Главные вкладки
Хасанзянова Клара Ахметовна
Шагыйрә Резеда Вәлиева шигырен тәкъдим итәм. Мәктәбем.
Елмая тәрәзәләре, И мәктәбем, мәктәбем,
Түрләре колач җәйгән. Син - шатлыгым, син - ямем.
Улларын көтә мәктәбем, Синдә күрдем, синдә белдем
Уллары кайта җәйдән... Туганлык, дуслык тәмен.
Синдә тәүге укытучым,
Тәүге куанычларым.
Сиңа минем, и мәктәбем,
Гомерлек бурычларым...
Җиңү көне иң зур бәйрәм бит ул,
Дүрт күз белән зарыгып көткән көн.
Күпме кайгы, югалтулар аша
Илгә шатлык алып килгән көн.
Җиңү көне җиргә килгән саен,
Яфрак ярган саен бөреләр
Яу кырында калган ир-егетләр
Күңелләрдә кабат терелә.
Ап — ак чәчле әнкәй, җиңгиләр бит
Хаман көтә ирен, улларын.
Гомер буе әрни йөрәкләрдә
Яралары утлы елларның.
Җиңү көне җиргә килгән саен,
Яфрак ярган саен бөреләр
Яу кырында калган ир-егетләр
Күңелләрдә кабат терелә.
Бүген бәйрәм. Күздән яшь тамса да
Без бәхетле — аяз күгебез.
Саклап калсак иминлекне җирдә
Аяз булыр килер көнебез.
Җиңү көне җиргә килгән саен,
Яфрак ярган саен бөреләр
Яу кырында калган ир-егетләр
Күңелләрдә кабат терелә.
Габдулла Тукай.
Пар ат
Җиктереп пар ат, Казанга туп-туры киттем карап,
Чаптыра атларны кучер суккалап та тарткалап.
Кич иде, шатлык белән нурлар чәчеп ай ялтырый,
Искән әкрен җил белән яфрак, агачлар калтырый.
Һәр тараф тын. Уй миңа тик әллә ни җырлый, укый;
Нәрсәдәндер күз эленгән һәм тәмам баскан йокы.
Бер заман ачсам күзем, бер төрле яп-ят кыр күрәм;
Аһ, бу нинди айрылу? Гомремдә бер тапкыр күрәм.
Сау бул инде, хуш, бәхил бул, и минем туган җирем,
Мин болай, шулай итәм, дип, төрле уй корган җирем.
Хуш, гомер иткән шәһәр! инде еракта калдыгыз;
Аһ, таныш йортлар, тәмам күздән дә сез югалдыгыз.
Эч поша, яна йөрәк хәсрәт эчендә, уйда мин;
Ичмасам, иптәш тә юк ич, тик икәү без: уй да мин.
Аһ, гөнаһым шомлыгы, бу кучеры бик тын тагын,
Җырламыйдыр бер матурның балдагын я калфагын!
Әллә нәрсәм юк кеби, бер нәрсә юк, бер нәрсә ким;
Бар да бар, тик юк туганнар, мин ятим монда, ятим.
Монда бар да ят миңа: бу Миңгали, Бикмулла кем?
Бикмөхәммәт, Биктимер – берсен дә белмим, әллә кем!
Сездән айрылып, туганнар, – җайсыз, уңайсыз тору;
Бу тору, әйтергә мөмкиндер, кояш, айсыз тору.
Шундый уйлар берлә таштай катты-китте башларым;
Чишмә төсле, ихтыярсыз акты-китте яшьләрем.
Бер тавыш килде колакка, яңгырады бер заман:
"Тор, шәкерт! Җиттек Казанга, алдыбызда бит Казан".
Бу тавыш бик ачты күңлем, шатлыгымнан җан яна;
"Әйдә чап, кучер, Казанга! Атларың ку: на! на-на!"
Әйтә иртәнге намазга бик матур, моңлы азан;
И Казан! Дәртле Казан! Моңлы Казан! Нурлы Казан!
Мондадыр безнең бабайлар түрләре, почмаклары;
Мондадыр дәртле күңелнең хурлары, оҗмахлары.
Монда хикмәт, мәгърифәт* һәм монда Гыйрфан*, монда нур;
Монда минем нечкә билем, җәннәтем һәм монда хур...
