Ҫармӑҫкасси ялӗ тӑрӑхӗнчи ҫырма-ҫатра, варсемпе улӑх-ҫаран, вӑрман ячӗсен историйӗ

Слайд 1

Слайд 2

Ума лартн ӑ т ӗ ллевсем : 1 Ял пу ҫ ланса кайн ӑ историне т ӗ пчесси . 2Ял тавраш ӗ нчи ҫ ырма - ҫ атра , вар, в ӑ рман, ул ӑ х- ҫ аран яч ӗ сен историй ӗ пе палашасси . 3 Топонимсене Ашмарин ӑ н 17 томл ӑ словар ӗ нче шыраса тупасси . Тепчев объекч ӗ : Т ӑ ван ял ӑ н тавраш ӗ нчи варсем , ул ӑ х- ҫ арансем, уй-хирс е мпе в ӑ рмансем, ҫ ырма- ҫ атра . Т ӗ пчев меслеч ӗ : Ялти ват ӑ семпе т ӗ л пулса кала ҫ ни. ӐӑҫӗҪӰӱ

Слайд 3

Ял ҫ ыв ӑ х ӗ нчи 14 вар ӑ н , 3 уй-хир ӗ н , 2 в ӑ рман ӑ н , 2 ул ӑ х- ҫ аран ӑ н , 4 п ӗ вен , 3 с ӑртӑ н яч ӗ сем пуррине тупса пал ӑ ртр ӑ м .

Слайд 4

В арсем : 1.Янӑшни варӗ 2.Хӑмла варӗ 3.Йоту варӗ 4.Корӑски 5.Трахи варӗ 6.Крахима варӗ 7.Мӑклӱ 8.Иҫӱ варӗ 9.Ахтар варӗ 10.Коми варӗ 11.Контрати варӗ 12. Ҫимон варӗ 13.Хыр вар ӗ 14.Пет ӗ р ҫӑ р ӑ м вар ӗ Улах- ҫ арансем : 1.Хачашни 2.Телепе Вармансем : 1.Саста в ӑ рман ӗ 2.К ӗҫӗ н ҫ ол кокри вар ӗ Уйсем : 1.Микишни 2. Ҫ ил арман уй ӗ 3. Ҫӑ ка уй ӗ С ӑ ртсем : 1.Иван вус с ӑ рч ӗ 2.Ильтюкан 3.Ук ҫ а с ӑ рч ӗ П ӗ ве : 1.Х ӗ лпи п ӗ ви 2. Ҫӗ н ӗ п ӗ ве 3.Яхит п ӗ ви 4.Еленка п ӗ ви

Слайд 5

Ҫ арм ӑ ҫ касси ял ӗ пу ҫ ланса кайн и пирки 2 легенда ҫӱ рет : А.Вашуркин х ӑ й ӗ н « Очерки по истории » к ӗ некинче Ҫ арм ӑҫ касси ял ӗ пу ҫ ланса кайни пирки ҫ апла ас ӑ нн ӑ : Малтанах ял ӗ Чармушкасси ятл ӑ пулн ӑ . Ана пу ҫ арса яракан ӗ Чармуш ят лӑ ҫ арм ӑ с ҫ ынни пулн ӑ . Ку с ӗ м в ӑ рманл ӑ выр ӑ нсене таватт ӑ н килн ӗ : Чармуш , Ендер тата Вазикпа Хачаш . Весем Ат ӑ лл ӑ н сулахай енчен сылт ӑ м енне пырса укн ӗ ҫ арм ӑ с ҫ ыннисем пулн ӑ . Ку ӗ ҫ 1557 ҫ улта пулса иртн ӗ . Выр ӑ с ҫ иннисем ҫ арм ӑ с ял ӗ сем т ӑ р ӑ х хырса-куланай пухса ҫ урен ӗ . Ел ӗ к авалах п ӗ р ҫ арм ӑ с в ӑ к ӑ р ӗ ҫ ухалн ӑ . Ҫ ав в ӑ к ӑ тра шыраса ху ҫ и та ҫ та та ҫ итн ӗ . Юлашкинчен ҫ ак таврал ӑ ха ҫ итсе укн ӗ . В ӑ к ӑ рне вара в ӑ рманти пер у ҫ ланк ӑ ра тупн ӑ . с арм ӑ с ҫ инни сав ӑ ннипе у ҫ ланк ӑ на туя лартать те ҫ апла калть : «Сак выр ӑ нта эп ӗ хам в ӑ к ӑ ра тупр ӑ м . Малашне кунта ял лармалла пулт ӑ р » туйи ч ӗ р ӗ пулн ӑ . Ҫ ав туяран йыв ӑ ҫ усн ӗ . Тар йыв ӑҫ ҫ и тен ӗ ӑ на . Туяран усн ӗ йыв ӑҫ ҫ и хай ҫ ук . В ӑ л ват ӑ лса хырса п ӗ тн ӗ . Халь ун выр ӑ н ӗ нче ларакан йывас-унан хунав ӗ . ӐӑӗҪӰӱ

