Сочинение «Даша Дамбаевай зохёолнуудые мүнѳѳ сагай нюдѳѳр шэртэн уншалга»

Министерство образования и науки РБ

Комитет по образованию Администрации г. Улан-Удэ

МБОУ «Ацагатская средняя общеобразовательная школа-интернат

имени А. Доржиева»

«Сочинение»

Тема:

«Даша  Дамбаевай

зохёолнуудые мүнѳѳ сагай нюдѳѳр шэртэн уншалга»

Выполнила: ученица 5 класса Цыренова Айлана

Руководитель: Дондукова Оюна Цыбиковна

г. Улан-Удэ, 2018г

Даша  Дамбаевай

зохёолнуудые мүнѳѳ сагай нюдѳѳр шэртэн уншалга.

      Бидэ үхибүүд, буряад арадайнгаа суутай бэлигтэй уран зохёолшодоо, тэдэнэй бэшэhэн hайхан зохёолнуудыень  мэдэхэ, уншаха ёhотойбди. Юундэб гэхэдэ, тэдэ уран hайхан зохёолнуудаа бидэндэ зорюулна ха юм. Уран зохёолшон бүхэн, уран зохёолоо бэшэхэдээ, ѳѳрын онсо маягтайгаар, ѳѳрын hанал бодолтойгоор дамжуулжа шададаг гэжэ hананаб. Жэшээлхэдэ,  буряадай мэдээжэ уран шүлэгшэ-дуушан, поэт Даша Цыреторович   Дамбаевай хэды олон удха шанартай шүлэгүүдынь  уран хурса, тон hонирхолтой,  гүнзэгы  удхатай, уhан буряад хэлээр бэшэгдэhэн байнаб.       Бэлигтэй уран зохёолшын зохёолнуудые уншаад байхадаа, байгаалиин үршѳѳhэн ялас гэмэ талаан бэлигтэй саанаhаа заяагдаhан ѳѳрын гуурhатай уран шүлэгшын бүтээлнүүд, минии зүрхэ сэдьхэл  хүдэлгѳѳ.  Шүлэг бүхэниинь уян нугархай, дуунай аялга сохисотой, тиимэhээл композиторнуудта дуратайгаар шэлэгдэжэ, тон hайхан дуунууд боложо, олоной зүрхэ сэдьхэлэй хүбшэргэйе дайража шадаhан байна. Даша Дамбаевай шүлэгүүд дээрэ бэшэгдэhэн уянгата hайхан дуунуудынь, урданай дуулалдадаг буряад арадай дуунуудтал адли бэшэ, нэгэ ондоохон, мүнѳѳнэй современнэ маягаар бэшэгдэhэн дуунуудые  бидэ, мүнѳѳ сагай үхибүүд  дуулажа  ябанабди. Даша Дамбаев буряад тала дайдаа, гургалдай, хүхы шубуудаа, эхэ эсэгэеэ, Сэлэнгэ нютагаа магтажа дуулаhан байна. Поэдэй hонирходоггүй юумэн үгы байгаа ха юм гэжэ hанахаар. «Хабарай дуун» гэжэ шүлэг соонь хабарай аажам тэнюун байгаалиин шэнэ мэдэрэл, баяр асарhан байдал тухай авторай хараса hанал бодол харуулна.   Тон гүнзэгы философско удхатай «Дуулыш, минии атом» гэжэ поэмыень юунтэй жэшэхээр бэ! Минии hанахада,   мүнѳѳ үе сагтамнай иимэ гүнзэгы удха шанартай,  уран хурса  зохёолнуудшье бэшэгдэхэнь үсѳѳшье болоо. Бэлиг талаантай зонууд, нээрээшье, дан лэ hаа богони наhатай байдаг гээшэ ха гү? Юундэ? Оройдоо 36 наhандаа үгыл даа. Дондок Улзытуевшье, Ким Цыденовшье баhал залуу наhандаа үгы ха юм. Мүнѳѳ үе саг болотор амиды мэндэ ябаа hаа, хэды  олон hайхан шүлэгүүдые, дуунуудые бэшэhэн байха байгааб.

    Бурхан наhа үгэнэ, Бурхан юрын хүнhѳѳ ондоохон талаан бэлиг үгэнэ, сагайнь ерэхэдэ, эртэхэн ѳѳдэнь абаашана. Яагаашье hаа бэлигтэй уран зохёолшодой нэрэ мүнхэ. Зохёолнуудынь мүнхэ замаа олоо, арад зонойнгоо ухаан бодол, зүрхэ сэдьхэл соо уурхайлан hуурияа олоол..