике дистә ел  буе эзләнүләр нәтиҗәләрен дә бирә башлады , шөкер.Бүгенге көндә мәктәбебезне тәмамлаган 3 укучыбыз Казан шәһәрендәге  мәктәпләрдә  татар теле һәм әдәбият укытучысы булып эшләсә, тагын 3 укучым Казан дәүләт Федераль университетының татар филологиясе һәм мәдәни багланышлар бүлегендә укыйлар.2015 нче елның февраль һәм  октябрь айларында 7-8 сыйныф укучылары  Әхмәтшина Ләйлә һәм Рәйнә, Насыйбуллина Әлфинә  КФУ һәм Татарстан -Яңа гасыр телерадиокомпаниясе белән берлектә үткәрелүче “Тамчы-шоу” интеллектуаль танып-белү уенында катнашып, 2 тапкыр җиңү  яуладылар.Бөек Җиңүнең 70 еллыгына багышланган “Сабантуй”  журналы һәм Арча укучылар сарае белән берлектә үткән “Тыныч таңнарда –батырлар даны”  укучыларның иҗади республика бәйгесенең    “ Журналистика” номинациясендә укучыларым Насыйбуллина Әлфинә  1урын, Нотфуллин Инсаф 2 урын алдылар.

           “Мин булмасам, ә кем?” дигән тормыш девизым һәрвакыт мине канатландырып тора. Эшем никадәр күп булса да, үз белемемне, һөнәри осталыгымны үстерү өстендә туктаусыз эшлим. Илебезнең эчке һәм тышкы сәясәте белән кызыксынам. Көндәлек матбугат – “Шәһри Казан”, “Ватаным Татарстан”, “Сөембикә”, “Мәгариф”, “Казан” журналлары, интернет, педагогика, методика буенча яңа китаплар, язучыларның яңа басылган китаплары миңа бик кирәк. Аларны даими укып, укучыларыма һәм ата-аналарга җиткерәм.

             Укытучы... Нинди бөек исем... Ул – баланың остазы да, киңәш бирүчесе дә, өлкән дусты да... Тормыштагы авыр вакыйгалардан яклаучысы да, җил – яңгырдан саклаучысы да. Укытучы... Ул укытып кына калмый, фикерләргә дә өйрәтә, уйларга юнәлеш тә бирә... Үрнәк алырлык һәм гыйбрәт булырлык хәлләр турында сөйли. Минемчә, бу вазыйфаларны балаларны яраткан һәрбер укытучы башкара.