Исследовательская работа "Хэжэнгын арадай театр"

Буряад Республикын эрдэм hуралсалай министерство

Хэжэнгын эрдэм hуралсалай таhаг

МБОУ «Хоца Намсараевай Хэжэнгын дунда hургуули»

Исследовательская работа:

«Хэжэнгын

арадай театрай

зохёохы ажал»

(Творчество

Кижингинского

народного театра)

Дүүргээ: Дашиева Сарюна.

Хоца Намсараевай Хэжэнгын

дунда hургуулиин

9 ангиин  hурагша,

Хүтэлбэрилэгшэ:

 Будаева Дарима Аюшеевна,

 буряад хэлэ ба литературын багша

Хэжэнгэ, 2019 он

Гаршаг

1. Оролто угэ------------------------------------------------------------------------------------ 3

2.Байгуулгын хуби----------------------------------------------------------------------------- 4

   Хэжэнгын арадай театрай зохеохы ажал

2.1. А.Салынскиин «Барабанщица» гэhэн зүжэгэй найруулга----------------------- -5

2.2. Д.Эрдынеевай «Бальжин хатан» ------------------------------------------------------ 6

2.3. «Кураж эхэ»-------------------------------------------------------------------------------- 7

2.4.Театрай артистнар------------------------------------------------------------------------- 8

2.5.Хуугэдэй жэшээтэ театр «Спутник»--------------------------------------------------- 9

2.6.Театрай амжалтанууд--------------------------------------------------------------------- 10

2.7.Арадай театрай репертуар--------------------------------------------------------------- 11

2.8.Театрай выпускнигууд------------------------------------------------------------------- 12

3.Тобшолол------------------------------------------------------------------------------------- 13

4.Хэрэглэгдэhэн литература----------------------------------------------------------------- 14

Газар дэлхэйн сээжэн дээрэ

Ганса тоонто эхэ нютаг

Алаг зүрхым хулгөөн байдаг

Аглаг тэнюүн Хэжэнгэм!

1. Оролто үгэ

        Таанад театрта дуратай гээшэ гүт? Би театрта ехэл дуратайб. Нам шэнги үнэн зурхэнhөө, сэдьхэлэйнгээ доhолтор, залуу хаhынгаа хамаг бүхы шадал соо, дурлажа шадаха байнагта? Энэл үгэнүүдээр би өөрынгөө шэнжэлхы хүдэлмэриеэ эхилхэмни ха. Олон зүжэгүүдые анжаран хараhан, өөрөөшье театрта наададаг хүн гээшэб. Тиимэhээ, манай нютагай арадай театрай зохеохы ажал тухай хөөрэжэ үгэхэм.Хэжэнгын арадай театр- манай омогорхол, манай найдал болоно гэжэ хэлэхэ намда эрхэ биил даа. Артист болохо гээшэ хундэ хүшэр, имагтал бэлиг шадабари хэрэйгтэй ха юм даа. Хүн бүхэн артист боложо шадахагүй бшуу.

           Ямаршье театрай артистнар зүрхэ сэдьхэлээ, гүн бодолоо харагшадтаа дамжуулдаг гээшэ. Тайзан дээрэhээ улаан нюураараа харагшадтаяа уулзажа, үндэhэн буряад хэлэн дээрээ сэдьхэлэй хөөрэлдөө эмхидхэнэ. Артистнуудай тон ехэ габьяань юун бэ гэхэдэ, үнжэгэн буряад хэлэеэ үргэжэ, хаанашье ябахадаа мүлижэ, зондоо, илангаяа залуу үетэндэ ойлгуулжа ябадагынь болоно. Теэдшье буряад эхэ хэлэмнай ямар баян, сэбэр, шэмэтэй, нугархай хэлэн гээшэб! (hүүлэй жэлнүүдтэ хэлэмнай хүндэ байдалда оронги эндэ олон шалтагаан бии юм бэзэ. Зүб удхатай тогтоолнуудшье байха) Эндэл буряад театрнай урда ябагша, ёhотой жэшээ харуулагша мүн болоно.

