"Фронтын бэчэгүүд

Министерство образования и науки Республики Бурятия

Селенгинское районное управление образованием

МБОУ Ноехонская СОШ им.В.Д.Ринчинова

Фронтын бэчэгүүд

Автор: Дашиев Арья, 4 кл.

Руководитель: Болхоева

Александра  Константиновна

2018 год

Фронтын бэчэгүүд

Мянга юсэн зуун дүчэн нэгэн оны июниин хорин хоёрноос  мянга юсэн зуун дүчэн таван оны майн юсэн  болотор  Агууехэ Эхэ  ороноо хамгаалгын дайн болоо. Мүнѳѳ болотор бүхы дэлхэйн арад зоны санаа сэдьхэлдэ мартагдашагүй  юм .

Манай нютагаас энэ дайнда, нютагаа  хамгаалхы 236 (хоёр зуун гучан зургаан) хүн мордоо. Энэ дайнда ороноо хамгаалсан хүнүүд дунда, Москва хото доро дайсаны зогсоолцосон хүнүүд байха, Сталинград хото доро олон дайсанууд дээр Илалта дылсэн хүнүүд байха, Берлин хоточ хүрсэн хүнүүд байха.

Энэ дайнаас 127 (зуун хорин долоон) хүн гэртээ буцаж ерээгүй. Энэ хүнүүды нэрынь түмэн джэлдэ мартагдакүйн түлѳѳ зорюулдж бүтээгдэсэн хүшѳѳ бии.

Манай сургуулиин музей цоо Агууехэ Эхэ  ороноо хамгаалгын дайн тухай тасалга бии.

Тэрээн цоо  олон юм бии, джэшээлхэд: китель,сэрэгэй малгай, самса, бэсэ, олон хүны фотографи, орденууд, медальнууд, тэрээн цоо эгээл намай сонирхосон юм дайны бэчэгүүд гээч.

Эгээ олон  бэчэгүүд  Цыбиков Лхамажавын байн.

Лхамажаб Дарижапович Цыбиков (1911) мянга юсэн  зуун арбан нэгэн ондо Ноехон нютагтаа аджалча бэрхэ  айлда түрѳѳсэн. Ноехонынгоо долоон  класс дүүргээд, аймагынгаа Үбэр-Дзокойн сургуульда багшаар аджалж эхилээ. Комсомол болоо. 1932(мянга юсэн зуун гучан хоёр ондо Албанда очоод, пограничник болоо.

       Дайн эхилхэд Харьков тосхондо  Академида сурж байгаа. Тэрээнээ ехэ сайнаар   сурдж дүүргээд, фронт руу Сэрэгэй Дарга болоод яваа.

       Фронтын бэчэгүүдынь Октябриин (20) хориндо 1942 (мянга юсэн зуун дүчэн хоёр ондо бэчэсэн:

      Фронтын бэчэг 20.10.1942он. «Чанга дайн болж байн. Бэчэг бэчэхэч сүлѳѳ болоногүй.  Хэдыч хүндэ байгаавэл, хайрата минии нүхэр, Цырен-Долгор! Чи мэдэж бай: «Илалтын Үдэр болохол байха!» Немецкэ фашизмы, тархиинь тасалхадь! Чимни, нютагтаа аджалаа явуул, бацаганаа гамна.  Тэгээд, бү марта! Чи, командирын самган гээчэч…»

         Фронтын бэчэг 27.11.1942он. «Минии нютагтаа буцаж ерээгүйбэл; Дахяад чамтыгаа уулзаагүйбэл; Бацагандам, нам тухай хэлээры. Советскэ гүрэн бацаганым хүн болгоох; Хүн болгоох, хүл дээрэнь тавиха, тусалха. Бү, мартаарыт! Офицер, Лхамажаб Цыбиков!  Хэрэгтыбэл, ами насаа үгэхэб!»    

      Капитан Цыбиков Лхамажаб Дарижапович дайнаас гэртээ буцаж ерээгүй.