УКУЧЫЛАР ХЕЗМӘТЕ

Слайд 1

Слайд 2

Күпьеллык туңлык – о зак вакытлар, кагыйдә буларак, дистәләгән яки йөзәрләгән еллар дәвамында эреми торган бозы булган тау токымнары катламы. Күп ьеллык туңлык Россиянең Европа өлешендә Төньяк Боз океаны яр буйларын , Кола ярымутравын биләп тора ; Себер тулысынча (К өнбатыш Себернең көн чыгышыннан һәм Ерак Көнчыгышның Приморьесыннан кала) туңлыкта ята . Шулай итеп , Россияне ң 60 % тан артыграк мәйданын күпмедер дәрәҗәдә күп ьеллык туңлык алып тора .

Слайд 3

Туңлык – Туфрак һәм җир өсте һавасы өчен “ суыткыч”, ул тамырларның грунка үтеп керү тирәнлеген, аларның су белән тәэмин ителүен чикли. Туңлыкта тупланган су җирне сазландыра, утырмалар ясалуга, өслекнең юылуына һәм кабарып чыгуына китерә. Туңлык шулай ук юллар, биналар төзергә, файдалы казылмалар чыгарырга комачаулый. Безнең илдә күпьеллык туңлык шартларында төзелеш һәм хуҗалык эшчәнлеге алып бару буенча зур тәҗрибә туплады. Бу тәҗрибәдән Норил ьск , Мирный шәһәрләрен , БАМ ны төзегәндә файдаланылды .

Слайд 4

Вакыты (ел саны) Туңлык тирәнлеге (м) 1 44,4 350 79,9 3500 219,3 35000 461,4 100000 567,8 225000 626,5 775000 687,7 Т искәре температурада уртача туңу тирәнлеге

Слайд 5

Иң кырыс температуралар Иң кырыс климатлы районнарда – уртача тәүлек тискәре температуралар суммасы 6000 – 7000 градус була торган Вилюй тамагы һәм Оймяконда күп ьеллык туңлык катламының калынлыгы уртача 600 – 800 м, ә урыны белән 1500 м га җитә .

Слайд 6

Өйрәнүләр Мәңгелек туңлык турында беренче фикерләр 17 гасырда теркәлә; Семен Дежнев, Иван Ребров экспедицияләре зур өйрәнүләр алып баралар; Мәңгелек туңлык термины 1927 нче елда М.И.Сумгин тарафыннан кертелә

Слайд 1

Слайд 2

Географик урыны Арктик поясның бер өлеше Төн ь як – боз океанының бассейны

Слайд 3

Климаты Арктик климат, озак һәм кырыс кыш , җәй – кыска һәм салкын. Ел фасылы үзгәрми. Поляр кыш вакытында – кыш, ә поляр көн вакытында – җәй. Кышын уртача температура - 10 нан - 35 градуска кадәр. Җәен - 0 градус. Һава еш кына соры болытлар белән капланган була.

Слайд 4

Үсемлекләр Россиянең арктик чүлләрендә агачлар һәм куаклар юк. Урыны белән лишайниклар, суүсемнәр, кыяклы үсемлекләр очрый. Арктик чүл шартларында поляр мәк, лютик кебек чәчәкләр үсә. Бу үсемлекләр иксез чиксез кар һәм боз арасында үзенә күрә оазис кебек.

Слайд 5

морж Ак аю люрик кайра белуха

Слайд 6

Экологик проблемалар Туфракны саклау проблемасы. Туфрак юк дәрәҗәсендә, 1-2 см лы катламы да чылбырлы көпчәкләр тарафыннан заралана. Бу районда туфракны тулыландыру мөмкин түгел. Радиоактив пычрану проблемасы. Күп еллар дәвамында үткәрелгән тәҗрибәләрнең нәтиҗәсе киләсе йөз ел дәвамында да бетәчәк түгел. Хәрби калдыклар белән пычрану проблемасы Елга, җир асты һәм диңгез суларының пычрануы.