Шулэгууд

                         Эрдэм ухаанай ба hуралсалай министерствэ

Түнхэнэй аймагай эрдэм hуралсалай таhаг

Аршаанай дунда һургуули

Алтан гуурhан

Түрүүшын туршалганууд.

Автор: Шахмалов Саша, 10-дахи классай hурагша

Хүтэлбэрилэгшэ: Жалсанова.Л.В., буряад хэлэнэй багша

Аршаан, 2016он

Зулгыхан зүрхым хүдэлгэн

Зурылдан тарабал үгэнүүдни…

       Долоотой гү, али найматай эхин класста һуража байхадаа, теэбеэдээ ошожо амарааб, эгээл тэрэ сагта таабайм намда хэлээ юм, шим шүлэгшэ болохош, һайнаар һураарай, но- муудые уншажа байгаарай, гэхэдэнь би үшөө ойлгоогүйб. Мүнөө гэнтэ зүрхэмни хүдэлжэ нэгэ хэды үгэнүүдые үлхэхэдөө таабаймни һургаал һанагдаба. Саашаа ямар хүн болохо биб, Лопсон Тапхаевтал поэт намһаа гараха гү, гэжэ һанаандам оробоб. Тиигэбэшье энэ хэды шүлэгүүдээ тандаа уншаха дурамни хүрэнэл.

        Аршаанай дунда һургуулиин 10-дахи ангиин шаби Шахмалов Александр гээшэб.            

                      Түнхэмни.

          Мүнхэ ногоон хаданууднай

           Хүхэрэн гоеор тогтонхой

           Ногоон хүнжэлтэ дайдамнай

           Нэмжын гоеор һалбаранхай.

           Дүлэ һэрьеэд гоел даа

           Хадата хүхэ нютагни.

           Дураар халиһан зүрхэнүүд

           Дүтын танил нүхэдүүд.

                        Эжы.

           Эжы,минии эжыхэн

          Эжымни шамдаа дуратайб

          Эльгэ зүрхэндэм хайратай

          Энхэргэн ганса эжымни.

                    Энхэрэн намаяа байдаг лэ.

                    Эжын жаргал эдлэжэ

                    Энэ һайхан дэлхэй дээрэ

                  Эжымни жаргалтай ябыш даа.

          Наартай һайхан эжымни

          Намдаа ходо һанагдана.

          Арюухан һайхан сэдьхэлшни

          Анхаран намаяа угтана.

                                          Аршаанай hургуули.

            Аршаанай дунда һургуулида

            Эрдэм һургаал үзэнэб даа.

            Заяанайм замай эхин

            Заһажа намаяа угтанал даа.

               Залуу эдир багаһаам

               Залуур намдаа болоно.

               Аймаг соогоо түрүү

               Алдарта минии һургуули.

           Алтан мундаргын хормойдо

            Агаар һайхан Аршаанда

            Шууян дэбхэрһэн Хэнгэргын

            Шадалтай шамаяа сасуулнам!

              Таһархай.

           Yлзы һайхан Таһархаймнай

            Yргэн аажам нютаг юм даа.

            Yндэр эгсэ уулануудһаа

            Yерлэн бууһан аршаантайл даа.

                      Гэгээн алтан нарамни

                     Гэрэлтүүлэн нютагым байнаш даа

                    Эльгэндэм дүтэ Таһархаймнай

                    Энхэржэл намайгаа хүлеэнэл даа.

                  Минии тоонто.

              Хүхэ тэнгэри доро

             Түрэһэн хүбүүнби.

             Түнхэн дайда дээрэ

             Тэнжэһэн хүбүүнби.

             Харбяангууд голни

             Харьялан урдана

             Хүсэ шадал

             Намда нэмээнэ.

             Адуу малнууднай

             Талаараа бэлшэнэ.

             Ой модонууднай

             Хүхэрэн ногоорно.

             Энэ минии түрэл нютаг

             Түнхэн һайхан тоонто нютаг.

                       Аршаан

              Аршаан нютагнай һайхан даа:

                  Yндэр гое уулануудтай

                  Түргэн Хэнгэргэ голтой

                  Зониие эмшэлдэг аршаантай.

                            Эндэ минии һургуули

                           Эрдэм номдо һургана.

                            Эндэ минии нүхэдни

                            Эрдэм тээшэ алхална.

              Түнхэмни.

             Саяан хадын хормойдо,

             Сэнхир торгон огторгойн

             Сэлмэг наранай туяада,

             Сэгээн Түнхэмни толорнош.

              Ута богони мүрэнүүдшни

              Уулаһаань эхиеэ абажа,

              Урдан урдан байнал даа.

             Хангай Бадар тайгаараа

              Хангил үнэрөөр анхилжа,

              Эмтэ домто аршаангааараа

              Арад зоноо хүндэлнэш даа.

                   Бү мартаарай.

          Шууяжа урдаһан уһаяа,

             Бэшэг танюулһан багшаяа,

             Наадажа үндыһэн нүхэдөө,

             Налгай аха дүүнэрээ,

         Түрэһэн гараһан тоонтоео,

             Абахан эжыхэн хоероо

             Хэзээдэш бү мартаарай

             Хододоо үргэжэ ябаарай.                                              

                       Аршаанай уларил .

Аршаан нютагам хубилха дуратай,

Тиигээшье hаа, гоел байгаалитай.

Үглѳѳгүүр бодоод харахадам,

Тэнгэридэ наран ялайба.

Һургуулидаа ошожо ябахадам,

Һалхин ехээр бууба.

Һонин уларил байна даа,

Ехэл хубилха дуратайл даа.

Хэшээлээ дүүргээд гэртээ харибаб,

Урдаhаам ууртайхан бороо аашалба;

Түргэн ябахадам – шангадана,

Ааляар гэшхэлхэдэм- аалидана;

Ехээр норонхой гэртээ хүрэбэб.

Үдэшэ болобо, үүлэн тараба,

Наран дулаанаар шарана…

Аршаанайм уларил hонин даа!

Уhан хүүюур.

Хабшуу хабсагайн хоорондуур

Хүүенэ, нэернэ уhан хүүюур.

Хүйтэн уhанай амин

Хүнэй бэе hэрюусүүлнэл

Хүшэтэй, түргэн уhан хүүюур!

Мантан томо шулуунууд

Нааданхайнуудтал мухарина.

Наранай толондо hолонготон,

 Мүнгэн гэшхүүртэл ялалзан

Манай сэдьхэл баясуулна.