Разработки уроков по алтайскому языку и литературе
Предварительный просмотр:
Уроктыҥ темазы: «Синтаксисты катап кӧрӧри»
(5 класс)
Тургускан ӱредӱчи: Уванчикова А.А.,
Курайдын орто ӱредӱлӱ школыныҥ алтай тил ле литературанын ӱредӱчизи.
с. Курай, 2018
Тема: Синтаксисты катап кӧрӧри.
Уроктыҥ тӧс амадулары:
- Ӱренген бедренишке ле тӱндештируге тайанып «колбожып бӱткен, биригип бӱткен » деп ондомолдорло таныштырары
- балдарды сананарына, бедиренерине, бойын ла нокорлорин баалап билерине темиктирери
- тилин суурине, оныла оморкоорына, онын байлыгын jылыйтпаска таскадары
Текши ӱредӱ эдилгелердиҥ турултазы:
-ӱренчик бойыныҥ алдына ӱредӱ амаду тургузып, ого jединер аргаларды темдектеп билери;
- Чӱмдемелде кӧдӱрилген сурактыҥ куруузын табып, беирлген материалды чике ондоор;
-Бӱдӱрген ишке чокым темдек тургузып, бойыныҥ аргаларын чокымдаары
Ӱренчиктиҥ ӧзӱмиле колбулу турулталар:
-ӱренчиктердиҥ кӧгӱс- санаазын байыдары;
-Jаны билгирлер аларына белен, jилбиркек ӱренчик таскадары;
-Башка-башка jетирулерле иштеп билери
Предметле колбулу турулталар:
- эрмектиҥ грамматика тӧзӧгӧзин чын табып, јартап билери;
- сӧсколбуда тӧс лӧ камаанду сӧстӧрди таап, олордыҥ колбошкон эп-аргазынсурактардыҥ болужыла јартап алары;
-эрмектерди амадузыла, эчеҥи члендериле ылгаштырып, кыйгылу эрмекти ӱнле кӧргӱзип, укташ ччлендӱ эрмекте токтой тӱжер темдектерди тургузып, айдылар амадузыла башка-башка учурлу эрмектердиҥ учында темдектерин чын тургузып билери.
Тӧс ондомолдор: синтаксис, эрмек, сӧсколбу.
Уроктыҥ бӱдӱми: Билгирди бириктире кӧрӧрдиҥ урогы.
Тузуланатан jепселдер: видеоматериал, слайдтар, карточкалар.
Ӧдӧр аайы:
Ӱредӱчиниҥ ижи | Ӱренчиктиҥ ижи | ТӰЭ (текши ӱредӱ эдилгелер) |
1.Ӱренчиктерди ӱренерге ууламjылаары(мотивация к учебной деятельности) Амадузы: бала ӱредӱге jӱткиирине таскадары | ||
- Jакшылыкту таҥла, кару ӱренчиктер. -Кажы ла кижи jанында отурган нӧкӧриле кол колдоҥ тудужып, агару кӱӱн-санаала эзендежип, јылу сӧстӧр бой-бойыгарга кӱӱнзеп ийигер. «Ӧҥдӧрдиҥ телекейи» деп видеоролик коргӱзер. -Мен слерге бийик кӱӱн-санаа, ачык јол, бийик једимдер кӱӱнзейдим. - Нӧкӧрлӧрӧрдиҥ jылу сӧстӧри слерди бӱгӱнги кӱнниҥ учына jетире ӱйдешсин. -Балдар, мен слерге башка-башка ӧҥдӧр берерим , кемге кандыйы јараар, алып алар. « Кичинек суучактан ϳаан суулар будер. Кичинек ϳенулерден ϳаан ϳедимдер башталар!» | Балдар бойынын эзендешкен состорин акту куун-санаазынан нокорлорине чыгара айдып, кол колдон тудужат. Ӱренчиктер ӧҥдӧрди талдап, ӧмӧликтерге бӧлинер.(2 ӧмӧлик) | Балдарга токыналу атмосфера тозоп, бой- бойына аjарынкай, нак болорына, ишке jарык куун-санаалу, кирерине уландырары. Бойы башкарынар ТӰЭ |
2. Билгирлерди эске алып , чокымдаары( актуализация знаний) Амадузы: ӱренчиктиҥ санаазын алган билгирди чокымдаарына белетеери | ||
Јакылта. Тест бӱдӱрер.