Слайд 6

Крахима вар ӗ Хачашни ул ӑ х ӗ Маклу ул ӑ х ӗ Х ӑ мла вар ӗ Янашни вар ӗ Кораскил вар ӗ Саста в ӑ рман ӗ Ахтар вар ӗ Трахи вар ӗ Ҫ арм ӑҫ каси ял ӗ Ялти ват ӑ сем ҫ акна аст ӑ ва ҫҫӗ

Слайд 7

Н.И Ашмарин словар ӗ нче Ахтар вар ӗ . Ӑ на Ашмарин Ахти варри - название сухого оврага,находящегося в Сундырской волости тесе ҫ ырн ӑ . Тепри - Петт ӗ р ҫ ар ӑ м вар ӗ . Кун пирки в ӑ л 9-10 томра 173 стр. ҫ апла ҫ ырса к ӑ тартн ӑ : Хачаксем Петт ӗ р тарса ҫӱ ресе ( ав а л тарк ӑ н тен ӗ ). Каран она в ӗ лерн ӗ йал-йышпа : она п ӗ р ҫ ын ӗҫ терсе ӗсӗртнӗ вочах ӗ нче , каран в ӗ лерн ӗ . Исе кайн ӑ торттарса она в ӑ рмана , ҫ ап ӑ сем т ӑ кса ҫ онтарсарн ӑ . Полн ӑ вара Петтер вар ӗ . Ҫ арм ӑҫ -касси , название деревни 66 стр. 11-12 томра .

Слайд 8

В ӗҫ ӗ нче калани . Хам т ӗ пчев ӗҫ не в ӗҫ лен ӗ май ҫ ак ӑ н пек шух ӑ ш патне пырса тухр ӑ м . Ку ӗҫ ре эп ӗ хам ума лартн ӑ задач ӑ на пурн ӑҫ лар ӑ м темелле . Чылай ҫы рма- ҫ атра, уй-хир , вӑ рман, ул ӑ х- ҫ аран, с ӑ рт-ту яч ӗсе м е пле пулса кайнине п ӗ лт ӗ м . Унта пулса иртн ӗ ӗҫ сем ҫ инчен каласа панине итлеме мана пит ӗ интересл ӗ пулчӗ . Ку ӗҫ е эп ӗ пит ӗ кирл ӗ ӗҫ тесе шутлат ӑ п , м ӗ нш ӗ н тесен пир ӗ н ял топонимикине т ӗ пчесе п ӗ р ҫӗ ре пухн ӑ материал ҫ ук-ха . Шел, кунта ас ӑ нн ӑ пур топонимика яч ӗсе м м ӗ нле пулса кайнине ҫ ырса к ӑ тартма май килмер ӗ . Пурин ҫ инчен те п ӗ лекен ват ӑ ҫ ынсем ялта ҫ ук . В ӗ сем вилсе п ӗ тн ӗ , хайсем м ӗ н п ӗ лни-илтнине ӗ м ӗ рл ӗ хех п ӗ рле илсе кайн ӑ .М ӗ н интерсл ӗ пек туй ӑ нч ӗ мана ҫ ак ӗҫ е ҫ ырн ӑ чух ? Калас пулать , топонимика яч ӗ сем п ӗ т ӗ мпех тах ҫ ан авалах пулса кайн ӑ . Халь ҫӗ н ӗ рен пан ӑ ятсем пачах та ҫ ук . Топонимика яч ӗ сем п ӗ т ӗ мпех ҫ ак таврара пур ӑ нн ӑ ҫ ынсен яч ӗ семпе , в ӗ сем тунӑ ӗҫ пе ҫ ых ӑ нтарса пан ӑ ятсенчен пулса кайн ӑ . Т ӗ пчемелли , п ӗ лмелли пир ӗ н татах та нумай . Ман ӑ н ҫ ак ӗҫ е татах та малалла т ӑ сас шухӑшӑм пур . Пурӑ нан пурн ӑҫ ра авалл ӑ х историн е ҫ ырса х ӑ варни ман ачасемш ӗ н те, м ӑ нуксемш ӗ н те паха тупра пуласса шанат ӑ п .