Проблема: Буряад арадайнгаа ажабайдалтай, соел культуратай танилсуулха гэhэн эрмэлзэлтэй, харин тиихэдэ ургажа ябаа залуушуулда уг дамжан ерэhэн баялиг ойгуулха. Түрэл  хэлэеэ, түрэл тоонто нютагаа үргэжэ, мартангүй зондоо, залуу үетэндөө мэдэжэ ябахыень ойлгуулха. Элинсэг хулинсагайнгаа түүхэ мартахагүй, еhо заншалаа сахижа ябахыень ойлгуулха.

Зорилго: Хэжэнгын арадай театрай зохёохы ажал шэнжэлгэ

Шэнжэлэгдэхэ зүйл: Хэжэнгын арадай театр

2. Байгуулгын хуби.

Хэжэнгын арадай театрай зохеохы ажал.

    Хэжэнгын районай арадай театр тухай дуулаагүй хүнүүд Буряадтамнай үсөөн байгаа ёhотой. Олон жэлэй хугасаада арад зонойнгоо түшэг боложо ябаhан театрнай аргагүй ехэ баян түүхэ, намтартай. 1968 ондо зохеохы ажалаа эрхилжэ, түрүүшын уран hайханай бүлгэм эмхидхэгдэhэн байна. Тэндэ багахан зүжэгүүд, нэгэ акттай пьесэнүүд, интермединүүд тайзан дээрэ табигдажа эхилээ.

     Театр түрүүшынхиеэ 1970 ондо Цырен Шагжинай найруулжа бэшэhэн «Шүдхэртэй сундук» гэжэ ехэ зүжэгөөр хүшэгэеэ нээжэ, нютагаархидтаа аргагүй ехэ баяр асарhан юм. Хизаарай смотр-конкурсдо хабаадажа «лауреат» боложо, «арадай» гэhэн үндэр нэрэ зэргэтэй болоо юм. Эндэ түрүүшын артистнар-Октябрина Цыжинова, Нинод Базаржапов, Цырен-Ханда Раднаева, Баяр Жигжитов гэгшэд ялас гэмээр наадажа, түрэл театрайнгаа үндэhэ  hуури табижа хүгжөөhэн, театрайнгаа зохеохы намтар баяжуулhан түүхэтэй.

             Мэдээжэ буряад, ород зохеолшодой зүжэгүүд табигдажа, театрай репертуар ехэ hонирхолтойгоор, дура буляама гүнзэгы удха шанартайгаар дүрэнүүдые театрайнгаа тайзан дээрэ бэелүүлжэ, харагшадтаа урма зориг түрүүлдэг, баясуулдаг байгаа.  80-яад оноор шэнэ томо зүжэгүүд табигдаа. Мустай Каримай «Айгулиин орон», Чингиз Айтматовай «Эхын таряалан», А.Салынскиин «Барабанщица», Доржо Эрдынеевай «Бальжин хатан». Бэлиг түгэлдэр режиссер Елена Санжимитыпова Буряад Республикын соелой габьяата ажалшан театрай зохеохы ажал хүтэлбэрилжэ, бии бэлигээ оруулжа, үндэр амжалтануудые туйлаhан намтартай.

    Хэжэнгын арадай театр-Буряад Республикын Гүрэнэй шангай лауреат.

1. А.Салынскиин «Барабанщица» гэhэн зүжэгэй найруулга тухай.