| Ӱренчиктер тест бӱдурет, уроктыҥ темазын бедирейт. Бӱдӱрген ижин катап тундеп кӧрӧт. | -диагностика эдери, уренчиктердин jедикпестери, jедимдери тема аайынча костин алдында. |
3. Ӱредӱ амаду тургузары Амадузы: уур кӱчсинип турган сурактарын табып, оны тӱзедерине ууламjылаары | ||
-Балдар, сананып ийигер- бу чыгып келген сурак уроктын амадузы болор бо, jок по? -Jакшы балдар. Бу амадудан уроктын темазын чыгарып алыгар. Чын, теманы тетрадька бичигер. ЭОР кӧргузер, теманы эске алындырар. Јакылталар бӱдӱрер: Берилген эрмектерди кӧргузу аайынча ылгагар. 1 ӧмӧлик. 2 ӧмӧлик. | -мен сананзам… менин санаамла… менин шуугенимле болзо… менин ондогонымла… (jараар) (уренчиктер нени билерин куучындайт) | Бойын башкарынар, уренчиктин озумиле колбу эдер |
4. Тургузылган амадуга ϳединери.(реализация поставленной задачи на урок) Амадузы: Уредянин амадузын тургузаары, амадуга тузалу эп- аргаларыла план аайынча иштеери. | ||
Уредучи балдарга башка-башка вариантту алгоритм берет. Темдектезе, ол уренер бичикте болор. 1. Бичикти ачыгар . Бӱк174 Текстле иш.
| Уренчиктер 2 омӧликте иштейт. Jакылталар бядярип, билгирин теренжидет. Кажы ла яренчик ондогонын jетирет. Jакылтаны кычырып, ондоп алары. Jакылта аайынча иштеп билери. Бойы ижин шиндеери. Jастыразын тязедери. Турултага jединери Jаны билгирин быжулаары. Кажы ла уренчик ондогонын jетирери | Кандый бир суракты теренжиде шуяяуп корорине экелери. Улустын, суулардын , ϳурттардын адын тузаланып,бойынын эрмек-куучынына кийдиреери Тцрцл тилиле jайым куучынданып билерине, тилинин керектязин билип, бастыра jяряминде тузаланып jярерине яредери (Л). эп-аргалар бедирери. (П);Кожо, jаба иштеери- коммуникацияга экелет. |
5. Тургузылган амадуга jединерине иштеери Амадузы: jаны алган билгирле тузаланары | ||
- сӧзлик сӧстӧрдиҥ учурын jартаары: «Ойын» Сӧзликтеҥ чечектердиҥ алтай ла орус аттарын бичиири. -Jакшы балдар. Айдарда кандый туп шуултеге келерис? | -созликте иш будурери -состордин лексический учурын табары
| Jаны билгирлер алар эдилгелер, бойын башкарынар |
6. Билгирди быжулаары Амадузы: билгирди тузаланары | ||
-Јакылталарды анаҥ ары бӱдӱрер. | - омоликте иш одот. Тетрадька бичип бой-бойын баалаары (Пр 1) | Jаны билгирлер алар эдилгелер, бойын башкарынар |
7. Билгирин такып бириктире корори Амадузы: билгирди тузаланып, чыныктырары | ||
-Эмди айдып ийигер, бу алган jаны билгирерди кайда тузаланар аргар бар? Айткан карууларыс калас артпазын деп, нокорорло кожо jуруктан башка-башка эп-аргала буткен адалгышту сосколбулар бичип ийигер. | -балдардын каруузы -бойына эжер табып иштеери (Пр1) | jаны билгирлер алар эдилгелер, колбу тударынын эдилгелери, |
8. Бӱдӱрген ишти, билгирлерди баалаары ла чокымдаары Амадузы: билгиринин кемин, амадуга jедингенин, уроктон кандый куун-санаалу артканын jетирери | ||
-Балдар, кемде кандый темдек болгонын бойын быжулаар карточкадан коруп, ижерди темдектегер. -Эмди, балдар, менин айткан шуултемди учына jетиригер: Урокто тургузылган амаду… Ол амадуга jединдис…иштеп. Меге …кӱч болды. Мен… | -бойына темдек тургузат -балдар берилген суракка кару бергилейт. | Колбу тударынын эдилгелери, jаны билгирлер алар эдилгелер |
Ӧбӧкӧзи, ады | |||
Тема | |||
Бойын баалар бӱдӱм, темдеги «+» | Jажыл ӧҥ (мен билерим) | Сары ӧҥ (билеримде jедикпестер бар) | Кызыл ӧҥ (мен теманы билбезим) |
Тестле иш | |||
Сӧзлик иш | |||
Ӧмӧликте текстле иш | |||
Ӧбӧкӧзи, ады | |||
Тема | |||
Бойын баалар бӱдӱм, темдеги «+» | Jажыл ӧҥ (мен билерим) | Сары ӧҥ (билеримде jедикпестер бар) | Кызыл ӧҥ (мен теманы билбезим) |
Тестле иш | |||
Сӧзлик иш | |||
Ӧмӧликте текстле иш | |||