Сочинение на тему: «Герой села Калтаково» «Калтак ялын геройжо» темылан сочинений

МБОУ «Калтаковская СОШ»

Мензелинского муниципального района РТ

Сочинение на тему: «Герой села Калтаково»

«Калтак ялын геройжо» темылан сочинений

 Работу выполнила: ученица 10 класса Исламова Айгуль

 Возен: 10 классыште тунемше Исламова Айгуль

 Руководитель: учитель марийского языка и литературы: А.А. Ахвалеева

Вуйлатыше: марий йылмым да литературым туныктышо А.А.Ахвалеева

                                                                    Шкенжын илышыжым

                                                                                  Калтак марийын пиалже верч,

                                                                         Шоныде,чаманыде пуэн;

                                                                                Арален ош армийын тул деч.

                                                                         Тудым огеш лий монден!

    Мыйын шочмо ялем Калтак ял. Ялем кугу да пеш мотор. Мыйын кугезем-влак мемнан илемышкына 400 ий наре ожно толын верланеныт. Шылын толшо-влак ойырен налме верышт пеш онай улмаш. Йудвелыштыла куп, кугу чодыра, изи энерже йоген эртен. Кугезе-влак чодырам руэн, куклен, шурным уден кушташ мландым ямдыленыт. Чодыраште лышташан пушенге-влак кушкыныт, а эн сайжылан пистым ойырен налыныт. Ялыштына тиде чодыраште кушшо писте дене ыштыме ик исторический порт уло, пырняже кужго..Тиде Ахвалеев Алексейын кугезе кочашт-влакын портышт. Тиде порт ик вер гыч вес вере кусаралтын гынат, пырняже нимат лийын огыл. Портшо таче мартеат аралалт кодын.

     Калыкна, Марий Эл деч тораште ила гынат, шке илыш- йулажым, койыш-шотшым, йылмыжым, шкенжым- марий улмыжым арален коден кертын. Кажне калыкын, ялын историйышкыже пурен, келге кышам кодышо патриотшо уло. Калтак марий влакын ик тыгай пагалыме калык геройжо- Токмурзин Филимон Михайлович шотлалтеш. Тудым чынак герой манаш лиеш. Вет 26 ияш рвезе шкенжын илышыжым, Калтак марий калыкын интересшым арален, нуным у илыш корныш лукташ, шинчымашым пуаш тыршен. Ко вара Токмурзинже? Филимон Михайлович Токмурзин Удмурт Республикын мотор Кама энер воктене,чапле пуртусан Ныргында ялыште шочын кушкын.Токмурзинын илышыштыже Калтак кугу верым налын шоген.1912 ийыште Казанский учительский семинарийын выпускникше,20 ияш рвезым Филимон Михайлович Токмурзиным Калтак ялыш туныктышо лийын колтат. Грамотан рвезым Калтак калыкше лишыл ышта, пагала.Тудо калыкын ушанле енышкыже савырна.Тудын полшымыж дене ялыште икымше школ зданий ышталтеш. Ял калык тиде школ дене пеш кугешнен илен. Филимон Михайлович неграмотный калыкын шинчажым почын. Тыгай айдеме ордыж калыклан келшен огыл. 1918 ийыште Филимон Михайлович умбак доносым шуктат.Тудым Поисево ялеш белогвардеец-влак ужыктат. «От мие гын, ялым йулатен пытарена» манын лудыктеныт. Калык тудым шылтен кодаш канашым куча. Филимон Токмурзин  лудын шоген огыл. Ялым утарен кодынеже лийын. Имньыш шинчын да Поисево могырыш кудалын. Толын шушаш годым ошо-влак Филимон Михайловичым луен пуштыт. Изиш шогышын, йошкарге-влак толын лектыт да ошо-влакым поктен колтат..Токмурзин изиш ончычырак миен. Уке гын эсен кодеш ыле. Тыге 26 ияш рвезе туня дене чеверласен. Вет тудо пален: мо тудым вучен, но марий туныктышо тыште илыше калыкын интересшым шке илышыж деч кушко кода. Тудын колымыжо калыклан пеш кугу ойго, йомдарымаш лиеш. Тудо- чын герой! Калыкын да мемнан кумылыштына кызытат ила.

   1988 ийыште Филимон Михайловичлан шугарже умбак гранит менгым шогалтыме. Кажне торжественный пайремыште ме, тунемше-влак, шугар умбакыже пеледыш аршашым пыштена. А Токмурзинын лумжым тысе кундемын ик ялжылан пуымо.

    Филимон Михайлович Токмурзин Калтак ялын калыкшым йоратен илен. Илышыже да пашаже дене келге кышам коден. Тудын тунал колтымо пашаже арамлан огыл. Мыланна волгыдо корным ончыктен коден. Тачысе кечынам, ме шкенан геройнам шарнен илена. Тудо мемнам луддымо да патыр лияш туныктен.

     А Калтак ялем эре кушкеш, тузлана. Ялыштына кыдалаш школ, йочасад пашам ышта. Калыкна  тиде мотор ялыштына икте-весышт ден эре келшен ила.

                                                                  Тыге курымешланак кодын

                                                                   Тудын чапше шумыштына.

                                                             Эре ме тудым шарнена,

                                                               Пашаж дене кугешнена.

Токмурзин сугыньжым шуктена.

( Абдулгараев Алексей,9 кл.)