           1985 оной январь hарада Хэжэнгын районой соелой байшангай дэргэдэхи арадай театрай коллектив А.Салынскиин «Барабанщица» гэhэн зүжэгые эрхимээр найруулан табижа, олоороо сугларhан нютагаархидайнгаа баярта харуулаа. Тиихэдээ зүжэгтэ байлсаhан арадай театрнуудай республиканска жюриин үндэр сэгнэлтэдэ хүртэжэ, «арадай» гэhэн нэрэ зэргэеэ баталан хамгаалhан байна. Зүжэгые найруулан табигшадта хэдэн талаар хүндэ байгаа ёhотой гэжэ абаhаар hанагдаа. Тус драматическа материал удхынгаашье, уран найруулгынгаашье талаар орео, гол героин роль хадаа совет драматургиин хүндэ рольнуудай нэгэн гэжэ дэмы тоологдодоггуй. Гүрэнэй Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ буряад драмын академическэ театрай тайзан дээрэ дурсагдаhан зүжэг арбадахи сезоноо харуулагдажа байгаа. Академическэ театрайхидай зүжэгтэй сасуулмаар зүжэг табихын тула театрайхид оролдохо ёhотой байгаа. Зүүн Сибириин соелой институдай студентка Татьяна Яндыкова «Барабанщицые» дипломно зүжэг болгожо табихадань, элдэб бэрхэшээлнүүд дайралдаhан байна. Эрхим гүйсэдхэгшэдөөрөө суурхахаhаа гадна, бата бэхи нүхэсэлөөрөө, нэгэ нэгэеэ дэмжэлсэдэгээрээ Хэжэнгын арадай театрайхид мэдээжэ ха юм. Залуу бэлигтэниие дэмжэн дүнгэлсэдэг, дэгжээн далижуулдаг hайхан заншалтай коллективтэ Татьяна ерэжэ, аша үрэ ехэтэй нүлөөень сэдьхэлээрээ мэдэржэ абаба гээшэ. Тиимэhээл зүжэг дээрээ хүдэлхэдэнь, хэмнэшэгуй ехэ туhа үзүүлhэн хүнүүдые Татьяна Яндыкова хододоо hанажа ябаха бэзэ. Бүгэдын оролдолгоор, бүгэдын дура hэшхэлэй хүсөөр бүтээгдэhэн зүжэг гэжэ «Барабанщицые» хараад байхадаа сэгнэхээр hэн. Тиимэ онсо өөрсэ шэнжэтэй бэшэшье hаа, яhала «бэеэ даанги» режиссуратай, актерско эрхим хүдэлмэринүүдтэй hэн тула тэрэ мэргэжэлтэн театрайшье сценэ дээрэ хари бэшээр харагдаха hэн хаш гэжэ hанагдаа. Эндэ Нила Снежкогой образ Сэсэгма Нимаевна Шойдокова дабташагүй өөрсэ маягтайгаар гүйсэдхэнэ, нугаршагүй сэхэ, омог дорюун, эрэлхэг зоригтой героингоо зан абариин эдэ талануудые артистка тобойсо харуулаа. Нилын нигүүлэсхы сэдьхэлтэй хүн байhые тэрэ үнэншэмөөр зураглана. Энэнь гол героин образые гүйсэд дүүрэн шэнжэтэй болгоно. Цыренова Сэлмэг Сампиловна- арадай театрай режиссер Мария Игнатьевагай роль, мещанка Тузиковагай роль ялас гэмэ хурсаар Цырегма Бабуевна Гомбоева гүйсэдхэнэ.

2.2. Д.Эрдынеевай «Бальжин хатан»

Уран зохёолшо Доржо Эрдынеевэй «Бальжин хатан» гэжэ пьесэ Елена Санжимитыпова найруулан табиhан, шэмэглэлыень уран зурааша Е.Будожапова түхеэрhэн байна. Сибириин арадай театрнуудай Барнаулда болоhон зональна фестивальда Хэжэнгынхид шэнэ зүжэгөө абаашажа, 14 коллективэй дундаhаа эрхим табанай тоодо ороhон. Буряад арадай олон жэлэй түүхэтэ замда зонойнгоо түлөө ами наhаяа гамнангүй тэмсэhэн эхэнэр тухай зүжэг. Бальжин хатан холые хараhан, ехэ hайхан сэдьхэлтэй эхэнэр байгаа. Буряад нютагаа тэрьелжэ бусаад байхадаа, албатан зондоо Бальжинай хэлэhэн монолог шагнажа hуухада, хэды hайхан, ёhотойл шэхэнэй шэмэг боломоор. Бальжин хатанай образые Сэсэгма Шойдокова ехэ хүндэлжэ, тэрээндээ үнэн зүрхэнhөө дурлаhан гэжэ мэдэхээр. Энэ зүжэгтэ бүхыдөө 24 хүн хабаадалсаа. Гушаад жэл наадажа байhан Пылма Цыреновна Доржиева, эсэгэ хүбүүн хоер Дамбаевтан, түүхын багша Эрхэтэ Чимитович Дарибазарон болон бусад наадана. Сэбэр буряад хэлэн дээрэ, сэбэр буряад аялгаар артистнуудай наадажа байхада, тайзан дээрэ боложо байhан үйлэдэ үнэншэнгүй байхын аргагүй.Энэ зүжэг харуулжа арадай театр Монгол ороноор, холо хотын городуудаар гастрольдо гараhан байна.