Милли моңнар
Ишеттем мин кичә: берәү җырлый
Чын безнеңчә матур, милли көй;
Башка килә уйлар төрле-төрле,—
Әллә нинди зарлы, моңлы көй.
Өзлеп-өзлеп кенә әйтеп бирә
Татар күңле ниләр сизгәнен;
Мискин булып торган өч йөз елда
Тәкъдир безне ничек изгәнен.
Күпме михнәт чиккән безнең халык,
Күпме күз яшьләре түгелгән;
Милли хисләр белән ялкынланып,
Сызлып-сызлып чыга күңленнән.
Хәйран булып җырны тыңлап тордым,
Ташлап түбән дөнья уйларын;
Күз алдымда күргән төсле булдым
Болгар һәм Агыйдел буйларын.
Түзәлмәдем, бардым җырлаучыга,
Дидем: «Кардәш, бу көй нинди көй?»
Җавабында милләттәшем миңа:
«Бу көй була, диде, Әллүки!»
Җырлап торам, торган җирем тар булса да,
Куркъмыйм, сөйгән халкым бу татар булса да;
Күкрәк биреп каршы торам, миңа милләт
Хәзерге көн мылтык-ук атар булса да.
Уңга, сулга аумыйм, һәнүз алга барам,
Юлда манигъ күрсәм, тибәм дә аударам;
Каләм кулда була торып, яшь шагыйрьгә,
Мәгълүмдер ки, курку берлән өркү харам.
Шикләнмибез дошманнарның көчендин без,
Бүгенге көн Гали, Рөстәмнәргә тиң без;
Шагыйрь гомре хәсрәт, кайгы күрсә күрер,—
Дулкынланмый тормый ич соң өлкән диңгез.
Яхшылыкка эреп китәм — балавыз мин,
Мактап сөйлим изге эшне — бал авыз мин;
Бер яманлык күрсәм, сүгәм, мактый алмыйм! —
Ул тугърыда бик явыз, ай-һай, явыз мин!
Яманлыклар тәмам мине котырталар,
Таяк берлә гүя корсакка төртәләр,—
«Нигә болай?» «Ярамый»,— дип сөйләндереп,
«Тфү, чортлар! ахмаклар!» — дип төкертәләр.
Әгәр атса нахак җиргә бер-бер рами
Мине, дидим: «Дуст, бу рәмьиң һич ярамый».
«Ялгыш аттың, иптәш, кире ал, дип, угың»,—
Дустлык итәм, кадалганына карамый.
Ачы булгач күңлем, шигърем ачы чыга,
Бәгъзән пешкән дип уйласам да — чи чыга;
Очырмакчы булсам былбыл күкрәгемнән,
Әллә ничек! — мыр-мыр итеп мәче чыга.
Мактаулыдыр аллы-гөлле нәрсә төсе,—
Тәмле нәрсә була күбрәк ачы-төче,—
Шулай итеп, ачы-төче язсам да мин,
Чыкса кирәк яхшы ниятемнең очы.
Пушкин илә Лермонтовтан үрнәк алам,
Әкрен-әкрен югарыга үрләп барам;
Тау башына менеп кычкырмакчы булсам,
Биек җир бит, егълырмын дип шүрләп калам.
Максуд җитәр; бара торгач — юл кыскарыр;
Әллә кайда яткан хиссият кузгалыр;
Бөкре түгел, төзәлергә кабер көтмим,
Тәңрем фәйзы минем күңлемгә эз салыр.Бер татар шагыйренең сүзләре
Мәкәрҗәгә баралар тәтәйләрнең ирләре;
Шушы вакыт тәтәйләрнең җөреп калган көннәре.
Таптамагыз, и тәтәйләр, Бакыр бабай бакчасын;
«Уйнаш»тагы яман күздән ходай үзе сакласын.
Җаңа бистә кызлары чигү чигә акчага;
Бу вахытта шулар җөри Ботански бакчага.
Кушмый ишан капкасы, нарат икән тактасы;
Нарат булмый нәрсә булсын, бар да донос акчасы.
Безнең урам — таш урам, ташу ага басудан;
Сакалына хөрмәт беткәч, милләт сата ачудан.
Бәдәлчеләр-мәккәчеләр җөри Казан шаулатып;
Бер сөяккә унлап эт бар, чәйнәшәләр даулашып.
