"Сыадыг ык1и ащ сырэгушхо !"

Сочинение.

2013 илъэс.

«Зиц1ыф лъэпкъ зъыгъэпыутырэм

ышъхьэ егъэпыутыжьы»

Адыгэ гущы1эжъ.

 «Щэпсэух дунаим адыгэ лъэпкъхэр...» Хэтрэ ц1ыфи илъэпкъ гушхоныгъэ хигъуатэмэ игуап. Сэри ащ фэдэ ц1ыфмэ сащыщ.Ц1ыф лъэпкъэу ятэжъмэ яч1ыгу зыгу илъэу къезхьак1эу, нэр зэфаш1мэ хэкум идэхагъэ зынэгу къык1эуцоу, зилъэпкъэгъумэ яц1ыфыш1угъэ, я1эш1угъэ зык1ышъорэ зыгурэ къэзгъэфабэрэмэ сащыщ.Сыадыг, адыгэ ч1ыгум сыкъыщыхъугъ, сыщап1угъ, адыгэмэ ялъ стыр слъынтфэмэ арэчъэ, адыгэмэ агу пытэ сыбгъэгу къыщытео. Сыадыг ык1и ащ сырэгушхо!

 Лъэпкъым къырык1уагъэм итарихъ зымыш1эрэмэ, мы сигущы1эхэр к1элэгъэ- шъхьаубэтагъэу сфалъэгъунк1и мэхъу. Ау блэк1ыгъэр къэдгъэтэджыжьэу, л1эш1эгъу пчъагъэхэмк1э тызэк1эплъэжьмэ, нэм къык1эуцорэр: бзаджэр, узыр, гъаблэр, пыйр, заор... Тхьапша к1одыгъэр, фэхыгъэр, ащагъэр... Адыгэ лъэпкъыр къызэлыжьыгъэр бэ.

 Л1эш1эгъу пчъагъэхэм зэо-пыджэхэр щырек1ок1ыгъ , лъыр псыхъоу щагъэчъагъ, сабый 1аджи ибэу къагъэнагъ, ны пчъагъэ насыпынчъэ аш1ыгъ. Шъыпкъэ, тек1оныгъэр пыим иеуи нахьыбэрэм къыхэк1ыгъ, ау агу агъэк1одэу, пыйм зыратэу къыхэк1ыгъэп. Ащ фэдиз гъогу къиныр къэзык1угъэ адыгэ лъэпкъыр шъхьафитэу къэнагъ.Къин бэдэд апэк1эк1ыгъэр, ау сыд фэдиз къин амыщэчыгъэми  яц1ыфыгъэ напи, яхэку ш1улъэгъоу фыря1эри ч1анагъэп, зэрэадыгэхэр ащыгъупшагъэп. А шъхьафитыныгъэр къытфыдэзхыгъэ л1ыхъужъмэ шъхьак1афэ афэсэш1ы.

 Сыдэущтэу сырымыгушхона сызэрэадыгэм? А заулэр зытехъык1ыгъэ лъэпкъым, ац1э зырыбгъэпагэмэ хъунэу , бэрэ дахэк1э ра1уагъ. Зэрэдунаеу, п1оми хъунэу, нэмык1 хэгъэгуми адыгэхэр щызэлъаш1агъ: Тыркуем, Мысырым ык1и нэмык1хэми. Ар къаушыхьаты дунаим щызэлъаш1эщтыгъэ ш1эныгэлъэжь путешественникхэу адыгэ шъолъырым къак1ощтыгъэхэм. Джорджио Интериано, Жан Шарден Ферран, Дж. Белл ык1и нэмык1хэми адыгэмэ къызахэхьэхэмэ, аралъэгъул1эгъэ шэн-зек1ок1э дахэу, ц1ыфыш1уныгъэу, адыгэ бзылъфыгъэм идэхагъэ уасэу фаш1ыгъэр бэрэ агъэш1эгъон икъун хъугъэ. Карл Маркс адыгэмэ апае ы1уагъ: «Народы, учитесь у черкессов, на что способны люди, желающие оставаться свободными». Ащ ыуж щытхъу гущы1э афэмы1ожьми хъунэу,адыгэмэ язытет а гущы1эмэ къыра1отык1ы.                  

                                              Адыгэм жъыгъэр елъытэ.

Нартмэ якъэбар е1уатэ...

Адыгэм къушъхьэр ыгу илъ,

Къиныгъоми зимыгъэбылъ.

Адыгэм хъишъэ бэу пылъ.

 Щысэу къэсхьымэ сш1оигъу адыгэ-мамлюкхэр. Хэт щыщыгъэха ахэр? Сыда гъэхьагъэу я1агъэр? Уадыгэмэ уарыгушхонэу сыда яш1уагъэу тилъэпкъ рагъэк1ыгъэр. Шъыпкъэ, яхэгъэгу пэчыжьагъэх,яч1ыгу къагъэзэжьынхэ алъэк1ыгъэп...

