Пирӗн ентеш – паллӑ фотожурналист.

Пирӗн ентеш – паллӑ фотожурналист.

Исаев Виталий Федотович – фотожурналист, ЧР культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ.

Эпир, пӑслӑксем, паллӑ  ентеше асра тытатпӑр, унӑн ячӗпе мӑнаҫланатпӑр. Мӗнле мӑнаҫланмӑн-ха? Исаевӑн фотоӗҫӗсемпе тӗнчери 110 ҫӗр-шыв паллашнӑ-ҫке-ха? Я.Ухсай унӑн ӗҫӗсене « В.Исаев фотоӳкерчӗкӗсем тӑрӑх пулас ӑрусем аслашшӗ-ашшӗсен ӗҫӗсемпе кун-ҫулне пӑхса тӗнчене пӗлӗҫ» тесе хакланӑ.

1991 ҫулта Пӑслӑкра ҫӗнӗ культура ҫурчӗ уҫӑлсан ял халӑхне асӑнмалӑх вӑл хӑйӗн фотокуравне парнеленӗ.

Чӑвашсен паллӑ фоторепортерӗ Виталий Федотович Исаев Пушкӑртстанри  Пишпӳлек районӗнчи Пӑслӑк ялӗнче 1926-мӗш ҫулта нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Ачалӑхӗ те унтах иртнӗ. Чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗркине чыслӑн упракан ӗҫчен ҫемьере ӳссе ҫитӗннӗ . Вӑтам шкул пӗтерсен 1943 ҫ. фронта кайнӑ. Хаяр вӑрҫӑ ҫулӗсенче связист пулнӑ. Ҫарта вӑл вунӑ ҫул пулнӑ. 50-мӗш ҫулсенче В.Исаев И.Я.Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институчӗн филологи факультечӗнчен вӗренсе тухнӑ. Пӗтӗм пурнӑҫӗнчи юратнӑ туртӑмӗ вара – фото ӗҫӗ. Вӗренмелле тунӑ сӑн ӳкерчӗкӗсене малтан Инҫет Хӗвел тухӑҫӗнче ҫар службинче тӑнӑ чухне «Суворовский натиск» хаҫатра пичетленнӗ. Шупашкарта вара фотографи ӗҫӗ киленӳ кӑна мар професси те пулса тӑнӑ. Ҫак вӑхӑтра ҫӗршер те пиншер сӑн ӳкерчӗкӗсемпе Чӑваш республикинче тата центрта  тухакан хаҫат-журналсенче вырӑнти пурнӑҫ ҫинчен каласа панӑ. Ятарласа фотовыставка йӗркелесе  Шупашкарпа Ӗпхӳ хулисенче кӑна мар, Мускавпа Санкт-Петербургра, Махачкалара, Саранскра кӑтартнӑ. «Чӑваш ен асамачӗ» выставкине тӑван ялне парнеленӗ. Вӑл Пӑслӑкри культура керменӗнче упранать. АПНӑн штатра тӑман фотохыпарҫи пулнӑ май, вӑл Чӑваш ҫӗр-шывӗпе унӑн ҫыннисем ҫинчен фоторепортажсем хатӗрлесе вӗсемпе Америка, Франци, Испани, Англи, Япони, Венгри ҫыннисене паллаштарнӑ. Ун ҫинчен Ухсай Яккӑвӗ те «На земле Чувашской» каталогра нумай ырӑ  сӑмах каланӑччӗ. Пирӗн чаплӑ ентеше, К.В.Иванова, 100 ҫул тултарнине халалласа  «Силпи асамачӗ» кӗнеке кӑларнӑ. В.Исаев калавсем те ҫырнӑ. Ялти Шайпат мучи ҫинчен ҫӳрекен тӗрлӗ халап-юмаха тӗпе хурса «Мунча мыскари»,  «Шайпат лаша сутни», «Пушар», «Шайпат кати», «Асамат кӗперӗ»  т.ыт.те  ҫырнӑ.

Ял халӑхӗ те ун ҫинчен ырӑ сӑмахсем ҫеҫ калать.

«Виталий Федотович тӑванӗ пулнӑ май, эпӗ унпа нумай курса калаҫнӑ. Вӑл ҫав тери ҫемҫе чӗлхеллӗччӗ, ырӑ кӑмӑллӑччӗ.Ман хуняма унӑн аслӑ аппӑшӗ пулнӑ. Витюк пичче пирӗн пата Яков Ухсайпа та килетчӗ. Мана Яков Гаврилович хисеплесе кинӗм тесе чӗнетчӗ, Виталий Федотович Ленӑ тетчӗ, «ӑ» ҫине ударении лартса калатчӗ. В.Ф.Исаев яланах пулӑшма тӑрӑшатчӗ, ырӑ канашсем паратчӗ»,- каласа парать ялти ветерансен канаш председателӗ Илина Ивановна Васильева. Хӑйсен архивӗнчи В.Исаев парнеленӗ кӗнекесемпе, статьясемпе, сӑн ӳкерчӗксемпе, ҫырӑвӗсемпе паллаштарчӗ.

Пӑслӑк ялӗнчи тепӗр паллӑ ҫын – хӑй тӗллӗн вӗреннӗ художник Афанасий Семенович Степанов – В.Исаевпа туслӑ пулнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче тусӗ ӑна та   ырӑ сӗнӳсемпе, канашсемпе нумай пулӑшнӑ, ытти тӑрӑхри чӑвашсене унӑн ӗҫӗсемпе паллаштарнӑ.

«В.Ф.Исаев сӑмахпа кӑна мар, ӗҫпе те пулӑшма тӑрӑшатчӗ, ял историйӗ, унӑн ӗҫченӗсем ҫинчен чӑваш хаҫат-журналӗсенче чылай статья кӑларчӗ, вӗсене хӑйӗн фотоӗҫӗсемпе илемлетрӗ. Вӑл тӑрӑшнипе Ф.Лукин композиторпа А.Аслут поэт Пӑслӑк ялӗ ҫинчен «Виҫ тӳпе» юрӑ та хывнӑ. Колхоз валли запас пайсем тупмалла-и, культура ҫуртне музыка инструменчӗсем туянмалла-и, пултарулӑх артисчӗсем Чӑваш ене ҫитмелле-и – ентешсене яланах пулӑшма май тупатчӗ. Тӑнлавӗсем шап-шурӑ «юрпа» витӗннӗ вӑрҫӑ ветеранӗ чун хавалӗпе ҫамрӑксенчен ирттеретчӗ. Унӑн куҫӗсем яланах савӑнӑҫпа, хавхаланупа ҫунатчӗҫ», - аса илет ун ҫинчен Пӑслӑкри культура ҫурчӗн директорӗ И.В.Игнатьева.

Паллӑ ентешӗмӗрӗн ячӗ яланах халӑх асӗнче. Пӑслӑк ялӗ чаплӑ фотожурналиста манмасть, ӑна яланах чыслать. Хӑй  вӑхӑтӗнче  парнеленӗ «Чӑваш ен асамачӗ» фотокурав малашне те хӑйӗн патне чӗнсе, илӗртсе тӑтӑр. Пурнӑҫра пирӗн те В.Ф.Исаев пек хӗрӳ чӗреллӗ, чӑваш чунлӑ, тӑван культурӑна хисеплекен ҫын пуласчӗ.