                                               2.3. «Кураж эхэ»

            Бертольд Брехтын гуурhан дээрэhээ мүндэлhэн пьесэнүүдые тайзан дээрэ табиха гээшэ айхабтар ехэ харюусалгатайшье, хүндэшье ажал.  Хэжэнгын гол нютагтай Буряад орондоо алдаршаhан залуу найруулагша Баярма  Жалцанова  Хэжэнгымнай арадай театртай суг зүрхэтэйхэнөөр лэ худэлжэ, «Кураж эхэ» гэhэн зүжэг табиба. Зүжэгэй ниитэ удха  иимэ: «Зун болоходо нохой таргалха, зоболон болоходо лама таргалха», гэдэг үгэ бии. Кураж эхэ эгээл иимэрхүү, hэшхэлээр хэбэрээшэг эхэнэр байгаа. Юүб гэхэдэ, тэрэ дайнай эхилхэдэ баян дээрээ баян болохоо  hанаа. Гурбан хүбүүдэй эжы, Куражай жаргаха саг, сэрэгтэ татагша, фельдфебель хоертой ушарhан үдэрhөө унажа захалаа. Хоер хүбүүдынь сэрэгэй албанда наhантаяа хахасана. Хоер үгэ холбожо бираагүй ори ганса басаганиинь хотын арад зониие үхэлhөө абархын тула барабан түергээд дайсанай хара  hабарhаа хосорно. Наймаашан Кураж эхэ хүгшэрхын далайда, гансаардахын гасаланда ороно. Энэ зүжэг Г.Чимитов, Н.Шабаев хоер бурядшалаа. Найруулагша Баярма Жалцанова амжалтатайгаар табяа.  Улаан-Үдэдэ гүрэнэй буряад драмын театрай тайзан дээрэ харуулба. Харагшад эльгэ зүрхөө хүдэлөө, уяраадшье абаа. Түгэсхэлдэнь нэрьемэ альга ташалгаар хүдөөгэй артистнуудые хүндэлэн ёһолоо. Кураж эхэ Россин габьяата хүдэлмэрилэгшэ Сэсэгма Шойдокова гүйсэдхэнэ. Арад зон нюдэеэ сабшаха забгүй гэхээр Кураж эхын яажа, юү хэжэ байхые хаража, уярха сагтань уяраад абаа. Буряад Республикын гүрэнэй шанда хүртэhэн Хэжэнгын арадай театрай ээлжээтэ ехэ хүдэлмэритэй танилсагшадай, газар нэрьемэ альга ташалгаар зүжэгтэ хабаадагшадые үдэшэхыень харахада зүжэгшэдэй түлөө ехэ омогорхол түрөө бэлэй. Энэ арадай театрайхид июлиин арбаадаар Сочи городто үнгэргэгдэхэ hайн дуранайхидай театральна искусствын Уласхоорондын фестивальда энэ зүжэг харуулха.

                                    2.4.Театрай артистнар.

             Театраймнай коллективтэ элдэб hалбарида ажалладаг хүн зон хабаадажа, бэлиг талаангаа харуулдаг. Энэ тон юрын зон– совхозой ажалшад, hургуулиин багшанар, үхибүүд, соел гэгээрэлэй хүдэлмэрилэгшэд мэргэжэлтэ артистнуудhаа дутуугүй  hайнаар наададаг. Эдэ зомнай булта сүлөө сагаа гамнангүй, түрэл болоhон театртаа дуратайгаар ябажа, нютагайнгаа зондо зүжэг, наадаяа харуулжа байдагынь ехэ  hайшаалтай.

2.5. Хэжэнгэ нютагнай талаан бэлигтэнээрээ баян даа.

