Уҡыусыларымдың ижади эштәре.

Т212к2с т0п д0й0м белем бире1 м2кт2бе

« Ту4ан телг2 юл »

 тип исемл2нг2н республика конкурсыны8

 район этабы

Тема:

   Шу4а ла мин бел2м тел 726ерен:

Бер телд2н д2 телем к2м т1гел-

   К0сл0 л2 ул, бай 6а, я4ымлы ла,

   К2м к1рер тик уны к2м к18ел!..

                                                                                        ( Р2ми ;арипов)

(эссе)

                                    Баш7ар6ы:

                                                                        Т212к2с т0п д0й0м белем бире1

       м2кт2бене8 7-се класс у7ыусы3ы

                                                 С24262това Айгиз2.

                                                                          Тикшер6е:  ту4ан ( баш7орт ) тел                              

                                                             32м 262би2т у7ытыусы3ы

                                            А9ылбаева Г.Л.

- 2018 -                                                                

                                                                  Шу4а ла мин бел2м тел 726ерен:

                                                               Бер телд2н д2 телем к2м т1гел-

                                                                  К0сл0 л2 ул, бай 6а, я4ымлы ла,

                                                                  К2м к1рер тик уны к2м к18ел!..  

    Р2ми ;арипов ижады. Кемде ген2 ил3амландырма4ан да, кемде ген2 16ен2 4аши7 иттерм2г2н ул!? 5- се класта у7ы4анда, баш7орт 262би2те д2ресенд2 уны8 « Ту4ан тел » ши4ырын 0йр2ндек. У7ытыусыбы66ы8 ил3амланып Р2ми Рариповты8 ши4ыр6арын яттан 30йл21ен2 и9ем китеп, 7ы6ы4ып ултыр6ым. Ошо к0нд2н алып мине8 к18елемд2 утлы 0й0рм2 7у64алды. Р2ми ;арипов ижадына м0кибб2н китеп 4аши7 булдым. Уны8 « Ту4ан тел » ши4ырын нис2 тап7ыр ятлат3алар 6а, мин 6ур 4орурлы7 32м ихтирам мен2н ятлаяса7мын. « б0г0н у7ытыусым ошо тема буйынса эссе я6ыр4а 7уш7ас, шатланып риза булдым.

     Тел – һәр милләттең рухи һәм мәҙәни байлығы, халыҡтың иң боронғо тарихи көҙгөһө. Тел юҡ икән – халыҡ та, милләт тә юҡ. Милләттең эске тәбиғәтен, матурлығын, байлығын күрһәткән билгеләрҙән тел иң беренсе урында тора. Кешелек аҡылы донъяға килтергән ҙур асыштар араһындағы иң даһи асыш, бер мөғжизә ул тел. Тел халҡы менән бергә үҫә. Шуның өсөн ул халыҡтың бөтә яҙмышын, бөтә булмышын сағылдыра. Шуның өсөн милләтте теле буйынса атап йөрөтәләр ҙә тип уйлайым. Халыҡ үҙе лә бит тыуған еренә, мәҙәниәтенә ҡарағанда ла телен алға ҡуя. Тел уның рухи донъяһын, милли тойғо менән милли ғорурлығын, ата-бабаһы менән балалары алдындағы тарихи бурысын үҙ эсенә ала. Кешелек донъяһы барлыҡҡа килгәндән алып кемдәр генә тыумаған да, кемдәр генә фани донъя менән хушлашмаған. Ә тел, боронғолар ҡалдырған тел, һаман йәшәй. Төрлө үҙгәрештәр кисерә, әммә йәшәй. һәр милләттең үҙ туған теле йәшәй. Туған телен юғалтҡан милләт йәшәүҙән туҡтай. Милләттәрҙең төрлө булыуы күңелдәргә илһам биреп, күңел иркәләп ултырған береһенән береһе матур сәскәләр яланы һымаҡ. Һары бәпембә генә үҫеп ултырған болонға оҙаҡ – оҙаҡ һоҡланып ҡарап булмай: күҙ тала, күңел арый. Ә күҙ яуын алып торған төрлө-төрлө сәскәләргә күмелгән болон ҡарашты иркәләй, күңелгә майҙай яғыла. Их, ниндәй рәхәт, ниндәй матур, ниндәй күңелле ! Милләттәр ҙә шулай. Уларҙың тел моңонан, йыр моңонан күҙгә күренмәгән меңләгән нурҙар тарала Йыһанға. Ошо бихисап нурҙарҙың ғәжәп 7еүәте кешеләргә йәшәү көсө өҫтәй. Тәбиғәттән күскән күркәмлек, күңелдәрҙә матур тойғолар уятып, илһам ҡабыҙа. Шуға ла халыҡтың күңел донъяһы, ғилеме-белеме, фәлсәфәһе, уй-фекере, күҙәтеүсәнлеге тел аша уның ижадында сағыла килә.