Ике туры ат җиктердем, берсен сыңгар тәртәгә;
Баш хәерче Моратлары чыкмый ята Мәккәдә.
Шауладык без — «шуу!» иттек, кузгалдык без — «дуу!» иттек;
Эшсезлектән, эч пошканнан эшсез картка туй иттек.
Камил мәхзүм җырлап җөри борнын түбәнгә салып;
Ала карга кунып сайрый тел очларына басып.
И матур! Мин янмас идем — яндыручы булмасаң;
Таммас иде җиргә яшьләр — тамдыручы булмасаң!
Бер минутта ташлар идем бу томанлы моңларый,—
Син мине мискин кыйлып моңландыручы булмасаң!
Мәүҗә-мәүҗә улмазди, болганмазди гыйшкың диңгезе,-
Рихе сар-сар төсле, син болгандыручы булмасаң!
Әкләнердем беркадәр мин шәмсә йә бәдрә бакыб,—
Анлари хөснеңлә ләшәй сандыручы булмасаң!
Тәрк идәрдем вәхшәти, — тик кәндеңә тартып бәни,
Кяинатә каршы ям-ямландыручы* булмасаң!
Халисән коллык идәрдем Тәңрия, дәрвиш кеби,—
Күңлеми тәшвишлә шәйтанландыручы булмасаң!
Җаныма касд әйләмәздем хәсрәтемдәй гяһе гяһ,—
Кәндеми кәндемгә дошманландыручы булмасаң!
Кайвакыт Мәҗнүн кеби көлмәс вә шатланмас идем,—
Син агач ат өстенә атландыручы булмасаң!
Шигърә биңзәрде бераз биһудә әшгарем бәнем,—
һәр каләм тотканда истән тайдыручы булмасаң!
«Туган тел» («Родной язык»)
И туган тел, и матур тел, әткәм-әнкәмнең теле!
Дөньяда күп нәрсә белдем син туган тел аркылы.
Иң элек бу тел белән әнкәм бишектә көйләгән,
Аннары төннәр буе әбкәм хикәят сөйләгән.
И туган тел! Һәрвакытта ярдәмең белән синең,
Кечкенәдән аңлашылган шатлыгым, кайгым минем.
И туган тел! Синдә булган иң элек кыйлган догам:
Ярлыкагыл, дип, үзем һәм әткәм-әнкәмне, ходам!
Клара Ахметовна, поздравляю вас с праздником 8 марта! Желаю вам здоровья, счастья, долгих лет жизни, а ещё любви!:)
Уйланулар…Уйлар…
hаман уйланып гел,
Сойлэшмичэ йореп*
Ойрэндем.
Гел очемдэ тотам
Йорэк борчуларын.
Кемгэ кирэк минем
Хислэрем?
Хислэремдэ hаман
Чэчкэ ату чоры -
Тэуге сою чаклар,
Ялгышлар…
hэр кешедэ шундый
Уйлар микэн? Белмим.
Мин сагынам яшьлек
Вакытын…
«Иске алма кебек
Битен тыржайганда,
Авыртканнан, йорэк
Авырта.
Уткэннэрне уйлап
Коннэребез утэ».
Дия иде эби,
Электэ.
Хэзер, бугай, мина
Инде житте чират
Монсуланып, искэ
Тошеру…
Картлык — байлык та ул
hэм бетмэс чир дэ ул…
Шулай дип язылган
Коръэндэ.
Картлыктан дэва юк!
Дэрман итеп, жанга
АЛЛАh биргэн Коръэн
Китабын!
Намазлыкка басу
Вакыт куптэн житте -
Жэннэт ачкычлары,
Жан дэвасы!
hодай куреп тора
Хакыйкатьтэ, ботен
Тормыш мизгеллэрен!
Сина УЛ
Кон саен сэламнэр,
Фэрештэлэр аша,
Ризык вэ бэрэкэт
Жибэрэ!
hэм бер кеше очен
Бик куп фэрештэлэр
ХАК ТЭГАЛЭ эмрен
Утилэр!
hэр мизгелне язып,
Оскэ тапшыралар…
Канатларын жэеп
Кешегэ,
Коннэр, тоннэр буе
Ярдэм кулын сузып
Ап-ак фэрештэлэр,
Изге нурдан,
Куктэн жиргэ тошеп
Безгэ сэлам биреп,
РАББЫМ кушканнарын
Ойрэтэ…