"Фатих Хөснинең "Чыбыркы" хикәясендә фразеологизмнар

Слайд 1

Проектны ң темасы : Фатих Хөснинең « Чыбыркы » хикәясендә фразеологизмнар Эшл әде : 5 нче сыйныф укучысы Закирова А.Р. Укытучы: Шәмсиева Илгизә Ал ьбет кызы . Әлмәт, 2016 нчы ел Татарстан республикасы Әлмәт шәһәренең 2 нче лицее

Слайд 2

Проект эшенең максаты һәм бурычлары Максат: Фатих Хөснинең “Чыбыркы ” әсәреннән фразеологизмнарны табып, аларның мәг ъ нәләрен ачыклау. Бурычлар:- фразеологизм турында мәг ъ лүмат туплау; - “Чыбыркы” хикәясеннән фразеологизмнарны барлау; - аларның сөйләмдәге ролен ачыклау

Слайд 3

Нәрсә ул фразеологизм? Фразеология- тел белеменең тотырыклы сүзтезмәләрен – фразеологизмнарны өйрәнә торган бүлеге. Күчерелмә мәг ъ нәгә ия булган, таркалмый торган сүзтезмә – фразеологик әйтелмә дип атала.

Слайд 4

Фатих Хөснинең “Чыбыркы” хикәясендәге фразеологик әйтелмәләр

Слайд 5

№ Фразеологизмнар Мәгънәсе 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 Көләч йөзле Рәт чыкмас Пыр туздырган Ык та мык килә Танау күтәрелгән Бер тиен дә тормый Челлә давылыдай дулап Бәхет эчендә йөзә Акылдан яздыра Карт чыпчык Пичәт басып куйдым Төшеп калганнардан түгел Башны әйләндерә Чәч үрә тору Эт көтүчесе булып үсә Яшен суккандай “ә” дигәнче Ботинка туздыру Яман кыздырды Кулга төшерү Казаннан Мәскәүгә җитә Елмаючан Яхшы кеше булмас Нык ачуланган Сүзен әйтә алмый тора Масайган Файдасыз Бик нык ачуланып Нык бәхетле булу Кайгы китерә Тәҗрибәле кеше Дөреслегенә ышану Башкалар кебек яхшы булу Аңламаслык иттерә Курку, шаккату Кирәксез кеше булу Кинәт Бик тиз Эшсез йөрү Бик ачуланды Үзеңнеке итү Бик озын

Слайд 6

№ Фразеологизмнар Мәгънәсе 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 Ни күзләрем белән күрим Авыз ерык Күзләрендә яшәү нуры яна Сүзебез бер булсын Әле бер төшеннән, әле икенче төшеннән чеметкәләп Хәерле булып чыкмады Кыска тотам Ташбаш Рәтләп сукалый алмый Күңеле ишегалдында очып йөри Үзе-өйдә, күзләре-тәрәзәдә Күз чыгару Үз сөягем Үземнән артык түгел Хуҗа булу Корол ь гә әйләнеп калды Һавага очардай Ышанмау Шатлыктан елмаю Бик шатлану Бер төрле сөйлик Әз –әзләп кенә сөйләү Яхшы гына тәмамланмады Әз сөйлим Тәртипсез кеше Аңлаешлы итеп сөйли алмый Уен турында уйлый Күңелендә башка әйбер Ярамаган эш эшләү Үземнең балам, туганым Үземә кирәк Үзеңнеке итү Башкалардан аерылып тору Ярсу

Слайд 7

Чагыштыру “...Ә мин- карт чыпчык , башымны тиз генә әйләндерә алмассың”. “Әнә, эт көтүчесе булып үсә бит малаең” “...Ә мин-тәҗрибәле кеше, мин аңламаслык итә алмассың” “...Әнә, эшсез кеше булып үсә бит малаең”

Слайд 9

Нәтиҗә Әсәрләрдә фразеологизмнарны ярыйсы күп кулланалар. Кеше үз сөйләмендә фразеологик берәмлекләрдән ни дәрәжәдә уңышлы файдаланса , аның фикере башкаларга шул дәрәҗәдә җиңелрәк һәм тизрәк барып җитә . Фразеологизмнар сөйләмне баета, сәнгат ь ле һәм образлы итә, чөнки алар күчерелмә мәг ъ нәгә ия.

Слайд 10

Кулланылган ә дәбият исемлеге 1. Ф. Хөсни. « Чыбыркы » хикәясе. 2. Татар әдәбияты, 5 сыйныф . 3. Татар теле, 5 сыйныф. 4. Ш. С. Ханбикова, Ф. С. Сафиуллина. “Синонимнар сүзлеге”, Казан, “Хәтер” нәш., 1999 ел 5. С. Ф. Гарифуллин. “Татарча-русча-инглизчә фразеологик сүзлек”, Казан, “Хәтер” нәш., 2010 ел 6. Н. Исәнбәт. “Татар теленең фразеологик сүзлеге ”, Казан, Татарстан китап нәш., 1989 ел. 7.Ф. А. Ганиев , И. А. Абдуллин, Р. Г. Гатауллин, Ф. Ю. Юсупов “Татарча –русча сүзлек”, Казан, “Раннур” нәш., 2000 ел 8. Интернет ресурслары .

Слайд 11

Игътибарыгыз өчен рәхмәт!