«с2м теле ми82 - с2с2н теле,

Унан баш7а мине8 хал7ым ю7.

Й0р2генд2 хал7ы булма4анды8

Кеше булыр4а ла ха7ы ю7.

 Р2ми ;ариповты8 ошо шиғри юлдары бик ныҡ тәрән мәғәнәгә эйә. Мин дә уның һүҙҙәре аҫтына үҙемдең ҡулымды ҡуям. Үҙ телен һанға һуҡмаған кеше үҙенең тамырын үҙе ҡоротҡан кеше була ул! Тамырһыҙ үҫемлек йәшәй алмаған кеүек, милләт тә тамырһыҙ ҡорой. Тамыры тәрәнгә китмәгән үҫемлек ер һутын ала алмай, тиҙ ҡорой, йәки ҡамғаҡ һымаҡ ел өргән яҡҡа тәгәрәп китә, юғала. Һәр быуын кәмендә ете быуын тамырынан һут алырға тейеш. Күҙгә күренмәгән был бәйләнеш – беҙҙең өсөн рухи көс тә, илһам сығанағы ла, арҡа һөйәге лә, таяныс та. Халыҡ тигән төшөнсә шул була ла инде. Халыҡ – ул бөгөнгө көндә тереклек иткән милләттәштәр генә түгел, халыҡ – ул үткән быуындан ҡалған, бөгөнгө көндө йәшәгән, киләсәккә нигеҙ булған рух та. Ошо рухты тел йәшәтә! К2м к18елле кеше ген2 16 телен2н к2м3енер, хурлар, б29ен кит2рер…» телдең б0т2 киләсәге кеше ҡулында! Һинең менән минең ҡулымда!!!

… Мин  т2р2н уй4а батып, Тыу4ан илемде8 рухлы, ил30й2р, тел30й2р 7ы6ы булыуым мен2н 4орурланып д2фт2р битен ябам. Ирт2г2 ярат7ан баш7орт 262би2те д2ресе була. У7ытыусыбы6 бе6г2 та4ы ла нинд2й я8ылы7 асыр? Ярай, сер булып 7ал3ын…

Баш7ортостан  Республика3ы Архангел районы муниципаль районы Т212к2с ауылыны8 т0п д0й0м белем бире1 м2кт2бе муниципаль бюджет д0й0м белем бире1 учреждение3ы

Муниципальное общеобразовательное бюджетное учреждение основная общеобразовательная школа д. Тавакачево муниципального района Архангельский  район Республики Башкортостан

Республика к0н0н2 32м Р2с2й62 Экология йылына арнал4ан

» Республикамды данлайым » исемле  район иншалар конкурсы

Районный конкурс сочинений «Пою мою Республику»,

посвящённый  Дню Республики  и Году экологии в России

Тема: «  Ер я6мышы - бе66е8 7улда  »

              « Судьба земли – в наших руках »

(эссе)

                        Баш7ар6ы: А9ылбаев Илнур

                                                                                        Т212к2с т0п д0й0м белем бире1

                                                                                              м2кт2бене8 6-сы класс у7ыусы3ы

                                           Выполнил: Асылбаев Ильнур, ученик

                                                                          6-го класса МОБУ ООШ

                       д. Тавакачево 

                                 У7ытыусы: А9ылбаева Г.Л.

                                                                                           Т212к2с т0п д0й0м белем бире1

                                                                                              м2кт2бене8 ту4ан /баш7орт/ теле    

                                                                                  32м 262би2те у7ытыусы3ы

                                       Учитель: учитель родного / башкирского/

                                      языка и литературы                                            

                                             Асылбаева Г.Л.