 Зэо-банэк1э , тхьагъэпц1ыгъэк1э тыгъугъэ хъугъэ адыгэ к1элэц1ык1ухэу, теплъэ дахэ зи1эу, гулъытэ куурэ к1оч1эшхорэ зыхэлъхэу Мысыр пщымэ а1эк1ахьэщтыгъэхэми якъэбар джы къызнэсыгъэми а1уатэ. Адыгэ-мамлюк нэбгырэ заулэмэ ац1э пытэу тарихъым хиубытагъ. Борэкъокъом щегъэжьагъэу Т1уманбай щиухыжьэу илъэс шъит1урэ шъэныкъорэ Мысыр хэгъэгум пщыгъор щаубыты. Барсбэй, Къайтбэй, Джамболэт, Къэншъаугъур ык1и нэмык1хэри. Акъылыш1охэу, гук1эгъуныгъэшхо зыхэлъ ц1ыфхэу, губзыгъэхэу, Мысырым ис ц1ыфхэм рэзэныгъэшхо къафаш1эу тарихъым къыхэнагъэх.

 Л1эш1эгъумэ зыдахьыжьыгъэ ц1ыфхэм ялъэуж дахэ изакъоп тызэрэгушхонэу ти1эр. Уахътэр лъэк1уатэ, к1эу ащ къыздихьрэр бэ. Бзаджэу къыташ1агъэмк1э  адыгэ т1эк1ум ипхъыхьэ -итэкъу тыхъугъэми,гук1одыгъор къызтетымгъак1оу тылъакъо пытэу тыкътеуцожьын тыфзэш1ок1ыгъ. Къэралыгъо ц1ык1у тыхъугъ. Адыгабзэр къэралыгъуабзэу, къэралыгъо тамыгъэхэри ти1э хъугъэх. Урысыем ац1э щызэлъаш1эхэу тхак1охэр, усак1охэр, ш1эныгъэлэжьхэр ти1э хъугъэ. Дунаим техъухьэрэмэ ащыгъуазэ тызыш1ыхэрэ лъэпкъ гъазетымрэ телевидениемрэ уарыгушхонэу щыт. Театрэхэр, ахэмэ ащылэжьэрэ актёрхэр, къашъо ык1и орэды1о ансамбльхэу щытхъур къытфэзыхъыхэрэмэ язакъоми сыдым ымыуасэха!

 Уадыгэмэ уигъэдахэу, хэбзэ дахэу ти1эм изакъоми! Хэкум къихьэрэ ц1ыфэу, хьак1эм зэрэпэгъок1хэрэр зымыгъэш1агъо щы1эп. Ар къаушыхьаты тарихъым къыхэнэгъэ тхыгъэхэм. Джырэ усак1охэми бэрэ къыхагъэщы. Адыгэмэ щы1эныгъэ гъогоу къак1угъэр зыфэдэр, ц1ыф зэхэтык1э дахэхэр къащра1отык1ы.

  Гук1одыгъор къызтрамыгъак1оу, ащ фэдиз гъогу къин къэзык1угъэ адыгэ лъэпкъым урыгушхоныр тэрэзэу сэлъытэ. Лъэпкъым ихъишъэ зыш1эжьырэ ц1ыф пстэури зыщыгушхонхэ ти1, тымыук1ытэжьэу. Сыадыг ык1и ащ сырэгушхо.

 Сэ сыадыг, сянэ адыг, сятэ адыг. Ара адыгэ сызыш1ырэр? Хьау, ащ изакъоп. Сэ сыныбжьык1, илъэс пш1ык1упл1 нахь сыныбжьэп, ау адыгэ сызыш1ыщт шапхъьэмэ сатетэу сызек1онэу сегугърэ, сищы1эныгъэ есэгъажьэ. Силъэпкъ ихъишъэ с1отэн икъунэу зэсэгъаш1э. Силъэпкъ итарихъ, къытк1эхъухьэщт ныбжьык1эмэ апае, сыц1э къыхэзгъанэ сш1оигъоу морад дахэ си1. Ары ц1ыфыр адыгэ зыш1ыщтыр. Илъэпкъ къырык1орэм фэгумэк1ы зыхъук1э ары. Тятэжъхэр къэтымыушъхьак1ужьынхэу, гъогоу тфыхахыгъэм занк1эу тырык1онэу, адыгац1эр дгъэлъап1эу тыщы1эныр - ар адыгагъ. . А зэк1эри зы1э илъыр тэры-джырэ ныбжьык1эхэр ары. Сыадыг сэ ык1и ащ сырэгушхо.