Сэсэгма Нимаевна Шойдокова.

Буряад Респуликын соелой габяата хүдэлмэрилэгшэ. Бага наhанhаа театрта дуратай, эдирхэн ябахаhаа хойшо Хэжэнгынгээ арадай театрай зүжэгүүдтэ гол рольнуудые наададаг. Үшөө  hургуулида  hуража ябахадаа «Будамшууда»- Пиглайн, «Тангаригта»- Пэлжэдэй рольнуудые шадамар бэрхээр гүйсэдхөө  hэн. Зүүн соелой институт дүүргэжэ, түрэл нютагаа бусажа, театрай мэргэжэлтэ режиссер болоо  hэн. Хүнэй сэдьхэл уяруулмаар уран hайхан шүлэг уншадаг Сэсэгма Нимаевна бүхы концерт –наадануудта эдэбхитэйгээр хабаададаг юм. Шанга хоолойтой бэлиг талаантай С.Н.Шойдоковагай зүжэгүүдтэ наадахадань, режиссер Елена Санжимитыпова ехэ нүлөө үзүүлээ, туhа хүргөө юм. Артистка ялас гэмээр олон рольнуудые гүйсэдхэжэ, харагшадай зүрхэ сэдьхэл үнинэй буляанхай. «Эхэнэрэй роль эрхим hайнаар гүйсэдхэгшэ» гэhэн нэрэ зэргэдэ оло дахин хүртэнхэй.

        А.Салынскиин «Барабанщицада» -Нила Снежкогой образ,

        Ч.Айтматовай «Материнское поле»-  Толгонайн роль,

        Д.Эрдынеевай «Бальжин хатан»-  Бальжин хатанай,

        Бертольд Брехтын «Кураж эхэ»- Кураж эхэ,

        Б.Халзановай «Үйлын үридэ»

        Мустай Каримай  «Страна Айгульда»

        Барас Халзановай «Хайрата минии Хандада»- Хандын образ.

Сэсэгма Нимаевнагай энэ зүжэгүүдтэ харуулhан алишье образынь, эхэ, эсэгэеэ, аха захаяа хүндэлхэ, үргэхэ гэhэн нангин hургаалда, гэр бүлын ажаhуудалдамнай, hургаал заабари болоно гээшэ.

Цырегма Бабуевна Гомбоева

             Цырегма Бабуевна-ород хэлэн ба литературын багша, hургуулида hуража ябахадаа, Цыренова Сэлмэг Сампиловнагай хүтэлбэрилжэ ябаhан хүүгэдэй театрта наадажа эхилhэн. Цырегма Бабуевна олон ондоо образууд дээрэ хүдэлhэн байна. «Будамшууда»-Пиглайн роль, Гэрэл «Гарай табан хурган», «Хайрата минии Ханда», «Нэгэтэ hүни» гэхэ мэтэ рольнуудые наадаhан. Үнжэгэн зөөлэхэн  хоолойтой, урин зулгы зантай Алимаагай образтай Ч.Айтматовай «Эхын дуудалга» гэhэн зүжэгтэ бидэниие танилсуулаа бэлэй. Харин А.Салынскиин «Барабанщицада» уянгата тэрэ образhоо тад ондоо, ялас гэмэ хурса комедийна образ бүтээжэ, зохеохы арга боломжонуудайнгаа тон ехэ байhаниие гэршэлээ. Тэрэнь хадаа мещанка Тузиковагай роль болоно. Мүнөө Цырегма Бабуевна  «Хэжэнгын сомон» гэhэн хүдөөгэй толгойлогшын орлогшоор хүдэлнэ. Сүлөө сагтаа үшөөл театртаа наадаха дуратай байна.  