- 2017 –

… Б2л2к2й са4ымдан 2ки2тт2р ты8лар4а яратам.  Бына ин2йем эшт2рен тамамланы ла эрг2м2 килде.

- Ин2й, « Кешег2 к1пме ер к2р2к? »- те 30йл2 2ле,- тим мин…

   Бына нис2нсе тап7ыр ты8ла3ам да, бер 62 ял7ытма4ан был  292р бер 62 2ки2т т1гел, 2 рус я6ыусы3ы Лев Николаевич Толстой6ы8 хик2й23е булыуы тура3ында  быйыл  у7ыным. Ысынлап та, был хик2й2л2 к1пме х2ки72т ярылып ята. Мин х26ер, 6-сы класс у7ыусы3ы булара7, к1п н2м2г2 16емс2 7араштамын. ?ояш байы4ан4а тиклем к1бер2к ер алып 7алыр4а тырыш7ан бай, 16ене8 н2фселеген тыя алмай, й0р2ге ту7тап 1леп 7ала… Ошо4а ми9ал итеп мин д2 уйлан4аным бар. Бе66е8 я7тар6а 7ай3ы бер кешел2р 2лл2 к1пме ер участкалары алалар 6а, уны 7арамай6ар, бер ним2 л2 с2см2й62р. « улар6ы кесертк2н, с1п 1л2нд2ре ба9а. Бындай ташланды7 ер62р6е8 эрг23ен2н 1те1е л2 к18ел3е6 32м 7ур7ыныс. Ауылды8 й2мен б0т0рг2н ошондай  ер62р к1п балалы й2ки й2ш  4аил2л2рг2 бирел32, мине8с2, к1пк2 я7шыра7 булыр ине. Тир2- я4ыбы6 матурланыр, т060кл2нер ине.

!6ен2 б1ленг2н еренд2 бына  тиг2н у8ыш 19тереп ал4ан кешел2рг2 мин 32р ва7ыт 3о7ланып 7арайым. Тим2к, кешег2 к1п ер 62 к2р2км2й. Л.Н.Толстой фекеренс2, бер 7олас…  Эйе, ошо бер 7олас ер бе66е кейендер2 32м туйындыра ла, 3а7лай 6а, я7лай 6а. Бе6 - ерле халы7, атай-олатай6ар ерен кил2с2к быуын4а та6а, у8дырышлы итеп 7алдырыр4а тейешбе6. Был эш 32р беребе66е8 7улынан килерлек. «г2р 62 32р  кем тыу4ан ерен 30й2, 726ерл2й ик2н, тим2к, ул а4астар ултыртыр4а, тир2-я7ты с1п-сар6ан та6артыр4а бурыслы. Тыу4ан я4ыбы66ы8 шишм2 – к1лд2рен та6артыу, экологик 0м2л2р62 7атнашыу- былар б0т23е л2 ил30й2р кешене8 м03им бурысы.

   Я6лы-к06л0 бе6 4аил2бе6 мен2н тир2 - я7ты с1п-сар6ан та6арта башлайбы6. Шул ва7ытта мине8 к18елем йырлай, эшк2 яуаплылы7 той4о3о к0с2й2. Ата- 2с2йемде8 эрг2мд2 булыуы, а4айымды8 7урсалаулы 7арашы мине б2хетле ит2. Кеше был донъя4а ю77а 4ына килм2й. Мин д2 еремде8 я6мышын х2л ите162 тик ы84ай эшт2р мен2н ген2 ра9лар4а тырышам. «ле я8ы 4ына м2кт2пт2 экологик 0м2 1тк2релде. М2кт2п ихата3ына й2ш а4ас 19ентел2ре ултыртты7. Бер нис2 йылдан улар шаулап 19еп китер62р 32м бе6 улар4а 7арап я7ты х2тир2л2рг2 бирелербе6...

        Тыу4ан еребе66е8 я7ты кил2с2ге- 16ебе66е8 7улда. Кеше тиг2нб0й0к затты8 б0т2 матурлы4ы исеменд2 т1гел, 2 -  есеменд2. Шуны8 0с0н ата-олатай6ар 7алдыр4ан изге еребе66е8 726ерен белерг2, уны кил2с2к быуын4а я7шы эшт2р 7ылып алып барып еткерерг2 к2р2к.