Цыренова Сэлмэг Сампиловна

Буряад Респуликын соелой габяата хүдэлмэрилэгшэ, Хэжэнгын арадай театрай режиссер, хүтэлбэрилжэ ябадаг «Спутник» гэhэн хүүгэдэй  театр республика соогоо үнинэй мэдээжэ болонхой. Театрай артистнууд республикын лауреат ба дипломантнууд.  2002 ондо «Орленок» гэhэн Бүхэроссин хүүгэдэй түбтэ  эмхидхэгдэhэн «Волшебный мир сказки» гэhэн Бүхэроссин фестивалиин түгэсхэлэй шатада Хэжэнгын хүүгэдэй үндэhэн театр хабаадажа, театрай эдир артист Алдар Гомбоев лауреат боложо, «Одаренные дети России» гэhэн  баримтата банкда нэрэниинь оруулагдаа. Бэлигтэй режиссер, артистка. «Бальжин хатан» гэжэ зүжэг соохи гол рольнуудай нэгые  Сэлмэг Сампиловна ялас гэмээр наадаа. Бүүбэй хаанай хоердохи hамган Зэлмын дүрэ тааруу зохидоор, одоол «рольдоо орожо» наадаhан байна. Мүнөө Сэлмэг Сампиловна наhанай амаралтада гаранхай.

Виктор Санжимитыпович Мункин

Арадай театрай ветеран. Москва хотодо үнгэрhэн Бүхэроссиин уран уншагшадай конкурсын лауреат, арадай дуу хатарай «Ургы» ансамблиин хабаадагша. Мүн баhа театрта олон рольнуудые наадаhан. Барганар угсаатаниие ударидажа ябаhан Буубэй хаанай ролиие гүйсэдхэhэн. Тэрэ ехэ сагаан сэдьхэлтэй, хүршэ гүрэнүүдээрээ эбтэй  hуухаа  hанаагаа хүсэдэг, хүнэй үгэдэ этигэдэг хаан гэжэ Виктор Санжимитыпович  Мункинай наадажа гаргаhан образhоо ойлгохоор.

                       2.6.Театрай амжалтанууд.

1970 он- «Арадай» гэhэн үндэр нэрэ зэргэтэй болоhон.

1981-1985он- Республикын hайн дуратанай театральна коллективүүдэй          смотр-конкурсын лауреат.

1985он- Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнда Совет арадай туйлаhан Илалтын 40 жэлэй ойдо зорюулагдаhан уран hайханай коллективүүдэй бүхэсоюзна фестивалиин лауреат.

1987он- Барнаул хотодо болоhон театральна фестивалиин лауреат.

1988он- Улаан-Баторто үнгэрhэн Уласхоорондын фестивалиин лауреат.

1991он- Элиста хотодо үнгэрhэн олон яhатанай театрнуудай фестивалиин лауреат.

1997он- Буряад Республикын гүрэнэй орон нютагай литература искусствын шангай лауреат.

2006он- I шатын диплом «Баргажанай хүндын театрай хабар»

2007он- «Эхын дуудалга» гэhэн зүжэгэй түлөө республикын конкурсдо III шатын диплом.

2009он- Ивановско областиин Вичуга хотодо үнгэрhэн «Нютаг захиргаанай театральна уулзалганууд» гэhэн эгээл түрүүшын Бүхэроссин hайн дуратанай театральна коллективүүдэй фестивалиин лауреат.

2011он- Арадай болон драматическа театрнуудай республикын конкурсын лауреат.

                 2.7.Арадай театрай репертуар.

1. «Шүдхэртэй сундук»- Цырен Шагжин

2. «Страна Айгуль»-М.Карим

3. «Материнское поле»-Ч.Айтматов

4. «Барабанщица»-А.Салынский

5. «Бальжин хатан»- Д.Эрдынеев

6. «Легенда о матери»-Д-Р.Батожабай

7. «Гарай табан хурган»-Лодойдамба

8. «Беспокойные дни»-Д.Дылгыров

9. «Ленхобо сэсэгэй гуниглал»-Ц-Д.Дондогой

10. «Наhанай бэлшэр»- Г.Дашабылов

11. «Ая-ганга»- Д.Улзытуев

12. «Нэгэтэ hүни»-Х.Намсараев

13. «Гурбан түрэ»- Цырен Шагжин

14. «Хайрата минии Ханда»-Б.Халзанов

15. «Мойhод сэсэглэнэ нютагтамнай»-М.Батоина

16. «Хазар хара hахал»-Б.Эрдынеев

17. «Эхын дуудалга»-Б.Ябжанов

18. «Хүрьгэн хүбүүн»

19. «Кураж эхэ»- Бертольд Брехт

                     2.8.Театрай выпускнигууд.

1.Ёндонов Баярто (ВСГАКИ)- Буряадай гүрэнэй  Хоца Намсараевай драмын театрай артист

2.Дондоков Баир(ВСГАКИ)- Буряадай гүрэнэй  Хоца Намсараевай драмын театрай артист

3. Гылыкова Дарима- Буряад Респуликын габьяата артист

4.  Дамбаев Бэликто- Буряад Респуликын габьяата артист

5.   Бадмаев Баир- Буряад Респуликын габьяата артист

6.Субботин Солбон-(ВСГАКИ)

7.  Галсанов Солбон-ЛГИТМИК

8. Дампилов Дондок- ЛГИТМИК

                                        3.Тобшолол.  

           Театр гээшэ онсо ехэ хүсэ шадалтай, олон тоото харагшадай анхарал өөртөө татаха аргатай. Тайзан дээрэ боложо байhан үйлые сэдьхэлдээ дүтөөр абажа, уйдан уйлаха, эльгэ хатан энеэхэшье сагууд ерэнэ. Түгэсхэлдэнь нюдэнhөө адхарhан нулимсаа бариха шадалгүй, альгаа ташан баяраа мэдүүлнэбди. Һайшаагдаhан геройдоо баглаа сэсэг барижа жаргалтайнууд гэртээ бусанабди.

           Манай Хэжэнгын арадай театр үндэр ехэ сэгнэлтэнүүдтэ хүртэнхэй гээшэ.Артистнар найруулгаараа мүнөө сагай тон шухала асуудалнуудые дайража, ургажа ябаhан залуу үетэндэ hургаал заабари болохо, эхэ эсэгэеэ хүндэлжэ, тэдэнэй арюун hайхан сэдьхэлые дүмэжэ ябахыень hануулан, баhа энэрхы hэргэг байдалтай ябахыень уряалан хүмүүжүүлнэ.

           Энэ шэнжэлгын ажал үнгэргэхэдөө бидэ олон hонин хүнүүдээр уулзажа, хөөрэлдөө эмхидхэжэ интервью абаhан байнаб. Гол рольнуудые театрта гүйсэдхэдэг артистнуудай бэлиг, абьяастайнь танилсааб. Одоол омогорхохоор лэ байна даа. Хэжэнгынгээ арадай театрай коллективтэ хододоо бата hуури эзэлжэ, үргэн олон харагшадаа баясуулжа байг лэ гэжэ хүсэхэ байнаб.

4. Хэрэглэгдэhэн литература

1. Акимов Н.П. О театре – М.Л. Искусство, 1978 г.

2. Станиславский К.С. Собр. Соч. в 8 т. – М. Искусство, 1954-1961

3. Товстоногов Г.А. Зеркало стены. В 2 т. – 2-е изд. Л. Искусство, 1984 г.

4. Горчаков Н.М., Станиславский о работе режиссера с актером. М. ВТО, 1958 г.

5. Ершов П.М. Режиссура как практическая психология (Взаимодействие людей в жизни и на сцене) – М. Искусство, 1972 г.

6. Кристи Г.В. Воспитание актера школы Станиславского – М. Искусство, 1978 г.

7. Ершова А.П., Букатов В.М. Актерская грамота – подросткам – М., 1984 г.

8. Д.Л. Брудный Беседы о театре. Г. Ленинград, 1983 г.

9. Газета «Долина Кижинги» от 10.02.1997 г. №2. Статья «Это сладкое слово «Лауреат»» - Б.Бальжинимаев

10. Общественно-политический еженедельник «Молодежь Бурятии» от 26.03.1997 г. Статья «Главный герой в театре-зритель» - Л.Квактун

11. Газета «Долина Кижинги» от 22.05.1993 г. Статья «У нас в гостях «Театральная весна-93»

12. «Хэжэнгэ», 1997он, Январиин 24

13. «Буряад Үнэн»,1989он,февраль

14. «Буряад Үнэн»,1985 он,январь

15. «Буряад Үнэн»,1991 он, январь